BĘDĘ DENTYSTĄ pod redakcją Karoliny Sołtowskiej
Transkrypt
BĘDĘ DENTYSTĄ pod redakcją Karoliny Sołtowskiej
BĘDĘ DENTYSTĄ pod redakcją Karoliny Sołtowskiej 1 Od autorów Podręcznik Będę dentystą został napisany z myślą o anglojęzycznych studentach stomatologii, którzy ukończyli już ogólny kurs języka polskiego przynajmniej na poziomie A1 / A2. Podręcznik ma przygotować przyszłych dentystów do rozmowy i pracy z pacjentem oraz średnim personelem pracującym w gabinecie stomatologicznym. Materiał językowy został zebrany podczas zajęć klinicznych i naszych wizyt u lekarzy stomatologów. Obejmuje nie tylko słownictwo potrzebne podczas samego zabiegu, ale również to umożliwiające telefoniczną rejestrację pacjenta, wyjaśnienie podstawowych zasad higieny jamy ustnej czy zebranie wywiadu lekarskiego. Materiał leksykalny ma przygotować do komunikacji podczas zabiegów typowych dla stomatologii zachowawczej, ortodoncji i protetyki oraz chirurgii. W opracowaniu i przygotowaniu podręcznika wykorzystaliśmy sugestie zarówno wykładowców jak i studentów. Podręcznik przeznaczony jest do nauki pod kierunkiem lektora i przewidziany jest na około 50 godzin. 2 From the authors Będę dentystą is a textbook primarily written to address the linguistic necessities of English speaking dentistry students who have successfully completed a preliminary course of Polish language. The textbook is an essential kit for preparing the ‘future dentist’ for an interactive communication with patients and the medical staff in a dental hospital. The linguistic material hereby presented is derived from regular conversations that ensued between dentists, patients and the assisting personnel during our visits to dental clinics as well as during clinical rotations. It embodies not only the medical vocabulary used during procedures but also incorporates the simple vocabulary needed for a medical consultation, explanation of basic oral hygiene to a patient and even the registration of a patient by phone. The lexicon employed will prepare the student for an effective and efficient communication during dental procedures. While compiling the script, we took into consideration suggestions from lecturers and students alike. This book is intended for use under the guidance of an instructor. It boasts an estimated fifty hours worth of lessons and exercises. 3 SPIS TREŚCI I. Klinika stomatologiczna (Karolina Sołtowska) …………………………………………………….... 2 II. Higiena jamy ustnej (Karolina Sołtowska, Barbara Tuczyńska-Nowak) ……………………………. 6 III. Jama ustna (Karolina Sołtowska, Barbara Tuczyńska-Nowak) ……………………………………… 10 IV. Zęby (Karolina Sołtowska, Barbara Tuczyńska-Nowak) ……………………………………………. 12 V. Budowa zęba (Karolina Sołtowska, Barbara Tuczyńska-Nowak) …………………………………… 17 VI. Dolegliwości (Karolina Sołtowska) ………………………………………………………..………… 19 VII. Wywiad dentystyczny (Karolina Sołtowska, Barbara Tuczyńska-Nowak) ………………………….. 22 VIII. Zabieg (Karolina Sołtowska) ………………………………………………………..……………….. 26 IX. Protetyka i ortodoncja (Tadeusz Jurek, Karolina Sołtowska) ………………………………………... 36 X. Chirurgia (Tadeusz Jurek, Karolina Sołtowska) ……………………………………………………... 40 XI. Stomatologia dziecięca (Karolina Sołtowska) ……………………………………………………….. 45 XII. Unit dentystyczny, narzędzia i materiały dentystyczne (Karolina Sołtowska) ...……...……………... 46 XIII. Awaria (Karolina Sołtowska) ………………………………………………………………………… 50 XIV. Czy jeszcze pamiętasz? (Karolina Sołtowska) ………………………………………………………. 51 XV. Słowniczek pojęć (Karolina Sołtowska) ............................................................................................... 59 4 I. KLINIKA STOMATOLOGICZNA Ważne miejsca Klinika stomatologii zachowawczej i periodontologii Klinika stomatologii dziecięcej Klinika chorób błony śluzowej jamy ustnej Klinika protetyki Klinika chirurgii stomatologicznej Klinika chirurgii szczękowo-twarzowej Poradnia Klinika ortodoncji Rejestracja (dyżur) Sala zabiegowa Instrumentarium Sterylizatornia centralna Mycie i dezynfekcja sprzętu Magazyn WC personelu Pomieszczenie techniczne Wyjście ewakuacyjne Specjalizacje stomatologia zachowawcza restorative dentistry chirurgia jamy ustnej oral surgery endodoncja (choroby miazgi zęba) endodontics pedodoncja (stomatologia dziecięca) paedodontics ortodoncja orthodontics patologia jamy ustnej oral pathology protetyka stomatologiczna prosthodontics choroby błony śluzowej oral mucosal diseases periodontologia (choroby ozębnej) periodontics radiologia stomatologiczna dental radiology stomatologia zapobiegawcza preventive dentistry 5 Rejestracja telefoniczna Dialog 1 Dialog 2 Rejestratorka: Klinika Stomatologii, słucham. R: Klinika Stomatologii, słucham. Pacjentka: Dzień dobry, chciałabym umówić się na P: Dzień dobry, chciałbym umówić się na kontrolę. wizytę. R: Na kiedy? Rejestratorka: Na kiedy? P: Na jutro na 15.00. Pacjentka: Na piątek na godzinę 13.00. R: Niestety jutro nie ma wolnych terminów. Czy może Rejestratorka: Proszę bardzo. Jak się pani nazywa? być w środę o 14.00? Pacjentka: Anna Michalak. P: Dobrze. Moje nazwisko Tomasz Szczepanik. Rejestratorka: Poproszę telefon kontaktowy. R: Proszę powtórzyć. Pacjentka: 605 371 258. P: Tomasz Szczepanik. Rejestratorka: Ma pani u nas kartę? R: Poproszę telefon kontaktowy. Pacjentka: Tak. P: 602 968 214. Rejestratorka: Dziękuję, to wszystko. Do zobaczenia R: Dziękuję. To wszystko. Do widzenia. w piątek. P: Do widzenia. Pacjentka: Do zobaczenia. Dialog 3 . R: Klinika Stomatologii, słucham. P: Dzień dobry, chciałabym umówić się na wizytę. Niestety, ten termin jest zajęty. R: Przepraszam, ale nie mówię dobrze po polsku. Proszę poczekać. I. Co oni mówią? Jak myślisz, co jest ważne? Proszę napisać. REJESTRATOR / REJESTRATORKA PACJENT / PACJENTKA ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… 6 II. Proszę zdecydować, co to jest. kontrola – konsultacja – zabieg 1. ………………………………………… Dentysta bada i leczy zęby. 2. ………………………………………… Dentysta kontroluje zęby. 3. ………………………………………… Dentysta rozmawia z pacjentem o jego problemach z zębami. III. Proszę uzupełnić dialog. kiedy – umówić – nazywa – kartę – terminów – powtórzyć – wszystko – kontaktowy – na – pasuje R: Klinika Stomatologii, słucham. P: Dzień dobry, chciałabym …………………………………… się na wizytę. R: Na ………………………………? P: Na środę ………………………… 15.00. R: Niestety jutro nie ma wolnych …………………………. Czy ………………………… pani w piątek o 17.00? P: Może być. R: Jak się pani …………………………………? P: Zuzanna Miśkiewicz. R: Proszę ………………………………………. P: Zuzanna Miśkiewicz. R: Poproszę telefon ………………………………………. P: 602 968 214. R: Ma pani u nas …………………………………? P: Tak, mam. R: Dziękuję. To …………………………………. Do widzenia. P: Do zobaczenia. 7 Hol: Dialog 1 Dialog 2 - Pan Adam Nowak? - Pani Anna Konieczna? - To ja. - To ja. - Czy ma pan kartę? - Czy ma pani kartę? - Tak, mam. - Nie, nie mam. - Proszę iść ze mną. - Proszę iść po kartę na dół. po chwili - Już mam. - Proszę tutaj. Pacjent się spóźnia. Lekarz się spóźnia. Poproszę numer PESEL. I. Proszę napisać dialog – umówić pacjenta na wizytę i poprosić do gabinetu. ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 8 II. HIGIENA JAMY USTNEJ I. Proszę podpisać obrazki. pasta do zębów – szczoteczka do zębów – płyn do płukania jamy ustnej (płukanka) – irygator szczoteczka do czyszczenia języka – wykałaczka – elektryczna szczoteczka do zębów – nić dentystyczna szczoteczka międzyzębowa …………………… …………………… …………………… …………………… ………………… …………………… …………………… …………………… …………………… ………………… …………………… …………………… …………………… …………………… …………………… …………………… II. Proszę napisać, czym to robimy. szczoteczką do czyszczenia języka – płynem do płukania ust – wykałaczką – pastą do zębów za pomocą irygatora – szczoteczką do zębów – nicią dentystyczną zęby szczotkujemy: …………………………………………… i ………………………………………… zęby czyścimy: (powierzchnie styczne) zęby płuczemy: …………………………………………… i ………………………………………… język czyścimy: …………………………………………… …………………………………………… i ………………………………………… 9 III. Proszę uzupełnić tekst. używamy – zębów – fluorem – dentysty – razy – płuczemy – jedzeniu JAK DBAMY O HIGIENĘ JAMY USTNEJ? • Zęby szczotkujemy trzy ……………….…………… dziennie po …………..…………………. • Stosujemy odpowiednią technikę szczotkowania ………………………………………………. • Używamy pasty do zębów z ……………………. • Jamę ustną ………..……………… płynem z fluorem przynajmniej raz dziennie (najlepiej wieczorem). • Wieczorem ………………………………………………………… nici dentystycznej. • Dwa razy do roku chodzimy do …………………………………… na kontrolę. Proszę napisać zdania (konstrukcja proszę + infinitive). 1. Proszę …………………………………………………………………………………………………………… 2. Proszę …………………………………………………………………………………………………………… 3. Proszę …………………………………………………………………………………………………………… 4. Proszę …………………………………………………………………………………………………………… 5. Proszę …………………………………………………………………………………………………………… 6. Proszę …………………………………………………………………………………………………………… IV. Proszę odpowiedzieć na pytania. szczoteczka miękka twarda średnia 10 TECHNIKA SZCZOTKOWANIA ZĘBÓW Proszę ułożyć szczoteczkę pod kątem 45°. Proszę szczotkować cały łuk szczęki a potem żuchwy. Proszę szczotkować zęby ruchem obrotowo-wymiatającym. Powierzchnie żujące proszę szczotkować ruchem tam i z powrotem. Można delikatnie wykonywać ruchy obrotowe. Zęby przednie proszę szczotkować metodą pionową. Proszę końcówką główki szczoteczki wykonywać ruchy wymiatające. Proszę szczotkować też język. Źródło: http://www.dentonet.pl, 16.10.2010 11 I. Czy rozumiesz? 12 III. JAMA USTNA (oral cavity) warga górna (upper lip) S Z C Z Ę K A dziąsło (gum) górny łuk zębowy (superior dental arch) podniebienie twarde (hard palate) gardło (throat) podniebienie miękkie (soft palate) Ż U C H W A spoidło warg (commissure of lips) łuk podniebiennogardłowy (palatoglossal arch) język (tongue) migdałek (tonsil) warga dolna (lower lip) języczek (uvula) dolny łuk zębowy (inferior dental arch) I. Jakie tu są słowa (12)? P O D N I E B I E N I E R T H W F Z E T U K L O P W S A X Ż G M I G D A Ł E K E J D F V U Y W Ą Ą Ó G S Z C Z Ę K A W C M D S R H Ł M Ń W A Z R W F H K S Ł U K J I L P Z Y B A T W T D O S A K Ę G D P C M R D A R F J Ę Z Y K H J K Z L G O P A S A P O I K U Y T E R A L W D D F G H J I K L Z K C B N M G T W A R D E P O U T R E A W 13 II. Proszę podpisać rysunek. ……………………… S . . . . . . ………………… górny łuk zębowy (superior dental arch) …………………… ………………… Ż . . . . . spoidło warg (commissure of lips) …………………… łuk podniebiennogardłowy (palatoglossal arch) ……………………… ……………………… ……………………… …………………… dolny łuk zębowy (inferior dental arch) III. Czy rozumiesz? 14 IV. ZĘBY ZĘBY zdrowe z próchnicą 1 ząb stałe mleczne 2, 3, 4 zęby wyrznięte niewyrznięte 5, 6, 7… zębów stłoczone szeroko rozstawione ZĄB chory ząb chore zęby martwy boli mnie ząb bolą mnie zęby sztuczny pasta / szczoteczka do zębów I. Jaki może być ząb, jakie mogą być zęby? ZĄB (M) sing. ZĘBY pl. ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… ………………………………………………………… II. Czy rozumiesz? zęby jak perły dostać w zęby końskie zęby suszyć zęby ząb czasu trzymać język za zębami oko za oko, ząb za ząb ostrzyć sobie zęby na coś ani w ząb wrzucić coś na ząb 15 mieć (to have) wypełniać / wypełnić (to fill) czyścić / myć (to clean / wash) zatruć (to poison, to devitalize) usuwać / usunąć (to extract) szczotkować (to brush) płukać (to rinse) ząb / zęby leczyć (to treat / cure) wybielać (to whiten) uratować (to save) stracić (to lose) złamać (to break) znieczulać / znieczulić (to anaesthetize) 16 UZĘBIENIE CZŁOWIEKA (human dentition) kieł (canine) siekacze (incisors) siekacz środkowy (central incisor) zęby przedtrzonowe (premolars) siekacz boczny (lateral incisor) pierwszy przedtrzonowy (first premolar) zęby trzonowe (molars) drugi przedtrzonowy (second premolar) pierwszy trzonowy (first molar) drugi trzonowy (second molar) ząb mądrości (wisdom tooth) I. Proszę napisać, jaka jest forma singular. 1. ……………………………………… siekacze 2. ……………………………………… kły 3. ……………………………………… zęby przedtrzonowe 4. ……………………………………… zęby trzonowe II. Proszę napisać, jaki to jest termin dentystyczny (jaki to ząb). 1. jedynka ……………………………………………………… 2. dwójka ……………………………………………………… 3. trójka ……………………………………………………… 4. czwórka ……………………………………………………… 5. piątka ……………………………………………………… 6. szóstka ……………………………………………………… 7. siódemka ……………………………………………………… 8. ósemka ……………………………………………………… 17 III. Proszę podpisać rysunek. …………………… ……………………………… ………………… …………………………… ………………… ………………… …………………… ………………… …………………… ………………… ……………… górny, -a lewy, -a prawy, -a dolny, -a zęby górne prawe zęby górne lewe 18 17 16 15 14 13 12 11 21 22 23 24 25 26 27 28 48 47 46 45 44 43 42 41 31 32 33 34 35 36 37 38 zęby dolne prawe zęby dolne lewe I. Proszę przeczytać. 1. prawa górna jedynka 11 siekacz środkowy 2. lewa dolna dwójka 32 siekacz boczny 3. prawa dolna trójka 43 kieł 4. lewa górna czwórka 24 pierwszy (ząb) przedtrzonowy 5. prawa dolna piątka 45 drugi przedtrzonowy 6. lewa górna szóstka 26 pierwszy trzonowy 7. prawa górna siódemka 17 drugi trzonowy 8. lewa dolna ósemka 38 trzeci trzonowy 18 II. Jak to przeczytasz? położenie zęba 1. prawa dolna czwórka numer nazwa …………………………………… ……………………………………… 47 drugi trzonowy …………………………………… ……………………………………… 32 ……………………………………… 5. lewa dolna jedynka …………………………………… ……………………………………… 6. lewa górna szóstka …………………………………… ……………………………………… 7. ………………………………… 18 ……………………………………… 8. ………………………… piątka 35 ……………………………………… 2. ………………………………… 3. lewa dolna trójka 4.………………………………… III. Proszę pracować w parach – ty mówisz numer, kolega mówi nazwę zęba. IV. Proszę uzupełnić tekst. Ile dorosły człowiek ma zębów? Ile mamy zębów? Jak się nazywają? Mamy 32 (trzydzieści dwa) zęby: 16 (szesnaście) na górze (szczęka ......................) i 16 na dole (................................................ = ..........................). Mamy 4 siekacze na górze (siekacze górne) – 2 prawe i 2 lewe, 4 siekacze na dole (siekacze dolne) – 2 prawe i 2 lewe. Mamy 2 kły na górze (.........................................) - ............................................................... , 2 kły na dole (.......................................... ) - ............................................................... . Mamy 4 zęby przedtrzonowe na górze ( ................................................................) – 2 prawe i 2 lewe, 4 zęby przedtrzonowe na dole ( ..................................................................) – 2 prawe i 2 lewe. Mamy 6 zębów trzonowych na górze ( .....................................................................) – 3 prawe i 3 lewe, 6 zębów trzonowych na dole ( .........................................................……......) – 3 prawe i 3 lewe. 19 V. BUDOWA ZĘBA komora miazgi zęba (pulp chamber) miazga (pulp) zębina (dentin) szkliwo (enamel) korona (crown) dziąsło (gum) szyjka (neck) kanał korzeniowy (root canal) kość (bone) ozębna (periodontum) cement (cementum) korzeń (root) kość wyrostka zębodołowego (alvealar bone) wierzchołek korzenia zęba (apex) zębodół (dental alveolus) zwój nerwowy (plexus of nerves) otwór wierzchołkowy (apical foramen) I. Co nie pasuje? 1. siekacz – kieł – dziąsło – ząb trzonowy 2. szyjka – zębina – korona – migdałek 3. dentystyczny – mleczny – martwy – stały 4. wizyta – kontrola – zabieg – język 5. szczoteczka – nić dentystyczna – płyn do płukania – szczęka II. Proszę przeczytać. ☺ szczęka – żuchwa – przedtrzonowy – szczoteczka – wykałaczka – trzonowy – elektryczna – do czyszczenia szczotkować – czyścić – języczek – stłoczony – niewyrznięte – sztuczny ząb – siekacz – szóstka – czwórka szyjka – korzeń – dziąsło – kość 20 III. Proszę podpisać rysunek. komora miazgi zęba (pulp chamber) …………………………… …………………………… ……………………… ………………… ……………………… ………………… ……………………… ozębna (periodontum) ………………… zębodół (dental alveolus) otwór wierzchołkowy (apical foramen) ……………………… cement (cementum) kość wyrostka zębodołowego (alvealar bone) wierzchołek korzenia zęba (apex) zwój nerwowy (plexus of nerves) 21 VI. DOLEGLIWOŚCI 1. Ból zęba (toothache) 2. Wypadnięcie wypełnienia (filling loss) 3. Ubytek (dziura) (cavity) 5. Zapalenie dziąseł (gum inflammation) 6. Zapalenie miazgi zęba (pulp inflammation) 7. Kamień nazębny (tartar / calculus) 8. Nadwrażliwość (oversensivity) 9. Parodontoza (paradontosis) 10. Brak zęba (tooth missing) 11. Przebarwienia (staining, discoloration) 12. Przykry zapach z ust (halitoza) (bad breath, halitosis) 13. Odsłonięte szyjki (exposed tooth neck) 14. Bruksizm / zgrzytanie zębami (bruxism) 4. Próchnica (caries / decay) 15. Afta (aphthous ulcer) I. Co mówi pacjent? Proszę przetłumaczyć. Która to dolegliwość – proszę podać numery 1 – 15. Chyba mam kamień. Wypadła mi „plomba”. Mam żółte zęby. Bardzo boli mnie ząb. Proszę usunąć mi kamień. Złamałem / -łam sobie ząb. Krwawią mi dziąsła. Boli mnie na dole. Boli mnie, kiedy gryzę / dotykam. Mam gorączkę. Boli mnie na górze. Wybiłem / -łam sobie ząb. 22 Mam czerwone dziąsła. Rusza mi się ząb. Mam afty. Boli mnie chyba górna szóstka. Mam nieświeży oddech. Synowi wypadł ząb. Boli mnie przy dziąsłach. Chyba zrobiła mi się „dziura”. Boli mnie, kiedy piję coś ciepłego / zimnego. Córka zgrzyta w nocy zębami. II. Czy rozumiesz? 23 24 VII. WYWIAD DENTYSTYCZNY 1. Co się dzieje? 2. Który ząb pana / panią boli? Gdzie boli? Proszę dokładnie pokazać. 3. Jak długo (pana / panią) boli? Jaki to ból? ostry tępy (ćmienie, ćmi mnie) słaby silny umiarkowany nie do zniesienia nagły samoistny pulsujący sprokowany świdrujący 4. Czy ból się zmienia? Kiedy bardziej boli? 5. Czy jest reakcja na ciepło lub zimno? 6. Czy boli, kiedy pukam / dotykam? Czy coś pan / pani teraz czuje? Bardziej boli, kiedy: gryzę ruszam szczęką dotykam (tego zęba) żuję gumę myję zęby leżę oddycham przez usta wieczorem piję (coś zimnego / gorącego) w nocy jem (coś twardego / słodkiego) 7. Czy ból promieniuje? 8. Czy boli też głowa / ucho / skroń? choroby serca - zawał, zaburzenie rytmu, nadciśnienie, zaburzenie krzepliwości astma, zapalenie oskrzeli, 9. Czy choruje pan / pani na coś? zapalenie wątroby, wrzody żołądka, niewydolność nerek, cukrzyca, problemy z tarczycą, problemy z zatokami, bóle głowy alergia / uczulenie przeciwbólowe, przeciwzapalne, 10. Czy bierze pan / pani jakieś leki? Jakie? regulujące krzepliwość krwi, antybiotyki, leki antydepresyjne 11. Czy jest pan / pani uczulony / uczulona na coś (na penicylinę albo inne leki)? 12. Czy chce pan / pani znieczulenie? 13. Czy miał pan / miała pani kiedyś znieczulenie? miejscowe / ogólne 14. Czy krwawią dziąsła? Czy jest tendencja do krwawienia? krew krwawienie z dziąsła / z zęba / z nosa krwawić (krwawię, krwawisz) 15. Czy jest pani w ciąży? Który to miesiąc? 25 DUSZNOŚĆ / ASTMA Duszę się. Nie mogę oddychać. ZACZERWIENIENIE Robię się czerwony / -a. MROWIENIE Czuję mrowienie. PUCHNIĘCIE Puchnę. Puchnie mi twarz / gardło. SPADEK CIŚNIENIA Spada mi ciśnienie. OBJAWY ALERGII Jak objawia się alergia? WYSYPKA Mam wysypkę. Dostaję wysypki. PIECZENIE Czuję pieczenie. BÓL Odczuwam ból. WSTRZĄS Mogę dostać wstrząsu. Kiedy boli, możesz zastosować: tabletkę przeciwbólową znieczulenie ogólne żel przeciwbólowy znieczulenie miejscowe zastrzyk przeciwbólowy Jeżeli będzie boleć, proszę wziąć tabletkę przeciwbólową. 26 I. Jakie tu są słowa? (15) W I Z Y T A W R P A S T A T S Y U A I O P A S D F Z G H J Z V C P X Z S I E K A C Z L K K B N A M W E R T R Y Z U I O L B Ó L P Z Ą B S E A Ę D F G I Ą M E N B C Z Ł W L K I E Ł W W E N R T Ż U C H W A K J H O Ę M I A Z G A Ó D F G H J K L O I E U Y R S D Z I Ą S Ł O Ż K A M I E Ń B E R T Y U I Ś P S N A D W R A Ż L I W O Ś Ć M II. Proszę przeczytać dialog i zdecydować, czy to prawda (P) czy nieprawda (N) Dentysta: Co się dzieje? Pacjent: Boli mnie chyba dolna czwórka. Dentysta: Proszę pokazać, gdzie dokładnie boli. Pacjent: Tutaj. Dentysta: To jest dolna piątka. Jaki to ból? Pacjent: Ostry. Dentysta: Czy ból się zmienia? Pacjent: Tak, kiedy jem coś słodkiego. Dentysta: Czy jest reakcja na ciepło lub zimno? Pacjent: Tak, na zimno Dentysta: Czy coś pan teraz czuje, kiedy dotykam? Pacjent: Tak, boli. Dentysta: Jest mały ubytek. Czy chce pan znieczulenie, czy spróbujemy bez znieczulenia? Pacjent: Trochę się boję, ale poproszę bez znieczulenia. Dentysta: Dobrze. To zaczynamy. 1. Pacjenta boli dolna czwórka. P/N 2. Ból się zmienia, kiedy pacjent pije coś słodkiego. P/N 3. Ząb nie reaguje na ciepło. P/N 4. Pacjent ma małą dziurę. P/N 5. Pacjent chce znieczulenie. P/N 27 II. Proszę uzupełnić dialogi. a. Który ząb pana / panią boli? f. Czy coś pan / pani teraz czuje? b. Jak długo boli? g. Czy jest pan / pani uczulony / uczulona na c. Co się dzieje? d. Kiedy boli? h. Czy bierze pan / pani jakieś lekarstwa? e. Czy ból się zmienia? i. Czy chce pan / pani znieczulenie? 1. Dentysta: …………………………………………………………………… coś (na penicylinę albo inne leki)? Pacjent: Tylko aspirynę od dwóch dni. 2. Dentysta: …………………………………………………………………… Pacjent: Lewa górna czwórka. 3. Dentysta: ………………………………………………………………… Pacjent: Od poniedziałku. 4. Dentysta:…………………………………………………………………… Pacjent: Nie, nie jestem na nic uczulony / uczulona. 5. Dentysta: ……………………………………………………………………… Pacjent: Wypadła mi plomba. 6. Dentysta: …………………………………………………………………… Pacjent: Boli mnie, kiedy jem coś słodkiego. 7. Dentysta:…………………………………………………………………… Pacjent: Tak, poproszę. Bardzo się boję. 8. Dentysta: ………………………………………………………………… Pacjent: Tak, bardziej boli, kiedy piję coś gorącego. 9. Dentysta: ………………………………………………………………… Pacjent: Tak, bardziej boli. III. Czy rozumiesz? 28 VIII. ZABIEG oko / oczy Polecenia dentysty 1. Proszę usiąść. głowa 10. Proszę zamknąć oczy. ząb / zęby 2. Proszę oprzeć głowę. 11. Proszę zacisnąć (zęby). 3. Czy jest wygodnie? 12. Proszę nie zaciskać (zębów). 4. Proszę otworzyć usta. Szeroko. Szerzej. 13. Proszę delikatnie zagryźć i postukać. 5. Proszę (obrócić) głowę w prawo / w lewo. 14. Proszę nie ruszać językiem. 6. Proszę wypłukać usta. 15. Proszę nie dotykać zębów językiem. usta 7. Proszę wypluć. język 16. Proszę trzymać ślinociąg. 17. Proszę wyjąć protezę. 8. Proszę nie zamykać (ust / buzi). ślina 9. Proszę zamknąć (usta / buzię). Pytania, wyjaśnienia i zalecenia dentysty Proszę dać znak (ręką), kiedy coś (będzie) nie tak. Czy coś pan / pani czuje? Czy coś boli? Czy coś nie tak? Muszę część usunąć. Jeszcze trochę. Już kończymy. Proszę się nie bać. Dziękuję, to koniec. To nie będzie bolało. Proszę nie jeść 2 (dwie) godziny. Zaczynamy. Proszę nie pić 2 (dwie) godziny. Będę wiercić. Proszę używać nitki dentystycznej. Muszę wysuszyć. Proszę płukać zęby płynem. Poczuje pan / pani drętwienie Proszę przyjść do kontroli w piątek / za… Proponuję leczenie kanałowe. za 2, 3, 4, 5, … dni Proponuję usunąć ten ząb. za tydzień za 2, 3, 4 tygodnie za 5, 6, 7… tygodni za miesiąc za 2, 3, 4 miesiące za 5, 6, 7… miesięcy 29 I. Proszę napisać dialog (wywiad + zabieg) – proszę zrobić prezentację. ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 30 RENTGEN Musimy zrobić zdjęcie rentgenowskie. Proszę iść ze mną. Proszę nie oddychać. Proszę założyć fartuch. Proszę to trzymać. Proszę obrócić głowę. Proszę nie zamykać buzi / ust. Proszę się nie ruszać. Proszę czekać. I. Proszę uzupełnić. iść – zdjęcie – obrócić – się – fartuch – czekać – zamykać – nie – proszę – buzi 1. …………………………………………… trzymać. 2. Musimy zrobić ……………………… rentgenowskie. 3. Proszę ………………………………… oddychać. 4. Proszę ………………………………… nie ruszać. 5. Proszę ………………………………………… . 6. Proszę …………………………………… ze mną. 7. Proszę nie …………………………………… ust. 8. Proszę …………………………………… głowę. 9. Proszę założyć ………………………………… . 10. Proszę nie zamykać …………………………… . 31 II. Czy rozumiesz? 32 POWTÓRKA I. Proszę ułożyć zdania. 1. trzymać / ślinociąg / proszę ……………………………………………………………………………………………………………………… 2. pani / czy / czuje / coś / ? ……………………………………………………………………………………………………………………… 3. tak / nie / czy / coś / ? ……………………………………………………………………………………………………………………… 4. jeść / dwie / proszę / nic / nie / godziny ……………………………………………………………………………………………………………………… 5. przyjść / do / proszę / za / dwa / kontroli / tygodnie ……………………………………………………………………………………………………………………… II. Proszę wybrać pasujące słowo. Teraz myślę / muszę ukłuć. 1. Muszę leczyć / liczyć kanałowo. 2. Proszę pukać / płukać zęby płynem. 3. Proszę się nie bać / bić. 4. To nie będzie bolało / biegało. 5. Proszę oprzeć / otworzyć głowę. 6. Proszę nie jest / jeść. 7. Proszę trzymać / czekać ślinociąg. 8. Boli mnie szczoteczka / szczęka. 9. Proponuję część / cześć usunąć. 10. Proszę wypluć / wypłukać usta. 33 III. Proszę uzupełnić. wypluć – otworzyć – oprzeć – wygodnie – proszę – usta – zacisnąć – nie – oczy – językiem 1. Czy jest ……………………………………………? 2. Proszę ………………………………………… zamykać ust. 3. Proszę nie ruszać ………………………………………… . 4. Proszę wypłukać ………………………………………… . 5. ………………………………………………… przymknąć. 6. Proszę ………………………………………………… . 7. Proszę ……………………………………………… głowę. 8. Proszę zamknąć ………………………………………… . 9. Proszę ……………………………………………… zęby. 10. Proszę ……………………………………………… usta. IV. Czy wiesz, jak to powiedzieć inaczej? 1. Zrobimy wypełnienie. Założymy” plombę”. 2. Czy może pani szerzej otworzyć buzię? …………………………………………………………………… 3. Jak długo będę czekać na dentystę? …………………………………………………………………… 4. Proszę poczekać. …………………………………………………………………… 5. Od kiedy boli? …………………………………………………………………… 6. Nie rozumiem. Jeszcze raz, proszę. …………………………………………………………………… 7. Proszę podać numer kontaktowy. ……………………………………………………………… 8. Proszę podać nazwisko. …………………………………………………………………… 9. Mam wysoką temperaturę. …………………………………………………………………… 10. Czy tu boli? …………………………………………………………………… 11. Czy teraz jest w porządku? …………………………………………………………………… 12. Jak bardzo boli? …………………………………………………………………… 13. Tu jest dziura. …………………………………………………………………… 14. Czy coś pan czuje? …………………………………………………………………… 15. Będę borować. …………………………………………………………………… 34 V. Proszę przetłumaczyć. LEKARZ A. 1. What’s the problem? ……………………………………………………………………………………………………………………… 2. Since when have you had it? / Since when has it been bothering you? ……………………………………………………………………………………………………………………… 3. How long does it last? ……………………………………………………………………………………………………………………… 4. Is it hardly bearable, sharp, dull, throbbing? ……………………………………………………………………………………………………………………… 5. Does the pain change (increase / decrease) when you have hot or cold foods or drinks? ……………………………………………………………………………………………………………………… 6. Does it hurt when you bite / on biting? ……………………………………………………………………………………………………………………… 7. Would you like an anesthesia? ……………………………………………………………………………………………………………………… 8. Are you allergic to anything? ……………………………………………………………………………………………………………………… 9. Are you taking any medicine? ……………………………………………………………………………………………………………………… 10. Have you ever had anesthesia? ……………………………………………………………………………………………………………………… 11. Do you tend to bleed? ……………………………………………………………………………………………………………………… 12. Are you ill? Do you complain off something? ……………………………………………………………………………………………………………………… 13. Do you have headache too? ……………………………………………………………………………………………………………………… 14. Do you feel anything now? ……………………………………………………………………………………………………………………… 15. Do you feel anything when I touch it? ……………………………………………………………………………………………………………………… 16. Does the pain change? ……………………………………………………………………………………………………………………… 17. When does it hurt more? ……………………………………………………………………………………………………………………… 18. Where exactly does it hurt? Show it to me, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 35 19. Does the pain radiate? ……………………………………………………………………………………………………………………… 20. Does it radiate to your head or neck? ……………………………………………………………………………………………………………………… B. 1. Sit down, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 2. Put your head on the headrest, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 3. Open your mouth wide, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 4. Clench your teeth, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 5. Bite on it gently and tap, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 6. Rinse your mouth, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 7. Spit out, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 8. Keep your mouth open, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 9. Is it comfortable? ……………………………………………………………………………………………………………………… 10. Turn your head to the right, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 11. Close your mouth, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 12. Don’t move your tongue, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 13. Hold it, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 14. Don’t move, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 15. Don’t breathe, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 16. In case of pain take a pain killer. ……………………………………………………………………………………………………………………… C. 36 1. Let me know when you feel any pain or when you feel unwell! ……………………………………………………………………………………………………………………… 2. Is there anything wrong? ……………………………………………………………………………………………………………………… 3. Don’t be afraid, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 4. We are starting. ……………………………………………………………………………………………………………………… 5. It won’t hurt. ……………………………………………………………………………………………………………………… 6. We are about to finish. ……………………………………………………………………………………………………………………… 7. I have to dry it. ……………………………………………………………………………………………………………………… 8. I have to prick it now (you will feel a prick now). ……………………………………………………………………………………………………………………… 9. I’m going to drill it. ……………………………………………………………………………………………………………………… 10. I have to extract this tooth. ……………………………………………………………………………………………………………………… 11. Don’t eat anything for about 2 hours, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 12. Floss your teeth, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 13. Thank you, we are done. ……………………………………………………………………………………………………………………… 14. We need to do root canal treatment. ……………………………………………………………………………………………………………………… 37 VI. Proszę przetłumaczyć. PACJENT 1. Od tygodnia boli mnie ząb. Chyba górna czwórka. ……………………………………………………………………………………………………………………… 2. Boli mnie tu na dole. ……………………………………………………………………………………………………………………… 3. Krwawią mi dziąsła. ……………………………………………………………………………………………………………………… 4. Wypadła mi plomba. ……………………………………………………………………………………………………………………… 5. Boli mnie, kiedy piję coś zimnego. ……………………………………………………………………………………………………………………… 6. Boli mnie bardziej, kiedy jem coś słodkiego. ……………………………………………………………………………………………………………………… 7. Boli mnie, kiedy gryzę. ……………………………………………………………………………………………………………………… 8. Boli mnie, kiedy oddycham przez usta. ……………………………………………………………………………………………………………………… 9. Poproszę znieczulenie. Bardzo się boję. ……………………………………………………………………………………………………………………… 10. Od trzech dni biorę aspirynę. ……………………………………………………………………………………………………………………… 11. Puchnę i robię się czerwony. ……………………………………………………………………………………………………………………… 12. Mam problemy z sercem. Rok temu miałem zawał. ……………………………………………………………………………………………………………………… 13. Mam częste bóle głowy. ……………………………………………………………………………………………………………………… 14. Boli mnie od wczoraj. ……………………………………………………………………………………………………………………… 15. Jestem w ciąży, w czwartym miesiącu. ……………………………………………………………………………………………………………………… 16. Duszę się. ……………………………………………………………………………………………………………………… 17. Mam gorączkę. ……………………………………………………………………………………………………………………… 18. Chyba mam dziurę (Zrobiła mi się dziura). ……………………………………………………………………………………………………………………… 19. Rusza mi się ząb. ……………………………………………………………………………………………………………………… 38 IX. PROTETYKA I ORTODONCJA – Proszę wyjąć protezę – Proszę zdjąć okulary. – Proszę (trzymać) głowę normalnie. proteza – Proszę oddychać przez nos. proteza częściowa – Proszę otworzyć usta (szeroko / szerzej). proteza całkowita – Proszę patrzeć prosto. proteza stała – Proszę język do góry. proteza ruchoma – Proszę położyć język na łyżce. łyżka – Proszę wysunąć język. wycisk – Proszę rozluźnić policzki. – Proszę rozluźnić wargi. – Proszę oblizać wargę dolną. – Proszę oblizać wargę górną. – Proszę zagryźć. – Proszę przełknąć ślinę. – Proszę zamknąć usta. – Proszę nie zaciskać zębów. – Proszę postukać zębami. – Proszę uśmiechnąć się. – Proszę pokazać zęby. – Proszę powiedzieć a, e, u. most (bridge) korona (crown) wkład korzeniowo-koronowy (post-and-core) wkład koronowy (inlay) nakład koronowy (onlay) licówka (veneer) implant (implant) porcelana napalana na metal (porcelan-fused-to-metal) – Proszę dotknąć językiem prawego policzka, lewego policzka, wargi górnej, wargi dolnej. – Muszę przymierzyć łyżkę. – Muszę teraz zrobić wycisk. Proszę przyjść do przymiarki w / za… – Muszę powtórzyć wycisk. – Czy ma pan / pani odruch wymiotny? – Czy proteza pasuje? – Czy proteza jest za ciasna? – Czy proteza jest za luźna? – Czy proteza jest za mała? – Czy proteza jest za duża? 39 I. Proszę połączyć w pary. 1. oddychać a. zębami 2. zdjąć b. protezę 3. postukać c. prosto 4. położyć d. przez nos 5. wyjąć e. język na łyżce 6. rozluźnić f. język 7. wysunąć g. wargę górną 8. patrzeć h. okulary 9. oblizać i. policzki 10. zamknąć j. usta II. Co mówi dentysta do pacjenta? DENTYSTA MÓWI PACJENT ROBI 1. Proszę oddychać przez nos. Pacjent oddycha przez nos. 2. …………………………………………………………………………… Pacjent stuka zębami. 3. …………………………………………………………………………… Pacjent otwiera szeroko usta. 4. …………………………………………………………………………… Pacjent uśmiecha się. 5. …………………………………………………………………………… Pacjent rusza szczęką. 6. …………………………………………………………………………… Pacjent oddycha przez usta.. 7. …………………………………………………………………………… Pacjent mówi a, e, u. 8. …………………………………………………………………………… Pacjent przymierza protezę. 9. …………………………………………………………………………… Pacjent przełyka ślinę. 10. …………………………………………………………………………… Pacjent nie zaciska zębów. 40 III. Proszę ułożyć zdania. do / język / proszę / góry Proszę język do góry. 1. ma / odruch / pan / czy / wymiotny / ? ……………………………………………………………………………………………………………………… 2. nie / usta / zębów / proszę / zamknąć / zaciskać / ale ……………………………………………………………………………………………………………………… 3. dotknąć / policzka / proszę / językiem / prawego ……………………………………………………………………………………………………………………… 4. na / język / łyżce / położyć / proszę ……………………………………………………………………………………………………………………… 5. wycisk / powtórzyć / muszę ……………………………………………………………………………………………………………………… 41 ORTODONCJA - zgryz prawidłowy (normal occlusion) - zgryz krzyżowy (buccal occlusion, cross-bite) - zgryz otwarty (open bite) - nadzgryz (supraocclusion) zęby krzywe (crooked) stłoczone (crowded) szeroko rozstawione (szpara) (spaced teeth, diastema) - tyłozgryz (distoclusion) - przodozgryz (mesiocclusion) - nieprawidłowe zwarcie (malocclusion) - nieprawidłowe ustawienie w łuku (malalingment) APARAT ORTODONTYCZNY (brace) - stały (fixed) Jak długo nosi pan / pani aparat? - ruchomy (removable) I. Czy rozumiesz? 42 X. CHIRURGIA – Muszę zbadać ciśnienie. – Muszę zatkać nos. – Proszę uważać na tę stronę. – Proszę jeść tylko miękkie (miękki pokarm). – Proszę nie jeść i nie pić dwie godziny. nadciśnienie – Proszę nie płukać ust kilka godzin. książeczka zdrowia – Proszę nie palić jeden dzień. zwolnienie lekarskie – Proszę wypluć opatrunek za pół godziny. opatrunek znieczulenie – Czy ma pan / pani nadciśnienie? – Czy drętwieje język? – Czy drętwieje prawa / lewa strona? – Czy jest (panu / pani) gorąco? – Czy jest (panu / pani) słabo? – Czy jest pan / pani na coś uczulony /-a? – Czy ma pan / pani książeczkę zdrowia? – Czy potrzebne jest zwolnienie lekarskie? I. Proszę połączyć w pary. 1. nie palić a. przez nos 2. oddychać b. dwie godziny 3. wypluć c. ust 4. nie jeść d. jeden dzień 5. uważać na e. nos 6. nie płukać f. tę stronę 7. zatkać g. opatrunek 8. drętwieje h. ciśnienie 9. jeść i. język 10. zbadać j. miękkie 43 II. Co mówi dentysta do pacjenta? DENTYSTA MÓWI PACJENT ROBI 1. …………………………………………………………… Pacjent nie pali jeden dzień. 2. …………………………………………………………… Pacjent je tylko miękkie. 3. …………………………………………………………… Pacjent oddycha przez nos. 4. …………………………………………………………… Pacjent nie płucze ust kilka godzin. 5. …………………………………………………………… Pacjent wypluwa opatrunek za pół godziny. III. Proszę ułożyć zdania. drętwieje / język /czy / ? Czy drętwieje język? 1. miękkie / tylko / proszę / jeść ……………………………………………………………………………………………………………………… 2. chce / lekarskie / czy / pani / zwolnienie / ? ……………………………………………………………………………………………………………………… 3. pić / nie / i / jeść / proszę / godziny / dwie / nie ……………………………………………………………………………………………………………………… 4. jest / czy / gorąco / pani / ? ……………………………………………………………………………………………………………………… 5. pan / czy / uczulony / na / coś / jest / ? ……………………………………………………………………………………………………………………… strzykawka igła 44 IV. Jakie tu są słowa? (12) K R Z Y Ż O W Y W E R T Y U Z A P G O C I Ś N I E N I E I N S D R F G H J K L Z I C R B I T Ł Y Ż K A N M W E G R E T E R U Z Ą S D F G H J Ł K N L C Z Ł Z C P R O T E Z A B T Ń Z Y M W E R T Y U I O P A G S U K W Y C I S K D F G H J E K L A L Ż C B N Ć M W E R T N Y E W P T Y Ł O Z G R Y Z Ó I U N K A S D P R A W I D Ł O W Y I A Ę R T U I O P S D F G H J E V. Czy rozumiesz? 45 VI. Proszę przetłumaczyć. 1. Take out your denture, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 2. Take off your glasses, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 3. Breathe through your nose, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 4. Look straight, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 5. Lift up your tongue, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 6. Stick out your tongue, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 7. Loosen your lips, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 8. Lick your lower lip, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 9. Bite, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 10. Swallow, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 11. Don’t clench your teeth, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 12. Tap with your teeth, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 13. Smile, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 14. Say a, e, u, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 15. Touch your left cheek with your tongue, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 16. I have to take an impression. ……………………………………………………………………………………………………………………… 17. I have to repeat the impression. ……………………………………………………………………………………………………………………… 18. Do you have a gagging reflex? ……………………………………………………………………………………………………………………… 19. Does your denture fit? ……………………………………………………………………………………………………………………… 46 20. Is your denture too loose? ……………………………………………………………………………………………………………………… 21. I have to try on the bite plate. ……………………………………………………………………………………………………………………… 22. Put your tongue on the bite plate. ……………………………………………………………………………………………………………………… 23. I have to close your nose. ……………………………………………………………………………………………………………………… 24. Be careful with this side, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 25. Eat only soft food, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 26. Don’t drink or eat for the next two hours, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 27. Don’t rinse your mouth for a few hours, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 28. Don’t smoke for a one day, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 29. Spit out the dressing in half an hour, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 30. Do you have high blood-pressure (hypertension)? ……………………………………………………………………………………………………………………… 32. Is your tongue getting numb? ……………………………………………………………………………………………………………………… 33. Do you feel faint? ……………………………………………………………………………………………………………………… 34. Are you allergic to anything? ……………………………………………………………………………………………………………………… 35. Do you want a sick leave? ……………………………………………………………………………………………………………………… 36. I have to take your blood pressure. ……………………………………………………………………………………………………………………… 37. How long have you been wearing the braces? ……………………………………………………………………………………………………………………… 38. Come back for try-in in a week on Monday, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 39. Keep your head in a natural position, please. ……………………………………………………………………………………………………………………… 40. Do you have your health book here? ……………………………………………………………………………………………………………………… 47 XI. STOMATOLOGIA DZIECIĘCA 1. Co się dzieje? 2. Który ząb boli? Gdzie boli? Proszę pokazać. 3. Jak długo boli? 4. Czy ból się zmienia? Kiedy bardziej boli? 5. Czy jest reakcja na ciepło lub zimno? 6. Czy boli, kiedy pukam / dotykam? Czy coś teraz czujesz? 7. Czy boli też głowa / ucho / skroń? 8. Czy jesteś uczulony / uczulona na coś (na penicylinę albo inne leki)? Czy syn / córka jest na coś uczulony / uczulona? 9. Czy bierzesz jakieś lekarstwa? Czy syn / córka bierze jakieś lekarstwa? 10. Czy chorujesz na coś? Czy syn / córka choruje na coś? 11. Czy chcesz znieczulenie? 12. Czy miałeś / miałaś kiedyś znieczulenie? (miejscowe / ogólne) Czy syn miał / córka miała kiedyś znieczulenie? Czy były jakieś problemy? 13. Czy krwawią dziąsła? Czy jest tendencja do krwawienia? Proszę przyjść z synem / córką do kontroli w / za… I. Czy rozumiesz? 48 XII. UNIT DENTYSTYCZNY, NARZĘDZIA I MATERIAŁY DENTYSTYCZNE unit dentystyczny – dental unit stolik na wysięgniku bracket table końcówka handpiece skaler piezoelektryczny piezoelectric scaler dmuchawka air spray spray wodny water spray piaskarka sand blaster wytrząsarka shaker ssak suction ślinociąg suction, saliva ejector chusta / serweta dental bib spluwaczka spitoon lampa polimeryzująca curing lamp lampa bezcieniowa shadowless lamp fotel stomatologiczny dental chair zagłówek headrest autoklaw autoclave pojemnik z płynem container with liquid rozrusznik starter I. Proszę podpisać zdjęcie. 49 narzędzia dentystyczne – dental instrumets zestaw diagnostyczny diagnostic kit lusterko mirror zwykłe plain powiększające magnifying zgłębnik probe retraktor, rozwieracz retractor końcówka kątowa (kątnica) angle handpiece końcówka prosta (prostnica) straight handpiece wiertło drill, bur kulka, okrągłe round stożek cone odwrócony stożek inverted cone proste straight fissure bur szczelinowiec fissure bur płomyk flame różyczka rosehead gruszka pear shaped diamentowe diament wykańczające finishing bur ekskawator, wydrążacz excavator upychadło plugger gładzik burnisher skaler scaler narzędzia do kamienia scaler szpatułka, łopatka spatula kleszcze forceps dźwignia elevator dłuto chisel pęseta cotton pliers / tweezers nakładacz płaski flat plastic szczotka brush formówka matrix retainer pasek do formówki matrix band strzykawka syringe igła needle karpula carpula narzędzia endodontyczne endodontic instruments koferdam rubber dam 50 zacisk / docisk / klamra clamp dziurkacz do otworów w koferdamie punch ramka frame matryca / szablon template podkładka do zarabiania mixing pad kondensor, upychacz condenser kireta curette łyżeczka curette, dental spoon trzymadełko holder nożyczki scissors płytka do materiału mixing slab linijka ruler tester miazgi pulp tester endometr apex locator materiały dentystyczne – dental matarials wata cotton wool wacik / gazik swab wałki z ligniny cotton rolls waciki jałowe sterile cotton rolls nić dentystyczna dental floss podkład base amalgamat amalgam cement cement glasjonomer glass-ionomer materiały kompozytowe composite filling material wypełnienie światłoutwardzalne wypełnienie chemoutrwaldzalne żywica light-cured composite żywica akrylowa acrylic resin fleczer temporary filling / dressing tlenek cynku zinc eugenolate leki drugs znieczulenie anasthesia lek przeciwbólowy painkiller, analgesic antybiotyk antibiotics środki antyseptyczne antiseptics środek dezynfekujący disinfection woda destylowana destilled water self-cured composite resin 51 I. Jakie tu są słowa? (10) A D S P L U W A C Z K A R T U D F G H J K I L W E R T W O I A K S D F G E H J K L D A Z X C O B N M Q R W E R T Ł C Y S U F I L U S T E R K O U I O K P E A S D F Ł G H J K T K L A Z R C V P Ł O M I E Ń O B N L W D E R T Y U I O P A S D F E G A F G K O Ń C Ó W K A H J R Z M C Ę G Ś C Ż C B N M W Ą Ć D F S Z P A T U Ł K A K L D R 52 XIII. AWARIA Czy unit jest gotowy? Proszę mi podać ………………… Brakuje………………………. Gdzie jest …………………? Skończył /-a /-o się …………… Coś się zepsuło. Woda kapie / leci (z turbiny). Coś syczy. Coś hałasuje. Wiertło nie wchodzi. Wiertło nie obraca się. Nie działa lampa. Nie działa końcówka. Nie działa fotel (nie podnosi się). 53 XIII. CZY JESZCZE PAMIĘTASZ? I. Proszę ułożyć dialog w dobrej kolejności. ……… Rejestratorka: Poproszę telefon kontaktowy. ……… Pacjentka: Dzień dobry, chciałabym umówić się na wizytę. ……… Pacjentka: Tak. ……… Pacjentka: Na piątek na godzinę 13.00. ……… Pacjentka: Do zobaczenia. ……… Pacjentka: Anna Michalak. …1…. Rejestratorka: Klinika Stomatologii, słucham. ……… Pacjentka: 605 371 258. ……… Rejestratorka: Ma pani u nas kartę? ……… Rejestratorka: Na kiedy? ……… Rejestratorka: Dziękuję, to wszystko. Do zobaczenia w piątek. Ą ……… Rejestratorka: Proszę bardzo. Jak się pani nazywa? Ę Ć, Ń, Ś Ó – u zamknięte II. Proszę uzupełnić. Ź – zet z kreską Proszę przeliterować. Ż – zet z kropką Y – igrek A jak Anna, Adam B jak ………………………………………… M jak ………………………………………… C jak ………………………………………… N jak ………………………………………… D jak ………………………………………… O jak ………………………………………… E jak ………………………………………… P jak ………………………………………… F jak ………………………………………… R jak ………………………………………… G jak ………………………………………… S jak ………………………………………… H jak ………………………………………… T jak ………………………………………… I jak ………………………………………… U jak ………………………………………… J jak ………………………………………… W jak ………………………………………… K jak ………………………………………… Z jak ………………………………………… L jak ………………………………………… Ż jak ………………………………………… Ł jak ………………………………………… Samo h czy ce ha? III. Proszę pracować w parach. Proszę pisać i dyktować numery telefonu. ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 54 IV. Proszę uzupełnić. 1. szczoteczka do ……………………………………………… 2. nić …………………………………………………………… 3. pasta ………………………………………………………… 4. płyn do ……………………………………………………… 5. szczoteczka ………………………………………………… V. Co mówi lekarz? LEKARZ MÓWI: PACJENT ROBI: 1. Proszę ………………………………………………………… Pacjent szczotkuje zęby po jedzeniu. 2. Proszę ………………………………………………………… Pacjent używa pasty z fluorem. 3. Proszę ………………………………………………………… Pacjent płucze jamę ustną płynem. 4. Proszę ………………………………………………………… Pacjent czyści zęby nicią dentystyczną. 5. Proszę ………………………………………………………… Pacjent chodzi na kontrolę 2 razy w roku. VI. Proszę przetłumaczyć. 1. gum ………………………………………………………… 2. hard palate ………………………………………………………… 3. tonsil ………………………………………………………… 4. lower lip ………………………………………………………… 5. uvula ………………………………………………………… 6. szczęka ………………………………………………………… 7. żuchwa ………………………………………………………… 8. podniebienie miękkie ……………………………………………… 9. warga górna ………………………………………………………… 10. jama ustna ………………………………………………………… VII. Jakie mogą być zęby? ząb / zęby 55 VIII. Co mówi pacjent? LEKARZ MÓWI PACJENT MÓWI 1. siekacz środkowy …………………………………………………………… 2. siekacz boczny …………………………………………………………… 3. kieł …………………………………………………………… 4. pierwszy (ząb) przedtrzonowy …………………………………………………………… 5. drugi przedtrzonowy …………………………………………………………… 6. pierwszy trzonowy …………………………………………………………… 7. drugi trzonowy …………………………………………………………… 8. trzeci trzonowy …………………………………………………………… IX. Proszę przetłumaczyć. 1. pulp ……………………………………………………. 2. dentin …………………………………………………… 3. enamel …………………………………………………… 4. bone …………………………………………………… 5. root …………………………………………………… 6. root canal …………………………………………………… 7. crown …………………………………………………… 8. neck …………………………………………………… X. Jakie dolegliwości może mieć pacjent? dolegliwości 56 XI. Czy rozumiesz? 1. Chciałabym usunąć kamień. 2. Boli mnie, kiedy gryzę. 3. Podczas szczotkowania krwawią mi dziąsła. 4. Od dwóch dni boli mnie lewa górna czwórka. 5. Parę dni temu wypadła mi plomba. 6. Zaważyłem, że mam czerwone dziąsła. 7. Rusza mi się ząb, prawa dolna szóstka. 8. Boli mnie, kiedy jem coś twardego. 9. Boli mnie, kiedy piję coś zimnego. 10. Mam nieświeży oddech. XII. O co pyta lekarz (wywiad lekarski)? 1. …………………………………………………………………………………………………………………… 2. …………………………………………………………………………………………………………………… 3. …………………………………………………………………………………………………………………… 4. …………………………………………………………………………………………………………………… 5. …………………………………………………………………………………………………………………… 6. …………………………………………………………………………………………………………………… 7. …………………………………………………………………………………………………………………… 8. …………………………………………………………………………………………………………………… 9. …………………………………………………………………………………………………………………… 10. ………………………………………………………………………………………………………………… XIII. Kiedy bardziej boli? Co mówi pacjent? Bardziej mnie boli, kiedy… 57 XIV. Jaki może być ból? BÓL XV. Czy rozumiesz? 1. Mam astmę. …………………………………………………………………………… 2. Jestem w ciąży. …………………………………………………………………………… 3. Mam nadciśnienie …………………………………………………………………………… 4. Mam wrzody żołądka. …………………………………………………………………………… 5. Mam cukrzycę. …………………………………………………………………………… 6. Mam częste bóle głowy. …………………………………………………………………………… 7. Biorę leki przeciwzapalne. …………………………………………………………………………… 8. Biorę antybiotyki. …………………………………………………………………………… 9. Biorę leki antydepresyjne. …………………………………………………………………………… 10. Jestem uczulona na penicylinę. …………………………………………………………………………… XVI. Proszę uzupełnić dialog. Dentysta: Co się …………………………………………………………………? Pacjent: ………………………………………………………………… chyba dolna czwórka. Dentysta: Proszę pokazać, …………………………………………… dokładnie boli. Pacjent: Tutaj. Dentysta: To jest dolna piątka. ……………………………………………………………… to ból? Pacjent: Ostry. Dentysta: Czy ból się …………………………………………………………………? Pacjent: Tak, kiedy …………………………………………………………………… coś słodkiego. Dentysta: Czy jest …………………………………………………………………… na ciepło lub zimno? Pacjent: Nie. Dentysta: Czy coś pan teraz ……………………………………………………………, kiedy dotykam? Pacjent: Tak, boli. Dentysta: Jest mały ubytek. Czy chce pan ……………………………………, czy spróbujemy bez znieczulenia? Pacjent: Trochę się boję, ale poproszę bez znieczulenia. Dentysta: Dobrze. To ……………………………………………………………………. 58 XVII. Proszę połączyć w pary. 1. Proszę językiem 2. Proszę oprzeć usiąść 3. Proszę zamknąć głowę 4. Proszę nie ruszać oczy 5. Proszę (obrócić) głowę usta 6. Proszę nie ślinociąg 7. Proszę wypłukać zamykać (ust / buzi) 8. Proszę trzymać w lewo 9. Proszę szeroko otworzyć wygodnie? 10. Czy jest usta XVIII. Proszę uzupełnić. 1. Proponuję usunięcie …………………………………………………………………………………………….. 2. Proszę dać znak, ………………………………………………………………………………………………… 3. Jeszcze …………………………………………………………………………………………………………… 4. Proszę nie ……………………………………………………………………………………………………… 5. To nie będzie …………………………………………………………………………………………………… 6. Proponuję leczenie ……………………………………………………………………………………………… 7. Czy coś …………………………………………………………………………………………………………? 8. Będę …………………………………………………………………………..………………………………… 9. Proszę się nie …………………………………………………………………..………………………………… 10. Już ………………………………………………………………………………………………….…………… XIX. Proszę uzupełnić. ……………………… (to fill) …………………… (to clean / wash) …………………… (to poison, to devitalize) …………….… (to extract) ……………………… (to brush) zęby możemy… …………………… (to treat / cure) ………………………… (to save) ………………………(to whiten) …………………………………(to anaesthetize) ………………………(to rinse) 59 XX. Proszę skreślić, co nie pasuje. 1. szczotkować – myć – płukać – wybielać 2. wiercić – oddychać – plombować – znieczulać 3. miękka – twarda – średnia – luźna 4. warga – język – korzeń – migdałek 5. przedtrzonowy – zatoki – siekacz – kieł 6. górny – dolny – lewy – prawy – martwy 7. dziąsło – miazga – szkliwo – zębina 8. próchnica – zapalenie – nadwrażliwość – krzepliwość 9. ubytek – nadciśnienie – cukrzyca – wrzody żołądka 10. łyżka – wycisk – kamień – most XXI. Czy rozumiesz? Pamiętaj!!! 1. Najważniejsza w codziennej higienie jest odpowiednia szczoteczka i sposób jej użycia. 2. Pasta nie musi być najdroższa, ważne żeby była z fluorem. 3. Myj zęby co najmniej dwa razy dziennie: rano i wieczorem, a najlepiej po każdym posiłku. 4. Każde mycie powinno trwać około trzech minut. 5. Podczas mycia wykonuj ruchy wymiatająco-obrotowe. 6. Myj zęby w określonym porządku, np. od prawej do lewej strony. 7. Szczoteczkę wymieniaj co najmniej raz w miesiącu. 8. Stosuj środki wspomagające higienę jamy ustnej: - nitki dentystyczne – do dokładnego wyczyszczenia przestrzeni między zębami, - wykałaczki – zawsze noś je przy sobie, - płyny do płukania jamy ustnej przed umyciem zębów, - tabletki do ssania ( np. zawierające fuksynę), które pozwolą lepiej skontrolować dokładność mycia zębów, - stosuj gumę do żucia przez kilka minut, po każdym posiłku. 9. Pamiętaj, szczoteczki elektryczne, a szczególnie szczoteczki soniczne (emitujące fale dźwiękowe) są bardziej skuteczne w codziennej higienie jamy ustnej. 10. Nie bój się stomatologa. Odwiedzaj go co pół roku, a nie będziesz miał kłopotów z zębami. Źródło: http://www.dentonet.pl, 16.10.2010 60 XXII. Proszę rozwiązać krzyżówkę. 1 3 7 9 2 4 4 3 2 6 8 1 7 5 10 8 6 5 9 10 POZIOMO PIONOWO 1. Co czuje pacjent po zastrzyku znieczulającym? 1. Miejscowe albo ogólne. 2. Awaria! Woda z turbiny ………………………… 2. Mały język. 3. Ból może być sprowokowany albo ……………… 3. Mała szyja. 4. Specjalizacja badająca choroby miazgi zęba to 4. Podczas tej choroby pacjent musi kontrolować inaczej ……………………………………… poziom insuliny. 5. Drewniany patyczek do czyszczenia przestrzeni 5. Do zdjęcia rentgenowskiego pacjent musi założyć międzyzębowych. ………………… 6. Zęby małych dzieci to zęby ……………………… 6. Stała albo ruchoma, częściowa albo całkowita. 7. Ósemka to inaczej trzeci ząb ………… 7. Fotograficzny albo ortodontyczny. 8. Jeśli chcesz to zrobić, musisz mieć strzykawkę. 8. Zęby mogą być proste albo ……………………… 9. Ma ją ząb i król. 9. Dziecko pije mleko z butelki przez ……………… 10. Pacjent mówi „dziura”, a dentysta mówi … 10. Potrzebna w protetyce, albo kiedy chcesz zjeść zupę. 61 SŁOWNICZEK POJĘĆ POLSKO-ANGIELSKI (vocabulary) A dziąsło – gum dziura – cavity afta – apthtae, trush antybiotyk – antibiotic antydepresyjny – antidepressant aparat ortodontyczny – braces astma – astma E B F bać się (boję się, boisz się) – to be afraid badać – examine bardziej – more błona śluzowa – mucosal membrane boczny – lateral boleć (boli mnie) – to hurt borować – to bore, to drill ból – pain, ache brać (biorę, bierzesz) – to take brak zęba – tooth missing brakować – to be lacking buzia – mouth fartuch – apron (lead rubber apron) fluor – fluorine z fluorem (pasta) – fluoride (toothpaste) G endodoncja – endodontics głowa – head główka – head gotowy – ready gryźć (gryzę, gryziesz) – to bite gorączka – fever górny – upper, superior H C cement – cementum ciśnienie – blood pressure chirurgia – surgery choroba – disease chorować – to be ill, to suffer from chory – ill chronić – to protect ciasny – tight co najmniej – at least cukrzyca – diabetes czekać – to wait czuć (się) – to feel czyścić – to clean hamować – to stop hałasować – to make noise higiena – hygiene I igła – needle irygator – water pick J jama ustna – oral cavity jedzenie – food języczek – uvula język – tongue D K dać – to give długotrwały – longlasting do góry – up dokładnie – exactly dolny – lower, inferior dotknąć – to touch dotykać – to touch drętwieć – numb drętwienie – numbness dusić się – to chocke, to suffocate dostać – to get duszność – breathlessness, dyspnoea dyżur – emergency działać – to work działanie – action kamień (nazębny) – tartar, calculus kanał – canal kapać (woda kapie) – to drip karta – files kieł – canine kilka – few klinika – clinic komora – chamber kompleksowy – full kontrola – check up, control konsultacja – consultation końcówka – tip kończyć – to finish korona – crown 62 korzeń – root kość – bone krew – blood krwawić – to bleed krwawienie – bleeding krzepliwość krwi – h(a)ematopexis, blood clotting, blood coagulability krzywy – crooked książeczka zdrowia – health book, insurance book L lecieć (woda leci) – to flows lewy – left leczenie – treatment, curing leczyć – to cure, to treat leżeć – to lie licówka – veneer luźny – loose Ł łuk – arch łuk podniebienno-gardłowy – palatoglossal arch łuk zębowy – dental arch łyżka – bite plate, impression tray M martwy – dead miazga – pulp migdałek – tonsil miękki – soft mleczny – milk miejscowy – local mocny – strong most – bridge mrowienie – tingle mycie – washing myć – to wash (to brush teeth) N na boki – to sides na dole – down na górze – up nadciśnienie – hypertension nadwrażliwość – oversensivities nagły – sudden najlepiej – best nakład koronowy – onlay nić / nitka dentystyczna – floss nie do zniesienia – unbearble niewydolność nerek – renal failure nosić – to wear O objaw – symptom obracać się (wiertło) – to spin obrotowy – rotary obrócić – turn ochrona – protection odczuwać – to feel oddychać – to breathe oddział – ward odruch wymiotny – gagging reflex ogólny – general opatrunek – dressing oprzeć – to put on headrest ortodoncja – orthodontics osoba – person ostry – sharp otworzyć – to open otwór wierzchołkowy – apical foramen P palić – to smoke paradontoza – paradontosis pasować – to fit pasta do zębów – toothpaste patrzeć – to look pełny – full periodontologia – periodontics pieczenie – burning pionowy – vertical plomba – filling plombować – to fill płukać – to rinse płukanka – mouth wash płyn do płukania jamy ustnej – mouth wash płytka nazębna – plaque podać – to give, to pass over podniebienie miękkie – soft palate podniebienie twarde – hard palate podnosić się – to raise podrażniony – irritated pokazać – to show policzek – cheeck polerować – to polish położyć – to lay, to put pomieszczenie techniczne – technical room poprawić – improve poradnia – out-patient clinic poruszać – to move postukać – to tap potrójny – triple powiedzieć – to tell, to say powierzchnia – surface powtórzyć – to repeat poziomy – horizontal parwdziwy – real prawy – right promieniować – to radiate proponować – to propos, to suggest prosto – straight protetyka – prosthodontics proteza – denture 63 proteza całkowita – complete denture proteza częściowa – partial denture proteza ruchoma – removable denture proteza stała – fixed denture próchnica – caries, decay przebarwienie – discoloration, staining przeciwbólowy – analgesic, painkiller przeciwzapalny – anti-inflammatory przedni – front przedtrzonowy – premolar przeliterować – to spell przełknąć – to swallow przyjść – to come przymiarka – try-in przymierzyć – to try on przykry zapach – halitosis, bad breath puchnąć – to sweel puchnięcie – sweeling pukać – to knock, to tap pulsujący – pulsating, throbbing R syczeć – to hiss szczęka – maxilla, upper jaw szczoteczka do czyszczenia języka – tongue brush szczoteczka do zębów – tooth brush szczoteczka międzyzębowa – interdental brush szczotkować – to brush szeroko – wide szeroko rozstawione (zęby) – spaced / rake teeth, szerzej – wider szkliwo – enamel szpara – diastema sztuczny – artificial szyjka – neck Ś ślina – saliva ślinociąg – suction, saliva ejector średni – medium środkowy – central świdrujący – piercing świezość – freshness radiologia – radiology rejestracja – registration rentgen – x ray rozluźnić – to loosen rozrusznik – starter ruch – motion ruchomy – removable ruszać – to move T S U sala zabiegowa – treatment room, operating theater samoistny (ból) – spontaneous (pain) serce – heart siekacz – incisor silny – strong skończyć się – to run out skroń – temple skuteczny – effective skuteczność – effectiveness słaby – weak, faint smoczek – dummy, pacifier spadek – drop, decrease spoidło warg – commisure of lips sprowokowany (ból) – provoked (pain) sprzęt – equipment stały (aparat, proteza) – fixed (braces, denture) stały (ząb) – permament tooth stłoczony – crowded stomatologia dziecięca – paedodontics stomatologia wieku rozwojowego – paedodontics stomatologia zachowawcza – restorative dentistry stomatologia zapobiegawcza – preventive dentistry stosować – to apply, to use stracić – to lose strona – side strzykawka – syringe ubytek – cavity ucho – ear uczucie – feeling uczulony – alergic ukłuć – to prick umiarkowany – moderate, temperate unikać – to avoid uratować – to save usiąść – to sit usta – mouth usunąć – to remove usuwać – to extract, to remove uśmiech – smile uśmiechnąć się – to smile uważać – be careful uzębienie – dentition używać – to use tarczyca – thyroid tępy – dull trzonowy – molar trzymać – to hold twarda – hard twarz – face W warga dolna – lower lip warga górna – upper lip wątroba – liver wchodzić (wiertło nie wchodzi) – doesn’t fit wielostronny – multilateral wiercić – to bore, to drill 64 wizyta – visit wiązadło okołozębowe – periodontal ligament wierzchołek korzenia zęba – apex wkład koronowy – inlay wkład korzeniowo-koronowy – post-and-core wrzody żołądka – gastric ulcer wstrząs – shock wybielać – to bleach, to whiten wycisk – impression wygodnie – comfortable wyjąć – to take out wyjście ewakuacyjne – exit (emergency) wykałaczka – tooth pick wykonywać – to perform wymiatający – sweep wypadnięcie plomby – filling loss wypaść (wypadła mi plomba) – fall out wypełnienie – filling wypluć – to spit out wypłukać – to rinse wyrwać – to extract wyrznięty – erupted wystarczyć – to be enough wysunąć – to stick out wysuszyć – to dry wysypka – rash Z zabieg – procedure, treatment zaburzenie krzepliwości – clotting disturbances zaciskać – to clench zacisnąć – to clench zaczynać – to start zagryźć – to bite założyć – to put on zamknąć – to close zamykać – to close zapach – smell (breath) zapalenie – inflammation zapalenie oskrzeli – bronchitis zapalenie wątroby – hapatitis zapobiegać – to prevent zastrzyk – injection, shot zatkać – to close, to plug zatruć – to devitalize zatoki – sinus zawał – infract ząb // zęby – tooth, teeth zdjąć – take off zdjęcie rentgenowskie – x-ray icture zdrowy – healthy zepsuć się – to break down zębodół – dental alveolus zgryz – occlusion złamać – to break zmieniać się – to change znak – sign znieczulać – to anasthetize znieczulenie – anasthesia zrobić – to do, to make zwolnienie lekarskie – sick leave zwój nerwowy – plexus of nereves Ż żuchwa – lower jaw, submaxilla, mandible żuć – to chew żujący – chewing życie – life 65 SŁOWNICZEK POJĘĆ ANGIELSKO-POLSKI (vocabulary) A ache – ból alergic – uczulony analgesic – przeciwbólowy anasthesia – znieczulenie anasthetize – znieczulić antibiotic – antybiotyk anti-inflammatory – przeciwzapalny antidepressant – antydepresyjny apex – wierzchołek korzenia zęba apical foramen – otwór wierzchołkowy apply – stosować apron (lead rubber apron) – fartuch apthtae – afta arch – łuk artificial – sztuczny astma – astma avoid – unikać chamber – komora change – zmieniać się check up – kontrola cheeck – policzek chew – żuć choke – dusić się clotting (blood) – krzepliwość krwi clotting disturbances – zaburzenie krzepliwości come – przyjść comfortable – wygodnie commissure of lips – spoidło warg complite denture – proteza całkowita control – kontrola consultation – konsultacja crooked – krzywy crowded – stłoczony crown – korona cure – leczyć D B bad breath – przykry zapach z ust be afraid – bać się (boję się, boisz się) be careful – uważać be ill – chory be lacking – brakować bite – gryźć (gryzę, gryziesz), zagryźć bite plate – łyżka bleed – krwawić (krwawię, krwawisz) bleeding – krwawienie blood – krew blood clotting – krzepliwość krwi blood pressure – ciśnienie bone – kość braces – aparat ortodontyczny break (to) – złamać break down – zepsuć się breathe – oddychać breathlessness – duszność bridge – most bronchitis – zapalenie oskrzeli brush (to) – szczotkować bore – borować burning – pieczenie dead – martwy decay – próchnica decrease – spadek dental alveolus – zębodół dental arch – łuk zębowy dentition – uzębienie denture – proteza devitalize – zatruć diabetes – cukrzyca diastema – szpara disease – choroba discoloration – przebarwienia do – zrobić doesn’t fit – nie wchodzi (wiertło) down – na dole dressing – opatrunek drill (to) – wiercić, borować drip (to) – kapać (woda kapie) drop – spadek dry (to) – wysuszyć dull – tępy dummy – smoczek dyspnoea – duszność E C calculus – kamień nazębny canine – kieł canal – kanał careful – ostrożny caries – próchnica cavity – dziura, ubytek cementum – cement central – środkowy ear – ucho emergency – dyżur enamel – szkliwo endodontics – endodoncja erupted – wyrznięty equipment – sprzęt exactly – dokładnie examine – badać exit (emergency ) – wyjście (ewakuacyjne) 66 extract – wyrwać, usunąć J F jaw – żuchwa, szczęka dolna face – twarz fall out – wypaść (wypadła mi plomba) feel – czuć, czuć się fever – gorączka files – karta fill – wypełniać, wypełnić filling – wypełnienie finish – kończyć fit – pasować fixed – stały (stała proteza) floss – nitka / nić dentystyczna flow – lecieć (woda leci) fluoride (toothpaste) – z fluorem fluorine – fluor food – jedzenie L lateral – boczny left – lewy lie – leżeć lip – warga liver – wątroba local – miejscowy look – patrzeć loose – luźny loosen (to) – rozluźnić lose (to) – stracić loss (filling loss) – wypadnięcie, utrata wypełnienia lower – dolny lower jaw – szczęka dolna G M gagging reflex – odruch wymiotny gastric ulcer – wrzody żołądka general – ogólny get – dostać give – dać gum – dziąsło make – robić make noise – hałasować mandible – żuchwa maxilla – szczęka medium – średni molar – trzonowy more – bardziej mild (pain) – umiarkowany milk (tooth) – mleczny moderate – umiarkowany motion – ruch mouth – usta, buzia mouth wash – płyn do płukania jamy ustnej, płukanka move – ruszać się mucosal membrane – błona śluzowa H halitosis – przykry zapach hard – twardy hard palate – podniebienie twarde head – głowa, główka healthy – zdrowy health book – książeczka zdrowia heart – serce hiss – syczeć hold – trzymać hurt – boleć (boli mnie) hygiene – higiena hypertension – nadciśnienie I ill – chory impression – wycisk impression tray – łyżka incisor – siekacz inflammation – zapalenie infract – zawał injection – zastrzyk inlay – wkład koronowy insurance – ubezpieczenie interdental toothbrush – szczoteczka międzyzębowa irritated – podrażniony N needle – igła neck – szyjka numb – drętwieć numbness – drętwienie O occlusion – zgryz onlay – nakład koronowy open – otworzyć operating theatre – sala zabiegowa oral cavity – jama ustna orthodontics – ortodoncja out-patient clinic – poradnia oversensivity – nadwrażliwość P pacifier – smoczek 67 paedodontics – stomatologia dziecięca pain – ból painkiller – przeciwbólowy palatoglossal arch – łuk podniebienno-gardłowy paradontosis – paradontoza partial denture – proteza częściowa pass over – podać perform – wykonywać periodontal ligament – wiązdało okołozębowe periodontics – periodontologia picture – zdjęcie piercing (pain) – świdrujący (ból) plaque – płytka nazębna plexus of nereves – zwój nerwowy post-and-core – wkład korzeniowo-koronowy premolar – przedtrzonowy preventive dentistry – stoamtologia zapobiegawcza procedure – zabieg propose – proponować prosthodontics – protetyka provoked (pain) – sprowokowany (ból) pulp – miazga pulsating – pulsujący put – położyć put on – założyć put on headrest – oprzeć R radiate – promieniować radiology – radiologia raise – podnosić się rash – wysypka ready – gotowy registration – rejestracja removable – ruchomy remove – usuwać, usunąć renal failure – niewydolność nerek repeat – powtórzyć restorative dentistry – stomatologia zachowawcza right – prawy rinse – wypłukać root – korzeń rotary – obrotowy run out – skończyć się S saliva – ślina saliva ejector – ślinociąg save – uratować say – powiedzieć schock – wstrząs sharp – ostry shot – nzastrzyk show – pokazać sick leave – zwolnienie lekarskie side – strona sign – znak sinus – zatoka sit – usiąść smell – zapach smile – uśmiechać się smoke – palić soft – miękki soft palate – podniebienie miękkie spaced teeth – szeroko rozstawione zęby spell – przeliterować spin – obracać się spit out – wypluć spontaneous (pain) – spontaniczny (ból) staining – przebarwienie start – zaczynać starter – rozrusznik stick out – wysunąć straight – prosto strong – silny suction – ślinociąg, ssak sudden – nagły suffer from – chorować na, cierpieć na suffocate – dusić się suggest – proponować, sugerować surface – powierzchnia surgery – chirurgia swallow – przełknąć swell – puchnąć swelling – puchnięcie symptom – objaw syringe – strzykawka T take – brać, wziąć take off – zdjąć take out – wyjąć tap – stukać, postukać, pukać tartar – kamień (nazębny) technical room – pomieszczenie techniczne temperate (pain) – umiarkowany (ból) temple – skroń throbbing – pulsujący thyroid gland – tarczyca tight – ciasny tingle – mrowienie tip – końcówka to sides – na boki tongue – język tongue brush – szczoteczka do czyszczenia języka tonsil – migdałek tooth, teeth – ząb, zęby tooth brush – szczoteczka do zębów tooth missing – brak zęba toothpaste – pasta do zębów touch – dotykać, dotknąć treat – leczyć treatment – leczenie, zabieg treatment room – sala zabiegowa try-in – przymiarka try on – przymierzyć turn – obrócić 68 U unbearble – nie do zniesienia up – na górze, do góry upper – górny use – używać uvula – języczek V venner – licówka visit – wizyta W ward – oddział wash (brush teeth) – myć zęby washing – mycie water pick – irygator weak – słaby whiten – wybielać wide – szeroko wider – szerzej work – działać X x-ray – rentgen x-ray picture – zdjęcie rentgenowskie wait – czekać Źródła: Ulotki reklamowe firm i produktów: Colgate, Blend-a-med, Oral-b, Listerine, Elmex, Meridol, Ortodent, Nite White, Protefix, Ortho Kin, Elgydium, fkd, Gazeta Wyborcza – fragmenty tytułów artykułów http://www.dentonet.pl, 16.10.2010 69