Szlakiem Rodła w Szczecinie

Start: 22.X.2011 r. (sobota godz.
10.00), Plac Lotników ( pomnik B.
Colleoniego)
Szlakiem Rodła
w Szczecinie”
Trasa: Plac Lotników – Plac Rodła - Plac
Żołnierza Polskiego - Zamek Książąt
Pomorskich – Katedra p.w. św. Jakuba - SP
nr 61 im. Michała Kmiecika
{ Cmentarz Centralny – groby RODŁAKÓW}
„Miejski Szlak Historyczny”
Znak Rodła - symbol Związku Polaków
w Niemczech, zaprojektowany w 1932
r.
przez działaczkę Z
P
w N
–
plastyczkęJaninę Kłopocką.
{Nr 6.} „Wytrwamy i Wygramy”
- pl. Rodła
8 (trawnik koło hotelu Radisson)
„Znakiem Polaków w Niemczech jest
RODŁO. Znak wiernej rzeki Wisły,
kolebki Narodu Polskiego i znak
królewskiego Krakowa, kolebki kultury
polskiej. Oto nasze Rodło, które nie
jest herbem, ani godłem ale znakiem
łączności z całym Narodem Polskim i
jego duszą”. Edmund J. Osmańczyk
(1914-1989) 60. lat temu wróciła tu
Polska 1945 – 2005. Rada Osiedla –
Szczecin
„Centrum”.
Szczecin
5.07.2005.
Głaz – granit różowy o wys. 125 cm, obw. 320
cm. Naturalne tło symbolu i tekstu wyrytego na
płaszczyźnie stanowi krzyż (jest to żyła kwarcu).
[Lokalizacja tablic „Spod Znaku
Rodła"]
Nr 1. „Działaczom Polonii”
- ul. 3 Maja 4, na budynku S P - 61
„Działaczom
Polonii
którzy
wszystkie swe siły i życie sprawie
Polski
oddali
Społeczeństwo
miasta Szczecina w 25 - tą rocznicę
powrotu
Ziemi Szczecińskiej do
Macierzy
nadano
Szkole
Podstawowej Nr 61 w Szczecinie
imię Michała 24 IV1970 Kmiecika”.
Płyta z szarego piaskowca (wymiar: 61 x 95
cm); W szkole na ścianie korytarza jest
drewniana tablica z życiorysem Michała
Kmiecika i z 5. Prawdami Polaków.
1
Nr 2. „Prawdy Polaków spod znaku Rodła” ul. św. Jakuba, pod oknem pn. ściany wieży
archikatedry p.w. św. Jakuba, od strony ul.
Grodzkiej
„ - Jesteśmy Polakami
- Wiara naszych ojców jest wiarą naszych
dzieci
- Polak Polakowi bratem
- Co dzień Polak narodowi służy
- Polska matkąnaszą, nie wolno mówić o
matceźle.
Prawdy Polakówspod znaku Rodła. W 60.
Rocznicę ich ustanowienia – 6 marca 1998
tablicę ufundowało TowarzystwoPrzyjaciół
Szczecina.”
Płyta z czarnego granitu (wymiar: 70 x 100 cm).
Prawdy Polaków przyjęte zostały 6.03.1938 r. na
Kongresie Z P w N, który odbył się w Berlinie. W
60. rocznicę tego wydarzenia w archikatedrze
mszę św. celebrował abp Marian Przykucki,
który poświęcił tablicę. Odsłonięcia dokonali
przedstawiciele trzech pokoleń: prof. Erwin
Mozolewski (syn prof. Józefa Mozolewskiego) ,
wiceprezydent Szczecina - Leszek Duklanowski
i uczennica Gizela z Kmiecików.
Nr 3. „Ks. dr. BolesławDomański”
– ul. Korsarzy 34, Wieża Zegarowa Zamku Ks.
Pom.
„Ks. dr. Bolesławowi Domańskiemu
prezesowi Związku Polaków w Niemczech.
Przywódcy i bojownikowi o sprawę polską.
Polacy - autochtoni w pierwszą rocznicę
powrotu do Macierzy. Szczecin. We wrześniu
1946 r." Tablica z szarego piaskowca (wymiar:
100 x 70 cm). Tablicę odsłonięto w dniu
23.09.1946 r. podczas Zjazdu Polaków –
Autochtonów
w
Szczecinie.
Nr 4. Tablica poświęcona „Harcerstwu w
Szczecinie”
- pl. Żołnierza Polskiego, Aleja Kwiatowa
„Wszystko co nasze Polsce oddamy. W XXV
rocznicę powstania Harcerstwa w Szczecinie
W hołdzie tym którzy wszystkie swe siły i
życie sprawie polskiej oddali 1934 – 1959 ”
Odlew z brązu. (wymiar: 80 x 60 cm)
Uwagi: W górnej części tablicy płaskorzeźba
herbu Szczecina a na nim - Rodło w lilijce
harcerskiej - znak ZHP w Niemczech.
Nr 2a. „Ks. dr. Bolesław Domański” (w
katedrze,
na
filarze
w
prezbiterium)
2
Nr 5. „Polska szkoła w latach 1931/1934”
- Plac Lotników 3B, na budynku przy bramie
wjazdowej (róg ul. Małopolskiej)
„W tym miejscu stał budynek w którym
mieściła się polska szkoła w Szczecine w
latach 1931 - 1934." Tablica z białego marmuru,
(wymiar: 44 x 55 cm); odsłonięta w 1969 r.
[Nowa tablica]
Nr 7. W 55 rocznicę powstania ZPwN
- Plac Rodła 1 (na bloku mieszkalnym, narożnik
od al. Wyzwolenia )
„ W 55 rocznicę powstania Związku Polaków
w Niemczech Społeczeństwo m. Szczecina
Szczecin 1977 r.” Kamienna czarna płyta
(wymiar: 65 x 51 cm). Z lewej strony inskrypcji
wyryty znak Rodła i lata 1922 – 1977. Tablicę
odsłonięto w 1977 r. po przebudowie
skrzyżowania al. Wyzwolenia z (al. Mariana
Buczka) al. Józefa Piłsudskiego. Nowy plac
otrzymał imię - „ Plac Rodła".
Nr 9. „Konsulat RP w Szczecinie”
- ul. Monte Cassino 30. Na elewacji budynku z
lewej strony schodów wejściowych na wysoki
parter.
„W tym budynku w latach 1935 – 1939
znajdował się (godło Polski) Konsulat
Rzeczypospolitej Polskiej Polska Placówka
Konsularna istniała w Szczecinie od 1925 r.
Konsulami w tym czasie byli: Witold
Kolankowski Jerzy Lechowski Heliodor
Sztark Wacław Russocki Romuald Nowicki
Roman Wodzicki. Tablicę ufundowały Szkoła
Podstawowa
i Gimnazjum Społecznego Towarzystwa
Oświatowego ul. Tomaszowska”.
Tablica z brązu (wymiar: 102 x 72 cm). Autor art. rzeźbiarz Jakub Lewiński. Odsłonięcie
27.09.2001 r.
W uroczystości wzięli udział uczniowie obu szkół,
przedstawiciele władz wojewódzkich i miejskich,
reprezentanci polskiego MSZ i Ambasady RP w Berlinie, konsulowie honorowi i przedstawiciele PTTK.
Gości przywitała Katarzyna Parszewska dyrektorka Gimnazjum S.T.O., nauczycielka
historii,
pomysłodawczyni
przedsięwzięcia.
Tablicę odsłonili: Ada Petriczko i Michał
Taczalski, uczniowie Gimnazjum S.T.O. w
Szczecinie.
Sylwia
Wierzbicka-Pawłowska,
wnuczka Heliodora Sztarka, polskiego konsula w
Szczecinie w latach 1931-38 mówiła: „To bardzo
szczęśliwy dzień w moim życiu, serdecznie
wszystkim dziękuję. Wielka szkoda, że ani mój
dziadek, ani jego córki go nie doczekały. W
Szczecinie dziadek był zakochany i lata tu spędzone, mimo że były trudne, wspominał z
rozrzewnieniem”
Po odsłonięciu tablicy i odegraniu hymnu Polski
odczytano listy od ministrów edukacji narodowej
i
spraw
zagranicznych,
szefa
Biura
Bezpieczeństwa Narodowego i prezydenta Lecha
Wałęsy.
3
Nr 10. „Maksymilian Golisz”
- ul. Cyryla i Metodego 44, na budynku SP - 41
„Niestrudzonemu bojownikowi o polskość
prastarych ziem Warmii i
Pomorza
Zachodniego nauczycielowi i działaczowi
oświatowemu
Polskiego
Towarzystwa
Szkolnego w Niemczech w okresie od 1930 1943 roku: Maksymilianowi Goliszowi ur. 13.
X. 1906 r. we wsi Wiele pow. Chojnice a
zamordowanemu
przez
faszystów
niemieckich w Brandenburgu Görden dn. 1.
IV. 1943 r. Tablicę tę na wieczną pamięć
wmurowują i imię Jego Szkole Nr 41 nadają
wdzięczni rodacy polskiego Szczecina.
Szczecin dn. 13. X . 1958 roku. ".
Biały marmur (wymiar: 95 x 75 cm)
GROBY RODŁAKÓW
Cmentarz Centralny
{kwatera Nr 44}
1. ALEKSANDER OMIECZYŃSKI(1909 –
1941) – działacz Z P w N, nauczyciel polski w
Szczecinie w latach 1934 -1935; został stracony
w więzieniu Gestapo w Szczecinie.
Nr 10-a. „W 50 rocznicę istnienia szkoły” - ul.
Cyryla i Metodego 44. (W szkole na parterze)
„W 50 rocznicę istnienia szkoły Szkoła
Podstawowa Nr 41 im. Maksymiliana Golisza
w Szczecinie”.
Płyta granitowa (wymiar 60 x 85 cm)
2. MOZOLEWSKI JÓZEF, prof. (1889 – 1974) działacz Z P w N, pedagog - inspektor polskich
szkół
4
3. „MICHAŁ KMIECIK ur. 31.VIII.1887. Prezes
Związku Towarzystw Polskich w Berlinie.
Współzałożyciel
Związku
Polaków
w
Niemczech. Krzewiciel pieśni polskiej na
obczyźnie i na ziemiach zachodnich po nocy
okupacji
hitlerowskiej. Przywiódł pierwszy
transport Polaków do Szczecina dnia 3 maja
1945 r. Po trudzie pracy społecznej tu spoczął w
ziemi ojczystej 21.II.1966 r.”
Spacer Pamięci w 60. rocznica Zjazdu
Polaków
– Autochtonów w Szczecinie (23.09.2006)
[Tekst i zdjęcia: Antoni ADAMCZAK
- Instruktor Krajoznawstwa Polski PTTK]
4. MAKSYMILIAN GOLISZ (1903 - 1943 ) działacz ZPwN, nauczyciel polski i założyciel 1szej drużyny harcerstwa polskiego w Szczecinie.
5. JERZY KOSTENCKI (1906 – 1977) – dr
praw, adwokat. Wiceprezes IV Dzielnicy ZPwN.
6. KLEMENS GDANIEC (1913 - 1971) -działacz
Z P w N. Pionier Ziemi Szczecińskiej.
7. STEFAN SIEJA (1901 – 1975) – artysta
plastyk, działacz Z P w N.
8. JAN KLICH (1903 – 1973) – działacz ZPwN
9.PAWEŁ
LEDWOLORZ (25.01.1892 6.01.1978) –współzałożyciel ZPwN. Pionier
Ziemi Szczecińskiej.
10. JÓZEFA GIL (1872 – 1958) – nauczycielka,
działaczka Z P w N
5