10 ROZPUSZCZALNIKI I ROZCIEŃCZALNIKI

TEMAT 10: MATERIAŁY
MALARSKIEROZPUSZCZALNIKI I ROZCIEŃCZALNIKI
ŚRODKI POMOCNICZE
1
Materiały malarskie służą do wykonywania powłok, które nadają
elementom budowli estetyczny wygląd i zabezpieczają je przed
szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.
Głównym materiałem malarskim jest farba, która składa się z:
− spoiwa,
− pigmentów,
− rozpuszczalników i rozcieńczalników,
− wypełniaczy,
− środków pomocniczych i uzupełniających.
Oprócz farb, do wykonywania powłok malarskich stosuje się
lakiery, politury i emalie, w skład których wchodzą te same
składniki. Są to gotowe wyroby malarskie.
2
ROZPUSZCZALNIKI
Rozpuszczalniki to lotne, toksyczne ciecze, które rozpuszczają
substancje powłokotwórcze nie powodując zmian ich właściwości
chemicznych.
Najważniejsze rozpuszczalniki to: benzyna lakowa, alkohol etylowy
i butylowy, octan butylu,aceton, ksylen, toulen, solwentnafta.
Do produkcji wyrobów lakierowych stosuje się najczęściej
mieszaniny różnych rozpuszczalników regulując ich właściwości
robocze, np. czas schnięcia.
3
DO WAŻNIEJSZYCH NALEŻĄ:
- benzyna do lakierów (lakowa) – do
wyrobów olejnych i ftalowych
- alkohole (etylowy, butylowy i inne) –
jako dodatek do innych rozpuszczalników
- estry – do wyrobów nitrocelulozowych,
chlorokauczukowych,
polichlorowinylowych, polistyrenu, żywic
kumaronowych, kalafonii
- ketony (aceton, cykloheksanon i inne) –
do wyrobów ftalowych, nitrocelulozowych,
asfaltowych, akrylowych i innych
- rozpuszczalniki aromatyczne (ksylen,
toluen, solwentnafta) do wyrobów
asfaltowych, chlorokauczukowych,
epoksydowych, ftalowych, olejnych,
poliwinylowych, fenolowo- i melaminowoformaldehydowych
4
ROZCIEŃCZALNIKI
Rozcieńczalniki to lotne ciecze, które nie rozpuszczają substancji
powłokotwórczych, a jedynie je rozrzedzają.
Stosuje się je do zmiany konsystencji (lepkości) wyrobów
lakierowych. Produkuje się je najczęściej jako mieszaniny
odpowiednich rozpuszczalników dobranych do określonej grupy
wyrobów: olejnych, ftalowych, akrylowych, celulozowych,
poliestrowych .
5
Każdy rodzaj rozcieńczalnika
oznaczony jest symbolem
fabrycznym i określeniem
przeznaczenia np. :
- do wyrobów olejnych i ftalowych
ogólnego stosowania
- do wyrobów chlorokauczukowych i
poliwinylowych
6
ŚRODKI POMOCNICZE
Środki pomocnicze to różne substancje chemiczne, które dodane w
małych ilościach w czasie produkcji farb, lakierów i emalii, poprawiają
ich właściwości, np.:
− sykatywy, przyspieszające schnięcie wyrobów olejnych,
− plastyfikatory (zmiękczacze), zwiększające elastyczność powłoki,
− środki tiksotropowe, zapobiegające spływaniu lakieru z powierzchni
pionowych,
− środki bakterio- i grzybobójcze dodawane do farb emulsyjnych,
− środki matujące, nadające matowy wygląd powierzchni lakierowanej.
7
DODATKI TE MOŻEMY PODZIELIĆ NA GRUPY:
a) mające wpływ na tworzenie się powłok:
- przyspieszające schnięcie spoiw m.in. olejnych, alkaidowych,
ftalowych, nazywane sykatywami np. nafteniany lub oktaniany
niektórych metali (ołowiu, manganu, kobaltu, cyrkonu i in.)
- poprawiające rozlewność świeżo naniesionego wyrobu
lakierowego, są to niektóre wysokowrzące, wolno odparowujące
rozpuszczalniki np. alkohol butylowy, kwas benzoesowy,
zagęszczone oleje o średniej lepkości,
- zapobiegające wypływaniu niektórych bardzo drobnych
pigmentów, np. sadzy, na powierzchnię powłoki
8
b) stabilizujące właściwości wyrobów lakierowych:
- środki zwilżające, ułatwiające dokładne rozproszenie pigmentów i
wypełniaczy w spoiwie lakierowym, np. siarczan alkilowy,
alkanosulfonian
- zapobiegające osiadaniu pigmentów w opakowaniu, np. bentonit,
sterynian glinu oraz niektóre środki zwilżające
- zapobiegające tworzeniu się „kożucha” na powierzchni wyrobów
zawierających spoiwa olejne np. rozpuszczone w ksylenie fenole
- zapobiegające pienieniu się wyrobu lakierowego przy mieszaniu
np. olej silikonowy, olej parafinowy
9
c) zmieniające konsystencję wyrobów lakierowych:
- zagęszczające, np. bentonit, żel krzemionkowy, pochodne
celulozy
- tiksotropowe, zapobiegające spływaniu z powierzchni pionowych
np. sterynian glinu, uwodniony olej rycynowy
10
d) zmieniające wygląd powłoki lakierowej:
- środki matujące, np. sterynian cynku lub glinu, talk
- środki wprowadzające efekty barwne lub strukturalne na
powierzchni powłok np. w lakierach młotkowanych, farbach i
emaliach metalicznych, wielokolorowych i odblaskowych
11
e) wpływające na właściwości powłoki:
- pochłaniacze promieniowania UV
- środki bakterio- i grzybobójcze np. chlorowane fenole, dotyczy to
szczególnie farb emulsyjnych
- środki antyelektrostatyczne, zapobiegające powstawaniu
ładunków elektrycznych na powierzchni powłoki pod wpływem
tarcia i zjawisku osadzania się kurzu
12
Mieszaninę spoiwa lakierowego i rozpuszczalnika
(rozcieńczalnika) nazywa się lakierem.
Pigmenty (wypełniacze) nadają powłoce
zdolność i siłę krycia, kolor i właściwości
ochronne.
Mieszaninę spoiwa lakierowego i rozpuszczalnika
z pigmentem oraz wypełniaczem zależnie od
rodzaju pigmentu i jego proporcji w stosunku do
spoiwa, a także przeznaczenia mieszaniny,
nazywa się farbą lub emalią.
13