Program, to lista poleceń zapisana w jednym języku programowania

Programowanie Strukturalne i Obiektowe – Słownik podstawowych pojęć
Opracował Jan T. Biernat
1z5
Program, to lista poleceń zapisana w jednym języku programowania zgodnie
z obowiązującymi w nim zasadami. Celem programu jest przetwarzanie danych
w określonym przez twórcę zakresie. Programy (zwane Oprogramowaniem) tworzą
programiści w procesie programowania.
Programowanie to modyfikowanie, rozszerzanie, naprawianie, ale przede wszystkim
tworzenie oprogramowania.
Kod źródłowy (również źródło lub źródła) to program komputerowy napisany w jednym
z języków programowania (np. Delphi, C++Builder itp.).
Kod źródłowy jest zazwyczaj w postaci tekstu, który zrozumiały jest dla danego kompilatora
języka programowania, jak i dla programisty piszącego program. Kod źródłowy jest
przetwarzany na kod maszynowy zrozumiały dla maszyny (procesora), przez translator lub
jest analizowany i wykonywany przez specjalny program zwany interpreterem.
Interpreter to rodzaj programu komputerowego (translatora), który analizuje kod źródłowy
dowolnego języka programowanie (np. BASIC), a przeanalizowane fragmenty (zazwyczaj
jedna instrukcja) są wykonywane. W przypadku napotkania błędu interpreter nie musi
ponownie tłumaczyć kodu od początku do miejsca jego wystąpienia (tak jak to robi
kompilator), tylko kontynuuje od linii zawierającej błąd. W efekcie czas potrzebny na
interpretację całego kodu jest mniejszy niż przy kompilacji. Wygenerowany kod jest jednak
mniej efektywny (większy i wolniejszy).
Biblioteka (w informatyce) – to zbiór klas, funkcji (i ew. innych konstrukcji
programistycznych), z których korzystają programiści piszący program.
Kompilator (ang. compiler) to program służący do automatycznego tłumaczenia kodu
źródłowego dowolnego języka programowanie (np. Delphi, C++Builder ) na język
maszynowy. W przypadku wystąpienia błędu, kompilacja zostaje wstrzymana.
Po poprawieniu błędu kompilacja kodu źródłowego rozpoczyna się od początku. Stosowanie
kompilatorów ułatwia programowanie (programista nie musi znać języka maszynowego)
i pozwala na większą przenośność kodu pomiędzy platformami.
Kompilacja to proces tłumaczenia kodu źródłowego na kod maszynowy, dokonywany przez
kompilator. Kompilacja jest swego rodzaju tłumaczeniem pomiędzy językami zrozumiałymi
dla człowieka i maszyny. Polega na zamianie ciągu znaków, którego używa człowiek do
reprezentacji jakiejś operacji na odpowiadający mu ciąg instrukcji. W zależności od
złożoności języka, proces ten jest mniej lub bardziej skomplikowany.
Konsolidator (linker) - jeden z programów składowych kompilatora. Konsolidator łączy
biblioteki z plikami zawierającymi kody źródłowe, które korzystają z dołączanych bibliotek.
Kod maszynowy to postać programu komputerowego (zwana postacią wykonywalną lub
binarną) przeznaczona do bezpośredniego lub prawie bezpośredniego wykonania przez
konkretny typ procesora, wyrażona w postaci kodów rozkazów procesora i ich argumentów,
praktycznie nieczytelna dla człowieka.
Kod pośredni to skompilowany program najczęściej w języku JAVA z rozszerzeniem
„class”, który może być wykonany na wirtualnej maszynie JAVY (VM). W przeciwieństwie
do zwykłych kompilatorów, które produkują kod (w języku maszynowym) możliwy do
Programowanie Strukturalne i Obiektowe – Słownik podstawowych pojęć
Opracował Jan T. Biernat
2z5
wykonania na określonym typie komputera, kompilator JAVY tworzy kod pośredni, który
może być wykonany na dowolnym komputerze wyposażonym w jego interpreter (zwany
maszyną wirtualną). Ponieważ kod ten interpretowany jest przez maszynę wirtualną,
powoduje to, że działa on wolniej niż program napisany dla danego typu komputera.
Maszyna wirtualna (ang. Virtual Machine, VM) to ogólna nazwa programów tworzących
środowisko uruchomieniowe dla innych programów. Maszyna wirtualna kontroluje wszystkie
odwołania uruchamianego programu bezpośrednio do sprzętu lub systemu operacyjnego
i zapewnia ich obsługę. Dzięki temu program uruchomiony na maszynie wirtualnej "myśli",
że działa na rzeczywistym sprzęcie, podczas gdy w istocie pracuje na sprzęcie wirtualnym
(udawanym).
Plik wykonywalny – plik, który może być uruchomiony bezpośrednio w środowisku systemu
operacyjnego. Najczęściej zawiera binarną reprezentację instrukcji konkretnego typu
procesora. Oprócz tego znajdują się w nim zwykle wywołania systemowe, dlatego pliki
wykonywalne zazwyczaj są specyficzne nie tylko dla danego procesora, ale też dla danego
systemu operacyjnego. Nie dotyczy to sytuacji, kiedy zawierają formę pośrednią, która do
uruchomienia wymaga interpretera lub maszyny wirtualnej – takie pliki mogą być zwykle
uruchamiane na różnych systemach.
Podprogram (inaczej funkcja lub procedura) - termin związany z programowaniem
proceduralnym. Podprogram to wydzielona część programu wykonująca jakieś operacje.
Podprogramy stosuje się, w celu uproszczenia pisania programów oraz zwiększenia
czytelności kodu.
W pewnych językach programowania dzieli się podprogramy na funkcje i procedury:
 Funkcja ma wykonywać obliczenia i zwracać jakąś wartość, nie powinna natomiast
mieć żadnego innego wpływu na działanie programu (np. funkcja obliczająca
pierwiastek kwadratowy);
 Procedura natomiast nie zwraca żadnej wartości, a zamiast tego wykonuje pewne
działania (np. procedura czyszcząca ekran);
Podział ten występuje w językach takich jak Pascal i ADA (język wykorzystywany
w lotnictwie i wojsku). W pozostałych językach (m. in. w C i C++) nie ma już takiego
rozróżnienia i funkcją jest każdy podprogram, niezależnie od tego czy zwraca jakieś wartości
i czy ma wpływ na program.
Programowanie Strukturalne i Obiektowe – Słownik podstawowych pojęć
Opracował Jan T. Biernat
Algorytm - w matematyce oraz w informatyce to skończony, uporządkowany zbiór jasno
zdefiniowanych czynności koniecznych do wykonania pewnego zadania, w ograniczonej
liczbie kroków. Algorytm ma przeprowadzić system z pewnego stanu początkowego do
pożądanego stanu końcowego.
Rysunek przedstawia przykładowy schemat blokowy ilustrujący dzielenie dwóch liczb
Typ danych - w językach programowania opis rodzaju, struktury i zakresu wartości, jakie
może przyjmować stała, zmienna i argument (funkcji lub procedury).
Stała - to wartość (liczbowa, tekstowa, itp.), która nie zmienia się w trakcie działania
programu. Stałą zawsze umieszczamy przed zmienną, która będzie wykorzystywała stałą.
Na przykład:
const iIloscElementow = 9;
var Elementy :array[0..numIloscElementow] of string;
3z5
Programowanie Strukturalne i Obiektowe – Słownik podstawowych pojęć
Opracował Jan T. Biernat
4z5
Zmienna to obszar pamięci przechowujący jakieś dane. O rodzaju i sposobie prezentacji tych
danych decyduje typ zmiennej. Rozróżniamy następujące zmienne:
 Zmienna lokalna – to zmienna widoczna tylko w obrębie danej procedury lub bloku,
tworzona w momencie inicjowania bloku i niszczona w momencie kończenia bloku;
 Zmienna globalna – to zmienna widoczna w obrębie całego programu;
Zmienna tablicowa – to (w informatyce) zmienna, która może przechowywać wiele wartości
tego samego typu jednocześnie (w postaci tablicy). Taką zmienną jest np. tablica liczb
”a = [1, 2, 3, 4]”, ponieważ przechowuje ona 4 wartości na raz.
Tablica kodów ASCII (ang. American Standard Code for Information Interchange) stanowi
zestaw kodów używanych do reprezentacji znaków (liter, cyfr, znaków specjalnych np. @, $,
# itp.). Każdy znak w tabeli ma przyporządkowaną wartość liczbową, np. litera „A” ma
numer 65.
Tablica ASCII składa się 255 znaków, które podzielone są na kilka grup:
• Od 0 do 31 – znaki sterujące np. drukarką;
• Od 32 do 126 – znaki podstawowe;
• Od 127 do 255 – znaki dodatkowe (zawierają znaki graficzne, oraz znaki polskie itp.).
Podstawowa tabela ASCII (tj. od 0 do 127) nie podlega wymianie, natomiast rozszerzona
tablica (tj. od 128 do 255) może ulegać zmianie np. w celu zakodowania polskich znaków.
Rysunek przedstawia Tablicę ASCII
W związku z niewystarczającą ilością znaków tabela ASCII została zastąpiona inną tabelą
znaków zwaną UNICODE.
Programowanie Strukturalne i Obiektowe – Słownik podstawowych pojęć
Opracował Jan T. Biernat
Unicode (zwany czasem po polsku Unikod) to komputerowy zestaw znaków mający
w zamierzeniu obejmować wszystkie pisma używane na świecie.
-
5z5