C.M.R. VERKOEYEN Instytut Badań Oświatowych Haga

C.M. R.
VE R K O E Y E N
I n s t y t u t Badań Oś wi a t o w y c h
Haga
HO LE N D E R S K I N A R O DO WY S Y ST EM
I N FO RM AC JI DLA E D U K A C J I X
H o le nd er sk i system kszt ał ce ni a: historia, stan
obecny. Z a p o t r z e b o w a n i e na informację. Centrum
I n fo rmacji
S z k o l n ic tw a
Po ds ta wowego.
System
K o mu ni ka cj i i I n fo rm ac ji z i n t e g r o w a n y c h szkół
średnich. Z a u t o m a t y z o w a n y Sy st em Informacji w
zakresie L i te ra tu ry na temat Edukacji M i n i s t e r ­
stwa Oświaty i Nauki. D z i a ł a l n o ś ć Instytutu B a ­
dań Oś wiatowych. Pr oj ek t o r ga ni za cj i naro do we go
z a u t o m a t y z o w a n e g o syst em u info rm ac ji dla e d u k a ­
cji: zakres działania, za sady i etapy budowy
systemu. W y k o r z y s t y w a n i e informacji, u ż y t k o w n i ­
cy systemu.
W a r t y k u l e zostanie om ówiona h i st or ia
narodowego
przy
budowie
budowa
nej.
słu,
sy st em u
tego systemu
z o st ał a
Oz n a c z a
informacji
edukacji.
są i n t e r e s u j ą c e
Doświadczenia
zdobyte
z tego względu,
źe jego
z a p o c z ą t k o w a n a na p ł a s z c z y ź n i e d z i a ł a l n o ś c i p u b l i c z ­
to,
inicjatorzy
że
o d wr ot ni e
p o wo ła ni a
tego
x ty tu ł o r yg in ał u: A na ti on al
c u m e n t a t i o n . The Dutch case.
"Zagadnienia
dla
twor ze ni a ho le n d e r s k i e g o
Info rm ac ji
niż
w dziedzinie
systemu
au to m a t e d
N a uk ow ej "
handlu
ki er o w a l i
s y st em
for
się
i przemy­
pocz ąt ko wo
educ at io na l
do­
1988 nr 2(53)
3
nie zasadą zysku,
lecz p r z e k o n a n i e m o u ż y t ec zn oś ci ,
e f e k t y w n o ś c i dz ia ł a l n o ś c i
By
zroz um ie ć
i
informacyjnej.
pr zy p a d e k
się ze sp ecyfiką
wyda jn oś ci
holenderski,
holenderskiego
należy
na jp ie rw
systemu n a u c z a n i a
zapoznać
i narodową
struk-
y
turą w s p i e r a j ą c ą
żące
ten system.
pr z e d s i ę w z i ę c i a
dla edukacji.
w
Druga część a r ty ku łu p r z e ds ta wi a b i e ­
za kr es ie
organizowania
systemu
Trzecia część ar t y k u ł u d o ty cz y ró ż n y c h
informacji
aspektów z w i ą ­
zanych z informacją dla edukacji.
HO LE N D E R S K I
SYSTEM KS ZT A Ł C E N I A
By zroz um ie ć h o le nd er sk i
XIX
wieku,
do tego
większości
ły
ludzi
p r z y kl as zt or ne ,
dla
szlachty,
zamożnych.
Hic
więc
się
szkoły
kacji
z
po pa r c i e m
jeszcze
do
Holandii.
podstawowe
us tanowienie
10
Na
ten
jako
szeregu
roku
rok)
grup
życia
dz iwnego,
nie
siła
p r a w; mi ędzy
(w 1874
(1900
1917)
u m o ż l i w i ł o z a k ł a d a n i e szkół
dr ugiej
z r es zt ą
Zało żo ne
część
innymi
Do p i e r o
zakazu
wprowadzenie
i ro zw ią zan ie "problemu
spot­
wówczas
systemu
miały
a
dla
inicjatywy
ograniczone,
ob ow i ą z k o w a ,
robocza.
do stępne
k o le jn oś ci
rz ądowe
szkolnictwa
była
roku),
kowej
(ł acińskie),
podstawową
rozwój
się tak jak w
Po c z ą t k o w o d z i a ł a ­
ek on om i c z n i e .
stanowiły
oświata
w
cofnąć się do
ro zwijał
że p i e r w s z e
ba rd zo
s i ln yc h
p o wo ln y
tania
świeckie
a do p i e r o
oś wi at y,
ni edawna
czynniki:
wykorzystywane
p o ni że j
kształcenia
pó źn ie j
wszystkim
u s t a w o d a w c z e w zakresie
kały
sy s t e m
państw z a c h o d n i o e u r o p e j s k i c h .
szkoły
przecie
czasu
sy st em o ś w i a t o w y trzeba
edu­
wpływ
dzieci
dwa
były
pr z y g o t o w a n i e
pracy
dla
oświaty
f i na n s o w a n i a
i
dzieci
obowiąz­
oświaty
(rok
na w i ę k s z ą skalę.
V
'P r z e z s t r u k t u r ę w s p i e r a j ą c ą autor rozu mi e w s z y s t k i e instytucje,
k t ó r y c h za d a n i e m jest pomoc m e r y t o r y c z n a bądź fina ns ow a dla r o z w o ­
ju eduk ac ji w Holandii. Są to ce nt ra p e da g o g i c z n e sz czebla l o k a l ­
nego tącź r e g i o n a l n e g o oraz f u nd ac je o ś w i a t o w e (i ns tytuty) o z a ­
sięgu narodowym.
Do
połowy
lenderskie
lat
si ed em dz i e s i ą t y c h
na szego
ch ar ak te ry zo wa ły dwie pods ta wo we
-
wysoka
zależność
między
wieku szko ln ic tw o
ho­
cechy:
klasami
sp oł ecznymi
a ko rz y s t a n i e m
z p e w n y c h typów szkół;
ro zc z ł o n k o w a n i e
sp oł e c z n e j ,
nie tylko oświatę,
protestanckie
o r ga n i z o w a ł y
wszy st ki e
aspekty
które oznaczało,
i bezwyznaniowe,
związki
działalności
że grupy katolickie,
zawodowe,
partie
polityczne
własne szkolnictwo i wydawały własną prasę.
Aczkolwiek
je dn ak
obejmujące
w
w dals zy m
ciągu
ciągu
ostatnich
znajduje
lat
to
r o z c z ł o n ko wa ni e
ono odbicie w stru kt ur ze
maleje,
szkolnic­
twa w Holandii.
Jednym
pr aw y
zadań
rządu
było
p o d e j m ow an ie
in ic jatyw
w
celu
po­
syst em u sz ko lnego i us unięcie n e g a t y wn yc h skutków r o z c z ł o n k o ­
wania.
II
z
R e zu lt at y
wojnie
niek tó ry ch
światowej.
zorganizowane
W
działań
latach
ujed no li co ne
dały
się
za uważyć
siedemdziesiątych
szko ln ic tw o
średnie,
dopiero
zostało
po
wr eszcie
a w latach
osiem­
d z i e s i ą t y c h podstawowe i wyższe.
Wypracowując
wadzenie
we go
i
nowy
eksperym en tó w,
średniego.
obejmuje
ziomie
ten
Było
instytucje
system
zwłaszcza
to
oświaty
w zakresie
zada ni em
w s pi er aj ąc e
ko ni e c z n e
na
szko ln ic tw a
st ru ktury
p o zi om ie
było
przepro­
podstawo­
ws pi er ającej,
regionalnym
która
i na
po­
narodowym.
S t ru k t u r a
wspi er aj ąc a
na
szczeblu
r e g i o n a l n y m to około
65 re­
g i o n a l n y c h centrów pedagogicznych.
Struktura
nych
-
ws pi er aj ąc a
na poziomie
na ro d o w y m składa się z 6 n i e z a l e ż ­
instytutów:
Tr z e c h
ce nt ró w
pe da g o g i c z n y c h
(katol ic ki eg o,
protestanckiego
i
be z w y z n a n i owego
5
nie zasadą
zysku,
efektywności
By
lecz p r z e k o n a n i e m o uż yt ec zn oś ci ,
d z i a ła ln oś ci
zroz um ie ć
turą w s p i e r a j ą c ą
żące
ten system.
przedsięwzięcia
dla edukacji.
za nych
holenderski,
w
XIX wieku,
organizowania
Trzecia część arty ku łu
i narodową struk-
systemu
informacji
do ty cz y różn yc h as pe kt ów z w i ą ­
SYSTEM KS ZT A Ł C E N I A
do tego czasu
większości
sy st em oświatowy^ trzeba
sy st em
pr zy k l a s z t o r n e ,
p ó źn ie j
p r 2 ecje w s z y s t k i m
dla
szlachty,
ludzi
Kie
więc
zamożnych.
u s t a w o d a w c z e w zakresie
się
szkoły
z
poparciem
je szcze
podstawowe
ustanowienie
grup
ten
czynniki:
wykorzystywane
10
Na
jako
szeregu
roku
rok)
życia
a
nie
siła
praw^ mi ęd zy
(w 1674
(1900
1917)
u m o ż l i w i ł o za k ł a d a n i e
(łacińskie),
w drug ie j
z r es zt ą
podstawową
innymi
roku),
Zało żo ne
część
Dopiero
zakazu
wprowadzenie
i r o z w i ą z a n i e ' p r ob le mu
spot­
wówczas
systemu
miały
a
dla
inicjatywy
ogra ni cz on e,
o b ow ią zk ow a,
robocza.
dostępne
k o le jn oś ci
rz ądowe
szkolnictwa
była
się tak jak w
Po c z ą t k o w o d z i a ł a ­
ek on om i c z n i e .
rozwój
cofnąć się do
ro zwijał
że p i er ws ze
ba rd zo
stanowiły
oświata
kowej
do piero
s i ln yc h
powo ln y
tania
św i e c k i e
dziwnego,
oświ at y,
do ni edawna
Holandii.
po n i ż e j
kształcenia
państw z a c h o d n i o e u r o p e j s k i c h .
szkoły
kacji
na uc z a n i a
za poznać
Druga część ar ty ku łu p r z e d s ta wi a b i e ­
za kr es ie
By zroz um ie ć h o l e nd er sk i
kały
na j p i e r w
z in fo rmacją dla edukacji.
HOLENDERSKI
ły
na le ży
h o l e n d e r s k i e g o systemu
y
i
informacyjnej.
przypadek
się ze sp ecyfiką
wy da jności
wpływ
dzieci
edu­
dwa
były
przygotowanie
pracy
dla
oświaty
finansowania
i
dzieci
obowiąz­
oświaty
(rok
szkół na w i ę k s z ą skalę.
_
'P rz ez s t r u k t u r ę w s p i e r a j ą c ą autor rozu mi e w s z y s t k i e instytucje,
k t ó r y c h z a da ni em jest pomoc m e r y t o r y c z n a bądź f i na ns ow a dla r o z w o ­
ju e d uk ac ji w Holandii. Są to ce nt ra p e d a g o g i c z n e sz czebla l o k a l ­
nego bądź r e g i o n a l n e g o oraz f u nd ac je o ś w i a t o w e (instytuty) o z a ­
sięgu narodowym.
4
Do
połowy
lat
s i e d e m dz ie si ąt yc h
l e n d e r s k i e charak te ry zo wa ły
-
wysoka
naszego
dwie po ds tawowe
zależność
między
wieku s z ko ln ic tw o h o ­
cechy:
klasami
społecznymi
a k o r z ys ta ni em
z p e w n y c h typów szkół;
rozczłonkowanie
s p o ł ec zn ej ,
obejmujące
nie tylko oświatę,
protestanckie
związki
o r g a n i z o w a ł y własne sz ko lnictwo
jednak
w
w dals zy m
ciągu
aspekty
które oznaczało,
i bezwyznaniowe,
Aczkolwiek
wszy st ki e
działalności
że grupy katolickie,
zawodowe,
partie
po li tyczne
i wydawały własną prasę.
ostatnich
ciągu znajduje
lat
to
ro zc zł o n k o w a n i e
ono odbicie w st ru kturze
maleje,
szkolnic-
twa w Holandii.
Dednym
pr aw y
zadań
rządu
było
p o de jm ow an ie
in icjatyw
w
celu
po­
sy stemu szko ln eg o i usun ię ci e n e g a ty wn yc h skutków r o z c z ł o n k o ­
wania.
II
z
Re zu l t a t y
wojnie
niek tó ry ch
światowej.
zorganizowane
W
działań
latach
ujed no li co ne
dały
się
za uw aż yć
siedemdziesiątych
sz ko lnictwo
średnie,
dopiero
zostało
a w
po
wreszcie
latach
osiem­
d z i e s i ą t y c h podstawowe i wyższe.
Wypracowując
wadzenie
wego
i
nowy
ek sperymentów,
średniego.
ob e j m u j e
zi om ie
ten
3vło
in st ytucje
system
zwłaszcza
to
oświaty
w za kresie
za da ni em
ws pi erające
ko ni e c z n e
na
szko ln ic tw a
st ruktury
po zi om ie
było
przepro­
podstawo­
ws pierającej,
re gi o n a l n y m
która
i na
po­
narodowym.
St ru k t u r a
wspi er aj ąc a
na
sz czeblu
regionalnym
to około
65 r e ­
g i o n al n y c h ce ntrów pedagogicznych.
Struktura
nych
w s pi er aj ąc a
na po ziomie n a r o d o w y m składa się z 6 n i e z a l e ż ­
instytutów:
Trzech
ce ntrów
pe da go g i c z n y c h • (katolickiego,
protestanckiego
i
bezwyznaniowego)?
5
- Trzech w y s p e c j a l i z o w a n y c h
a.
r o zw oj u
programów
b.
r o zw oj u
te st ów
instytutów:
(Ins ti tu ut
(C en traal
voor L e e r p l a n o n t w i k k e l i n g
Instituutvoor
- SLD),
Toetsontwikkeling
-
CITO),
c.
b a da ń o ś w i a t o w y c h
wijs
W
(het I n s t i t u u t
voor O n d e r z o e k va n het On de r-
- SV0).
tych
inst yt ut ac h,
c z ęs to
w
ś c is łe j
kooperacji,
wano p r o j e k t y r o z w i ą z a ń dla p l a n o w a n e g o s y s t e m u
Oświata
a i n fo rm ac ja .
Każdy,
kt o
czo-rozwojową
nia
na
tę
że
taka
doradcom
riery
czasami
trzeb
i
Oba
s t an ie
oświatowym
raportów.
(by
Z
cz yn n i k i
(by
rzonego
badaw­
dróg
przy p r ó b a c h u-
pr ac .
Zapotrzebowanie
gdy
uświadomimy
(by mo g l i
się
z
decy­
spowodowały
szybko
na
ba z y
przykład
in st y t u t u ) ,
St ał o
l i cz by
z o st ał y
ba­
zautomatyzowanego
systemów
wykorzystujących
itd.
rosnącej
zmniejszone
ro zw ój
popełnianych
bada ń) ,
wykorzystanie
je d n e g o
po dj ąć
błędów
dublowaniu
s t ro ny
(jak
sobie,
(zaangażowanym w procesy i n n o ­
opanowania
dr ug ie j
oraz
danych
dla
czy
info rm ac ji ,
dla p o ­
problemu
bardziej
ba­
rozsze­
(jak m i n i s t e r s t w o ) .
Teraz,
rymentów
problematyki
jasne,
uc zy ć
zapobiec
prymitywnych,
tych
jest p o l i t y k o m
n i e w i e l k i e g o . środowiska
czy
się
ograniczające
te
jeszcze
dawczego
w działalność
i doświadczeń
nauczycielom
poszukiwanie
finansowe
sprz ęt u.
zaangażowany
rezultatów
potrzebna
badaczom
konieczne
do
i wiedzę
oś wiaty),
poprzednio),
6
d o st ęp u
informacja
publikacji
był
o w y n i k a c h ba da ń
informację
zje d o t y c z ą c e
się
Z a p o t r z e b o w a n i e na i n f o r m a c j ę
kiedykolwiek
stałego
wa cy j n e ) ,
oświaty.
w i e ; jakie mogą z a i s t n i e ć p r o b l e m y przy p r ó b a c h z e b r a ­
informacji
zyskania
przygotowy­
po
była
10
latach,
k o ni ec zn a.
mo żn a
wyciągnąć
L u dz ie
wniosek,
zaangażowani
w
że
tę
faza
ekspe­
działalność
mu si el i
się
nauczyć
i
zdobyć
pr zy p a d k u holenderskiego,
nach Zjednoczonych,
kosmiczne,
to,
wielki
badań
n o wn eg o
nych
teraz
przemysł,
się dla
nich
handel
itp.
st w i e r d z e n i e faktu.
śr ednich
rzy
f a kt yc zn ie
ją,
p o de jm uj ą
w
K o ni ec zn oś ć
jasna
polity cy
po in fo rmowani
ze
Głównym
tego
dopiero
najwyższych
tym
zakresie.
decyzje,
z systemami
planują
będą wy k o n y w a ć swoją pracę,
służb
Nie
to
informacyj­
Jednakże
krytyka,
że to nie oni,
ich organizacji
i oczekują,
że
i
Decydenci
ich
lecz
ale l u ­
są tymi,
któ­
organizu­
współpra co wn ic y
nie zawsze uświad am ia ją c sobie,
że zostało ud oskonalone wypo sa że ni e
Jeżeli więc ma być to krytyka,
i po­
są nadal n i e d o s t a t e ­
jest
informacji.
jest
i spon­
informacji
z biegiem czasu.
szczebli
i niższych szczebli
powodem
twórcy polityki
istnienia
Jest on spowodowany tym,
pracują
mógł się zmienić,
porównywać
ani też z systemami wy pr ac owanymi przez agencje
wykorzystania.
n i ek tó rz y
cznie
można
nie myśleli w ka te goriach gromadzenia
jej
stała
Nie
jego skali z czymś takim jak E R I C 2/w S t a ­
że we wcze sn yc h okresach automatyzacji
sorzy
dzie
doświadczenie.
że styl
itp.
to krytyka ta jest również s k i e ­
rowana pod adresem tych, którzy be zp ośrednio są za angażowani w t w o ­
rz enie
jest
z a u t o m at yz ow an yc h
pr zy g o t o w a ć
fo rm ow ać
ich
i
swych
systemów
informacyjnych.
pr zełożonych
skła niać
do
do
nowy ch
popierania
To
ich
sposobów
różnych
zadaniem
pracy,
in­
pr zedsięwzięć.
W KI ER UN KU NARO DO WE GO ZA UT OM AT YZ OW AN EG O SYSTEMU IN FORMACYJNEGO
DLA EDUKACJI
Wy ró żn ia się cztery,
częściowo ni ez ależnie od siebie r o z w i n i ę ­
te., p o ds ys te my jako podstawy obecnego systemu informacji dla e d u k a ­
cji:
2,/ERIC - Ed uc ational Resource Info rm at io n Center - zautom at yz ow an y
s y st em iaformacji z zakresu badań oświatowych.
7
- podsystem
s z k o l n i c t w a po d s t a w o w e g o ,
- po ds y s t e m szkolnictwa
śr ed niego,
- p o d s y s t e m w z a k r e s i e p o li ty ki
oś wi atowej,
- p o d s y s t e m na temat ba da ń naukowych.
Centrum
Informacji
sonderwijs
Szkolnictwa
- IPB).
Podstawowego
(Informatiepupt
Basi-
H i s t o r i a IPB
Przewidując, że w połowie lat osiemdziesiątych^ przedszkola i szkoły ele­
m e n t a r n e z o st an ą
Szkolnictwa
narodowego
Podstawowego
Szkolnictwa
w
1576
Projekt
us ta wy
l e k o s i ę ż n y p r oc es
tak
niewiele
eksperymencie.
stawowego
łą c z e n i a
ro dn e
Podstawowego
W tej
tego co nie
od
i b u do wę
tego
W cz erwcu
inst yt uc ji
1980 roku C e n ­
i n fo rm ac ji
i
o procesach
wszelkich
a
in­
in fo rmacji
podstawowym
zapoczątkował
w z w ią zk u z tym n i e z a d o w a l a j ą c y
nadesłano
sy t u a c j i
i szkół
na
zostało
z placówek
CentFum
gromadzenie
mające
stworzenie
i n no wa cy jn e.
i n fo rm ac ji
przedszkoli
mentacyjnych
leżnie
zmian,
In no w a c y j n y
r o z p o c z ę ł o d z i a ł a ln oś ć,
podstawowym
szkolnictwie
rozpoczęło
działania
od
o
roku
i informacji.
szkolnictwie
w s p i e r a j ą c y c h te pr o c e s y
c z eń
w
g ł ó w n y m z a d a n i e m było d o s t a r c z a n i e
nowacyjnych
że
zlecił
c e nt ru m do ra d z t w a
trum I n f o r m a c j i
jego
p o ł ą c z o n e w szkoły p o d s t a w o w e , K o m i t e t
celu
IPB
sp ra w d z o n e ,
obejmowała
Pod­
pr o c e s i e
pozytywnych
z a u t o m a t y z o w a n e g o s y st em u
działalność
o
w
Po d j ę t o w ó w c z a s r ó ż n o ­
oddzielenie
je s z c z e
Szkolnictwa
info rm ac ji
elementarnych.
był fakt,
uczestniczących
I n fo rm ac ji
pe łn ej
da­
ro zwój
doświad­
prac d o k u ­
info rm ac ji .
równ ie ż
Nieza­
d z i a ł a l n o ś ć wy -
■ ^ W y c h o w a n i e m p r z e d s z k o l n y m ob j ę t e były w Holandii dzieci w wieku 4-6
lat, s z k o l n i c t w e m e l e m e n t a r n y m dz ie ci w wieku 6-12 lat, obecne
sz k o ł y p o d s t a w o w e k s z t a ł c ą dz ie ci w wi ek u 4-12 lat.
dawni c z ą .
Ce n t r u m
In f o r m a c j i
się więc g r o m a d z e n i e m
n o ść
wydawniczą
Analitycznie
łania,
macje
ze
sł uż bę
rzecz
szkół
d o k u me nt ac ją ,
informacyjną
oraz
a także od służb d o r a d z t w a
formacji
ce n t r a c h
IPB op u b l i k o w a ł o .
opracowano specjalny
Pr a c e
działalność
dokumentacyjne
talistów
i opracowane
te sfery d z i a ­
szko ln eg o,
infor­
działalność
nowa­
kt ór e były u s y t u o w a ­
Wi el e
sp oś ró d
automatyzacji
tych
systemu
in ­
infor­
fo rm at opisu danych.
były
st wo rz ył a ró wn ie ż
prowadziły
Dla p o tr ze b
doradczą.
IPB g r o m a d z i ł o
pedagogicznych.
ta kż e pr z e z d o k u m e n t a l i s t ó w
nowane
kt ór e
za j m o w a ł o
prowadziło działal­
uj mu ją c można od d z i e l i ć od si ebie
elementarnych,
w regionalnych
ma cj i
informacji,
Podstawowego
ale są one ze sobą śc iś le powiązane.
torską,
ne
i
Szkolnictwa
wykonywane
przez
p e rs on el
ze służb d o r a dc zy ch .
IPB,
a
Ta gr upa d o k u m e n ­
z b i ó r ; w k t ó r y m zn a l a z ł y
się w y s e l e k c j o ­
d o k u m e n t a c y j n i e n a j p o c z y t n i e j s z e p u b l i k a c j e o-
światowe.
Po w s z e c h s t r o n n e j
k o nt ro li
poprawności
opisu
i zg odności
z a u r u s e m dane te z o st ał y w p r o w a d z o n e do c e n t r a l n e j
dowego
Centrum
szkoły
mo gą
waż
19 86/87.
na
mi eć
większość
również
Komputerowego.
do st ęp
szkół
ka talog.
i
Taka
stymulacji
r o z w i n ą ł ‘się
Czynnikiem
zgodnie
do tej
instytutów
nie
była
sprzyjającym
jećinorodna s t r u k t u r a
pokrótce
i o
szkolnictwa
tego
i
same
po s i a d a
te rminal i^ wy da no
do
roku
szkolnego
bazę d a n y c h o i n f o r m a c j e
oświacie
rozwojowi
sz ko l n e g o
danych, ale p o n i e ­
sytuacja
zapotrzebowaniem
bazy d a ny ch R z ą ­
bazy
lat p o s z e r z o n o
o ś wi at y
z
do r a d z t w a
bezpośredni
W ci ąg u o s t a t n i c h
te ma t
Sł uż by
z te­
na
s p ec ja ln ej .
tego
typu
podsystemu
System
ten
informacje.
była
względnie
p o d s t a w o w ego.
9
Sy s t e m K o m u n i k a c j i i I n fo rm ac ji
(C om mu n i c a t i e en I n fo rm at ie
Systeem
z i n t e g r o wa ny ch .
-
CIS)
projektu
szkół
P r oj ek ty
w
szkol­
ni c t w i e śr e d n i m
Ze
wz gl ęd u na r o z c z ł o n k o w a n ą st ru k t u r ę s z ko ln ic tw a średniego,
o p isaną
służby
wcześniej,
po dj ę c i e
dzia ła ń
zmierzających
do
stwo rz en ia
in fo rm a c y j n e j dla sz ko l n i c t w a śr ed n i e g o było nie do p o m y ś l e ­
nia przed rokiem sz k o l n y m 1979/80.
Działania^ p o dj ęt e po tym okresie
były ujęte w p r o j ek ty d o t y c z ą c e poszczególnych' typów szkół, na p r z y ­
kład s z ko ln ic tw a
og ó l n o k s z t a ł c ą c e g o ,
sz ko l n i c t w a zawodowego.
leżnie od tych pr o j e k t ó w istn ia ły dwa
z k o n k r e t n y m typem szkół:
talnego
niej
i proj ek t
szkół
eksperymentalnej
skalę, by
tw orzyć
inne, kt ór e nie były związane
p r oj ek t sz ko l n i c t w a śr ed n i e g o e k s p e r y m e n ­
z i n t e g ro wa ny ch .
0 ile proj ek t szkoły
(Middleschool) przygotowany
dla
Nieza­
tych
szkół
sy st em
był
na
zbyt
informacji, to dla
śred­
małą
pr ojektu
szkół z i n t e g r o w a n y c h można było s t w o rz yć taki system.
Proj ek t szkół z i n t e g r o w a n y c h
W 1960
średnim,
roku
która
zost ał a
zm ie n i ł a
sz ty wn e
rozgraniczenia
bi e n i e m
zawodowym.
szkół
W o b rę bi e
szkół
s t ru kt ur ę
mi ęd zy
Us ta wa
zi n t e g r o w a n y c h ,
gólnokształcącego
wprowadzona
z
w życie ustawa
o ś wi at y
z a ch ow uj ąc
wykształceniem
ut or o w a ł a
w kt ó r y c h
ró żnymi
formami
zintegrowanych
o g ól ny m
równ ie ż
po łą c z o n o
o szkolnictwie
drogę
kilka
form
s t wo rz on a
nadal
a przysposo­
dla
przysposobienia
została
jednak
utwo rz en ia
n a uc za ni a
o-
zawodowego.
mo żl i w o ś ć z g r u p o ­
wa ni a w s z y s t k i c h uc z n i ó w klas pi e r w s z y c h w klasy o z i n d y w i d u a l i z o w a ­
nych p r o g r a m a c h n a uc za ni a.
l i wość
tworzenia
r ó wn ie ż
Wk r ó t c e okaz ał o się,
innych
rych na pr z y k ł a d p o s z c z e g ó l n e
ogólnokształcącym
10
połączone
typów szkół
zintegrowanych,w
formy k s z t a ł c e n i a
zo stały
z
że Ustawa dała m o ż ­
ró żnymi
któ­
na po ziomie śr ednim
formami
k s z t a ł ce ni a
zawo do we go .
zaczęły
W kons ek we nc ji
p o ws ta wa ć
w a n y c h szkół,
szkoły
od 1968 roku.
z i n t e g ro wa ne
W 1977
roku
o takiej
było
już
strukturze
12 z i n t e g r o ­
a wszy st ki e one prób ow ał y ro zw i ą z y w a ć p r o b l e m y n i e z a ­
l e żn ie od siebie.
Ponieważ liczba szkół z i n t e g r o w a n y c h sz ybko rosła/
w ł a d z e p a ń s t w o w e i Zgro ma dz en ie D y re kt or ów Szkół Z i n t e g r o w a n y c h p o ­
s t a n o w i ł y utwo rz yć pr ogram narodowy,
dą m o g ł y ws pó łd ziałać.
w ra mach kt ó r e g o sz koły te b ę ­
Je dnakże do 1979 roku pr o g r a m uzys ka ł p o p a r ­
cie z a l e d w i e je dnego doradcy oświatowego.
organizacyjnych,
angażowani
św ia t o w e g o ,
i wymiany
wadziła
stał
a nie m e r y t o r y c z n y c h co oznaczało,
na uc zy ci el e
Z tego w ł a ś n i e
sami
o b ow ią zk ie m
in fo rm ac ji
do p o ws ta ni a
ok r e s i e
nadal
w y ko ny wa li
że szkoły i z a ­
wszystkie
prace.
powodu w 1979 roku m i a n o w a n o s p e c j a l n e g o dora dc ę o-
k t ór eg o
częścią
Do ty c z y ł o ono raczej spraw
sy stemu
w z ro sł o
miało
być
organizowanie
w obrębie tego programu.
Systemu
Komu ni ka cj i
info rm ac yj ne go
ce ntralne
I n ic ja ty wa
i In fo rmacji,
także wtedy,
ster ow an ie
oświatą.
przepływu
ta d o p r o ­
który p o z o ­
gdy w p ó ź n i e js zy m
Na r o d o w y
prog ra m
szkół z i n t e g r o w a n y c h obejmował także dz ia ł a l n o ś ć w y d a w n i c z ą i s t w o ­
rz en ie
banku
odpowiedzi
szkó ł,
informacji,
dostarczanie
na zapytania zgłaszane przez na uczycieli,
d y r e k t or ów ,
rozkładu
umożliwiającego
go dzin
re le w a n t n y c h
ad mi ni s t r a c j e
a dotyczące prog ra mó w lub p l a n ó w pracy szkolnej,
oraz
wszelkiej
lite ra tu ry
do t y c z ą c e j
funkcjonowa­
nia szkoły.
Cel ten był wy ra źn ie z d e t e r m i n o w a n y przez po tr z e b y p o s z c z e g ó l ­
ny ch
szkół.
we go
tu
dobnego
Nauki;
Tak
jak w systemie
in f o r m a c y j n y m s z k o l n i c t w a p o d s t a w o ­
także zd ec y d o w a n o używać dla bazy da ny ch
do
tego,
ponadto
p u te ro wy m.
kt óry
był
używany
przez
fo rmatu
Ministerstwo
opisu p o ­
Oś wiaty
i
dane te były też gr om a d z o n e w R z ą d o w y m Ce n t r u m K o m ­
Za l e d w i e
w
dwa
lata
po
p o dj ęc iu
pierwszych
inicjatyw
w z a k r e s i e twor ze ni a systemu info rm ac ji s z k o l n ic tw a ś r e d n i e g o szkół
11
zintegrowanych
zrozumiano,
nego programu,
z ograniczoną
energii,
to
p i en ię dz y
impuls
do
i nie
st wo rzenia
że
takie
dz i a ł a n i e
w ob r ę b i e
tylko j e d ­
liczbą u c z e s t n i k ó w było og romną stratą
były
tak
ef ek t y w n e
ogólnonarodowego
jak
mo g ł y b y
sy st em u
być.
Dało
informacyjnego
o-
b e j m uj ą c e g o różne typy szkół średnich.
Zautomatyzowany
Edukacji
Sy stem
In fo rm ac ji
w
Zakresie
Literatury
na
temat
( A u t om at is h Do cu me n t a t i e - en I n f o r m a t i e s y s t e e m voor Onder-
w i j s l i t e r a t u u r - ADIO N) M i n i s t e r s t w a Oś w i a t y i Nauki
Od mi e n n i e
wiaty
i
niż
Nauki
Faktycznie
misło
XIX
cyjnych
z
tym
z n al eź ć
jedynie
tylko,
że
wtedy
w bibliotece.
potrzeby
biblioteki,
że
formacyjnej
co
bibliotek
tak
jak
poszukiwaną
Wraz
i
od przełomu
us ł u g
informację
ze w z r o s t e m
ilości
i
można
powszechniać
uż y t k o w n i k a m i
byli
od
poza
zawsze
i
są
bi bl i o t e k i
pracownicy
po cz ą t k u
i p o ws ze ch ni e
były
były
Zgodnie
one
wy ko rz y s t y w a n e .
ot w a r t e
t e ma ty cz ne pi ś m i e n n i c t w a miały
informację.
było
p u b l ik ow an ej
aspektami
zasiep
zapoczątkowało
dla
m i e s i ę c z n y pr zegląd do ku me n t a c y j n y ,
wy ka zy
informa­
w
tra­
latach
informacyjną.
inspektoratu,
informacji
w y ro sł y
służby
d o k u m e nt ac ji
d a to wa ć
i teraz,
Oś­
informacji.
automatyzacji
(którą mo żn a
r e zu lt ac ie
m i n i st er st wi e
sz ko l n i c t w a
partament
12
za k r e s i e
i n f o rm ac yj ne
w
po dstawowymi
w
ministerstwa
czna,
w y k o r z ys t y w a n i a
rozwój
wówczas,
Ministerstwo
i z w ię ks ze ni em za i n t e r e s o w a ń po li tyk ów r ó żn ym i
Mimo
dawnictwa:
w
jest
s z e ś ć d z i e s i ą t y c h dz ia łalność
całego
organizacje
tradycje
ad mi ni stracja
wymagała
co dziennego,
dycyjnej
tu
działań
ministerstwa
i XX wieku)
życia
dla
Nowoczesna
in fo rm ac ji
omówiono
dłuższe
podstawą
informacyjnej
w ogóle.
inne
i
służby
a d m i ni st ra cj i
d o st ęp ne
Biblioteka
ogółu,
in­
dla
i de­
a różne
wy­
bi bliografia a na lit y­
jak n a j e f e k t y w n i e j
z z a p o t r z e b o w a n i e m za s i ę g tych
u-
dz ia ła ń uległ rozszerzeniu,
ległe.
W tym czasie
cy jn yc h
wiaty,
z
dziedziny
ba daczy
m i e j s c e, jakie
informacji
żowanie
ne
i polityków.
ministerstwa
on-line
wz roście
ność
do ku me n t a c y j n a
się bardzo
rozwinęła
zd op i n g o w a n e
Informacji
edukacji
wersji
zautomatyzowane
było
w
się
tyle
by
za anga­
nad
holen­
przygotowa-
E U DÍ SE O4^
(1977).
początkowo
została
nią
gwałtownie
działal­
zahamowana.
a roczne zaległości
automatyzacja systemów
pokonać
tylko
(wśród nich bazy ERIC).
i zapotrzebowani a na
Ponieważ
ważne
w zakresie
to ścisłe
a także
oś­
w Europie stały się d o s t ę p ­
aktualizować katalog,
na
pełniły
bazy danych,
ministerstwie
często.
stopniu
w prace
I
tezaurusa
in f o r m a ­
pracowników
znacznym
Oznaczało
w zakresie
informacji
dla
informacyjna
siedemdziesiątych
ilości
rzały
w
potem dla nauk społecznych
Przy
trudniej
to
w Holandii.
UKD
lat
pierwsze
Coraz
dostępnych
Wyjaśnia
holenderskiej
dla nauk ścisłych,
cji
było
i Departamentu
wersją
po czątku
niewiele innych źródeł
i służba
tej dz iedziny
pi erwszej
Na
1970-75)
edukacji
biblioteka
dersko języczną
nie
(lata
a uwzględnione tematy były bardzo r o z ­
tę
trudność,
zda­
in f o r m a ­
ministerstwo
istnieniem EUDISED rozpoczęło w 1978 roku swoje p i e r w ­
sze studium dotyczące możliwości realizacji systemu ADION.
Opracowa­
ny
podstawę
został
te zaurus
wę
narodowy
EUDISED.
(ADION).
Już
d z i a ł a ln oś ci
j e d n ol it eg o
operacji
System
od
podjął
dla
początku
który
przygotowywania
brano
narodowego;
Instytut
European
oświóty,
ten miał więc narzędzie
in formacyjnej
systemu
^EUDISED
Education.
tezaurus
pod
pierwsze
Badań
and
za
(tezaurus)
i naz­
programów
w
możliwość
stworzenia
działania
O ś w i a t o w y c h 5^ , nie
D o cu me nt at io n
5//Het Instituut voor Onderzoek
uwagę
brał
zakresie
w kierunku
ko­
wszystkie
za­
Information
System
for
van het Onderwijs - SV0.
13
kończyły
się
powodzeniem,
ale
podstawy
dla
o b ec ne go
sy stemu
i za łożona
przez
naro­
d o w e g o z o s t a ł y s t wo rz on e.
Baza
we
danych
Centrum
nie
A D IO N
Komputerowe
zainstalowane
sł ug ę
została
w
opracowana
i właśnie
tam jest
ministerstwie
ułatwia
um ie js c o w i o n a .
wprowadzanie
i n f o r m a c y j n ą oraz k o n t r o l ę nad 18 t e r m in al am i.
czął w pełni
Rządo­
Wyposaże­
danych,
ob­
S y s t e m ten z a ­
d z i a ł a ć od 1983 roku.. O b e c n i e baza da nych za wiera o k o ­
ło 37 .0 00 o p i s ó w do ku me nt ów .
Opóźnienia
zw i ą z a n e z w ł ą c z e n i e m do b a ­
zy z r e d u k o w a n o do 10 tygodni.
Zgodnie
z
Departament
w y ch
tradycją
In fo r m a c j i
użytkowników
sz e r o k i
krąg
miesięcznie
przednie
nictwa,
s y st em u
obsługują
administracji
(po
powstaje
wydawana
a z nowych
ci ąg u
oś wiaty.
zewnętrznych
nadal,
automatyzacji
biblioteka
sw oi ch
podstawo­
p a ń s tw ow ej ),
Usytuowanie
w
i
Rządowym
a
także
Centrum
że baza d a n y c h jest d o s t ę p n a w t r yb ie on - l i n e
(przegląd
uzyskaniu
s z er eg
bibliografia
miesięczniki
lityczną),
okresu
dalszym
pracowników
użytkowników
działalności
w
(pracowników
K o m p u t e r o w y m oz nacza,
dla
sprzed
an a l i t y c z n a ,
kt ór a
dokumentacyjny
dostępna
Po n a d t o dz ięki
p u b l i k a c j i ( jak
ale z n a c z n i e s z y b c i e j
form
zgody).
stała
na
przykład
zastąpiła
i bibliografię
po­
ana­
t w o r z o n e są w y ka zy p i ś m i e n ­
się
selektywna
dystrybucja
informacji.
Ponieważ podstawowymi
nistracyjni
u ż y t k o w n i k a m i byli
ministerstwa^ d o bó r
ciedla
ich z a p o t r z e b o w a n i a .
lityki
ministerialnej
w ba zi e
d a ny ch o d z w i e r ­
Są to d o k u m e n t y d o t y c z ą c e twoTzenia p o ­
i ustawodawstwa,
w zakresie opracowania polityki,
rządzania
literatury
i są p r a c o w n i c y a d m i ­
omawiające
bada ni a
l i t e r a t u r a z zakr es u edukacji,
oraz r a p o r t y d o t y c z ą c e o r g a n i z a c j i
szko ln ic tw a.
że
AD I O N
wszystkim
ministerstwo,
jego
Mimo
14
został
zasięg
i ro zw ój
stworzony
przede
oddziaływania
jest
dla
zn a c z n i e
za­
i przez
szerszy.
Z p o w o d u swej lokalizacji w ministerstwie (i nstytut n a r o do wy i c e n ­
t r al ny )
i z powodu
funkcjonuje
po wiązań
jako model
op is u
dokumentów
pr ze z
inne
dla
międzynarodowych
w
systemie
jest
informacji^ a jego tezaurus
także
wykorzystywany
odgrywa
ważną
rolę
w
stało się w ę zł em
działalności
i u-
kt ó r e u m i e j s c o w i ­
ły sw oj e bazy da nych w tym samym ce ntrum k o mp ut er ow ym .
C e n t r u m K o mp ut er ow e
ten
Format
jest po s z e r z o n y
ży wa ny pr z e z r ó żn or od ne instytucje i or ganizacje,
Rządowe
sy stem
innych pr z e d s i ę w z i ę ć w Holandii.
stosowany
sy stemy
(EUDISED)
W rezu lt ac ie
(host or ga ni s a t i o n )
in fo rm a c y j n e j
w
i
Holandii.
W e w n ę t r z n a ba za da ny ch Instytutu Badań O ś w i a t o w y c h (SVO)
Wspólną
było
to,
trzech baz
danych
p o d s y s t e m ó w o p i s a n y c h powyżej
że k o rz ys ta ły z tego samego węzła
ich danych.
cjonuje
cechą
swo­
Na to m i a s t baza dany ch Instytutu Badań O ś w i a t o w y c h f u n k ­
odmiennie.
i umiejscowiona
wagę jest
dla p r z e c h o w y w a n i a
to,
Jest
to mała baza w y k o r z y s t u j ą c a małe ko mp utery
jest właśnie w SV0. Powo dem,
że zw r a c a m y na nią u-
że:
- była to in ic jatywa jednego z i n s t y t u t ó w n a l e ż ą c y c h do n a r o ­
do we j
s t r u k t u r y w s pi er aj ąc ej - Instytutu Badań Oświ at ow yc h;
- in ic jatorz)
bazy mieli św ia do mo ść dz i a ł a ń w za k r e s i e t w o r z e ­
nia s y s t e m u narodowego;
- I n s t y t u t miał długą tradycję w z a k r es ie d z i a ł a l n o ś c i
cy jn ej
ze- w z g l ę d u
na jego udział w E U DI SE D
dal dz ia ła jako ho le nd er sk i,
Uczestnictwo
pr ze z
S V 0 . EUDISED,
no śc i f i n a n s o w e
się
w
(do
narodowy
1 roku)
EU DISED
(I ns t y t u t
narodowy dom c l e a r i n g o w y
częś ci ow o
wyjaśnia
informa-
dz iałał
i na­
dla EUDISED).
inicjatywę
p o dj ęt ą
dzia ła ją cy pod ausp ic ja mi Rady E u ro py miał t r u d ­
i brak siły roboczej.
okres
między
W k o n s e k w e n c j i b a r d z o w y dł uż ał
nadesłaniem
in f o r m a c j i
przez
o ś ro de k
a m o ż l i w o ś c i ą k o r z ys ta ni a z tych d a ny ch w sy s t e m i e EUDISED.
15
temu
o p r a c o w a n e g o przez
firmę Pandata.
Z a d a n i e m ba d a n i a w s t ę p n e g o było z b a d an ie c e l o w o ś c i b u d o w y s y s ­
temu,
jego
organizacji i e w e n t u a l n y c h
n i e c z n e ze w z g l ę d u na br ak pl an u
da ni a
miał
stanowić
do n a s t ę p n e j
następujące
podstawę
r o zw oj u i n f o r m a c j i . Wy ni k tego b a ­
Ba d a n i e w s t ę p n e o k r e ś l i ł o
założenia
instytutów
po w i n n a
sy stemu.
z o st ać
i n f o rm ac ji .
nych;
stwarza
to
konieczność
sy stemu;
s y st em u
pa rt n e r ó w .
Ko m p u t e r o w e ,
kt ó r e
stworzenia
w sy s t e m i e
w niej
Oświ at y.
o je go
etapu
i
to
wyposażenia
i n st yt ut y)
1984
ba d a n i e
wynikach
wymagana
roku
jest
większa
Rządowe
Centrum
mi ni st erstwu.
definiowania
In f o r m a c j i
ze sobą si e d m i u u c z e ­
R a po rt
powołano
Grupę
organizacji
zajmujących
procedur
sformułowanie propozycji
poświęciła
18
ws p o m n i e ć ,
w i el e
cz as u
pr ac e
ten był
Roboczą
D o k u m e n t a c y j n e j o O ś wi ac ie .
1984 roku,
się
oświatą
i
z
Jej z a d a n i e m było s t w o r z e n i e ram dla p r o c e s u
Należy
da­
inst yt ut ów .
ws tę pn e; zakończyło
k t ór a r o z p o c z ę ł a pr ac e w m a rc u
opisanie
sy­
prac nad b u do wą sy stemu.
prac d o k u m e n t a c y j n y c h w sy stemie,
stemu,
6 oświato­
dostarczanie
z narodowych centrów pedagogicznych i specjalistycznych
różnych
sys­
zintegrowanego
o z na cz a
odpowiedniego
październiku
o kontynuacji
sp r a w A u t o m a t y z a c j i
wie tej grupy,
W
prowadziło
ra po rt
potrzeb
do ud z i a ł u
r o zw oj u
że S y s t e m AD IO N jest nadal u w a ż a n y za rd ze ń
(ministerstwo
p o d s t a w ą d e cy zj i
polityka
j e d n a k ż e by w s p ó ł p r a c o w a ł o
niezależność
p r z e d s t a w i a j ąc
w celu
Uczestnictwo
Na le ży po dk r e ś l i ć ,
Dotychczasowa
dostosowana
wspierających
stemu
z
ko­
fazy jaką jest de f i n i o w a n i e .
wy c h
Dla
to d z i a ł a n i e
d e c y z j i / czy m o żn a p r z e j ś ć
AD IO N
stników
Było
do po d j ę c i a
temu
narodowego
kosztów.
ro zwój p r o g r a m u
i uzgodnień
między
do
Członko­
pochodzili
i n st yt ut ów ,
Departamentu
automatyzacji
automatyzacji
uczestnikami,
a
sy­
także
d o t y c z ą c y c h z a r z ą d z a n i a sy stemem.
że p o d c z a s p i e r w s z y c h m i e s i ę c y grjpa r o bo cz a
na
r o zw aż an ia
dotyczące
odpowiedzialności
oraz
roli
Jest
to
ministerstwa
zrozumiałe
o r ga n i z a c j e
do
roli
ze
oświatowe
finansisty
z
jednej
względu
są
strony
na
a
tradycją
autonomiczne,
ustana wi aj ąc eg o
instytutów
holenderską,
a rola
prawa
i
z
drugiej.
w
której
r z ą d u •sprowadza
i.
sprawującego
się
kont rolę
stanu oświaty.
W
czerwcu
1986
roku
opublikowane
zostały
wyniki
tych
prac.
Raport (obejmujący ponad 100 stron) rozpoczyna, przegląd najnowszych
p; .edsięwzięć
i
opisuje
sytuację
bieżącą
(p rzedstawioną
w
tym
ar tykule poprzednio). Po przean al iz ow an iu istniejącej sytuacji oraz
potrzeb,
opisano cele i funkcje nowego systemu,
lemy w y ma ga ją ce
jeszcze rozwiązani?.
w tym również p r o b ­
Projekt nowego systemu został
pr ze ds t a w i o n y łącznie z planem realizacji systemu w krótkim czasie.
W z a ko ńc ze ni u
raportu zawarte
są zagadnienia dotyczące planowania,
k o sz tó w i korz yści płynących z systemu.
N a j i st ot ni ej sz e postan ow ie ni a zawarte w tym raporcie są n a s t ę ­
pujące:
1. Nowy system będzie tworzyć:
literatura z zakresu oáwiaty(w s z e r o ­
kim pojęciu) oraz zasady or ganizowania i dostarczania informacji
(w szerszym
rozumieniu
niż system techniczny).
m a ty zo wa ny narodowy system,
je tylko pierwszą
za pewnić
wanie.
siłę
realizowany etapami
fazę jego rozwoju).
roboczą,
proc edury,
Będzie to z a u t o ­
(raport p r e z e n t u ­
Aby system d z i a ł a j należy
op rz yr zą do wa ni e
i oprogramo­
Oznacza to także koni ec zn oś ć uj ed no licenia procedur id en­
tyfikacji
dokumentów
i um oż li wi en ie
konwersji
istniejących
baz
danych.
2. System będzie posiadał dwie oddzielne,
zy danych:
ale uz up eł niające się b a ­
rządową i poza rz ąd ow ą (tworzoną przez instytuty s t r u k ­
tury wspierającej).
3.
St ruktura
opisu
do ku mentów
w bazie
danych
systemu
zostanie
u­
19
j e d n o l ic on a.
(np.
dla
W ob rę bi e
op isów
książek,
audiowizualnych
4.
5.
Istniejące
struktury
możliwe
c z as op is m,
dotychczas
bazy
danych
(o p i s a n e
do n o w e g o sy stemu.
Przyjęto
za ło ż e n i e / by
wszystkie
różnice
legisl ac yj ny ch ,
op is y
w p o p r z e d n i e j części
dokumentów
przechowywać
15 lat.
da ny ch
retrospektywnych
wymienionych
tr ze ch
nia
pewne
i oprogramowania).
będą w ł ą c z o n e
Baza
będą
materiałów
ar ty k u ł u )
przez
6.
tej
uczestników
sp o ś r ó d
danych.
nich
Przekazywanie
będzie
będzie
Za kł ad a
się
danych
zostanie
później.
działać
jako
domy
funkcjonować
jako
c e nt ra
stosowanie
z
powołana
p u nk tu
clearingowe ;
znormalizowanych
wprowadzania
Siedmiu
wprowadza­
formularzy.
danych
do
ce nt ru m
b ę d z i e się o d by wa ć raz w tygo dn iu .
7.
Bazy
d a ny ch
będą
dostępne
c z e s t n i k ó w p o pr ze z
8.
Niezależnie
za
od
listy
9.
możliwości
frekwencyjne
n ości
ADION
do
danych
uwzględnia
k a ta lo gi ,
t e m a t y c ż n e ),
Tezaurus
dostępu
term in al i,
p u bl ik ac ji ,
lo gi czne,
siedmiu
pierwotnych
u-
z a i n s t a l o w a n e u ni ch te r m i n a l e .
pośrednictwem
no wy ch
u wszystkich
się
przeglądy
selektywną
w
tr ybie
inne
formy:
dokumentacyjne
dystrybucję
on -line
wykazy
(chrono­
i n fo rm ac ji
i
tezaurusa.
będzie
pozostałych
poszerzony
uczestników
o
terminy
sy stemu.
z
za kr es u
Planuje
się
specjal­
po w o ł a n i e
grupy z a r ż ą d z a j ą c e j t e z a u r u s e m .
Po
zakończeniu
bo cz a mo g ł a
nowi
opis
systemu,
funkcjonalnym
20
zaakceptowaniu
et ap u
r o z p o c z ą ć pr ac e nad p r o j e k t e m
programistów
syst em u.
i
przy
uwzględnia
tworzeniu
za ko ń c z y ł
R a po rt
ten
funkcjonalnym,
wszystkie
szczegóły
oprogramowania.
r a po rt
zo st ał
definiowania
b ę dą cy
opublikowany
Pracę
szczegółowym
na
przełomie
gr upa
kt ór y s t a ­
niezbędne
nad
ro­
dla
pr oj e k t e m
o p is em
nowego
1987/88
roku
pod
nazwą
"Kon ce pc ja
li t e r a t u r y
zarządzania
z dz iedziny
oświaty
p o d s ta wo wy m
w Holandii
syst em em
rejestracji
( B as is re gi st ra ti e Onder-
wijsliteratuur
N e d e r l a n d - B R O N ) . Ok reślono w nim sposób z a rz ąd za ni a
całym
(oprócz
systemem
zarządzania
specyficzne
zadania^ m.in.
matyzacji,
która
za ko ńczenie
pr zy go to wa ła
Zarządzającej
dla
finansowego)
tych
ten
prac,
prac
Grupy Ro boczej
projekt
które
i w s ka za ne zostały
i
ds.Auto­
u s t a n o wi en ie
po zostają
jeszcze
Grupy
do
wy­
konania .
O p ró cz
ut w o r z e n i a
nowe go systemu
zada ni em
Grupy
Za rz ąd za ją ce j
jest z o r g a n i z o w a n i e ko nwersji trzech po ds ys te mó w informacji
ni ct wa p o d s t a w o w e g o ,
dotyczy
ków
śred ni eg o i rządowej bazy dany ch).
działalności
sy stemu,
lających
na we t
na pełny
jestracji
do ku me nt ac yj ne j
jeśli nie po siadają
ich udział.
Literatury
kacjach
z dziedziny
sy s t e m u
STAIRS.
on-line,
Zarz ąd za ni e
si edmiu
uczestni­
oni jeszcze ur z ą d z e ń p o z w a ­
Zarz ąd za ni e P o d s t a w o w y m Sy s t e m e m R e ­
polega
i w p r o w a d z a n i u danych,
bie
w s zy st ki ch
(szkol­
na:
z b ie ra ni u,
ocenie,
op r a c o w y w a n i u
jak również d o s t a r cz an iu informacji o p u b l i ­
oświaty.
Pl an uj e
opracowanie
się,
Dane
te
są
dost ęp ne
w języku
komend
oprócz m o żl iw oś ci wy sz u k i w a n i a w t r y ­
wł asnego
sy stemu
wyszukiwania
danych
na­
z w a n e g o TOOL.
Z a d a n i a specjalne, jakie nale ży rozstrzygnąć, to:
- z a kr es
ni on e
informarcji:
przez
programy
jakie s p ec yf ic zn e aspekty oświaty będą u w z g l ę d ­
poszczególne
i ich
rozwój,
domy
c l ea ri ng ow e
op ra co w y w a n i e
(polityka,
testów,
inno wa cj e
badania,
i doradz­
two) .
- domy
c l e a r i ng ow e:
odpowiednie
do
jak
info rm ac je
uregulowania
każdy
c l ea ri ng ow y
z zakresu
jest, jak
z a d a n i e po ś r e d n i k a
dom
każdy
swoich
ma
zbierać
w s ze lk ie
za in teresowań.
Za da ni em
cl e a r i n g h o u s e
ma
sp ełniać
swoje
informacyjnego.
21
- p u nk ty
da ne
wprowadzania
czytelne
trzech
dla
pu n k t ó w
danych:
maszyn.
Na
danych,
przewiduje
pó ź n i e j
każdy
d a n y c h i ich p r z e t w a r z a n i a
utworzenie
dom
clearin­
(o p r z y r z ą d o w a n i e ,
i telekomunikacja).
info rm ac ji :
jak
a. p o m i ę d z y d z i e d z i n ą
ma
wyglądać
i n fo rm ac ji
przesyłanie
c. od p u nk tu w p r o w a d z a n i a
in fo rmacji
a domem clearingowym,
b. od domu c l e a r i n g o w e g o do p u n k t u w p r o w a d z a n i a
jest^ że
się
na
w y b ó r ś r o d k ó w t e c h n i c z n y c h s ł u ż ą c y c h do p o d ­
stawowe j rejestracji
Ja sn e
i n fo rm ac ji
sw oj e w ł a s n e u r z ą d z en ia .
- centrum komputerowe:
oprogramowanie
przetwarzani a
początku
wprowadzania
gowy b ę dz ie miał
przepływ
sposób
danych,
d a n y c h do c e n t r u m k o m p u t e r o w e g o .
by ten p r z e p ł y w
informacji
był
jak n a j s p r a w n i e j s z y
k o n i e c z n e jest o p r a c o w a n i e ki lk u w y t y c z n y c h .
-
gr up a
temu
użytkowników
wymagany
sy stemu:
jest
dl a
regularny
optymalnego
kontakt
funkcjonowania
z
jego
sys­
uż yt k o w n i k a m i .
Jak w y n i k a z tego k r ó t k i e g o opisu w i e l e p r o b l e m ó w p r a k t y c z n y c h
przeniesiono
Grupa
do o p r a c o w a n i a pr ze z gr u p y s p e c j a l i s t ó w .
Zarządzająca
główne
decyzje,
organizowała
ramy
strukturalne
a r z e c z y w i s t ą pr ac ę w y k o n y w a l i
ci,
Ideą było
i
by
podejmowała
k t ó r z y są e k s p e r ­
tami w r ó ż n y c h d z i e d z i n a c h .
Po
tym
etapie
technicznego.
rozpoczęto
ła
n a k ż e każd y,
wie,
Z tego
22
że za
podjęta
przypomnieć,
5-6
lat m o ż l i w a
że nie są to p r o c e s y
powodu
os ob y
dokumentacyjnego
definiowania
i już
decyzja
będzie
zdecydowały,
nad
projektu
systemem
już się rozpoczęła^ b y ­
ze z ł o ż o n y m i
uczestniczące
pr a c e
integracja
tak proste,
w połowie
rozpoczęcia
ż e _w s z y s t k i e
Kiedy w s p ó ł p r a c a
kto jest z a z n a j o m i o n y
właśnie
systemu
etapu
Należy
być
około 1980 roku.
n a dz ie ja ,
z a cj i
m o gł a
s y s t em u.
problemami
Jed­
automaty­
jak by się te go chciało.
w procesie
au t o m a t y z a c j i
aby nie c z e k a ć na z a k o ń c z e n i e
tej
fazy
projektanci
t e ch ni cz ni
i
programiści
też
pr o j e k t
otrzymali
te ch niczny
zezwolenie
był
Pr o j e k t
r o zp oc zę ci e
prac.
Dlatego
gotowy prawie b e z p o ś r e d n i o po z a k o ń c z e ­
niu p r o j e k t u funkcjon al ne go .
ne były w gr udniu
na
Pierwsze pr ogramy k o m p u t e r o w e t e s t o w a ­
1987 roku.
orga ni za cj i
narodowego
systemu
informacji
prze ds ta wi a
schemat.
Od d o ś w i a d c z e ń do mo de lu
P o n i e w a ż wiele działań po d e j m o w a n y c h na pozi om ie na ro d o w y m czy
międzynarodowym
dowe,
regionalne
kresie
być
dla
w a rt oś ć;
pr zykład
założeniem
jest
poza siłą roboczą,
ne cz ynniki,
pr ze ds t a w i o n y
służby
w
system
tym
syst em ów dla
zdrowia,
naro­
w
za­
artykule^ może
innych d z i e ­
d z i a ł a ln oś ci
poprzez
dostęp
ekono­
n a uk ow cy
technologia
i in fo rmacja mają
są
i n f o rm ac yj na
do wiedzy
tego
poprzez
faktu,
zmni ej sz ył a
analiz
i informacje.
ale
do piero
u t r u d n ie ni a
i świad­
łączenie,
systematycznych
nową wi edzę
świadomi
swoją
i ka pi t a ł e m stanowią one g ł ó w ­
m o żl iw oś ć
i j a k o ś c i o w y c h tworzy
cz as u
że wiedza
surowcami
Sy s t e m a t y c z n y
i dedukcje,
ciowych
to,
przy pomocy których tworzone są różne produkty
usługi.
dukcje
oświaty,
(sieci
n i e k t ó r y c h gałęzi przemysłu lub handlu.
Głównym
cz o n e
sposób
ho le n d e r s k i
jako model przy bu dowie
d z i a ł a l n o ś c i ) na
mi c z n e j ,
jest w podobny
i lokalne)
i n fo rm ac ji
wykorzystany
dzin
go
zo rg a n i z o w a n y c h
przy
in­
il o ś ­
Od d ł u ż s z e ­
no wo czesna
budowie
sys­
te mó w .
Podejmowanie
angażowani
tyków.
sowych,
systemów
inic ja ty w
w r ó żn yc h
na leży
d z i e dz in ac h
o b ec ni e
najważniejszym
informacyjnych
jest
warunkiem
chęć
tych,
kt ór zy
i do o d p o w i e d z i a l n y c h
Wiąże się to w pe wn ym stopniu
ale
do
ich
są
za­
za to p o l i ­
także ze sprawą śr od kó w f i n a n ­
niezbędnym
stworzenia,
do
z r e a li zo wa ni a
podporządkowanie
23
Schemat
Projekt organizacji
ed u k a c j i
pola informacji
polityka
ustawo­
dawcza
i
domy
clearingowe
Minister­
stwo
Oświaty
i Nauki
wprowadzanie
danych
Minister­
stwo
Oświaty
i Nauki
Rządowe Centrum
Komputerowe
narodowego
innowa­
cje
....
systemu
bada­
nia
1
!
APS*
CPS
informacji
rozwój
testów
...
!
dla
rozwój
progra­
mów
T...
SV0
CITO
SLO
SV0
CITO
SLO
KPC
Lii
tezaurus
ukierunkowane
na politykę
ukierunkowane
na praktykę
7 -----------Podstawowy System
Rejestracji Lite­
ratury
TOOL
zadawanie pytań
poprzez STAIRS
poprzez
STAIRS
wykorzystanie
innych źródeł
informacji
APS - Algemeen Pedagogisch Studiecentrum; CPS - Christelijk Pedagogisch Studiecentrum; KPC - Katholiek Pedagogisch Centrum.
24
się
wymogom
um oż liwiającym
wykorzystywanie
tych
współpracę
samych
i integrację
narzędzi:
formatu,
(normalizacja,
tezaurusa
itp.).
Rz ad ko zdarza się, by inicjatywy zmierzające do st wo rz en ia s y ­
stemu in fo rm ac yj ne go zaczynały się w punkcie zerowym.
Pierwszy krok
to ten, który w y j a ś n i a (co zostało w tym zakresie zrobione i co jest
dostępne.
Czasem
istnieje możliwość ws pó łp ra cy
w obrębie
istnieją­
cego już systemu i wspieranie go, ale czasem po żądane jest s t w o r z e ­
nie
własnego
nicjatyw
systemu.
Istotne jest,
wy korzystywać
by przy p o de jm ow an iu
osiągnięcia
innych
i
unik ać
takich
błędów
i-
przez
nich popeł-nionych.
P r z y k ł a d e m wykorzystania doświadczeń innych są działania p o d j ę ­
te na
terenie
niedawno
holenderskojęzycznej
zaczęto
przygotowywać
części
system
Belgii
(Flandrii),
informacyjny
gdzie
podobny do s y s ­
temu ho le nd erskiego.
Om a w i a n i e
de li ka tn ą,
z po wo du
nie
ich
ludzkiej.
informacyjnych
służb
tylko
ich
związku
z powodu
złożoności
z podstawowymi
Komunikacja
ma
wiele
d o k u me nt ac yj ny ch
wewnętrznej,
procesami
aspektów
i
jest
spra wą
ale
komunikacji
też
między­
charakterystyk,
dzięki
z n aj om oś ci których możemy podejmować właściwe decyzje dotyczące o r ­
ganizowania
informacji.
komunikację
- komunikacja
tworzą
odnosi
Należy uwzględnić,
wiedza
(trwała)
że:
lub
informacja
(czasowa);
się do zaangażo wa ny ch osób lub grup
(instytu­
ty, o r g a n i z a c j e itp.);
- dziś
mo że my
ni cz nych,
komunikować
się
dzięki
w y k o rz ys ta ni u
środków
tech­
i orga nizacy jnych;
- przy w y k o rz ys ta ni u tych ułatwień możliwa jest komu ni ka cj a p a r t n e ­
rów od d a l o n y c h od siebie fizycznie i w czasie.
W
wiedź
tym
artykule
za jm uj e
komunikacja
centralną
pozycję.
widziana
Dotyczy
w
relacji
p y t a ni e- od po -
technicznych
i organiza­
25
cyjnych
pomocy,
odpowiedź
k t ór e
(osoba,
Ul e p s z a n i e
i
tworzenie
nakładów
który
za
także
potencjalni
takie
system
dotyczących
możliwość
jak
kt ór a
je
organizacji
informacji
i ener gi i
wymaganiom
jego
k w e s t i e / jak;
w
wymaga
ludzkiej.
powinien
Dotyczy
współpracy
i
nie
ja ki m
D l a t e g o ka żd y
tylko
konkretnej
wielkich
zrealizować
sy tuacji,
st o p n i u
inne
podziału
w ty m
ale
grupy,
zaanga­
to p r z e d e w s z y s t k i m badań, by s t w o ­
najrentowniejszy, w
możliwości
ma)
in fo r m a c j i
u ż y t k o w n i c y mo gą być już we w c z e s n y m et ap ie
żowani w tę dz ia ł a l n o ś ć .
rzyć
systemów
działalność
odpowiada
(osobę,
doskonalenie
twórczości
tę
pytanie
k t ó r e jej u d zi el aj ą) .
zautomatyzowanych
f i na ns ow yc h,
uwzględnić
inni
osoby,
komunikacji,
odpowiedzialny
system,
dopasowuję
mniejszym
ko sztów.
zakresie
Jak
zaś
stopniu
w y ni ka
z
sp ra w
doświadczę^
jest z n a c z n i e wi ę k s z a
niż
fak­
t y c z n i e ma to miejsce.
Tłumaczyła
THE D U T C H N A T I O N A L
E.0.
Zy be rt
I N F O R M A T I O N S Y S T E M FOR E D U C A T I O N
S u m m a r y
TJiere is d i s c u s s e d the h i s t o r y of the c o n s t r u c t i o n
automated
of
i n f o r m a t i o n s y s t e m for e d u c a t i o n
this s y s t e m b e c a m e the i n f o r m a t i o n c e n t r e s c r e a t e d
v e n t i e t h for s e p a r a t e ty pe s of s c h o o l s
26
in Holl an d.
of
the
The seeds
in the s e ­
(the e l e m e n t a r y and hi gh er
on es )
and for the in fo rm at io n sy st em at t a c h e d to the M i n i s t e r y
E d u c a t i o n and Science.
One can say about the b e g i n n i n g of the c o n ­
s t r u c t i o n of the na ti on al i n f o rm at io n s y st em for e d u c a t i o n
l a n d si n c e
1983,
t h i s sy stem,
of
in H o l ­
There is pr es e n t e d the m e t h o d o l o g y of b u i l d i n g of
its tasks and the actual state of de ve l o p m e n t .
rC JD IA H JiC K A H H A U ilO H A JIB H A À H H *O P i£ A U H O H K A a C H C T 'S IIA
DO OSPAS03AHI20
? e 3 io M e
OÕCyXlÂÊKa HCTOpiIÄ COSfiaKKH aB TO M£ TI í3 Kp OB aK HOÔ KHCpOpMHUHOEHOfi
c u c T e w K n o o 6p a 3 0 3 aHiuo. H a ^ a z o u
c u c T e v j i c?aHOBKJiHc& 3 0 3 KKKKysEiîe
B cewiiflecßTicx roflax iîKÿ0pMai;H0KKHe ijeKipn fiJis oTfleJifeKtac thdob
e k o ji /n a ^ a jiL K L ix it c p e ^ K ir x ),
V.
^
a Taiw£s o ic T e iú a c o s ^ a K K a # npK
l;I::K '.icT epcT B e n p o cB eią eH H i: u K a y ic x .
0 K a ^ a ;;e c o s^ a H K H
a roJiJiaK^KH
HaH«OK/i.TILHOÍÍ HH±)OpM3>U,l i OKHOÜ C tíC T e U U HO OÔpâSOBâîîiïîO MCÄCKO TOBOpIITŁ
c
ee
1985
ro^a.
sa .ç a 'iH
0 > :a p a i::r e p K 3 o s a K a í.:e ? o ,n o J io r iiíi c o o ^ a H K S
k -u a c T O Ä ^ a Ä C T a ^ z a p a s b k t k ä •
Artykuł wpłynął
do re d a k c j i
1. 04 . 1 9 8 8
sto ü
c n c T e i-r a ,