ZJAWISKO BIOTERRORYZMU, POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU

ZJAWISKO BIOTERRORYZMU, POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU
ZAGROśEŃ TERRORYSTYCZNYCH.
Współczesne organizacje reprezentujące tzw. „terror innowacyjny”, mają duŜą zdolność
przystosowania się do nowych warunków i wiele przemawia za tym, Ŝe dąŜą one do pozyskania
broni biologicznej (B) – wirusów, bakterii i toksyn – głównie przez samodzielne jej wytworzenie
poniewaŜ jej wyprodukowanie jest stosunkowo tanie i proste, przy wykorzystaniu bazy przemysłu
farmaceutycznego, fermentacyjnego, drobnych laboratoriów i stwarza moŜliwość uzyskania
zaskoczenia i zabezpiecza przed infiltracją przez słuŜby specjalne.
Łatwo zamaskować produkcję broni biologicznej, gdyŜ laboratoria zawsze moŜna wytłumaczyć, Ŝe
pracują z patogenami dla zupełnie innych celów naukowych lub klinicznych.
Atak terrorystyczny z uŜyciem broni biologicznej moŜe skutkować duŜą liczbą ofiar ludzi i
zwierząt, i wywołaniem olbrzymiej paniki.
Według danych ONZ szacunkowy koszt wywołania niszczących skutków na kilometrze
kwadratowym w ”sile Ŝywej” wynosi:
- od broni konwencjonalnej ~ 2000 dolarów,
- od broni jądrowej
~ 800 dolarów,
- od broni chemicznej
~ 600 dolarów,
- od broni biologicznej
~
1 dolar.
Poza tym atak bronią biologiczna jest trudny do wykrycia. Objawy choroby pojawiają się zwykle
po pewnym czasie. W okresie wylęgania się choroby objawy są zwykle nietypowe i mylące, co
jeszcze bardziej utrudnia wykrycie dokładnego miejsca jej uŜycia. Najbardziej jest ona skuteczna,
jeŜeli w postaci aerozolu rozpyli się ją w duŜych skupiskach ludzkich, skaŜenie Ŝywności, wody i
gleby.
Celem ataków mogą być przede wszystkim:
- dworce kolejowe,
- stacje metra,
- porty lotnicze,
- centra handlowe,
- obiekty administracyjne i dydaktyczne (domy studenckie) – obsługujące duŜą ilość osób,
- restauracje i stołówki,
- obiekty sportowe w trakcie trwania imprez z udziałem duŜej liczby widzów,
- ujęcia wody pitnej.
Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia przedstawili hipotetyczne skutki rozpylenia w postaci
aerozolu 50 kg siedmiu róŜnych środków biologicznych nad miastem liczącym 500 000
mieszkańców. Wykazano, Ŝe w specyficznych warunkach prądów powietrznych wywołanych
system wentylacji, ruchem pociągów i samochodów, nawet niewielkie jej ilości rozprzestrzeniają
się błyskawicznie i mogą zarazić kilkadziesiąt tysięcy osób. UŜycie 50 kg zarodników wąglika w
postaci aerozolu na wysokości 2 km w ataku na 500 tysięczne miasto, spowoduje śmierć ~ 90 tys.
ludzi oraz 120 tys. zachorowań z szansą przeŜycia.
Atak terrorystyczny przy uŜyciu broni biologicznej oprócz strat wywołanych bezpośrednim
działaniem, wywoła ogromną psychozę społeczną, a być moŜe równieŜ agresję przeciwko
sprawującym władzę. Atak taki spowodowałby równieŜ ogromne straty ekonomiczne. Według
wyliczeń ekspertów amerykańskich z Centrum Kontroli Chorób (CDC) w Atlancie, ogólne koszty
związane z zakaŜeniem 100 tys. ludzi:
- laseczką wąglika (postać płucna)
- to ~ 26 mld. USD
- tularemii
- ~ 5,5 mld. USD
- brucelazy
- ~ 580 mln. USD
PoniewaŜ broń biologiczna jest „niewidzialna” w czasie ataku, łatwa do ukrycia i przenoszenia,
znaczna jej część posiada okres utajonego działania od zakaŜenia do wystąpienia pierwszych
objawów, bardzo istotnym problem staje się:
- opracowanie systemu zapobiegającego uŜyciu takiej broni,
- zorganizowanie i prowadzenie stałego monitoringu epidemiologicznego.
W przypadku zaistnienia nietypowych zdarzeń medycznych (bezobjawowy okres wylęgania
chorób zakaźnych kilka do kilkunastu dni) powinien zostać uruchomiony monitoring medyczny i
diagnostyka medyczna zwłaszcza laboratoryjna, celem ustalenia zakresu działań
profilaktycznych i leczniczych oraz działań antykryzysowych ograniczających szerzenie się
zakaŜeń, hospitalizacja, neutralizacja środowiska i organizacja zaopatrzenia.
WYKRYWANIE I IDENTYFIKACJA BRONI BIOLOGICNEJ
Jakie mogą być sanitarne i epidemiologiczne symptomy ukrytego ataku bronią biologiczną?
Po czym będzie moŜna poznać, Ŝe nie mamy do czynienia ze zwykłymi zachorowaniami, lecz
nastąpił atak bioterroryzmu?
Eksperci oznaki ataku ujmują w następujących punktach:
1. DuŜa liczba niewyjaśnionych zachorowań lub zgonów w zbliŜonym czasie o podobnym obrazie
klinicznym, dotyczących w szczególności występowania zmian na skórze i błonach śluzowych,
objawów uszkodzeń wieloukładowych.
2. Pojawienie się nietypowych chorób wśród ludności.
3. Nagły nieoczekiwany wzrost zachorowalności i umieralności z powodu znanych chorób lub
zespołów chorobowych.
4. Zaobserwowanie nieskuteczności terapii w przypadku leczenia występujących powszechnie
chorób.
5. Nawet pojedynczy przypadek choroby spowodowanej egzotycznym czynnikiem u osoby, która
nie opuszczała Polski w ostatnim okresie.
6. Występowanie zachorowań w nietypowym dla nich sezonie i terenie geograficznym.
7. Występowanie licznych nietypowych dla danego czynnika zakaźnego objawów chorobowych.
8. Podobne genetycznie typy czynników etiologicznych wyizolowanych z róŜnych odległych w
czasie i terenie źródeł.
9. Niezwykły czynnik zakaźny genetycznie zmodyfikowany lub uzyskany z nieczynnych źródeł.
10. Wystąpienie jednoczesne zachorowań na podobne choroby w ogniskach niepołączonych
terytorialnie w kraju lub za granicą.
11. Nietypowy sposób transmisji chorób (aerozol, woda, Ŝywność).
W Polsce istnieje pilna potrzeba uwzględnienia zagroŜeń biologicznych w systemie
reagowania kryzysowego, który rozpoczyna działania od wykrycia i identyfikacji środków broni
biologicznej. W systemie tym powinien znajdować się skuteczny nadzór epidemiologiczny
pozwalający na szybką i rzetelną analizę danych wskazujących na wzrost zachorowalności w
określonym rejonie. O ile nie będzie wcześniejszej informacji o uŜyciu broni biologicznej, to o taki
atak moŜna podejrzewać dopiero po kilkunastu dniach (okres utajonego wylęgania chorób
zakaźnych). Kolejną częścią systemu powinny być 3 – 4 osobowe zespoły, których zadaniem
będzie pobieranie próbek materiału zakaźnego, bądź podejrzanego i przekazanie go do
odpowiedniego laboratorium na bazie terenowych stacji sanitarno – epidemiologicznych, zdolnego
do szybkiego wstępnego rozpoznania środka biologicznego, a następnie przekazania wyników
badań do odpowiednich zespołów reagowania kryzysowego, celem ustalenia i podjęcia działań
profilaktycznych i leczniczych oraz ograniczenia szerzenia się zakaŜeń.
Aktualnie w Polsce jest:
-
zorganizowane i wyposaŜone 7 wojskowych zespołów rozpoznania biologicznego,
doposaŜone 10 z 16 laboratoriów wojewódzkich stacji sanitarno – epidemiologicznych,
jedyne w kraju laboratorium mikrobiologiczne BLS – 3 (Laboratorium 3 klasy
bezpieczeństwa biologicznego) w Ośrodku Diagnostyki i Zwalczania ZagroŜeń
Biologicznych Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii, dysponujące nowoczesnymi
technikami precyzyjnej identyfikacji. Laboratorium to umoŜliwia identyfikację bakterii
laseczki wąglika, przecinkowców, cholery, pałeczek dŜumy i tularemię.
W planach w/w Instytutu jest budowa jedynego w Europie Wschodniej Laboratorium IV klasy
Bezpieczeństwa Biologicznego, w którym będzie moŜliwe rozpoznawanie chorób wywoływanych
przez wirusy m.in. ospy, gorączki krwotocznej nie tylko na terenie kraju, ale równieŜ na obszarze
państw sąsiadujących z nami: Białorusi, Ukrainy, Litwy, Czech, Słowacji, które nie mają takiego
obiektu.
DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE I LECZNICZE
Najsłabszym ogniwem ochrony przed bronią biologiczną jest lecznictwo, które spełniałoby
współczesne kryteria bezpieczeństwa biologicznego (minimum BLS – 3, a najlepiej BLS – 4)
wymagane do leczenia najbardziej niebezpiecznych chorób zakaźnych np.: ospy, cholery, dŜumy,
wirusowych gorączek krwotocznych, czy wąglika lub SARS.
Kryteria bezpieczeństwa mają zapewnić nie tylko leczenie chorych, ale równieŜ skuteczną
izolację juŜ zakaŜonych pacjentów od ludzi zdrowych. Mają stanowić zaporę dla potencjalnych
epidemii chorób przenoszonych drogą powietrzną lub kropelkową, czyli tych, które najtrudniej
opanować i zahamować.
System śluz – przejścia między salą chorych i otoczeniem, zapewnia skuteczną barierę przed
przedostawaniem się czynników zakaźnych do atmosfery zewnętrznej.
W sali gdzie umieszczony jest chory panuje podciśnienie, dzięki temu powietrze i zarazki nie
przedostają się na zewnątrz po otwarciu drzwi (są zasysane do środka). Ściany pomieszczeń
pomalowane są specjalną farbą, tworzącą łatwo zmywalną powłokę antybakteryjną i grzybobójczą.
Szpitalne łóŜka wyposaŜone są w jednorazową pościel i pokrowce na materace.
Specjalna folia antywłamaniowa, chroni okna przed przypadkowym zbiciem szyby i
przedostaniem się zarazków na zewnątrz.
Powietrze usuwane z pomieszczeń na zewnątrz musi być filtrowane za pomocą filtrów HEPA.
Personel medyczny musi mieć zapewnioną ochronę dróg oddechowych z uŜyciem filtrów HEPA
oraz kombinezony izolacyjne, które poddawane są po kontakcie z chorymi dezynfekcji w kabinach
prysznicowych.
Transportu osób zakaŜonych winien być ograniczony do minimum. Po transporcie, karetka i jej
wyposaŜenie powinny być poddane dezynfekcjo wg instrukcji epidemiologicznej.
Broń biologiczna przez bioterrorystów moŜe być stosowana przy pomocy następujących
środków technicznych:
- pojemników papierowych (listy, paczki do określonych adresatów),
- pojemników lub bomb z kruchego materiału (szkło, fajans, porcelana, tworzywa
sztuczne) uŜytych za pośrednictwem przygotowanych i wyszkolonych bioterrorystów,
- lotniczych urządzeń wylewczych (do opylania upraw rolniczych, lasów lub gaszenia
poŜarów lasów).
Wymienione środki techniczne pozwalają wytworzyć w atmosferze aerozol bakteryjny, mogący
przesuwać się z wiatrem i obejmować znaczne przestrzenie, zakaŜając na swej drodze ludzi i
zwierzęta.
Wielkość rejonu poraŜenia bronią biologiczną zaleŜna jest od:
- sposobu i rodzaju zastosowanych środków biologicznych,
- gęstości zaludnienia w rejonach uŜycia broni biologicznej,
- odporności ludzi na choroby zakaźne,
- czasu jaki upłynął od jej zastosowania do momentu wykrycia i podjęcia działań
profilaktycznych i leczniczych,
- warunków meteorologicznych, pory roku w chwili jej zastosowania.
Niska temperatura, słaby wiatr, brak opadów oraz pochmurna pogoda wpływają w
znacznym stopniu na przedłuŜenie okresu trwania zakaŜenia przez zarazki
chorobotwórcze, które zachowują swoją Ŝywotność w glebie, wodzie na powierzchni
róŜnych przedmiotów, a następnie unosząc się z wiatrem tworzą tzw. aerozol wtórny.
I. ZASADY WŁAŚCIWEGO ZACHOWANIA SIĘ PRACOWNIKÓW I STUDENTÓW
KK W PRZYPADKU ZAGROśENIA ATAKIEM TERRORYSTYCZNYM
(na podstawie materiałów opracowanych w Komendzie Głównej Policji)
Terroryzm, to szeroki termin oznaczający uŜycie siły lub przemocy w stosunku do osób lub
własności w celu:
- zastraszenia;
- przymuszenia lub
- okupu.
Skutki terroryzmu mogą obejmować znaczną liczbę ofiar, uszkodzenia lub zniszczenia
budynków, zakłócenia w dostępie do podstawowych usług takich jak:
- dostawy elektryczności, wody, centralnego ogrzewania;
- opieka medyczna;
- telekomunikacja;
- komunikacja autobusowa i kolejowa.
Efektywność działań ukierunkowanych na przeciwdziałanie aktom terroryzmu jest pochodną
skuteczności słuŜb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo kraju i gotowości społeczeństwa do
wspierania tych działań oraz wzajemnego zaufania i odpowiedzialności za wspólne dobro.
Najgroźniejszym z moŜliwych aktów terrorystycznych jest zamach bombowy, w przypadku
którego ofiarą moŜe być kaŜdy, kto będzie przebywał w pobliŜu miejsca wybuchu, najczęściej są
to ludzie którzy nie mają nic wspólnego z działalnością polityczną.
Zdarzają się przypadki, Ŝe podłoŜony materiał wybuchowy zostanie ujawniony i unieszkodliwiony
przed eksplozją, co przez specjalistów określane jest terminem „incydent bombowy”.
Informacji o zagroŜeniu incydentem bombowym nie wolno bagatelizować ani lekcewaŜyć.
II. SYMPTOMY WYSTĄPIENIA ZAGROśENIA INCYDENTEM BOMBOWYM
Podstawową cechą terroryzmu jest to, iŜ nie ma wyraźnych znaków ostrzegawczych o
moŜliwości wystąpienia zamachu lub są one trudno dostrzegalne. Dlatego naleŜy zwracać uwagę na
to co dzieje się w najbliŜszym otoczeniu np. podczas zakupów w duŜych centrach handlowych,
podczas uczestnictwa w imprezach masowych, uroczystościach religijnych i innych miejscach
publicznych, gdzie przebywa duŜa liczba ludzi.
Zainteresowania i uwagi wymagają:
- rzucające się w oczy nietypowe zachowania osób;
- pozostawione bez opieki przedmioty typu: teczki, paczki, pakunki, itp.;
podejrzanych przedmiotów NIE WOLNO DOTYKAĆ. O ich lokalizacji powiadomić
właściciela obiektu;
- osoby ubrane nietypowo do występującej pory roku;
samochody, a w szczególności furgonetki pozostawione w nietypowych miejscach tj. w
pobliŜu kościołów lub miejsc organizowania imprez masowych, zawodów sportowych i
zgromadzeń.
NaleŜy pamiętać, Ŝe terrorysta nie zawsze musi wyróŜniać się z otoczenia szczególnym
wyglądem.
O swoich nietypowych spostrzeŜeniach poinformuj: słuŜby odpowiedzialne za bezpieczeństwo
obiektu (słuŜbę dozoru obiektu lub jego właściciela) oraz:
Pogotowie Ratunkowe
- 999
StraŜ PoŜarną
- 998
Policję
- 997
Telefon alarmowy dla uŜytkowników telefonów komórkowych - 112
Infolinia Policji (połączenie bezpłatne)
- 0800 120 226
-
Powiadamiając Policję staraj się podać następujące informacje:
- rodzaj zagroŜenia i źródło informacji o zagroŜeniu (informacja telefoniczna, ujawniony
podejrzany przedmiot);
- treść rozmowy z osobą przekazującą informację o podłoŜeniu ładunku wybuchowego;
- numer telefonu na który przekazano informację o zagroŜeniu oraz dokładny czas jej
przyjęcia;
- opis miejsca i wygląd ujawnionego przedmiotu.
ORGANIZACYJNE PODSTAWY DZIAŁAŃIA W PRZYPADKU UśYCIA BRONI
BIOLOGICZNEJ.
SkaŜenia rejonu mogą mieć miejsce w wyniku ataku terrorystycznego z uŜyciem broni
biologicznej takiej jak wirusy, bakterie oraz ich toksyny.
Sygnał alarmowy w przypadku zagroŜenia moŜe być nadany przez telefon, telefax, syreny, ruchome
środki nagłaśniające lub wewnętrzny system ostrzegawczy np. system alarmowania OC, radio i
telewizja, rozgłośnie na samochodach itp.
A. Stan zagroŜenia
Atak wcześniej zapowiedziany.
Proponowane działanie:
1. Włączyć odbiorniki radiowe i telewizyjne na program lokalny w celu wysłuchania
komunikatów ostrzegawczych, stosować się do poleceń komunikatów nadawanych przez
obronę cywilną,
2. Zaalarmować i ewakuować pracowników, studentów, interesantów i zwiedzających z rejonu
zagroŜenia w kierunku pod wiatr od źródła zagroŜenia, a ze strefy skaŜonej poprzecznie do
kierunku wiatru,
3. Wyłączyć urządzenia klimatyzacyjne w obiekcie, natychmiast zamknąć i uszczelnić
wszystkie otwory wentylacyjne, okna, drzwi,
4. Przygotować wilgotne tampony do ochrony dróg oddechowych, na wypadek przeniknięcia
środka biologicznego do wnętrza pomieszczeń – częsta zmiana tamponu lub nawilŜanie go
wodą podtrzymuje zdolność pochłaniania na stałym poziomie. W miarę moŜliwości
5.
6.
7.
8.
zgromadzić podręczne środki ratownicze i odtrutki: maski pyłowe, gazę, watę, kwas
octowy, sok cytrynowy, oliwę jadalną, wodę utlenioną, mydło, olej parafinowy, środki
pobudzające krąŜenie, spirytus do zmywania skóry.
Powstrzymać się od spoŜywania posiłków, palenia tytoniu oraz prac wymagających duŜego
wysiłku.
W zaleŜności od okoliczności i potrzeb powiadomić Policję, StraŜ PoŜarną, Pogotowie
Ratunkowe,
Do chwili odwołania alarmu lub zarządzenia ewakuacji, nie wolno opuszczać
uszczelnionych pomieszczeń, przebywać w pobliŜu okien i innych otworów
wentylacyjnych,
Osoby przebywające na otwartej przestrzeni lub przystępujące do ewakuacji ( po jej
zarządzeniu ) powinny jak najszybciej opuścić strefę niebezpieczną prostopadle do kierunku
wiatru przenoszącego skaŜone powietrze.
B. Ogłoszenie alarmu.
Atak szybko wykryty.
Proponowane działanie:
Oprócz podjęcia w trybie alarmowym działań opisanych wyŜej naleŜy podjąć następujące działania:
1. UŜyć pasywnych środków ochronnych – maski, ubrań ochronnych, ewakuacja ludzi z
zagroŜonych obiektów, ochrona obiektów,
2. Ewakuować ludzi ze skaŜonych pomieszczeń, rejonu,
3. Ograniczyć lub zakazać ruchu ludzi na zewnątrz budynku ( z wyjątkiem zwalniania
pracowników do domu ),
4. Prowadzić profilaktykę wśród zagroŜonych pracowników i studentów,
5. stosować zapobiegawczo antybiotyki dla osób skierowanych w rejon skaŜeń,
6. Prowadzić zabiegi sanitarne i specjalne ( np. dekontaminacja ludzi, odzieŜy i sprzętu w
strefie skaŜonej),
7. Śledzenie komunikatów radiowych i innych, stosować się do poleceń kierownictwa Uczelni
i kierowników jednostek ratowniczych.
Atak późno wykryty ( powstały juŜ podejrzane ogniska zachorowań ).
Działania w tych przypadkach muszą być zdecydowane, bardzo sprawnie kierowane i
koordynowane. Niezbędne jest podjęcie następujących przedsięwzięć:
1. Prowadzenie kordonu sanitarnego i wydzielenie stref zakaŜonych ( skaŜonych ),
2. Poddanie kwarantannie ludzi znajdujących się w tych strefach, a w niektórych przypadkach
równieŜ zwierząt,
3. dekontaminacja ludzi, odzieŜy i sprzętu w strefie zakaŜonej,
4. hospitalizacja chorych z objawami klinicznymi,
5. zapewnienie ludności bezpiecznej Ŝywności i wody oraz czystej odzieŜy,
6. podjęcie działań profilaktycznych w strefach nie zakaŜonych.
C. Odwołanie alarmu.
Po odwołaniu alarmu o zakaŜeniu biologicznym naleŜy:
1. usunąć zagroŜenie czynnikiem biologicznym wewnątrz budynku poprzez zabiegi specjalne
odkaŜające,
2. wszystkie pomieszczenia dokładnie przewietrzyć,
3. Zapewnić poszkodowanym ewakuowanym osobom pomoc doraźną,
4. Usunąć materiały skaŜone ( nieprzydatne środki, przedmioty – mienie ),
5. Przeprowadzić specjalistyczną kontrolę bhp, a rozpoczęcie normalne pracy moŜe nastąpić po
usunięciu przyczyn zagroŜenia.
D. Czynniki biologiczne, które mogą być zastosowane jako środek terroru
( podział wg objawów).
USZKODZENIA ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE, GORĄCZKA, INFEKCJA PŁUCNA.
Wąglik ( bakteria ).
-
bakterie wąglika powodują infekcje skóry, systemu trawiennego lub płuc,
aby doszło do zakaŜenia, bakteria musi się dostać do organizmu przez zatarty
naskórek, przez połknięcie lub oddychanie,
wąglikiem nie moŜna zarazić się od drugiej osoby,
zakaŜenie leczy się duŜymi porcjami odpowiedniego antybiotyku,
szybkie i właściwe rozpoznanie zwiększa szansę wyleczenia.
GORĄCZKA, DELIRIUM, KRWAWIENIE Z JAM CIAŁA, DRGAWKI.
Ebola ( wirus ).
MDŁOŚCI, BIEGUNKA, PORAśENIE MIĘŚNI ODDECHOWYCH.
Pałeczka jadu kiełbasianego ( bakteria ).
GORĄCZKA, DELIRIUM, NIEWYDOLNOŚĆ UKŁADU ODDECHOWEGO.
DŜuma ( bakteria ).
Uwaga: W przypadku otrzymania podejrzanej przesyłki ( list, paczka ) przestrzegać szczegółowej
procedury postępowania.
CHARAKTERYSTYKA CHORÓB ZAKAŹNYCH (PRZEDSTAWICIELE)
WĄGLIK
EPIDEMIOLOGICZNY
NADZÓR NAD CHORYMI
OBJAWY ZAKAśENIA
OSPA PRAWDZIWA
PŁUCNY
JELITOWY
- gorączka i bóle mięśni 2-4 dni;
- wysypka pęcherzowa na twarzy,
kończynach (łącznie z dłońmi i stopami);
- brak wysypki na dłoniach i stopach przy
ospie wietrznej;
- ropienie pęcherzy 1-2 tygodni;
- pojawienie się pęcherzy jednocześnie;
- przy ospie wietrznej pęcherze pojawiają się
sukcesywnie;
- okres zakaŜalności – do momentu
odpadania strupów;
- okres wylęgania 7-17 dni;
- kwarantanna przez 21 dni;
- okres utajony 2-60 dni;
- objawy podobne do grypy przez
2-4 dni;
- ostra niewydolność oddechowa
i krąŜenia;
- krwotoczne zapalenie śródpiersia
w 2-4 dni po objawach
wstępnych;
- okres utajony 1-7 dni;
- ból brzucha;
- nudności, wymioty;
- wysoka gorączka;
- krwawa biegunka i wymioty;
- posocznica i toksemia
prowadząca do wstrząsu i zgonu;
- izolacja oddechowa i kontaktowa
(filtry HEPA);
- pozostawienie okrycia zewnętrznego
w śluzie;
- w pomieszczeniu podciśnienie
jednokierunkowy przepływ powietrza do
wewnątrz;
- powietrze usuwane z pomieszczeń na
zewnątrz przez filtr HEPA;
- transport chorych specjalnym pojazdem
- po przewiezieniu całkowita dezynfekcja;
- przymusowa hospitalizacja;
- zakaŜeni nie wymagają izolacji;
- transportu chorych nie wymaga
szczególnych zabezpieczeń;
- leczenie antybiotykami,
np. AMOKSYCYLINA (dzieci)
DOXYCYKLINA (dorośli
2 x dziennie)
CIPROFLOXACINA
(2 x dziennie)
- przymusowa hospitalizacja;
- zakaŜeni nie wymagają izolacji;
- transportu chorych nie wymaga
szczególnych zabezpieczeń;
- leczenie antybiotykami,
np. AMOKSYCYLINA (dzieci)
DOXYCYKLINA (dorośli
2 x dziennie)
CIPROFLOXACINA
(2 x dziennie)
szczepienia ochronne dla grup wysokiego szczepionki są trudnodostępne
ryzyka (koszt kilka dolarów za dawkę)
i nie zalecane ludności cywilnej