Ptaki w mieście Miasta są przestrzeniami sztucznie stworzonymi

Ptaki w mieście
Miasta są przestrzeniami sztucznie stworzonymi przez człowieka,
w których ptakom trudno jest znaleźć dogodną dla siebie „niszę”. Wiele
gatunków ptaków nie jest w stanie przystosować się do zmian spowodowanych
urbanizacją, w wyniku czego opuszczają one tereny miejskie lub gnieŜdŜą się
w najmniej zniekształconych i najbardziej „dzikich” fragmentach miast.
Do ograniczeń stwarzanych ptakom przez środowisko zurbanizowane
naleŜy przede wszystkim zaliczyć silnie przekształcone środowisko Ŝycia.
Wszystko to, co było naturalne, pierwotne - gleba, flora i fauna - w mieście
zostało mocno przekształcone, zniszczone lub zastąpione tworami sztucznymi.
Pierwotne, naturalne lasy zamienione zostały w parki, zieleńce, trawniki,
oddzielone od siebie zabudową i ulicami. Roślinność miejska jest ubogim
źródłem pokarmu, ponadto nie zapewnia odpowiednich warunków do załoŜenia
gniazda czy teŜ ukrycia się. Ciągły kontakt z człowiekiem, zagroŜenie ze strony
ruchu samochodowego, psy, dzikie koty – to wszystko dodatkowo utrudnia,
a czasem uniemoŜliwia bytowanie ptaków w środowisku miejskim.
Jednak, jak pokazują obserwacje, ptaki wykorzystują wszelką dostępną
przestrzeń i okoliczności, by przetrwać w sąsiedztwie człowieka. Co więcej,
okazuje się, Ŝe miasto moŜe oferować pewne korzyści…
Obecność człowieka wiąŜe się z obfitością sztucznego poŜywienia –
resztki pokarmu łatwo moŜna znaleźć w śmietnikach, na podwórkach. Często
sami ludzie celowo wykładają pokarm dla ptaków. W ten oto prosty sposób
„stołują się” u nas gołębie miejskie, wróble i sierpówki. Pozostałe gatunki
w mniejszym stopniu korzystają z resztek pokarmu, niemniej jednak, zwłaszcza
zimą, chętnie odwiedzają karmniki. Jest równieŜ grupa ptaków, które Ŝywią się
wyłącznie pokarmem naturalnym. Do nich przede wszystkim zaliczyć naleŜy
jerzyki, jaskółki oknówki, czy teŜ rzadziej spotykane muchołówki - Ŝywiące się
owadami chwytanymi w powietrzu.
Warunki panujące w mieście zimą są szczególnie korzystne dla ptaków,
dla których ta pora roku jest najtrudniejszym do przetrwania okresem.
Cieplejszy mikroklimat, obecność pokarmu i sporo miejsc wolnych od śniegu
i lodu sprawiają, Ŝe wiele gatunków ma szansę przetrwać ten trudny czas.
Brak naturalnych miejsc lęgowych powoduje, Ŝe ptaki korzystają
z miejskiej zabudowy, która spełnia wymagania wielu gatunków. Dachy
wysokich wieŜowców często stają się miejscem zakładania gniazd pustułek, w
otworach stropodachów gnieŜdŜą się jerzyki, kawki. Te ostatnie równie chętnie
korzystają z przewodów wentylacyjnych i kominowych. Strychy, loggie
i wszelkie nisze są bardzo często wykorzystywane przez gołębie. Zakamarki
w murach zasiedlają wróble, a wnęki okienne stanowią miejsce gnieŜdŜenia się
jaskółek oknówek. Z kolei przestrzenie pod okapem dachu zajmują chętnie
kopciuszki.
RównieŜ sikorki korzystają z tworów ludzkiej działalności, zamieszkując nawet
w rurach, wywietrznikach czy teŜ słupkach ogrodzeniowych.
Bardzo waŜnym elementem środowiska miejskiego są parki, zwłaszcza te
z bogatą warstwą krzewów i starymi drzewami, stanowiące prawdziwe ostoje
ptaków. W parkach najczęstszymi mieszkańcami są ptaki gnieŜdŜące się
w koronach drzew i dziuplach. Niektóre z nich np. kos, kwiczoł, wrona czy
szpak są o wiele liczniejsze niŜ w naturalnych siedliskach. Obserwuje się
równieŜ zmianę obyczajów lęgowych u ptaków zamieszkujących parki, np. kosy
w lesie gnieŜdŜące się na ogół w drzewach, w mieście często zakładają gniazdo
w koronach drzew lub w dziuplach. Rudzik w naturalnym środowisku zakłada
gniazdo tuŜ przy ziemi, w parkach natomiast często zamieszkuje budki lęgowe
umieszczone na wysokości kilku metrów.
Ostojami ptaków są równieŜ ogrody, działki, cmentarze czy teŜ wszelkie
fragmenty zieleni w mieście, zwłaszcza te, w których umieszczone są jakieś
źródła wody (fontanny, sadzawki, oczka wodne).
RóŜnorodność gatunkowa ornitofauny bytującej na terenach
zurbanizowanych, w duŜym stopniu zaleŜy od działalności człowieka
i kreowanych przez niego warunków przyrodniczych. Prostymi czasem
zabiegami moŜemy pozytywnie kształtować środowisko miejskie, wspomagając
obserwowany proces synurbanizacji czyli adaptacji zwierząt, w tym i ptaków,
do Ŝycia w miastach. Pozwala to mieć nadzieję, Ŝe na naszym niebie nie
zabraknie jerzyków, jaskółek, a rano nadal budzić nas będą śpiewające
kopciuszki i drozdy.