PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z FIZYKI

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z FIZYKI
Etap kształcenia - liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum
WSTĘP
Ocenianie wiedzy i umiejętności ucznia ma na celu:

bieżące i systematyczne obserwowanie postępów ucznia w nauce;

pobudzanie rozwoju umysłowego ucznia, jego uzdolnień i

zainteresowań;
uświadamianie uczniowi stopnia opanowania wiadomości i umiejętności przewidzianych
programem nauczania oraz ewentualnych braków w tym zakresie;

wdrażanie ucznia do systematycznej pracy samokontroli i samooceny;

ukierunkowywanie samodzielnej pracy ucznia;

korygowanie organizacji i metod pracy dydaktyczno - wychowawczej nauczyciela;

okresowe (roczne) podsumowanie wiadomości i umiejętności oraz określanie na tej
podstawie stopnia opanowania przez ucznia materiału programowego przewidzianego na
dany okres (rok szkolny).
Oceny są jawne i motywowane na prośbę zainteresowanych. Dokonywane są systematycznie,
w różnych formach, na każdej lekcji. Ocena semestralna i roczna określają ogólny poziom
wiadomości i umiejętności ucznia przewidzianych w programie nauczania na dany semestr (rok
szkolny).
Przy ustalaniu stopnia bierze się pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia oraz
obniża się wymagania w zakresie wiedzy i umiejętności w stosunku do ucznia, u którego
stwierdzono deficyty rozwojowe uniemożliwiające sprostanie niektórym wymaganiom
programowym.
W opracowaniu zawarto
1. Ustalenie wymagań programowych oraz kryteriów na poszczególne stopnie
szkolne.
2. Sposoby informowania uczniów o wymaganiach.
3. Sposoby sprawdzania osiągnięć uczniów z fizyki.
4. Sposoby informowania o osiągnięciach uczniów z fizyki.
5. Zakończenie.
1. WYMAGANIA PROGRAMOWE ORAZ OGÓLNE KRYTERIA USTALANIA
OCEN Z FIZYKI NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE
Wymagania: Konieczne, Podstawowe, Rozszerzające, Dopełniające, Wykraczające
Stopnie: Dopuszczający, Dostateczny, Dobry, Bardzo dobry, Celujący
1. Stopień niedostateczny uzyskuje uczeń, który nie spełnił poziomu wymagań koniecznych:
a) Nie opanował wiadomości i umiejętności, które są konieczne do dalszego
kształcenia.
b) Nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym
stopniu trudności, nawet z pomocą nauczyciela.
c) Nie zna podstawowych praw, pojęć i wielkości fizycznych.
2. Stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania konieczne
Wymagania konieczne dotyczą zapamiętania wiadomości. Uczeń jest w stanie
zapamiętać i przypomnieć sobie treści podstawowych praw fizyki, podstawowych wielkości
fizycznych, najważniejszych zjawisk fizycznych. Potrafi rozwiązywać (przy pomocy
nauczyciela) proste zadania teoretyczne i praktyczne. Zdobyte wiadomości i umiejętności są
niezbędne do dalszego kontynuowania nauki fizyki i przydatne w życiu codziennym.
Wymagania konieczne obejmują treści programowe:
•
•
•
najbardziej przystępne,
najczęściej stosowane,
możliwie praktyczne.
Stopień dopuszczający uzyskuje uczeń, który:
a) Ma braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych podstawą
programową, ale braki te nie przekreślają możliwości uzyskania przez ucznia
podstawowej wiedzy z danego przedmiotu w ciągu dalszej nauki.
b) Zna treść podstawowych praw fizyki, definicje odpowiednich wielkości fizycznych,
potrafi wybrać właściwe prawa i wzory z przedstawionego zestawu, potrafi
przygotować tablice wzorów z przerobionego materiału.
c) Rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu
trudności, odczytywanie wartości z wykresów, umie sporządzić wykres na
podstawie tabeli, potrafi zapisać wzorem prawa lub definicje, obliczyć wartość
definiowanych wielkości, wyprowadza jednostki.
d) zna przykłady stosowania praw fizyki w życiu codziennym.
3. Stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania podstawowe
Wymagania podstawowe dotyczą zrozumienia wiadomości. Uczeń potrafi przy
niewielkiej pomocy nauczyciela: wyjaśnić, od czego zależą podstawowe wielkości fizyczne,
takie jak np. gęstość, praca, rezystancja itp., zna jednostki tych wielkości, zna i potrafi wyjaśnić
poznane prawa fizyki oraz umie je potwierdzić odpowiednimi, prostymi eksperymentami.
Wymagania podstawowe obejmują treści:
•
•
•
przystępne, proste, uniwersalne,
niezbędne do dalszej nauki fizyki,
użyteczne praktycznie dla ucznia.
Stopień dostateczny uzyskuje uczeń, który:
a) Opanował wiadomości i umiejętności określone podstawą programową na
podstawie wymagań minimum programowego.
b) Posiada umiejętności określone na ocenę dopuszczający oraz rozwiązuje typowe
zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu trudności.
c) Interpretuje wzory i prawa fizyczne (odtwórczo), przekształca wzory, opisuje
zjawiska posługując się odpowiednią terminologią, z wykresu oblicza wielkości
fizyczne i wyznacza ich zmiany, interpretuje wykresy.
4. Stopień dobry otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania rozszerzające
Wymagania rozszerzające dotyczą stosowania wiadomości i umiejętności w sytuacjach
typowych. Uczeń posługuje się wiadomościami, które są rozszerzone w stosunku do wymagań
podstawowych, uczeń potrafi samodzielnie rozwiązywać typowe zadania teoretyczne i
praktyczne, korzysta przy tym ze słowników, tablic i innych pomocy naukowych.
Wymagania rozszerzające obejmują treści:
•
•
•
o zwiększonym stopniu trudności, rozszerzone,
przydatne do stosowania w fizyce,
użyteczne ogólnie w praktyce.
Stopień dobry otrzymuje uczeń, który:
a) Nie opanował w pełni wiadomości określonych programem nauczania w danej
klasie, ale opanował je na poziomie przekraczającym wymagania zawarte w
minimum programowym.
b) Posiada umiejętności określone na ocenę dostateczny oraz poprawnie stosuje
wiadomości, rozwiązuje (wykonuje) samodzielnie typowe zadania teoretyczne lub
praktyczne: korzystając z wykresu potrafi przedstawić występujące zależności w
innym układzie współrzędnych itp.
c) W obrębie danego działu posiada umiejętność powiązania różnych praw, zjawisk i
zasad do zadań rachunkowych i problemów teoretycznych, potrafi przeprowadzić
samodzielnie doświadczenie stosując właściwe przyrządy i metody pomiarowe.
5. Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania dopełniające
Wymagania dopełniające dotyczą stosowania wiadomości i umiejętności w sytuacjach
problemowych. Uczeń stosuje wiadomości i umiejętności do: przeprowadzania szczegółowej
analizy procesów fizycznych, projektowania doświadczeń potwierdzających prawa fizyczne,
rozwiązywaniu złożonych zadań rachunkowych, np. wyprowadzanie wzorów, analiza
wykresów.
Wymagania dopełniające obejmują treści:
•
•
o znacznym stopniu trudności,
stosowane specjalistycznie.
Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który:
a) opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony programem nauczania
w danej klasie.
b) posiada umiejętności określone na ocenę dobry oraz sprawnie posługuje się
zdobytymi wiadomościami z różnych działów fizyki, logicznie je łączy, rozwiązuje
samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte programem nauczania, potrafi
zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów łączących
różne działy fizyki.
c) swobodnie stosuje terminologię fizyczną.
d) potrafi zaprojektować doświadczenie, przeprowadzić analizę wyników.
6. Stopień celujący otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania wykraczające
Wymagania wykraczające obejmują wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające
poza program nauczania w danej klasie. Uczeń inicjuje akcje wykraczające poza ramy
programowe, sporządza z własnej inicjatywy materiały pomocne przy realizacji lekcji,
posługuje się bogatym słownictwem fachowym, jest laureatem konkursów przedmiotowych na
szczeblu wojewódzkim lub olimpiad przedmiotowych na szczeblu krajowym. Spełnienie tych
wymagań, uzależnione od spełnienia wymagań dopełniających, ocenia się na stopień celujący.
Wymagania wykraczające obejmują treści:
•
wykraczające poza program nauczania.
•
naukowe.
•
specjalistyczne.
•
o złożonym, znacznym stopniu trudności.
Stopień celujący otrzymuje uczeń, który:
a) posiada umiejętności określone na ocenę bardzo dobry
b) posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania w
danej klasie.
c) samodzielnie zdobywa wiedzę z różnych źródeł.
d) rozwija zainteresowania fizyką.
e) biegle rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne, przedstawia oryginalne
sposoby rozwiązania, samodzielnie rozwiązuje zadania wykraczające poza program
nauczania klasy.
f) samodzielnie planuje eksperymenty, przeprowadza je, analizuje wyniki i
przeprowadza rachunek błędów.
g) formułuje hipotezy i weryfikuje je jakościowo i ilościowo.
h) osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach z fizyki i astronomii.
i) popularyzuje fizykę i astronomię przygotowując odczyty, doświadczenia.
j) pomaga przy szkolnych konkursach: fizycznym i astronomicznym
2. SPOSOBY INFORMOWANIA UCZNIÓW O WYMAGANIACH
•
•
•
Uczniowie zapoznają się z zasadami systemu wymagań na poszczególne stopnie na
początku nauki przedmiotu.
Klasa podpisuje z nauczycielem tzw. Kontrakt (Załącznik1) określający prawa i
obowiązki ucznia i nauczyciela oraz zasady wzajemnej współpracy
Uczniowie są informowani o wymaganiach na stopnie szkolne z danego działu w trakcie
przerabiania danego materiału.
3. SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
Narzędzia sprawdzania wiedzy i umiejętności
Sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia odbywa się za pomocą następujących metod:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Kartkówki z bieżącego materiału
Ustne odpowiedzi
Pisemne sprawdziany po zamkniętej partii materiału
Sprawdziany diagnozujące
Ćwiczenia praktyczne: doświadczenie uczniowskie, praca grupowa, zadania
Prace domowe
Opracowanie referatu na zadany temat
Dłuższe projekty grupowe lub indywidualne
Praca i aktywność na lekcji
Sprawdzaniu podlegają umiejętności i wiedza:
•
•
•
•
•
Umiejętne stosowanie terminów, pojęć i metod niezbędnych w praktyce życiowej i
dalszym kształceniu
Wyszukiwanie i stosowanie informacji
Wskazywanie i opisywanie faktów, związków i zależności
Łączenie wiedzy teoretycznej z umiejętnościami praktycznymi podczas rozwiązywania
problemów
Współpraca i komunikowanie się w grupie: przekazywanie informacji, formułowanie
pytań, organizacja pracy.
1. Prace pisemne:
a) Sprawdziany 10 minutowe obejmujące ostatnio przerabianą tematykę - tzw. kartkówki
– mogą odbywać się na każdej lekcji i nie muszą być zapowiadane. Zakres: ostatnia
lekcja, 2 ostatnie lekcje, lub jedno z zadanych do domu zadań. Punktacja kartkówek
jest ustalana przez nauczyciela.
b) Prace klasowe, tzw. klasówka lub test 45minutowy. Zakres i termin ustalone są z
uczniami przynajmniej na tydzień przed planowanym jego przeprowadzeniem.
Sprawdziany są oceniane według następującej punktacji:
30% do 49%
50% do 69%
70% do 89%
90% do 100%
100% + zadanie dodatkowe
dopuszczający
dostateczny
dobry
bardzo dobry
celujący
c) Sprawdzian diagnostyczny, po przerobieniu materiału rocznego lub semestralnego
oraz po powtórkach. Termin sprawdzianu ustalany wcześniej z uczniami.
2. Odpowiedź ustna
a) Podstawę oceny za odpowiedź ustną stanowi pełna i samodzielna odpowiedź ucznia na
pytanie wg ustalonych wymagań programowych na odpowiednią ocenę.
b) Wygłoszenie przygotowanego referatu.
3. Praca uczniów na lekcji
Oceniane jest samodzielne zgłaszanie się ucznia do:
 Merytorycznej dyskusji nad tematem lekcji
 Formułowania poprawnych wniosków, pytań, problemów itp.
 Redagowania zapisu do zeszytu - notatki
 Rozwiązania przy tablicy zadania rachunkowego, problemowego
 Projektowania doświadczeń
 Stawiania hipotez
 Zauważenia błędu
4. Praca uczniów w domu i aktywność:
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Wykonywanie zadań domowych
Wykonywanie pomocy naukowych
Przygotowanie referatów
Projektowanie ciekawych doświadczeń
Wykonywanie dodatkowych zadań
Udział w konkursach
Zasady poprawiania stopni:
1. Uczeń ma prawo poprawić ocenę z pracy klasowej, powinien to zrobić w terminie do
dwóch tygodni.
2. Kartkówki można poprawiać na zasadach i w terminie ustalonym z nauczycielem (*)
Oceny z kartkówki są równoważne z oceną z odpowiedzi ustnej.
3. Nieobecność na sprawdzianie lub kartkówce traktowana i liczona jest, jak 0, które
należy poprawić.
4. Uczeń ma prawo do próby poprawienia uzgodnionych z nauczycielem partii
materiału, gdy ocena semestralna lub końcowo - roczna jest na pograniczu dwóch
ocen (*).
5. Każda ocena z poprawy jest wpisywana do dziennika, nie obniża ona już uzyskanej
oceny. Wszystkie oceny uzyskane przez ucznia brane są pod uwagę.
6. Uczeń przyłapany w trakcie sprawdzianu na niesamodzielnej pracy lub korzystaniu z
jakichkolwiek materiałów otrzymuje ocenę niedostateczną i nie ma możliwości jej
poprawienia.
7. Uczeń ma prawo poprawić ocenę semestralną lub końcową na ocenę wyższą niż
przewidziana przez nauczyciela uczącego danego ucznia. Warunkiem uzyskania
oceny wyższej jest zdanie egzaminu sprawdzającego pisemnego (i ustnego) przed
komisją złożoną z nauczycieli uczących danego przedmiotu. Ocena komisji jest
ostateczna. Regulamin procedury podnoszenia oceny zawarty jest w Załączniku2.
(*) zasady ustalane w Kontrakcie
Uwagi dodatkowe:
a. Uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotownie do lekcji tzw. Np raz w semestrze bez
podania przyczyn, jeżeli wymiar godzi fizyki przekracza 1 godzinę tygodniowo
(*).
b. Uczeń ma prawo zgłosić tzw. Bz brak zeszytu, podręcznika, zbioru zadań lub
zadania domowego raz w semestrze (*).
c. Zgłoszenie Np lub Bz powinno nastąpić na początku lekcji przed sprawdzeniem
obecności. Każde kolejne zgłoszenie Np lub Bz będzie równoznaczne z oceną
niedostateczną. Zgłoszenie nieprzygotowania nie jest równoznaczne z brakiem
zadania lub zeszytu.
d. Nieprzygotowanie nie może być zgłoszone w przypadku zapowiedzianych
sprawdzianów pisemnych i powtórek, z wyjątkiem szczególnych wypadków
losowych.
e. Ocena semestralna i końcowa nie jest średnią arytmetyczną uzyskanych ocen.
(*) zasady ustalane w Kontrakcie
4. SPOSOBY INFORMOWANIA O OSIĄGNIĘCIACH UCZNIÓW Z FIZYKI
1. Ocena ustalona wg wymagań programowych z fizyki spełnia funkcje:
•
informacyjną – uczeń wie, czego nie opanował, zaś nauczyciel wie, co sprawia
uczniowi trudności, informuje rodziców o osiągnięciach dziecka;
•
wychowawczą – ocena jest „w miarę” adekwatna do stanu wiedzy ucznia i umożliwia
mu samoocenę, może pomóc w ocenianiu dziecka przez rodziców.
2. Ocena jest jawna oraz motywowana w przypadkach uzasadnionych i zawsze na prośbę
zainteresowanych.
3. W dzienniku opisuję każdą ocenę z fizyki zaznaczając, jakiej partii materiału lub jakiego
zagadnienia ona dotyczy. Wychowawca mając dziennik w każdej chwili może udzielić
stosownej informacji rodzicom.
4. Na wywiadówkach i konsultacjach rodzice lub opiekunowie są informowani o wynikach w
nauce. W uzasadnionych przypadkach braki i sposoby ich uzupełnienia są omawiane
indywidualnie.
5. W razie potrzeby częstszej kontroli postępów ucznia ustala się regularne kontakty
indywidualne z rodzicami oraz zapisuje oceny do zeszytu przedmiotowego.
6. Na miesiąc przed zakończeniem klasyfikacji uczeń jest informowany o ewentualnej ocenie
niedostatecznej. Ocena ta może ulec zmianie w toku dalszej nauki.
7. Tydzień przed klasyfikacją semestralną lub roczną uczeń jest informowany ustnie o
przewidywanej dla niego ocenie.
5. ZAKOŃCZENIE
Przedstawiony przedmiotowy system oceniania z fizyki ma być spójny z wewnątrzszkolnym
systemem oceniania. Jeżeli w którymś założeniu taki by się nie okazał, ważniejszy jest
wewnątrzszkolny system oceniania. Szczegółowe przedstawienie systemu oceniania z fizyki ma
na celu zapoznanie uczniów i rodziców w możliwie najprostszy sposób z obowiązującymi
przepisami.
Załącznik 1
KONTRAKT NAUCZYCIEL – UCZEŃ
1. Uczeń zobowiązany jest do bycia przygotowanym na każdą lekcję tj. wymagane jest posiadanie
zeszytu przedmiotowego, podręcznika, zbioru zadań oraz znajomości materiału.
2. *Uczeń ma prawo do zgłoszenia braku przygotowania ‘np.’ raz w semestrze bez podania
przyczyny Powinno ono być zgłoszone na początku lekcji, przed sprawdzeniem obecności.
Każde kolejne ‘np.’ lub zgłoszenie w trakcie lekcji jest równoważne z oceną niedostateczną.
3. *Nieprzygotownie nie może być zgłoszone w przypadku zapowiedzianych sprawdzianów
pisemnych i powtórek, z wyjątkiem szczególnych wypadków losowych.
4. Uczeń ma prawo do zgłoszenia braku zadania lub zeszytu lub podręcznika lub zbioru zadań ‘bz’
raz w semestrze bez podania przyczyny Powinno ono być zgłoszone na początku lekcji, przed
sprawdzeniem obecności. Każde kolejne ‘bz’ lub zgłoszenie w trakcie lekcji jest równoważne z
oceną niedostateczną. Zgłoszenie ‘bz’ nie jest równoznaczne z brakiem przygotowania
5. Uczeń nieobecny na ostatniej lekcji nie jest zwolniony ze znajomości treści lekcji. Jedynie
uczeń, który był nieobecny, przez co najmniej tydzień oraz ma usprawiedliwienie od lekarza
może uzupełnić wiedzą z opuszczonych lekcji lub napisać zaległy sprawdzian w terminie
ustalonym z nauczycielem.
6. Nauczyciel ma prawo do sprawdzania postępów ucznia poprzez: zapowiedziane sprawdziany
(przynajmniej z tygodniowym wyprzedzeniem) z większej partii materiału, zapowiedziane lub
niezapowiedziane kartkówki, odpowiedź ustną, zadanie domowe. Ocenie podlega również
aktywność ucznia oraz prace dodatkowe np. referaty, udział w konkursach itp.
7. Uczeń ma prawo do poprawy zapowiedzianych sprawdzianów w terminie do dwóch tygodni po
otrzymaniu oceny.
8. Uczeń nieobecny na sprawdzianie z przyczyn nieusprawiedliwionych jest zobowiązany do
napisania sprawdzianu na najbliższej lekcji i nie ma możliwości poprawy.
9. **Kartkówki można poprawiać na zasadach i w terminie ustalonym z nauczycielem .
10. Jeżeli uczeń został przyłapany w trakcie sprawdzianu na niesamodzielnej pracy lub korzystaniu
z jakichkolwiek materiałów otrzymuje ocenę niedostateczną i nie ma możliwości jej
poprawienia.
11. Uczeń ma prawo do próby poprawienia uzgodnionych z nauczycielem partii materiału, gdy
ocena semestralna lub końcowo-roczna jest na pograniczu dwóch ocen.
12. Ocena semestralna i końcowo-roczna nie jest średnią arytmetyczną uzyskanych ocen
cząstkowych.
13. Uczeń ma prawo poprawić ocenę semestralną lub końcową na ocenę wyższą niż przewidziana
przez nauczyciela uczącego danego ucznia. Warunkiem uzyskania oceny wyższej jest zdanie
egzaminu sprawdzającego pisemnego i ustnego przed komisją złożoną z nauczycieli uczących
danego przedmiotu. Ocena komisji jest ostateczna.
14. Uczeń, który nie posiada obuwia zastępczego ( tenisówki lub trampki z białą podeszwą) nie
zostanie wpuszczony do klasy i tym samym zostanie odnotowane to w dzienniku lekcyjnym jako
nieobecność na danej lekcji.
* - dotyczy klas z większą liczbą godzin w tygodniu niż 1 godzina
** - dodatkowy nieobowiązkowy dla nauczyciela) punkt kontraktu
Załącznik 2
REGULAMIN PODNOSZENIA OCENY SEMESTRALNEJ I KOŃCOWOROCZNEJ
1. Procedura uzyskiwania przez ucznia oceny wyższej niż przewidywana przez
nauczyciela rozpoczyna się na tydzień przed klasyfikacją.
2. Uczeń pisze podanie o egzamin sprawdzający i oddaje go nauczycielowi uczącemu
przedmiotu.
3. Komisja fizyczna podejmuje decyzję o przyznaniu uczniowi egzaminu
sprawdzającego. W uzasadnionych przypadkach komisja fizyczna nie wyraża zgody
na egzamin.
4. Do egzaminu może przystąpić uczeń, którego frekwencja jest wyższa niż 50%
5. W przypadku, gdy uczeń nie dotrzyma terminu złożenia podania o egzamin
sprawdzający i zgłosi taką chęć później niż na tydzień przed klasyfikacją, komisja
fizyczna nie uwzględnia prośby ucznia.
6. W wyniku podejścia do egzaminu sprawdzającego, ocena końcowa (semestralna)
może ulec zmianie maksymalnie o jeden stopień względem oceny przewidywanej
przez uczącego.
7. Uczeń podchodzący do egzaminu akceptuje fakt, że jego wynik może obniżyć ocenę
końcową (semestralną).
8. Uczeń przystępuje do egzaminu pisemnego i ustnego przed komisją złożoną z
nauczyciela uczącego i innego nauczyciela fizyki.
9. W przypadku poprawy oceny końcowej, na egzaminie obowiązuje materiał z całego
roku.