Dlaczego Al Gore został uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla?

Materiały opracowane w ramach projektu „Prawa człowieka – perspektywa globalna.
Scenariusze zajęć dla dzieci i młodzieży” dofinansowanego przez Ministerstwo
Edukacji Narodowej
Zmiany klimatu a prawa człowieka
Opracowanie scenariusza: Agnieszka Mikulska
Konsultacje metodyczne: Joanna Góral – Wojtalik
Dlaczego Al Gore został uhonorowany
Pokojową Nagrodą Nobla?
Scenariusz zajęć dla szkół gimnazjalnych
Zajęcia można realizować na lekcjach przedmiotowych1: wiedza o społeczeństwie, geografia
Czas: 90 min
Główne zagadnienia zajęć
zmiany klimatyczne a prawa człowieka
Cele zajęć
Cel ogólny
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien:
– wiedzieć, że zmiany klimatyczne maja wpływ na podstawowe prawa człowieka.
Cele szczegółowe
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien:
– znać i rozumieć pojęcia: klimat, zmiany klimatyczne, prawa człowieka, Pokojowa
Nagroda Nobla,
– znać i rozumieć przyczyny, skutki i konsekwencje zmian klimatycznych, oraz
wiedzieć, jak te wpływają na prawa człowieka,
– potrafić podać przykład swojego działania, które ma wpływ na zmiany klimatyczne
(pozytywny lub negatywny) i prawa człowieka,
– wiedzieć, jak zmniejszyć emisję dwutlenku węgla do atmosfery.
Metody i techniki pracydyskusja, rozmowa, instrukcje, prezentacja, dyskusja problemowa: szukanie przyczyn,
skutków, konsekwencji i środków przeciwdziałania zmianom klimatycznym
Kluczowe pojęciaklimat, zmiany klimatyczne, prawa człowieka, dwutlenek węgla, Pokojowa Nagroda
Nobla
UWAGA! Aby ułatwić zapamiętanie definicji, możesz przygotować plakaty z definicjami
i umieścić je w widocznych miejscach sali. Możesz również umieścić karty
z definicjami na ławkach uczniów. Aby ułatwić pracę dzieciom o różnym poziomie
rozwoju, możesz przygotować karty z definicjami dostosowanymi do potrzeb
konkretnych grup uczniów. I tak dla uczniów o bogatej wiedzy możesz przygotować
definicje bogatsze i szersze, a dla uczniów ze specyficznymi trudnościami definicje
proste.
Środki dydaktyczne
Tablica, kreda, markery, flipczart;
Za Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego
oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Dostępne na http://bip.men.gov.pl/akty_projekty.php#20081223.
1
Copyright Polska Akcja Humanitarna
Zmiany klimatu a praw człowieka
Przebieg zajęć
Czas
Działanie
Materiały
Uwagi
5 min.
Powitanie
Uczniowie zajmują miejsca w kręgu.
7 min.
Gra integracyjna – głuchy telefon
Podaj hasło – Pokojowa Nagroda Nobla. Uczniowie przekazują
sobie szeptem hasło na ucho. Po zakończeniu rundy, podaje
prawidłowe hasło, które jest tematem przewodnim zajęć.
5 min.
Wprowadzenie do tematu
Flamastry, flipczart lub
Wyjaśnij uczniom, że na dzisiejszych zajęciach rozmawiać
tablica, kreda
będziemy o Pokojowej Nagrodzie Nobla.
Materiał pomocniczy nr 1
Zawieś lub napisz na tablicy(flipczarcie) zaszyfrowane nazwiska
znanych laureatów Pokojowej Nagrody Nobla. Poproś uczniów
o odgadnięcie nazwisk.
Zapisz prawidłowe nazwiska na tablicy (flipczarcie). Podsumuj
ćwiczenie i przedstaw krótką historię Pokojowej Nagrody Nobla,
wspominając sylwetkę Alfreda Nobla.
7 min.
Podsumowanie ćwiczenia
Podsumuj ćwiczenie nawiązując do wiedzy uczniów i w kilku
słowach przedstawiając laureatów Pokojowej Nagrody Nobla.
Wyjaśnij uczniom, że w roku 2007 Pokojową Nagrodę Nobla
otrzymał Al Gore i Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu.
Ćwiczenie opcjonalne
Pomysły na przedstawienie
sylwetki Ala Gora:
rozmowa, prezentacja,
analiza artykułów, plakat.
W zależności od potrzeb
grupy i przedmiotu, na
którym realizowane są
zajęcia.
Przedstaw sylwetkę Ala Gora i zachęć uczniów do zastanowienia
się: dlaczego osoba działająca na rzecz klimatu otrzymała
Pokojową Nagrodę Nobla.
10 min.
Dyskusja
Dlaczego praca na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu
została uhonorowana Pokojową Nagrodą Nobla?
Czy klimat ma wpływ na pokój?
Czy zmiany klimatyczne mają jakiś wpływ na prawa człowieka?
Czy człowiek ma wpływ na zmiany klimatu?
Podsumuj dyskusję.
5 min.
Przerwa śródlekcyjna
30 min.
Szukanie przyczyn, skutków i konsekwencji zmian klimatu
Podziel klasę na 4 grupy. Każdej grupie rozdaj hasła (CO2,
deforestacja, wzrost temperatury, susze, powodzie, zachwiany
system zdrowotny, zachwiany system edukacyjny, katastrofy
ekologiczne, brak wody, kryzys ekonomiczny). Grupy mają
za zadanie zastanowić się, co jest przyczyną, skutkiem
i konsekwencją zmian klimatu oraz usystematyzować hasła
w postaci przyczyn, skutków i konsekwencji zmian klimatu.
Zadaniem uczniów jest również podanie przykładów z życia
codziennego, które mają wpływ na taki stan rzeczy oraz
zapisanie wniosków z ćwiczenia na brystolu w postaci mapy
myśli.
Po skończeniu pracy uczniowie prezentują swoje mapy myśli
i tłumaczą, jakie wnioski wyciągnęli z ćwiczenia.
Zmiany klimatu a praw człowieka
Materiał pomocniczy nr 2
– kopie haseł dla każdej
grupy
Zmiany klimatu:
Przyczyny: zanieczyszczenie
powietrza – CO2 i masowe
wycinanie lasów
arkusze brystolu, markery Skutki: wzrost temperatury,
susze, powodzie
Konsekwencje: zachwiany
system zdrowotny
i edukacyjny w państwie,
katastrofy ekologiczne
i wyginięcie rzadkich
gatunków zwierząt, straty
rolnicze, zmniejszające się
zaplecze wodne państwa,
kryzys ekonomiczny
Copyright Polska Akcja Humanitarna
Przykład:
zmiany klimatyczne – zbyt duża emisja dwutlenku węgla
do atmosfery (fabryki, nasze codzienne życie, samoloty,
pranie, itd.) – wzrost temperatury – brak śniegu w górach,
niemożność uprawiania sportów zimowych – podróże do innych,
zimniejszych stron świata – zwiększająca się emisja dwutlenku
węgla (samolot) – kolejne podniesienie temperatury – anomalie
pogodowe (grad, wichury, ulewy, powodzie) – zagrożenie życia
i zdrowia mieszkańców, zagrożony system edukacyjny, problemy
finansowe rodzin poszkodowanych, mniejsze dochody z handlu,
mniejsze inwestycje, kryzys ekonomiczny.
15 min.
Dyskusja w grupach – co możemy zrobić?
Jak zapobiegać deforestacji? Jak zapobiegać nadmiernemu
wydzielaniu dwutlenku węgla?
Każda z grup otrzymuje karty informacyjne i na ich podstawie
zapisuje działania, które ograniczą emisję dwutlenku węgla do
atmosfery oraz będą zapobiegać deforestacji.
7 min.
Co możemy zrobić?
Wspólnie z uczniami podsumuj dyskusję.
Uczniowie potwierdzają, że nasze codzienne wybory i działania
mają wpływ na wydzielanie dwutlenku węgla, przypominają
przykłady takich działań.
Uczniowie prezentują również swoje pomysły na przeciwdziałanie zmianom klimatu.
5 min.
Podsumowanie zajęć, podziękowanie i zachęcenie uczniów do
dalszego działania.
Podsumuj zajęcia i zmotywuj uczniów do dalszego działania.
Copyright Polska Akcja Humanitarna
Na plakatach z mapami
myśli powinny znaleźć się
trzy hasła (przyczyny, skutki,
konsekwencje zmian klimatu), do których uczniowie
dopasują odpowiednie hasła
spośród rozsypanki hasłowej
(CO2, deforestacja, wzrost
temperatury, susze, powodzie, zachwiany system zdrowotny, zachwiany system
edukacyjny, katastrofy ekologiczne, brak wody, kryzys
ekonomiczny) zilustrowane
schematycznie przykładami
z życia wziętymi mającymi
wpływ na nasilanie się zmian
klimatu (np. CO2 i żarówka,
obrazujące przykład niegospodarności elektrycznej)
Materiał pomocniczy nr 3
brystol, markery
Ćwiczenie można
przeprowadzić również
metodą cebuli.
Dalszym działaniem
będzie wdrożenie przez
uczniów pomysłów na
przeciwdziałanie zmianom
klimatu, np. stworzenie
kampanii informacyjnej,
powołanie koła naukowego,
stworzenie petycji lub
ograniczenie zużycia
wody, dokręcanie kurków,
stosowanie żarówek
energooszczędnych.
Zmiany klimatu a praw człowieka
Materiały pomocnicze dla nauczyciela
Materiał pomocniczy nr 1
Zaszyfrowane nazwiska wybranych laureatów pokojowej Nagrody Nobla.
Wariantem tego ćwiczenia jest przedstawienie portretów wybranych laureatów. Zadaniem uczniów jest podanie prawidłowego nazwiska i imienia laureata.
1. LA ROEG
Al Gore (nagroda w 2007 r. wspólnie z Międzyrządowym Zespołem ds. Zmian Klimatu)
2. IRAANGW AMAIHTA
Wangari Maathai (nagroda w 2004 r. – działaczka ekologiczna)
3. ZINNTE TOSYAG
Tenzin Gyatso (nagroda w 1989 r. – XIV Dalajlama, działacz na rzecz pokoju i sprawy Tybetu)
4. CHLE ASŁĘWA
Lech Wałęsa (nagroda w 1983 r. – działacz Solidarności i działacz na rzecz praw człowieka)
5. AKTAM RETESA
Matka Teresa (nagroda w 1979 r. – siostra zakonna prowadząca w Indiach działalność humanitarną)
6. RATINM HERTUL GNKI, JR.
Martin Luther King, Jr. (nagroda w 1964 r. – pastor i działacz na rzecz praw obywatelskich i równouprawnienia bez
względu na kolor skóry)
7. NAJE NRIHE TNNADU
Jean Henri Dunant (nagroda w 1901 r. – założyciel czerwonego Krzyża i inicjator Konwencji Genewskiej)
Materiał pomocniczy nr 2
CO2
Zachwiany system zdrowotny
Deforestacja
Zachwiany system edukacyjny
Susze
Brak wody
Powodzie
Katastrofy ekologiczne
Wzrost temperatury
Kryzys ekonomiczny
Zmiany klimatu a praw człowieka
Copyright Polska Akcja Humanitarna
Materiał pomocniczy nr 3
Życie codzienne a emisja dwutlenku węgla2
Ogrzewanie
Ogrzewanie powoduje emisję około 14% gazów cieplarnianych (4 Gton CO2 rocznie). Co więcej ogrzewanie pochłania 70% energii zużywanej przez jedno gospodarstwo domowe, a 70% emisji gazów cieplarnianych z każdego
gospodarstwa domowego ma związek z ogrzewaniem. Obliczono również, że 7,5% (średnia 5-10%) energii można
zaoszczędzić obniżając ogrzewanie o jeden stopień.
Izolacja
Przeciętne gospodarstwo domowe zużywa na ogrzewanie 10 000 kWh energii rocznie. Ciepło uciekające przez
ściany, dach i podłogi stanowi zwykle 50% ogólnych strat ciepła, a w krajach Unii Europejskiej emisja CO2 związana
z ogrzewaniem wynosi 250g/kWh.
Oświetlenie
Obliczono, że w przeciętnym gospodarstwie domowym świeci się niepotrzebnie 5 żarówek (np. zapomniane światło w przedpokoju, na korytarzu, w łazience), co emituje średnio 270 kg CO2 rocznie.
Obliczono, że zwykła żarówka 60 W odpowiada 16 W kompaktowej, fluorescencyjnej świetlówce energooszczędnej, co oznacza, że zwykła żarówka emituje średnio o 50 kg CO2 rocznie więcej niż żarówka energooszczędna.
Woda i jej podgrzanie
Energia potrzebna do podgrzania kilograma wody o jeden stopień Celsjusza to 4.18 kJ. Obliczono, że gotowanie
1 litra wody (zamiast 250 ml potrzebnych do zalania kubka herbaty) emituje w skali roku 25 kg CO2.
Obliczono, że przepływ wody z kranu to 1.5 litra na minutę. Jeśli ktoś myje zęby przez 3 minuty 2 razy dziennie przy
odkręconym kurku, zużywa 9 litrów wody. To o 8 litrów więcej niż gdyby zakręcił kran.
Odzyskiwanie
Odzyskanie 1 kg aluminium to obniżenie emisji CO2 o 9 kg. Obliczono, że recykling obniża emisje CO2.
Obliczono, że przeciętny Europejczyk zużywa ok 20 kg papieru miesięcznie i że 1% tej ilości jest drukowany niepotrzebnie.
Źródło: http://www.mycarbonfootprint.eu/carboncalculator1.cfm?language=pl
2
Copyright Polska Akcja Humanitarna
Zmiany klimatu a praw człowieka