Małżeństwo Według nauki Kościoła katolickiego, małżeństwo

Małżeństwo
Według nauki Kościoła katolickiego, małżeństwo — jako nierozerwalny związek
mężczyzny z kobietą — zostało ustanowione przez Boga już w raju. Kościół twierdzi,
że Chrystus podniósł chrześcijański związek małżeński do rangi sakramentu, którego
udzielają sobie wzajemnie małżonkowie za aprobatą Kościoła. Dlatego też
małżeństwo podlega zarówno prawu Bożemu, jak i kościelnemu.
W związku z powyższym, godne uwagi jest stanowisko papieża Leona XIII: „Tak jak
Chrystus podniósł małżeństwo do godności sakramentu, tak też przekazał i powierzył
Kościołowi całe ustawodawstwo dotyczące małżeństwa. Kościół zawsze i wszędzie
sprawował to pełnomocnictwo, a mianowicie tak, aby było wiadomo, że jest ono
prawem Kościoła, uzyskanym przez wyrażenie woli Boga jako założyciela instytucji
małżeństwa, a nie koncesją uzyskaną przez człowieka”. (Encyklika Arcanum
z 10.II.1880 r.)
Jak daleko sięgają kompetencje Kościoła katolickiego dowodzi fakt, że Kościół ten nie
tylko przypisał sobie prawa związane z zawarciem małżeństwa, ale również ustalił
powody, dla których małżeństwo może zostać unieważnione. Szczegółowo na ten
temat wypowiada się Kodeks Prawa Kanonicznego. Czy to nie dziwne, że Kościół
katolicki, który sprzeciwia się rozwodom i nie uznaje ich, ustanowił szereg przeszkód
małżeńskich? Przeszkód tych jest wiele. Jedne sprzeciwiają się zawarciu małżeństwa,
zaś inne unieważniają go. Najpoważniejsze przyczyny to: ślubowanie czystości,
przyjęcie „święceń”, bliskie pokrewieństwo, różnica religii i wyznania oraz małżeństwo
zawarte pod presją z zewnątrz.
Nie ulega wątpliwości, że Kościół katolicki „przezornie” zadbał o wszystko. Przypisuje
sobie bowiem również prawo do udzielania dyspensy od powyższych przeszkód.
Zachodzi jedynie pytanie: za jaką cenę?
Czy Chrystus ustanowił sakrament małżeństwa?
Biorąc pod uwagę twierdzenie Kościoła katolickiego, nie znajdziemy w Biblii
potwierdzenia, jakoby związek małżeński był sakramentem w katolickim znaczeniu.
Nie znajdziemy też w Biblii dowodu na to, żeby Chrystus ustanowił sakrament
małżeństwa. Związek małżeński sam w sobie nie jest sakramentem.
Pan Jezus z powagą wypowiadał się na temat małżeństwa, podkreślając jego
znaczenie, wartość i nierozerwalność, ale tylko wówczas, gdy naprawdę Bóg łączy
mężczyznę i kobietę (Mateusza 19:4-6). W Księdze Psalmów czytamy: „Jeśli Jahwe
domu nie zbuduje, na próżno się trudzą ci, którzy go wznoszą” (Psalm 127:1, Biblia
Tysiąclecia, wyd. II).
Samo życie potwierdza jak mało znaczy tzw. sakramentalne „tak”. Do wielu związków
dochodzi przypadkowo. Są związki wymuszone okolicznościami: takie, które łączy
niespodziewana ciąża; istnieją tzw. małżeństwa z rozsądku, małżeństwa
zaaranżowane i wymuszone przez rodzinę; także takie, które wynikają
z niedojrzałości i lekkomyślności, które podyktowane są przeróżnymi interesami.
Powodów może być znacznie więcej. Ale najsmutniejsze jest to, że kiedy w obecności
kapłana pada owo sakramentalne „tak”, przypisuje się Bogu, jakoby to On związał
tych ludzi nierozerwalnym węzłem małżeńskim. Czy Bóg ma coś wspólnego z typowo
ludzkim knowaniem? Czy uświęca wątpliwe intencje?
Do wielu małżeństw dochodzi z niewłaściwych powodów. U podstaw wielu leży
grzech — szaleństwa młodzieńczych lat — i takie związki zazwyczaj skazane są na
niepowodzenie. Takim związkom nie pomoże żadne sakramentalne „tak”, a jeszcze
mniej „święcona” woda. Jeśli nawet nie wszystkie ulegają formalnoprawnemu
rozpadowi, to nie trudno się domyślić, jak wygląda życie w takim domu.
Jakże znamienne słowa wyrzekł żydowski nauczyciel zakonu, Gamaliel: „Jeśli to
postanowienie albo ta sprawa jest z ludzi, wniwecz się obróci; Jeśli jednak jest
z Boga, nie zdołacie ich zniszczyć…” (Dzieje apostolskie 5:38-39).
Niezależnie od kontekstu, wypowiedź ta zawiera fundamentalną prawdę. Jeśli coś
jest z Boga, to jest trwałe i nikt z ludzi nie jest w stanie tego zniweczyć. Tak właśnie
jest z małżeństwem, które zawarte jest zgodnie z wolą Bożą. Cechą takiego
małżeństwa jest przede wszystkim dojrzała, wzajemna, nieegoistyczna miłość. Ramy
tego artykułu nie pozwalają na przytoczenie dziesiątków przykładów
„sakramentalnych” małżeństw, które uległy całkowitemu rozpadowi — co również
wymownie świadczy o słabości sakramentu małżeństwa.
Czy Chrystus
małżeństwa?
powierzył
Kościołowi
katolickiemu
ustawodawstwo
dotyczące
Nie zrobił tego z tej prostej przyczyny, że Kościół katolicki w formie
zinstytucjonalizowanej powstał dopiero w IV wieku. Towarzyszył temu dość długi
proces — od wydania Edyktu Mediolańskiego przez Konstantyna i Licyniusza w 313 r.
aż do 27 lutego 380 r., kiedy to cesarz. Teodozjusz wydał inny edykt, nakazujący
wyznawać religię zdominowaną przez biskupów rzymskich, a którą nazwał katolicką.
W ten sposób katolicyzm został prawnie uprzywilejowany i stał się religią państwową.
Inne chrześcijańskie nurty zepchnięte zostały na margines i były prześladowane. Czy
Chrystus powierzyłby takiemu Kościołowi jakiekolwiek ustawodawstwo? Czy można
mówić o sakramentach, które ostatecznie przyjęto dopiero na soborze laterańskim
w 1215 r.?
Pismo Święte nie daje najmniejszych podstaw dla roszczeń Kościoła katolickiego,
jakoby został ustanowiony szafarzem łask Bożych. W kwestii formalno-prawnego
zawarcia małżeństwa upoważnione zostały władze państwowe. Potwierdza to apostoł
Paweł: „Każdy człowiek niech się poddaje władzom zwierzchnim; bo nie ma władzy,
jak tylko od Boga, a te, które są, przez Boga są ustanowione. Przeto kto się
przeciwstawia władzy, przeciwstawia się Bożemu postanowieniu (…) Jest ona bowiem
na służbie u Boga, tobie ku dobremu (…) Dlatego też i podatki płacicie, gdyż są
sługami Bożymi po to, aby tego właśnie strzegli” (Rzymian 13:1-2, 4, 6).
Chrześcijanie powinni mieć pozytywny stosunek do władzy, a kwestionować jej
postanowienia mogą jedynie wtedy, gdy wyraźnie kolidują z wolą Bożą. W takim
przypadku „trzeba bardziej słuchać Boga niż ludzi” (Dzieje apostolskie 5:29).
W przypadku usankcjonowania związku małżeńskiego przez odpowiedni Urząd Stanu
Cywilnego, do takiego jednak konfliktu nie dochodzi.
Inna sprawa to rozwód. Kościół katolicki stoi na stanowisku nierozerwalności
małżeństwa. W praktyce wygląda to jednak zupełnie inaczej. Naucza bowiem, że ślub
cywilny nie pociąga za sobą żadnych zobowiązań przed Bogiem. Dla Kościoła
katolickiego, państwo, władze, prawo nie są dość kompetentne. Można zawrzeć
związek małżeński w Urzędzie Stanu Cywilnego, rozwieść się i bez przeszkód wstąpić
w kolejny związek z błogosławieństwem Kościoła. Co za obłuda! Z jednej strony
twierdzi się, że to zawierający związek małżeński udzielają sobie wzajemnie
sakramentu, ale jednocześnie jeśli związek ten nie odbył się w Kościele, kwestionuje
się go i uważa za nieważny przed Bogiem.
Podobnie wygląda związek małżeński katolika z Żydówką lub z protestantką. Jeśli nie
odbył się w Kościele katolickim, nie ma przeszkód, aby się rozwieść, pokutować
i wstąpić w nowy związek, biorąc ślub kościelny jako dobry katolik. Okazuje się, że
w Kościele katolickim można wszystko załatwić, ale za odpowiednią zapłatą.
Pomimo że Kościół zabrania wstępowaniu w związek małżeński krewnym w linii
bocznej aż do czwartego stopnia włącznie, wystarczy trochę zabiegów, a przede
wszystkim pieniędzy, by biskup wydał dyspensę, nawet jeśli pokrewieństwo jest
bliższe. Przykłady można by mnożyć. Jedno jest pewne. Pismo Święte nie upoważnia
chrześcijańskiego zboru do udzielania ślubu czy też unieważniania małżeństwa. Te
kompetencje należą do władz.
O czym Kościół nie mówi
Kościół katolicki w pewnym stopniu zmienił swój stosunek do małżeństwa, ale nie na
tyle, aby być w pełni konsekwentnym. Niechętnie przyznaje, że w przeszłości
dyskredytował małżeństwo. Już Hieronim, jeden z nauczycieli Kościoła twierdził, że
„małżonkowie żyją ‘jako zwierzęta’, poprzez spółkowanie z kobietami mężczyźni nie
różnią się ‘w niczym od świń i bezrozumnych zwierząt’. Z kolei Augustyn, tzw. ‘ojciec
Kościoła’, twierdził, że ‘czystość bezżennych’ jest ‘lepsza niż czystość małżonków’; że
matka ‘zajmie w królestwie niebieskim pośledniejsze miejsce, gdyż jest zamężna, niż
jej córka, gdyż ta jest dziewicą’; że ‘prawdziwym małżeństwem’ jest małżeństwo
poddane całkowitej abstynencji seksualnej…” (K.Deschner, Krzyż Pański z Kościołem,
str. 267-268).
Kościół nie chce przyznać, że przez długie wieki pojęcie ślubu kościelnego było mu
obce. „Dopiero w wiekach XI i XII, gdy pojawiła się idea ‘sakramentu małżeństwa’,
nabrała też wagi deklaracja woli małżonków, wyrażona w obecności kapłana.
Jednakże aż po wiek XVI, a konkretnie do Soboru Trydenckiego, uznawało się za
ważne małżeństwo zawarte bez udziału księdza. Pełnym sakramentem stało się ono
dopiero na mocy uchwał tego soboru” (K.Deschner, Krzyż Pański z Kościołem, str.
269). Hierarchowie Kościoła katolickiego nie lubią mówić również o tym, że
apostołowie, z Piotrem włącznie, byli żonaci (1Koryntian 9:5). Według apostoła
Pawła, od biskupa wymaga się, aby był żonaty i miał dzieci (1 Tymoteusza 3:2-5).
W tym samym liście ostrzega przed tymi, „którzy zabraniają zawierania związków
małżeńskich” (np. celibat) (1 Tymoteusza 4:1-3). Przedstawia ich jako odstępców od
wiary i dających posłuch szatanowi.
Przez długie wieki, chociaż małżeństwo było dyskredytowane, to sami duchowni byli
żonaci. „W Rzymie aż po X w. nie brakło księżych synów, którzy zostawali
papieżami… Ba, kilku papieży szczyciło się papieskim pochodzeniem: Sylweriusz
— syn papieża Hormizdasa; Jan XI — syn papieża Sergiusza III. Jeszcze w XI w.
w południowych Włoszech wszyscy duchowym byli żonaci” (K.Deschner, Krzyż Pański
z Kościołem, str. 176).
Ten stan rzeczy nie trwał jednak długo. Mnożyły się wciąż nowe zakazy
i postanowienia, aż Grzegorz VII, w 1079 r, zdecydowanie przeciwstawił się
małżeństwom księży. Od tego czasu coraz mocniej gloryfikuje się celibat
i dziewictwo. Ostatecznie wcześniejsze postanowienia odnośnie celibatu zatwierdził II
Sobór Laterański w 1139 r. Od tej pory bezżenność obowiązywała wszystkich księży.
Później, w jednym ze swoich listów Marcin Luter napisze: „Przypuszczam, że piekło
i cały świat wszystkich diabłów jest bezżenny…”.
Konflikt
Czy Kościół katolicki rzeczywiście wierzy w świętość małżeństwa? Czy małżeństwo
istotnie jest sakramentem? Czy jest nim dla hierarchów Kościoła? Jeśli tak, to czy
jedne sakramenty dominują nad innymi? Czy jest do pomyślenia, aby dochodziło do
konfliktu sakramentów? Jeśli każdy z siedmiu sakramentów jest uświęcającym
środkiem łaski Bożej, to czyż może jeden sakrament eliminować drugi? Czy jest
możliwe, aby uświęcające środki łaski Bożej kolidowały ze sobą? Dlaczego żaden
z sakramentów nie koliduje z sakramentem kapłaństwa tylko małżeństwo? Dlaczego
żaden z sakramentów nie koliduje z małżeństwem, tylko kapłaństwo? Dlaczego
pozostałe sakramenty nie wykluczają się nawzajem, tylko te dwa? Czyż sakramenty
nie powinny tworzyć doskonałej jedności? Skąd więc ten konflikt pomiędzy jednym
sakramentem a drugim? Pomiędzy kapłaństwem a małżeństwem?
Odpowiedź może być tylko jedna. Pomimo uczonej i bogatej argumentacji Kościoła
katolickiego odnośnie sakramentów, nauka tegoż Kościoła nie ma biblijnych podstaw.
Kapłaństwo biblijne nigdy nie kolidowało z małżeństwem. Przeciwnie, kapłani,
pomimo powołania do świętego życia, byli zobowiązani do życia małżeńskiego
(3 Mojżeszowa 21:66-7, 13; Łukasza 1:5-25). A małżeństwo zawarte według woli
Bożej było i jest prawdziwym Bożym błogosławieństwem. Zarówno żona jak i „dzieci
są darem Pana [„synowie są darem Jahwe”, Biblia Tysiąclecia, wyd. II” (Psalm 127:3,
Biblia warszawska). Zaś dary Boże są dobre i doskonałe! (Jakuba 1:17).
Jednak hierarchowie katoliccy wzgardzili i jednym, i drugim. Doktryna Kościoła
katolickiego jest pełna paradoksów. Nauczyciele tej skostniałej instytucji uczą
o świętości małżeństwa, ale bez osobistego doświadczenia. Niejednokrotnie też
dochodzi do bezczeszczenia małżeństwa przez duchownych tego Kościoła.
Przykładów dostarcza samo życie, a intymnych kontaktów księży z mężatkami
w długiej historii Kościoła nie zdołalibyśmy zliczyć. Taka postawa na pamięć
przywodzi faryzeuszy. Co Jezus powiedział o nich? „Mówią, ale nie czynią” (Mateusza
23:3).