Pobierz w PDF - Nasze Życie Bez Granic

Transkrypt

TWóJ BEZPŁATNY MiESiĘCZNiK
3 / 2016 Nr 7
ISSN 2450-1662
zdRowie, styl życia, kultuRa
CIECHANÓW, MŁAWA, DZIAŁDOWO, ŻUROMIN, PŁOŃSK, WARSZAWA
NASZ PORTAL: www.naszezyciebezgranic.pl
Coaching
Efektywne działanie
wyznacznikiem sukcesów
Dlaczego
zdradzamy?
Psychologia
Kultura
Dlaczego
warto
czytać
książki?
Parapsychologia
Woda jako nośnik informacji
REKLAMA
2
OD REDAKCJI
Nr 7
Nasz portal: www.naszezyciebezgranic.pl
REKLAMA
COACHING
fot. www.freeimages.com
Efektywność w pracy
Statystyki są nieubłagane.
Polacy pracują dużo, są jednak
przy tym bardzo nieefektywni.
Jesteśmy najbardziej
zapracowanym narodem w Unii
Europejskiej (obok Greków),
a jednocześnie plasujemy się na
ostatnich miejscach w konkursie
na wydajność pracy…
Mit „pracowitości”
Zastanawiające prawda? Jak to się
dzieje, że będąc tak pracowitym narodem, gdzie zostawanie po godzinach
uznawane jest niemal za obowiązek
pracownika, nasza praca w ogólnym
rozliczeniu przynosi tak relatywnie
mały efekt. Jedną z odpowiedzi na to
jest rozpowszechniony mit pracowitości czyli przekonanie, że im więcej się
pracuje tym więcej się zrobi… Więcej
znaczy więcej!
Na szczęście nasz organizm wie co robi
(często znacznie lepiej niż jego „właściciel”) i w jego wykonaniu więcej znaczy mniej. Ma to logiczne uzasadnienie
gdyż w innym przypadku ludzie po prostu nie znali by umiaru, a to mogłoby
doprowadzić do tragicznych skutków.
Znane są i bardzo nagłaśniania sytuacje
śmierci z przepracowania. Co ciekawe
są to bardzo sporadyczne przypadki.
Sporadyczne przypadki w tym zwariowanie zapracowanym świecie? – może
się ktoś zapytać. Tak, bo nasze ciało jest
w stanie znieść tylko ograniczoną ilość
przesady a potem odpala się jego wewnętrzny bezpiecznik i…wypalamy
się zawodowo, siada nam kręgosłup,
dostajemy permanentnych migren itd.
Itp. Dzięki temu nasz organizm unika
najgorszego czyli śmierci. Trochę jak
w nowoczesnych samochodach. Komputer wyłącza silnik aby uniknąć jego
zniszczenia gdy np. brakuje oleju.
Jak być efektywnym?
Nasuwa się pytanie jak pracować żeby
być efektywnym. Pomocne w tym będzie postępowanie według kilku poniższych zasad:
Zasada 1
Dbaj o siebie.
Napiszę tutaj banał. Tylko, że ten banał
jest niewyobrażalnie ważny. Dbaj o siebie. Uprawiaj jakiś sport ( i nie mów,
że nie masz czasu bo wystarczy 40 minut dziennie np. spaceru z dziećmi czy
psem). Sport działa wielostronnie. Rozładowuje stres, ładuje akumulatory,
uczy dyscypliny i konsekwencji itd. Itp.
Zasada 2
Nie przesadzaj.
Jak napisałem na początku: nie przesadzaj z pracą. Oczywiście są takie mo-
menty gdy trzeba więcej pracować.
Gdy trzeba skończyć jakiś ważny projekt, pouczyć się do jakiegoś egzaminu
wtedy może być usprawiedliwione
spędzenie kilku ekstra godzin w biurze. Jednak po tym okresie trzeba to
sobie odbić jakimś dodatkowym czasem wolnym. Ciągłe nadgodziny to zabójca efektywności. ( A jak Wasz Szef
się z tym nie zgadza to przyślijcie go do
mnie…wytłumaczę mu to ;-).
Zasada 3
Poznaj swój rytm.
Psychologowie już bardzo dawno
temu odkryli, że każdy z nas ma inny
rytm dobowy. Mówimy o tzw. sowach
i skowronkach czyli o osobach, które są
bardziej „żywe” rano lub wieczorem.
Oczywiście jest to duże uproszczenie
i trudno o jednoznaczny podział jednak na pewno znasz ze swojego otoczenia osoby, które zanim inni wstaną
są w stanie bardzo dużo zrobić, i takie,
które zaczynają funkcjonować dopiero
po wieczorynce. Tak samo jest z praca
zawodową. Są osoby, które zrobią
mnóstwo rano a są takie które rozkręcają się dopiero bliżej „fajrantu”. Zdaję
sobie sprawę, że jest wiele prac, w któ-
rych bardzo trudne lub wręcz niemożliwe jest ustalenie elastycznego czasu
pracy jednak takie rozwiązanie byłoby
bardzo korzystne dla wielu osób.
Zasada 4
Rób sobie przerwy.
Udowodniono, że ludzie są w stanie
utrzymać koncentracje przez mniej
więcej 45 minut do godziny. Po tym
czasie nasz skupienie gwałtownie
spada a co za tym idzie spada również
nasze efektywność. Rób sobie przerwy.
Mniej więcej co godzinę przez 5 czy 10
minut zajmij się czymś innym. Niekoniecznie musi to być papieros, ale pójście do kuchni i zrobienie herbaty już
załatwi sprawę. Znam też osobę, która
co godzinę przez 5 minut….patrzy się
w okno i podziwia widoki.
Zasada 5
Zasada Pareta.
Zasada Pareta mówi, że w naszym życiu 20 % naszych działań przynosi
80% oczekiwanych efektów i odwrotnie. Oznacza to mniej więcej tyle, że
w naszej pracy zawodowej 20% naszych działań jest odpowiedzialna za
80% naszych wyników. Wyzwaniem
jest prawidłowe określenie tych 20%.
Pomocna w tym będzie na pewno kategoryzacja tego co w ciągu dnia robicie.
Rozbicie obowiązków na te ważne, na
te pilne, na te ważne ale nie pilne i te
pilne ale nie ważne i tak ułożenie sobie dnia pracy żeby jak najwięcej czasu
spędzać nad zadaniami ważnymi a jak
najmniej nad tym mniej lub w ogóle nie
istotnymi.
No i przede wszystkim starajcie się unikać wszelkich „przeszkadzajek”, które
pochłaniają olbrzymią ilość czasu. (czy
naprawdę konieczne jest w Twojej
pracy odpowiadanie na e-maile w momencie ich nadejścia?)
A kto wie, może podobnie jak Szwedzi
będziemy w stanie zacząć myśleć o 6
godzinnym dniu pracy.
Marek Kuch
Marek Kuch
Trener mentalny, praktyk biznesu, mentor,
założyciel „SmartSteps”.
Mam 15 letnie doświadczenie w prowadzeniu
biznesu zarówno w Polsce jak i w Australii.
Jestem jedynym w Polsce certyfikowanym
coachem „Strategic Intervention” czyli
coachingu interwencyjnego. Obszarem
mojego szczególnego zainteresowania
są szeroko rozumiane relacje. Wiedzę
zdobywałem i wciąż rozwijam
na wielu kursach, szkoleniach
i z literatury z dziedziny psychologii,
socjologii, fizjologii, rozwoju
osobistego i strategii biznesowych w Polsce, Australii, USA i Anglii.
Miałem przyjemność pomagać specjalistom z wielu branż,
pochodzącym z ponad 30 krajów świata.
Kontakt: tel: 888 856 556
Osoby, które wykazywały takie cechy
charakteru dorabiały się czasami z tygodnia na tydzień. Jednocześnie nieobliczalność procesów gospodarczych
potrafiła pociągnąć na finansowe dno.
Większość Polaków nie wspomina
jednak dobrze tych lat, większość kojarzy je bowiem z upadkiem dużych
zakładów, w których pracowały nierzadko całe rodziny. Państwowe zakłady, zatrudniające dziesiątki pracowników, będące chlubą małych
miasteczek, z dnia na dzień opustoszały. W połowie lat 90-tych przemysłowa dzielnica Ciechanowa wyglądała niemalże jak po wybuchu bomby.
Nikt nie przypuszczał, że za kilkanaście lat, to właśnie tu będziemy przyjeżdżać na zakupy do galerii handlowej a nie na słynną „ul. Warszawską”.
Nie był to dobry czas dla mieszkańców Ciechanowa i podobnych mu
miasteczek w całej Polsce. Mnóstwo osób wyemigrowało za granicę,
w szczególności po otwarciu dla Polaków granic państw Unii Europejskiej.
Będąc w szkole średniej, słyszałem
REKLAMA
ści. Mało tego – samochód niestety
najczęściej emituje koszty. Praca na
nowym laptopie oczywiście jest przyjemna, ale większość z nas posiada jakiś komputer, który do tej pory okazywał się wystarczający. Może te 2-3
tysiące lepiej przeznaczyć na specjalistyczne narzędzia lub reklamę?
Ostrożniejsi przyszli przedsiębiorcy, nie ogarnięci
przesadnym hurraoptymizmem, dokładnie analizują
koszty zakładanej działalności. Wielu rzeczy nie
sposób przewidzieć, ale
już pobieżna analiza daje
jasno do zrozumienia, że
znacznie łatwiej wystartować w rodzimym miasteczku, niż w dużej aglomeracji. Nie chodzi tutaj
wyłącznie o koszty oczywiste jak np. wynajem lokalu czy koszty przyszłych
pracowników. W środowisku, w którym się wychowaliśmy z wielu usług
skorzystamy bezpłatnie,
w ramach przysługi. Jeżeli
już za coś będziemy musieli zapłacić, to szybko dowiemy się gdzie iść
żeby nie przepłacić. Z drugiej strony
analizie kosztowej należy przeciwstawić projekcję przychodów. Naturalnie
duże aglomeracje są zdecydowanie
bardziej chłonnym rynkiem dla większości produktów i usług. Nie musimy
jednak zbytnio martwić się tym faktem. Ważne, żeby nie skupiać się na
tym jak przetrwać na rynku lokalnym,
ale na tym jak dotrzeć z naszym produktem na rynek regionalny, krajowy
a może nawet zagraniczny. W XXI
wieku, w dobie internetu i wysoce
rozwiniętej infrastruktury komunikacyjnej, nie jest tak naprawdę istotne
gdzie mamy siedzibę swojej działalności. Powiem więcej, największe
światowe korporację przenoszą swojej
siedziby tam, gdzie koszty produkcji
są niższe np. z Niemiec do Chin czy
Indii – dlaczego więc my mielibyśmy
koncentrować się wyłącznie w dużych
miastach, o porównywalnie wysokich kosztach? Piszę „wyłącznie” bo
jestem świadom, że nadal większość
młodych ludzi będzie budować swoje
kariery w dużych miastach. Przez karierę rozumiem zarówno pracę etatową, jak i samozatrudnienie. Jest boFot: pixabay.com
„Dlaczego mamy być skazani
na aglomeracje i korporacje”
Ciechanów to średniej wielkości
miasto położone na Północnym
Mazowszu. Ruiny Zamku Książąt
Mazowieckich świadczą o jego
wielowiekowej historii, jednak ja
chciałbym się przyjrzeć ostatnim
dwóm dekadom, okiem młodych
ludzi. Oczywiście nasz Ciechanów
jest tylko jednym z tysięcy
podobnych mu miasteczek,
w których zachodzą zbliżone
procesy gospodarcze, społeczne
czy demograficzne. Zmiana ustroju
w naszym kraju, pociągnęła za
sobą nieuniknioną transformację
polskiej gospodarki z systemu
centralnie zarządzanego do
systemu wolnorynkowego. Przełom
lat 80-tych i 90-tych dał początek
wielu prywatnym biznesom. Był to
czas, który wymagał dużo odwagi,
sprytu, nierzadko przebiegłości
i cwaniactwa.
COACHING
Nr 7
opinie, że miasta takie jak Ciechanów
wymrą śmiercią naturalną, bo po studiach nikt tu nie wróci. Rzeczywiście,
po maturze zdecydowana większość
koleżanek i kolegów wyjechała na studia do Warszawy, Olsztyna, Torunia,
czy jak ja do Trójmiasta. Aglomeracje
kuszą przeróżnymi rozrywkami, jednak ja uwielbiałem czas powrotów do
rodzinnego miasta. Rodzinne spotkania to jedno, ale Ciechanów to zawsze
była moja mała Ojczyzna. Z samego
sentymentu ciężko wyżyć, ale w pewnym momencie dostrzegłem, że moje
miasto zaczyna się zmieniać. Miasto
jednak nie wymarło.
W ostatnich latach coraz więcej młodych ludzi, także absolwentów wyższych uczelni, decyduje się na podjęcie własnej działalności gospodarczej.
Można dopatrywać się różnorodnych
przyczyn tego zjawiska. Część z nich,
nie chce poświęcać swojego czasu
i życiowego zapału na wysyłanie CV
i pracę dla wielkich korporacji. Wielu
ma odwagę samodzielnie wprowadzać na rynek swoje autorskie pomysły, także innowacyjne. Inni natomiast
podejmują próby oferowania znanych już produktów czy usług tylko
w korzystniejszej cenie bądź jakości.
Z drugiej strony, nie można przeoczyć
aktywnej polityki rynku pracy i różnorodnych form promocji samozatrudnienia. Należy tu wymienić chociażby
możliwość skorzystania z tzw. inkubatorów przedsiębiorczości, otrzymania
środków na podjęcie działalności gospodarczej, programy stażowe, wsparcie przy tworzeniu stanowisk pracy
i inne. Każdy rodzący się biznes niesie za sobą wiele niewiadomych i dużą
dozę ryzyka. Niestety zbyt wielu młodych przedsiębiorców liczy na szybkie
zyski, w efekcie równie szybko zniechęca się do prowadzenia działalności, zanim rodząca się firma zacznie
się stabilizować na rynku. Częstym
błędem młodych przedsiębiorców jest
nieprzemyślany sposób wydatkowania środków, otrzymanych w ramach
różnego typu dotacji. Klasyczny przykład to kupno samochodu i laptopa
jako podstawowe narzędzie pracy,
niezależnie od typu prowadzenia
działalności. Owszem samochód czasem może okazać się niezbędny, ale
w większości przypadków można sobie bez niego poradzić. Nie jest to bowiem specjalistyczna maszyna, która
może zapewnić nam przewagę konkurencyjną i zapewnić zyski w przyszło-
3
wiem mnóstwo zdolnych, młodych
Polaków zakładających swoje firmy
w dużych miastach i odnoszących
wspaniałe sukcesy. W szczególności, ale nie zawsze, są to działalności
usługowe, nie wymagające w fazie początkowej dużych powierzchni. Jednocześnie z radością spotykam osoby,
które z wyboru wracają do rodzimych miast, aby tu żyć i rozwijać się.
Młoda, zdolna Pani stomatolog dość
miała pracy w dużej prywatnej klinice
w Warszawie, postanowiła więc założyć własny gabinet w rodzinnym mieście. Z dotacji na otwarcie działalności skorzystał młody ciechanowianin,
absolwent politechniki warszawskiej,
zajmujący się montażem klimatyzacji
i systemów wentylacyjnych. Początkowo działał na rynku lokalnym, teraz
swoje usługi realizuje już na terenie
całego kraju. Każdy taki przykład to
szansa na rozwój miasta i jego okolic.
Adrian Krzywkowski
Adrian Krzywkowski,
absolwent Uniwersytetu
Gdańskiego, obecnie
związany z PWSZ
Ciechanów. Promotor
przedsiębiorczości
i rozwoju lokalnego,
założyciel Pracowni
kowalstwa artystycznego
4
CIEKAWA OSOBOWOŚĆ
Nr 7
Indywidualność i perła kultury twórczej
Janin Janakakos-Szymańska
– postać nietuzinkowa, łamiąca stereotypy podtrzymywania
piękna słowa pisanego…
Matka jej była Polką, zaś ojciec Grekiem.
Urodziła się w Ciechanowie lecz do 1961
roku mieszkała w Kowarach(ówczesny
pow. jeleniogórski, woj. wrocławskie),
następnie jako już 6 letnia dziewczynka
powróciła do Ciechanowa. Tu ukończyła
Szkołę Podstawową Nr.5 i Liceum Medyczne. Od 1975r. pracowała jako początkująca pielęgniarka w Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Dziekanowie Leśnym.
Rok po tym przeniosła się do Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Ciechanowie, gdzie pracowała jeszcze do niedawna. Jest osobą o wieloletnim dorobku
działalności społecznej dla rozwoju Województwa Mazowieckiego w różnych
jej dziedzinach i związanych nie tylko
z pracą zawodową. Jako uczennica mieszkająca i pobierająca nauki w Ciechanowie
w Liceum Medycznym Pielęgniarstwa.
Od 1974r przez jakiś czas wyróżniła się
tym że wymyślała i wykonywała slogany
o tematyce przeciwalkoholowej, propagując szkodliwość tego nałogu i zdrowy
styl życia mieszkańców, podczas „Tygodnia Trzeźwości”, które były umieszczane w witrynach sklepowych, za co
otrzymała nagrodę książkową z rąk Przewodniczącego Powiatowej Społecznej
Komisji P/Alkoholowej mgr Eugeniusza
Majkowskiego. Otrzymała również jako
młodzieżowy działacz kilka odznak młodzieżowych (np. Młodzieżową Brązową
Odznakę Sprawności Obronnej MOSO,
Młodzieżową Odznakę «Błękitnej sztafety». Brązowy Medal za Zasługi dla
Pożarnictwa. Od 1983r członek Komisji
Rewizyjnej Polskiego Towarzystwa P/
Tytoniowego Oddziału w Ciechanowie,
potem skarbnik i kolejną kadencję v-ce
prezes do roku 2004. Za ponad 20 letnią
pracę społeczną na rzecz propagowania
zdrowego stylu życia pod hasłem „Rzuć
palenie razem z nami” otrzymała z rąk
prof. Witolda Zatońskiego Dyplom grawerowany na blaszce i drzewcu z podziękowaniami. W 1984r.otrzymała dyplom
uznania za wybitny wkład pracy i zasługi w zwalczaniu chorób społecznych,
nadany przez Ministerstwo Zdrowia
i Opieki Społecznej z rąk Ministra Tadeusza Szelachowskiego. W 1989r. z rąk
Prezesa Koła ZSL przy Woj. Szpitalu Zespolonym w Ciechanowie Mariusza Jankowskiego otrzymała list gratulacyjny za
poparcie i popularyzację świadczeń Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia
poprzez udział społeczny w tzw. „Białych
Sobotach”. Opracowanie wraz z mgr. Agnieszką Duczman Standardów Postępowania Pielęgniarskiego w Domowym Leczeniu Tlenem (2002r) oraz Standardów
Postępowania Pielęgniarskiego w immunoterapii Swoistej (2002r). Udział w organizacji i uczestnictwo w zjazdach pulmonologów, Forum Zdrowia, Targach
ciechanowskich, pogadankach, Festiwalach Zdrowia, organizowanie spotkań
integracyjnych „bez papierosa”, organizowanie i wykonywanie przez kolejne
trzy lata akcji „Mikołaj w domu każdego
dziecka”. Swoją twórczość poetycką rozpoczęła w 1975r. będąc na wakacjach
w Grecji z tęsknoty za swoim ojcem pisała listy wierszowane opisujące wrażenia z pobytu i tęsknotę za rodzicem. I tak
do 1994 roku pisała do „szuflady”. Od
1994 roku dzięki przypadkowemu zbiegowi, zapoznała poetę i wieloletniego
redaktora Tygodnika Ciechanowskiego
Stefana Żagla. Pod jego namową ujawniła się i przystąpiła do Stowarzyszenia
Twórców Nieprofesjonalnych, późniejsza nazwa Stowarzyszenie Pracy Twórczej- jako poetka.
Od 2011 roku jest członkiem Oddziału
Ciechanowskiego Stowarzyszenia Autorów Polskich, a od stycznia 2013 roku
jest prezesem tego stowarzyszenia. Publikowana na łamach Tygodnika Ciechanowskiego, Gazety Samorządowej, Informatorze Specj. Szpitala Zespolonego,
”Wieści z nad Łydyni” Pisał również
o niej Czas Ciechanowa, Extra Ciecha-
nów, Tygodnik Ilustrowany, PULS Magazyn Opinii Ziemi Ciechanowskiej,
przeprowadzane były wywiady w KRC,
potem KRDP, RDC i Greckiej gazecie
internetowej STEREANEA, gdzie również zostały opublikowane jej wiersze
w języku greckim oraz pod koniec 2015
roku drukowano jej wiersze w greckich
wydawnictwie literackim „3η χιλιετια” (3
Ksilitia-Trzy Tysiąclecia)
ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗ
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΤΙΣΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ
ΚΟΙΝΩΝΙΑ (Społeczny kwartalnik Literatury i sztuki) i w kwartalniku „Πιραικα”
(Piraika- Eksperyment). Publikowana
w Almanachach Poezji takich jak: „Kropla Słońca”(1994), :Czas niesiony w teraźniejszość” (1995), „Dziewiąta struna”
(1996), „Słowem ocalić słowa” (1997),
„Otwarte Złotym kluczem”(2011). Od
2003 roku jest Członkiem Honorowym
Związku Grecko-Polskiego im. F. Chopina w Lamii i brała udział w spotkaniach
w szkołach w ramach programu integracji z Krajami Europy przed wejściem do
Unii Europejskiej. Zdobyła wiele nagród
i wyróżnień w Konkursach poetyckich za
swoje wiersze opiewające m.in. piękno
Mazowsza. W 2011 otrzymała nagrodę
od Samorządu Miasta Ciechanowa w XV
Konkursie Poezji ”O Złoty klucz Ciechanowskiego Ratusza”, czego wynikiem
był druk debiutanckiego tomiku wierszy
pt. „Już nie zagra Buzuki”. Pracuje nad
wydaniem tomiku w języku polsko - greckim o tym samym tytule oraz następnym
tomiku autorskim. Planuje również wydać zbiorowy album z wierszami pokonkursowymi, zdjęciami i zdjęciami obrazów dotyczących miasta Ciechanowa
i powiatu celem którego będzie promowanie piękna naszego miasta i regionu
w kraju i za granicą. Jako Prezes OC SAP
kontynuuje i rozszerzyła sztandarowe imprezy kulturalne, jakimi są: Świętojańska
Noc Poetów, Zaduszki Poetyckie, comiesięczne Biesiady Poetyckie, plenery, wystawy poplenerowe i corocznego dorobku
twórczego malarzy. Jest Inicjatorką i organizatorką cyklicznych comiesięcznych
autorskich spotkań poetyckich „Czwart-
kowe Wieczory z Poezją”, warsztatów
malarskich dla dorosłych, okresowo również dla dzieci, oraz warsztatów poezji dla członków i innych ludzi chętnych
pogłębiać swoją wiedzę w tych dziedzinach. Pomysłodawczyni i organizatorka
I Konkursu fotograficznego „Ciechanów w obiektywie- wczoraj i dziś”, oraz
I Ciechanowskiego Pleneru malarskiego
„Nasz Ciechanów 2015” spotkań z poezją i kolędą w różnych parafiach naszego
i ościennych powiatów. Współorganizuje
z Biblioteką Polską w Muzeum Romantyzmu w Opinogórze i prowadzi spotkania autorskie z cyklu „Wiersze przy
lampie naftowej”. Chętnie i z dobrymi
efektami współpracuje w formie wolontariatu z Urzędami Państwowymi, Instytucjami Kultury, Organizacjami Pozarządowymi we współorganizacji imprez dla
ludności miasta Ciechanowa, powiatu,
imprez i spotkań okolicznościowych, wystaw, jarmarków, festiwali wolontariatu
oraz stowarzyszeniami, poetami i instytucjami innych miast i powiatów. Była
i jest współorganizatorem w Ogólnopolskich Mazowieckich Konkursach Literackich w Przasnyszu. W VIII (2014r) i IX
(2015r) była również jurorem , brała też
udział w kolegium edytorskim w Ogólnopolskim Konkursie „O Laur Poligrafów” (2012r) oraz jako juror w konkursach recytatorskich dla dzieci i młodzieży
w szkołach i instytucjach kultury .Jest
zapraszana na swoje spotkania autorskie
do szkół. Podnosi kwalifikacje własne
i członków korzystając ze szkoleń w celu
udoskonalania działania stowarzyszenia
dla twórczego rozwoju kultury na rzecz
miasta, powiatu, województwa i poprawy
warunków dla twórczości artystycznej
oraz objęcia opieką młodych autorów.
Jest osobą ciepłą, miłą, uczynną i z dużym bagażem pozytywnych zasług dla
kultury i tym samym dla swojego miasta
i regionu. Poetka, animatorka kultury, inicjatorka wielu imprez i spotkań kulturalnych, działacz społeczny.
Odznaczenia: Brązowa Młodzieżowa Odznaka MOSO, Odznaka Błękitnej Sztafety z ok. 25- Lecia Ludowego Wojska
Polskiego, Brązowy Medal za zasługi dla
Pożarnictwa.
Spotkania indywidualne autorskie w 2015
roku:
1.Sz.P.w Kraszewie” Poezja sercem”2.Gimnazjiu w Sońsku „Greckie wspomnienia” Nasz portal: www.naszezyciebezgranic.pl
PSYCHOLOGIA
Nr 7
5
Dlaczego zdradzamy ?
Nie ma jednoznacznej definicji zdrady a seks może być tylko jednym z jej elementów. Można
przyjąć, że jest to złamanie niepisanej umowy zakładającej potrzebę intymności, bezpieczeństwa
i wyjątkowości w sferze psychicznej jak i fizycznej .Zdrada w związku jak każde ludzkie
zachowanie ma wiele przyczyn i jeszcze więcej hipotez czemu tak się czasem dzieje. W zwykłym
ujęciu zdradzamy z nudów, z ciekawości, z chęci sprawdzenia swoich możliwości i umiejętności,
z głupoty z chęci manipulacji, z rozczarowania istniejącym związkiem gdzie nie są zaspokajane
nasze ważne potrzeby.
dosłownie inni żyją obok siebie, Niezależnie od tego, która droga zostanie
wybrana związek wchodzi w fazę rozstawania:
- Małżonkowie uważają, że mają poważne problemy
- Wspólne rozmowy wydają się bezsen-
Ostatnie badania na tym polu w USA
pokazują, że zdradzają zarówno kobiety jak i mężczyźni. Badanie to pokazuje, że 30 do 40 % ludzi w wieku
20 – 40 lat zdradziło lub zdradzi swojego partnera i liczba ta się zwiększa.
Badania Prof. Izdebskiego w Polsce uwidacznia inną statystykę: zdradza co szósta kobieta i co trzeci mężczyzna. Ma to oczywisty związek ze
zmianami społecznymi na świecie
i wzrostem roli społecznej kobiet, ich
samodzielności finansowej jak i zmianami w tradycyjnym modelu rodziny
na wielu płaszczyznach. Jako ciekawostkę można przytoczyć fakt, że
jeszcze 100 lat temu problem rozwodów nie był znaczący i oficjalnie
wszystko było dobrze.
ze coś popsuło się dużo wcześniej. Odbudowa związku po zdradzie to decyzja obojga partnerów, którzy wierzą, że
warto próbować. Jednak taki związek
nigdy nie będzie taki sam jak przedtem.
Przede wszystkim dochodzenie do równowagi po zdradzie może trwać bardzo
długo – bezgraniczne zaufanie znika
.Musi pojawić się pytanie co ta zdrada
dla mnie znaczy . To, że w ogóle miała
miejsce. Jeżeli zdrada trwała długo, i pojawiła się bliskość miedzy kochankami,
czy zrozumienie tego i wybaczenie jest
możliwe?
Odpowiedzialna praca nad odbudowaniem relacji jest długim procesem i jeżeli ma być skuteczna musi sięgać głęboko. Ponieważ same zapewnianie, że
już nigdy i zadośćuczynienie niewiele
zmieni .Niezbędne wydaje się skorzystanie z doradztwa psychologicznego
aby lepiej zrozumieć partnera, odbudować uczucia sympatii i podziwu, zro-
Czy można zapobiec zdradzie?
Obawiam się że nie, raczej można
przyjąć, że w dobrze dobranym
związku zdrada może nie zaistnieć
a przecież związek i tworzący go ludzie zmienia się na przestrzeni czasu.
Bardzo ważne są tutaj wzorce wyniesione z domu rodzinnego. Jak patrzyło
się na zdradę, czy były zdrady? Czy na
przykład można mówić o jakimś stopniu swobody seksualnej. Należy również pamiętać o genotypie, odkryty
kilka lat temu gen zdrady DRDR posiada ok. 50% populacji. Są jeszcze
uwarunkowania ewolucyjne, przyroda
zrobi wszystko aby zachować gatunek w jak najlepszej kondycji a my jesteśmy jej częścią. Być może dlatego
nawet najbardziej atrakcyjny partner
z czasem ekscytuje coraz mniej . Pokazały to doświadczenia na szczurach
gdzie zamknięta w klatce para z czasem przestawała kopulować ale wystarczyła zmiana partnerów i wszystko
wracało do normy. Ten eksperyment
wyraźnie sugeruje, ze w jakimś zakresie człowiek jest poligamiczny, że
biologiczny instynkt budzi w mężczyznach potrzebę rozsiewania swoich
genów a kobiecie każe szukać najlepszego dawcy . Współczesny człowiek
staje się coraz mniej ograniczony nakazami społecznymi i religijnymi .
Jeżeli dodamy do tego zwykłe kłopoty dnia codziennego, przemęczenie
i zniechęcenie to tworzy to podatność
na zdradę szczególnie w sytuacji gdy
pozna się kogoś nie związanego z naszą szarością życia a do tego atrakcyjnego. Statystyki pokazują, że najczęstsze rozstania mają miejsce w 3 – 4
roku małżeństwa ale ich powodem nie
jest zdrada mimo, że najczęściej im towarzyszy. Głównym powodem rozwodów jest niedojrzałość emocjonalna,
któregoś z partnerów lub obojga. Bycie ślepym na potrzeby drugiej osoby
zaburzona komunikacja, nieumiejętność rozwiązywania bieżących problemów, hedonistyczne podejście do
życia. Przejawia się to pochopnymi
decyzjami dotyczącymi zawarcia małżeństwa a następnie równie pochopnymi dotyczącymi rozwodu.
Większość romansów zdarza się parom przechodzącym kryzys. Zdrada
może być planowana lub przypad-
kowa ale w każdym przypadku może zrujnować lata
udanego związku. Na ironię zasługuje fakt, że osoba
zdradzająca nie ma z tym
później najczęściej żadnych
problemów emocjonalnych
ale w odwrotnej sytuacji,
gdy dowie się, że jest zdradzana może przeżyć załamanie.
Wydaje się, że wszyscy
jesteśmy ekspertami od
oceny jakości związków
i możliwości ich naprawy
z tym, że prawie zawsze jest
to spojrzenie jednostronne.
Jeżeli jest tak, że w naszym
małżeństwie coś wymyka
się z pod kontroli warto aby
przynajmniej jedno z pary
porozmawiało ze specjalistą. Pierwszym krokiem
ku polepszeniu sytuacji w związku
jest zrozumienie tego co się dzieje
i próba odbudowania przyjaźni. Oczywiście jest szereg symptomów, które
określają głębokość kryzysu. Ważnym sygnałem pogarszającej się relacji są niemiłe zachowania partnera takie jak oskarżenia na samym początku
rozmowy do tego dochodzi krytyka
większości zachowań oraz negatywne
uogólnienia np. „ Dlaczego o wszystkim zapominasz”. Później pojawia się
pogarda a następnie postawa obronna
jednego z partnerów, najczęściej tego
atakowanego np. „ To nie ja stwarzam
konflikt ale ty”. Wbrew pozorom postawa obronna tylko pogłębia konflikt
gdyż jest zamaskowanym atakiem
i na tym polega jej niszczycielska siła.
W pewnym momencie jedna ze stron
ma dosyć negatywnych emocji i pojawia się mur obojętności jako sposób na nieprzeżywanie napięcia. Jeżeli problemy w związku trwają długo
i niepowodzeniem kończą się próby
ratowania dyskusji mogą pojawić się
fot.: pixabay.com
złe wspomnienia dotyczące historii
związku. Po prostu para nie pamięta
niczego dobrego, skupia się tylko
na negatywnych odczuciach. Jeżeli
wszystkie wymienione symptomy są
codziennością można przepuszczać,
że koniec jest blisko.
Niektórzy odchodzą wtedy ze związku
REKLAMA
sowne
- Para zaczyna żyć obok siebie
- Pojawia się uczucie samotności
Jak sobie radzić po zdradzie?
Zdrada w związku może go zniszczyć
ale tak naprawdę jest tylko objawem,
zumieć motywację określonych zachowań. Nauczyć się konstruktywnie
radzić sobie wspólnie z typowymi rozwiązywalnymi i nierozwiązywalnymi
problemami. Znaleźć sposoby na pokonywanie paraliżujących konfliktów
oraz sposoby na odnalezienie poczucia
wspólnoty. Należy pracować nad tym
aby bycie w związku było kojarzone
jako odpoczynek i przyjemność. Jednocześnie jest to szansa na stworzenie
nowej lepszej jakości, rozwinięcia dojrzałej świadomości po co chce się być
razem.
Andrzej Niemeczek
6
KULTURA
Nr 7
Dlaczego
warto czytać książki?
Naukowcy w wielu badaniach potwierdzają rewelacyjny wpływ czytania
książek na nasz organizm. Rynek opanowany jest przez elektroniczne
urządzenia m.in. e-booki, które rzekomo miały wyprzeć tradycyjną książkę.
Niestety, ale wielopokoleniowa tradycja w tym przypadku broni się bardzo
dobrze. Istnieje mnóstwo dowodów na to, że czytanie książek:
• zwiększa inteligencję oraz wydolność mózgu,
• uczy empatii i myślenia,
• pobudza wyobraźnię,
• pomaga w walce z Alzheimerem,
• rozwija umiejętność wysławiania się,
• poszerza nasze słownictwo,
• wyrabia cierpliwość.
Czytajmy dzieciom !!!
Od kilku lat wydawnictwo Kado Studio organizuje akcję „Ciechanów czyta
dzieciom”. Jesteśmy zapraszani do szkół
i przedszkoli, gdzie czytamy książki dla
dzieci wyświetlając je na ekranie, uczymy
jak powstaje książka. Ilustrator Rafał
Kado uczy dzieci rysunku. Rozmawiamy
oraz zabawiamy dzieci grą na harmonijce
ustnej. Teksty do książek pisze znany bajkopisarz i rzeźbiarz Waldemar Maziński.
W dzisiejszych trudnych czasach rodzice
są zapracowani, przez co niechętnie udają
się do księgarni, czy do sklepu kupić dziecku książkę, a szkoda, ponieważ nie do-
strzegają jak wielką wartością jest czytanie
książek.
Wychodzimy temu naprzeciw, pomagając rodzicom. Ze swojego doświadczenia wiemy, że dziecko mając w ręku książeczkę poprosi swojego rodzica by mu
ją przeczytał, a jak wiadomo doskonale dziecku trudno jest odmówić. Jest to doskonały sposób, aby zasiać to ziarenko,
które w przyszłości z pewnością zaowocuje. Czytając dziecku budujemy mocną
więź i fundament miłości, na którym możemy wzmacniać kochającą się rodzinę.
Mądra bajka uczy podstawowych zasad
moralnych, odróżniających dobro od zła,
rozwija wyobraźnię oraz uczy prawidłowej pisowni. Rozwija dobre kontakty
z dzieckiem, ponieważ czytając przebywamy z nim, wyjaśniamy to co niezrozumiałe, rozmawiamy, przytulamy itp.
W dorosłym życiu bardzo często takie
przeżyte chwile będziemy wspominać np.
przy święcie Bożego Narodzenia. Nigdy
nie zapomnimy dziecinnych lat ciepłego
rodzinnego domu.
Wydawnictwo Kado Studio z siedzibą
w Ciechanowie aktualnie wydało 6 książek dla dzieci pt.:
-”Przyjaciel wiatr”,
-”Ciechan”,
-”Liczydełko”,
-”Leśni przyjaciele”,
-”Wiosenne porządki”,
-”W poziomkowie”.
Nasze wydawnictwo na obecną chwilę
współpracuję z ciechanowskimi autorami
tekstów do bajek – z panią Marianną Olkowską oraz z panem Waldemarem Mazińskim. Ilustrację do książek wykonuje
ciechanowski rysownik Rafał Kado, który
dzięki swojemu charakterystycznemu sty-
lowi wzbogaca niepowtarzalnym prestiżem, każdą z bajek. Patronem książek jest
Prezydent miasta Ciechanowa – Krzysztof
Kosiński. Nadrzędnym celem wydawnictwa Kado Studio w kreacji książeczek dla
dzieci jest propagowanie czytania książek
przez dzieci już od najmłodszych lat, mając na względzie nieobliczalny rozkwit internetu, gier komputerowych, innych środków rozrywki, których nadużycie może
doprowadzić do zaniku u najmłodszych
niezbędnych funkcji rozwojowych, tj. rozwój wyobraźni, zmniejszenie ryzyka dysleksji.
Rafał Kado
artykuł sponsorowany
7
Nr 7
ZDROWIE
Naturalne leki
LEKI ROŚLINNE
WE WSPÓŁCZESNEJ KARDIOLOGII
Niepożądane reakcje na leki występujące w trakcie ich stosowania mogą powodować uszkodzenie lub upośledzenie
funkcji prawie każdego narządu i być powodem różnych, niekiedy trudnych do wyjaśnienia reakcji organizmu.
Reakcje typu A spowodowane są nasileniem farmakologicznego działania leku podczas gdy reakcje niepożądane
typu B są dziwaczne i nieprzewidywalne. Klasycznym przykładem reakcji typu A jest osteoporoza u 30-50%
chorych leczonych kortykosteroidami lub dolegliwości żołądkowe w trakcie stosowania niesteroidowych leków
przeciwzapalnych. Powikłania w formie płytkich nadżerek czy owrzodzeń błony śluzowej z górnego odcinka
przewodu pokarmowego, stwierdzono u 58% pacjentów zażywających powyższe leki.
Niepożądana reakcja polekowa
typu B może wystąpić np. pod
postacią gorączki, bóli mięśniowych, jąkania, zwężenia przerostowego odźwiernika lub zespołu majaczeniowego.
Prawdopodobieństwo występowania reakcji polekowych
wzrasta wraz z liczbą jednocześnie zażywanych leków.
Przy stosowaniu pięciu leków
możliwość wystąpienia niepożądanych powikłań polekowych
wynosi 50% .
Naukowcy angielscy stwierdzili, że wśród 1880 pacjentów
przyjętych w ciągu 6 miesięcy
do jednej z klinik, aż 1225 osób
hospitalizowano z powodu działań ubocznych leków.
Główną grupą leków, powodujących szkodliwe działania
niepożądane okazały się niesterydowe leki przeciwzapalne
(29,6% hospitalizacji), przy
czym w 3/5 przypadków był to
kwas acetylosalicylowy (także
stosowany w małych dawkach)
a na drugim miejscu znalazły
się diuretyki i były przyczyną
27,7% przypadków hospitalizacji. Śmiertelność pacjentów
przyjętych do szpitala z powodu
działań niepożądanych wynosiła 0,15% (28 pacjentów),
z czego 15 osób zmarło z powodu krwawień z przewodu pokarmowego.
Niepożądane reakcje na leki nie
tylko powodują ujemne skutki
zdrowotne i wpływają niekorzystnie na jakość życia chorego
ale również są powodem utraty
zaufania pacjenta do medycyny
profesjonalnej i leczącego lekarza. Chory poszukuje więc
innych, niekonwencjonalnych
sposobów leczenia.
Zjawiska te spowodowały
u progu XXI wieku spektakularny renesans terapii lekami roślinnymi, który nie ominął także
kardiologii.
Przeszłość leku roślinnego sięga
okresu brązu (3000 lat p.n.e.)
kiedy to powstała pierwsza
„farmakopea” Sumeru. Papirus
Ebersa (1500 lat p.n.e.) zawierał około 900 recept lekarskich
w których zidentyfikowano
m.in. Sem. Ricini, Herba Chelidonii, Bals. Pini, owoce - Juniperi i Amni visnagae.
Zielarstwo kwitło w Indiach,
Chinach, Ameryce Południowej
ale w końcowym okresie starożytnym zarysowała się przewaga Greków. W okresie ateńskim szczególną sławę i rozgłos
zyskał Hipokrates, lekarz z Kos,
autor „Corpus Hippocraticum”
w którym opisał 236 gatunków
roślin. Zalecał je w różnych
chorobach nie przetworzone,
ponieważ twierdził, że najlepiej
i najdłużej działają w stanie naturalnym.
Szacunkowe dane wskazują,
że 80% ludności świata stosuje
leki pochodzenia naturalnego,
przede wszystkim wyciągi z roślin lub aktywne ich składniki.
Wzrastający popyt na leki pochodzenia roślinnego pod koniec XX-wieku sprawił, że
wartość rynkową preparatów ro-
ślinnych produkowanych rocznie w USA szacowano na 1,5
mld dolarów a roczny przyrost
sprzedaży tych preparatów wynosił 15%. 15 milionów Amerykanów przyjmujących regularnie leki stosuje dodatkowo
witaminy, mikroelementy oraz
leki roślinne: czosnek, miłorząb
japoński, palma sabałowa, żeń-szeń, dziurawiec, koci pazur.
W Niemczech, 54% leków zapisywanych na recepty stanowią
preparaty roślinne - najczęściej
są to leki krążeniowe (25%),
leki przeciwkaszlowe (15%)
i preparaty stosowane w chorobach układu pokarmowego
(14%). W Chinach wytwarza
się aktualnie około 5 000 leków
ziołowych.
Ten niebywały rozwój produkcji leków roślinnych i fitoterapii
wiąże się z przekonaniem społeczeństwa w skuteczność medycyny ludowej oraz z wiarą,
że taka kuracja jest bezpieczna,
ponieważ nie powoduje niepożądanych skutków ubocznych.
Współczesna fitoterapia nie
stanowi alternatywy dla nowoczesnej farmakoterapii, ale
jest cennym jej uzupełnieniem
w procesie skutecznego, holistycznego leczenia.
Preparaty roślinne zawierają
duże ilości substancji „antyutleniających” neutralizujących
wolne rodniki, fitohormonów,
witamin, mikro- i makroelementów.
Należy jednak pamiętać, że
kuracje lekami roślinnymi,
zwłaszcza długotrwałe, powinny być konsultowane z lekarzem lub fitoterapeutą z uwagi
na interakcję pomiędzy ziołami
i produktami spożywczymi czy
jednocześnie stosowanymi preparatami farmaceutycznymi.
Błonnik może absorbować niektóre leki np. digoksynę oraz
opóźniać wchłanianie paracetamolu i acetoaminofenazonu. Związki ketechinowe
obecne w zielonej herbacie nasilają działanie amoksycyliny
i klaritromecyny.
W przypadku podawania leków, z których w organiźmie
człowieka mogą powstawać
N-nitrozoaminy (pochodne penicyliny, pyralgina, elenium,
kardiamid) należy ograniczyć
spożycie produktów kumulujących większe ilości azotanów i azotynów. Donoszono
o interakcji wyciągu dziurawca
z cyklosporyną i teofiliną (osłabienie działania), warfaryną
i środkami antykoncepcyjnymi
(krwawienia) oraz z lekami antydepresyjnymi (zespół serotoninowy). Opisano zespół majaczeniowy u 39-letniej kobiety
zażywającej dziurawiec i tabletki waleriany (sporządzone
z korzenia kozłka lekarskiego)
łącznie z loperamidem. Allicyna
obecna w preparatach czosnkowych działa synergistycznie
z omeprazolem w zwalczaniu
infekcji H. pylori.
Bezoary są to ciała obce, które
powstają na skutek zagęszczenia leku i w ten sposób stanowią
przeszkodę w jelitach. Leki roślinne przeczyszczające, zwiększając swoją objętość poprzez
absorbcję wody mogą powodować tworzenie się takich bezoarów.
Żywokost zawiera alkaloidy
pirolizydynowe posiadające
właściwości hepatotoksyczne
i kancerogenne a lignany obecne
w jemiole mogą powodować
uszkodzenie wątroby.
Antranoidy znajdujące się
w wielu ziołach (aloes, kora
kruszyny, liście senesu) po
dłuższym okresie stosowania
powodują uzależnienie pod postacią „syndromu leniwego jelita). Dwusiarczek n-propylowy
obecny w cebuli powoduje powiększenie tarczycy.
Ostatnio donoszono o zachorowaniach na nefropatię po stosowaniu ziół chińskich. Obecny
w ziołach Fangchi (nazwa chińska) alkaloid kwasu aristolochowego spowodował ciężkie
uszkodzenie nerek. U kilku kobiet konieczne było przeszczepienie nerki. Kobiety w ciąży
powinny unikać ziół o działaniu poronnym, także preparatów roślinnych przeczyszczających takich jak kora kruszyny,
liść senesu i aloesu, korzeń rzewienia, ponieważ pobudzają
one do skurczów nie tylko jelita
ale również inne narządy miednicy małej. Do ziół wywołujących skurcze macicy należą: piołun, wrotycz, szałwia i jałowiec.
Przechodzenie składników ziół
do mleka matki powoduje, że
stosowanie antrachinowych ziół
przeczyszczających przez matkę
może wywołać biegunkę u osesków.
Dane piśmiennictwa wskazują,
że w preparatach ziołowych
znajdowały się leki syntetyczne,
metale ciężkie, pestycydy i inne
związki chemiczne. Lek ziołowy
z Hong-kongu zawierał prednison i indometacynę a chiński
preparat ziołowy - aminopirynę
i fenylobutazon. Leki te były
celowo dodawane przez producenta aby wzmocnić przeciwreumatyczne właściwości ziół.
Skażenie środowiska naturalnego człowieka powoduje zanieczyszczenie ziół metalami
ciężkimi m.in. ołowiem, kadmem, rtęcią, chromem, arsenem,
niklem, kobaltem. Zawartość
metali w roślinach nie musi odpowiadać charakterystyce geochemicznej gleby.
Ocena zawartości metali ciężkich w wybranych mieszankach ziołowych produkowanych
w Polsce wykazała, że niektóre
z nich posiadały zwiększoną zawartość metali ciężkich i z tego
względu stosowanie ich przez
dłuższy czasokres stanowi dodatkowe źródło intoksykacji ustroju. Najbardziej zanieczyszczone były zioła polecane
w nadkwasocie (942 mcg metali
ciężkich/g), stosowane w kamicy
nerkowej, bezsenności, schorzeniach dróg żółciowych i stanach
zapalnych jamy ustnej (650 mcg
metali ciężkich/g).
Dokończenie na stronie 8
8
ZDROWIE
Dokończenie ze strony 7
Dane te uzasadniają nabywanie
ziół tylko z pewnych źródeł lub
zbieranie ich na możliwie jak
najmniej skażonych terenach.
Do szczególnie niebezpiecznych związków chemicznych
obecnych w produktach roślinnych należą azotyny i azotany,
które ulegają przemianie chemicznej do związków N-nitrozowych, posiadających właściwości teratogenne, mutagenne
i karcynogenne.
Azotyny i azotany mogą być
obecne w sałacie, naci selera
i rzodkiewce oraz surowcach
roślinnych takich jak nasiona
lnu, liście pokrzywy i kora kruszyny.
CEBULA ZWYCZAJNA
(Allium Cepa) - preparaty:
Carito, Nomon, Alligerol
Cebula zwyczajna posiada
właściwości antymiażdżycowe. Obniża zawartość fibrynogenu, cholesterolu, triglicerydów, glukozy, normalizuje
stosunek HDL/LDL we krwi,
hamuje agregację płytek krwi
oraz zwiększa przepływ krwi
w tętnicach. Przeciwmiażdżycowe działanie cebuli wiąże się
z obecnością cykloalliiny, wielosiarczków - produktów rozpadu homologów alliiny i prawdopodobnie adenozyny.
CZOSNEK POSPOLITY
(Allium Sativum) - preparaty:
Alicin, Allogel, Alliofil, Alliorut, Kwai, Shen Chinese Garlic tablets, Tabletki z czosnku.
Ostatnia nowość to tabletki
czosnku dla dzieci od 3 lat
o nazwie Ali-Baby.
Badania chemiczne wykazały,
że jest to surowiec roślinny niezwykle bogaty w różne substancje, z których każda ma swoiste działanie farmakologiczne.
Z uwagi na zawartość allicyny,
ajoenu i adenozyny polecany
jest jako środek przeciwmiażdżycowy i obniżający ciśnienie tętnicze krwi. Hamowanie
procesu miażdżycowego jest
efektem przeciwdziałania agregacji płytek krwi, obniżania poziomu fibrynogenu w osoczu
oraz zwiększania aktywności
fibrynolitycznej krwi. Badania
kliniczne dowiodły, że preparaty czosnku obniżały poziom
cholesterolu i triglicerydów
w surowicy krwi oraz poprawiały przepływ w naczyniach
włosowatych osób z miażdżycą.
W praktyce medycznej czosnek jest więc wartościowym lekiem pomocniczym w leczeniu
wielu różnorodnych schorzeń;
stosuje się go między innymi
w leczeniu nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, przewlekłym
zapaleniu wątroby i dróg żółciowych, profilaktyce i leczeniu bakteryjnych, wirusowych
i grzybiczych zakażeń dróg oddechowych, w tym także choroby przeziębieniowej i grypy.
LEN (Linum usitatassimum)
Nasiona lnu są bogatym źródłem lecytyny. Olej lniany nazywany jest bioolejem z uwagi na
idealne proporcje wielonienasyconych kwasów tłuszczowych
Omega 3 i Omega 6. Siemię
lniane mielone lub preparowane
w ilości 2-3 łyżeczek dziennie
przed jedzeniem obniżają poziom cholesterolu i triglicery-
Nr 7
dów, a ponadto powodują uczucie sytości, co ma znaczenie
głównie u osób otyłych.
KARCZOCH
(Cynara Scolymus) - preparaty: Cynarein, Raphacholin
AC, Raphacholin C, Sylimarol, Sylimax, Syligran, Tinctura Cynarae
Cynara scolymus - karczoch
zwyczajny jest byliną z rodziny
astrowatych (Astraceae). Tworzy on masywne łodygi, mogące
osiągnąć wysokość nawet do 2
metrów. Są one słabo rozgałęzione, porośnięte dużymi, czasami kolczastymi liśćmi. Koszyczki kwiatowe, osiągające
średnicę do 25 cm, złożone są
z mięsistych okryw i rurkowatych kwiatów, które mają niebieskie zabarwienie. Owocem
karczocha jest niełupka. Roślina
ta jest uprawiana także w Polsce, ale w naszym klimacie nie
daje owoców. Karczochy są
warzywem stanowiącym stały
składnik diety śródziemnomorskiej.
Wyciąg z karczocha
zawiera n.in.:
cynarynę (kwas 1,5-dwukawowochinowy) - obniża stężenie cholesterolu i triglicerydów
w krwi, działa hepatotropowo
(zapobiega stłuszczeniu wątroby), żółciopędnie, żółciotwórczo oraz przeciwwirusowo.
Podany szczurom z doświadczalną miażdżycą powoduje
spadek cholesterolu o 45% i triglicerydów o 33%.
kwas chlorogenowy - neutralizuje wolne rodniki i hamuje rozwój komórek rakowych jelita
grubego u szczurów oraz trójterpeny (taraksasterol, pseudotaraksasterol), flawonoidy, sterole (beta-sitosterol), garbniki,
inulinę, witaminy (A, C, z grupy
B), związki mineralne (m.in.
potas, wapń, magnez, mangan,
żelazo, cynk).
Karczoch osłania komórki wątroby przed toksycznym działaniem alkoholu i dwusiarczku
węgla.
OWIES (Avena sativa)
Antymiażdżycowe działanie
preparatów owsa (zwłaszcza
otrąb) jest szeroko udokumentowane. 100 g otrąb owsianych
może obniżyć poziom cholesterolu w granicach 13-19%. Ilość
taka jest jednak trudno akceptowana przez pacjentów. Natomiast 25 g zmniejszyło zawartość cholesterolu o 5%.
Preparaty owsa (ziarna, płatki,
otręby) zawierają węglowodany, łatwo przyswajalne
białka, tłuszcze, witaminy
z grypy B, witaminę E, K, PP,
związki wapnia, magnezu, fosforu, żelaza, rozpuszczalnego
w wodzie krzemu oraz unikalny
hormon jakim jest malatonina.
Owies zawiera duże ilości steroli roślinnych (fitosteroli) głównie sitosterol.
Otręby owsiane obniżają zawartość cholesterolu i LDL,
natomiast nie mają wpływu
na zawartość triglicerydów
i HDL w surowicy krwi. Działają korzystnie w prewencji oraz
profilaktyce udarów mózgowych i zawałów serca zwłaszcza u osób którzy jednocześnie
chorują na cukrzycę. Beta-glikan obecny w otrębach obniża
bowiem zawartość glukozy
w krwi.
POZIOMKA POSPOLITA
(Fragaria Vesca)
Stosowane są owoce i liście
poziomki jako środek moczopędny, obniżający ciśnienie tętnicze krwi oraz przeciwmiażdżycowy. Odwary z owoców
i liści obniżają zawartość cholesterolu i triglicerydów w surowicy krwi oraz rozszerzają tętnice obwodowe. Powyższe
właściwości są efektem dużych
ilości witaminy C oraz polifenoli. Podobne właściwości posiadają truskawki.
BABKA JAJOWATA
(Plantago avata)
Nasiona babki jajowatej (10,2
g łupin nasiennych przyjmowanych przez 8-16 tyg.) powodowało spadek cholesterolu LDL
od 8 do 20%.
Polisacharydy śluzowe obecne
w nasionach pobudzają pracę
przewodu pokarmowego,
zmniejszając w ten sposób
wchłanianie cholesterolu pokarmowego.
Dobowa dawka nasion wynosi
12-40 g, zachowując proporcję
150 ml wody na każde 5 g surowca. Nie należy ich proszkować bo jełczeją.
INULINA
W ostatnich latach pojawiły się
doniesienia, że polisacharyd roślinny - inulina, pozyskiwana
z bulw topinambura (słonecznika bulwiastego - Heliantbus
tuberosus) obniża poziom cholesterolu, zwłaszcza jego frakcji LDL. Ponadto wykazuje
ona słabe działanie hipoglikemizujące oraz normalizujące
perystaltykę przewodu pokarmowego. Stosowana jest u pacjentów z nadwagą, tendencją
do zaparć, nieprawidłową tolerancją glukozy i poposiłkową
hiperglikemią.
SZAŁWIA
CZERWONOKORZENIOWA
(Salvia pogonocalyx)
Głównymi składnikami surowca są diterpeny, kwasy fenolowe, kumaryny, flawonoidy,
garbniki. Napar z szałwi działa
tonizująco na układ krążenia,
ochrania mięsień sercowy przed
niedotlenieniem, polepsza siłę
skurczu mięśnia serca oraz pojemność minutową serca. Przeciwdziała stanom zapalnym
dróg moczowych, usprawnia
funkcjonowanie nerek i zwiększa dobową diurezę. Szałwia
hamuje agregację płytek krwi.
WIERZBA PURPUROWA
(Salix purpurea) - preparaty:
Pyrosan, Reumosan, Reumogran, Capsiplex
Kora wierzby purpurowej zawiera glikozydy fenolowe (salicynę), flawonoidy, garbniki
pirokatechinowe, galatoninę,
katechinę i sole mineralne. Glikozydy fenolowe łatwo rozpadają się w przewodzie pokarmowym uwalniając alkohol
salicylowy, który utlenia się
do kwasu salicylowego. Dlatego preparaty zawierające korę
wierzby nazywane są „naturalną
aspiryną”. Obecnie uważa się,
że mogą być one szczególnie
przydatne w sytuacjach kiedy
przyjmowanie syntetycznych
preparatów zawierających kwas
salicylowy jest z różnych względów przeciwskazane. Badania
kliniczne wykazały celowość
stosowania tych preparatów
jako leków przeciwgorączkowych, przeciwzapalnych i antyagregacyjnych. Udowodniono,
że hamują one syntezę prostaglandyn i tromboksanu. Stosuje
się odwar z kory.
GŁÓG DWUSZYJKOWY
(Crataegus oxyacantha)
Surowcem są kwiaty (Flos Crataegi) i owoce (Fructus Crataegi). Kwiaty zbiera się w okresie
kwitnienia, w maju i czerwcu,
dojrzałe owoce - we wrześniu
i październiku. Kwiaty i owoce
suszy się w temperaturze
około 40oC. Ususzone kwiaty
głogu mają przyjemny zapach.
Owoce natomiast są bezwonne
i mają smak gorzkowo-kwaśny.
I kwiat, i owoc działają rozszerzająco na naczynia wieńcowe,
wzmacniają mięsień sercowy
i obniżają ciśnienie krwi. Najważniejszymi składnikami są:
flawony, leukocyjanoanidyny
(łącznie z biozydem), kwasy
trójterpenowe, pochodne puryny, saponiny, acetylocholina
i garbniki.
Preparaty z głogu wywierają tonizujący wpływ na mięsień sercowy, nieznacznie zwiększają
siłę skurczów i jednocześnie
zmniejszają ich częstość.
Zioła głogu stosuje się w postaci
odwaru lub gotowych preparatów przy nerwicach serca, bezsenności, wysokim ciśnieniu
krwi, arytmii, po zawale serca
i dolegliwościach wieku przejściowego.
MIŁORZĄB JAPOŃSKI
(Gingko biloba) - preparaty
gotowe np.: Bilobil, Ginkoben, Ginkor, Ginfofar, Intersan, Rokan, Tanakan, Tebokan, Tebonin
Gingko biloba (miłorząb japoński) jest najstarszym żyjącym
gatunkiem drzew. Karol Darwin nazywał miłorząb japoński
- żywą skamieniałością.
Przyczyn, dla których miłorząb
przetrwał aż tak długi czas jest
kilka. Pojedynczy egzemplarz
żyje bardzo długo - ok. 1000 lat.
Wykazuje on niską skłonność
do mutacji, charakteryzuje się
dużą odpornością na bakterie,
wirusy, grzyby oraz na zanieczyszczenia przemysłowe. Po
wybuchu atomowym w Hiroszimie miłorząb jako jedna z nielicznych roślin bardzo szybko
uległa regeneracji.
Wyciąg z Gingko biloba zawiera dwie podstawowe grupy
związków chemicznych: flawonoidy i terpeny. Poza tym
znajduje się w nim pewna ilość
kwasów organicznych, nadających wyciągowi charakter
kwaśny i poprawiających rozpuszczalność substancji biologicznie czynnych w wodzie. Są
to kwasy: hydroksykinurenowy,
kinurenowy, wanilinowy, p-hydroksybenzoesowy i inne.
Terpeny stanowią 6% substancji
biologicznie czynnych zawartych w wyciągu. Mają one swoistą budowę chemiczną, charakterystyczną tylko dla Gingko
biloba i zostały opisane przez
badaczy japońskich. Wyróżnia
się w nich gingkolidy A, B i C
oraz bilobalidy.
Największą grupę związków
chemicznych stanowią flawonoidy. Standaryzowany wyciąg
biloba powinien zawierać 24%
flawonoidów.
Wyciąg z Gingko biloba wpływa
na naczynia krwionośne, lepkość krwi i procesy metaboliczne, ochrania ultrastruktury
komórki przed wolnymi rodnikami oraz modeluje niektóre systemy enzymatyczne.
Jego korzystne działanie na komórki mózgowe jest następstwem wzrostu przepływu krwi
i zwiększenia dostaw tlenu
oraz substancji odżywczych.
Preparaty z miłorzębu są zalecane w miażdżycy, szczególnie w profilaktyce i rehabilitacji udarów mózgowych,
w stanach poudarowego otępienia oraz różnego rodzaju dolegliwościach związanych z miażdżycą naczyń mózgowych jak
zawroty głowy, zaburzenia
równowagi, szum w uszach
i zaburzenia widzenia. Wyciąg
z miłorzębu działa korzystnie
w upośledzeniu pamięci i koncentracji umysłowej oraz stosuje się w schorzeniach naczyń
żylnych, zakrzepowo-zatorowych i łamliwości naczyń włosowatych. Doświadczalnie wykazano zmniejszenie częstości
występowania migotania komór
raz pobudzeń przedwczesnych
komorowych.
PADMA 28 - preparat
wieloziołowy
Obniża poziom cholesterolu,
LDL, triglicerydów oraz zwiększa ilość HDL w surowicy krwi.
Padma 28 zmniejsza lepkość
krwi i agregację płytek krwi
oraz neutralizuje wolne rodniki.
Wolne rodniki utleniając LDL
przyspieszają tworzenie się blaszek miażdżycowych.
PYŁKI KWIATOWE
- np. Pollen, Certinin
Obniżają poziom cholesterolu i triglicerydów w surowicy krwi, hamują agregację
płytek krwi i zwiększają aktywność fibrynolityczną krwi.
Istnieje wiele obserwacji eksperymentalnych dotyczących
korzystnego działania pyłków
kwiatowych na układ sercowo-naczyniowy. Podawane królikom hamowały proliferację
miocytów w obrębie zmian
miażdżycowych zlokalizowanych w aorcie i w ten sposób
zapobiegały powstawaniu blaszek miażdżycowych. Ocena
wpływu pyłków kwiatowych na
izolowane serce szczura wykazała zwiększenie kurczliwości
mięśnia sercowego oraz wzrost
przepływu wieńcowego.
Pyłki kwiatowe łagodnie obniżają podwyższone ciśnienie tętnicze krwi oraz poprawiają zdolność zapamiętywania
u osób w podeszłym wieku oraz
po udarach mózgowych.
Wielonienasycone kwasy
tłuszczowe (WNKT)
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe należą do dwóch grup
W-6 (n-6) i W-3 (n-3). Prozdrowotne właściwości WNKT są
wynikiem wynikiem stężenia
cholesterolu LDL, hamowania
agregacji płytek krwi i syntezy
tromboksanu oraz obniżania
ciśnienia krwi.
Głównym kwasem tłuszczowym z rodziny W-6 jest kwas
linolowy (C 18:2). Występuje
w nasionach roślin oleistych.
Bogate w kwas linolowy są
oleje: krokoszowy, słonecznikowy, kukurydziany i sojowy,
a także produkowane z nich
miękkie margaryny.
Przedstawicielami WNKT
z rodziny W-3 jest: kwas a-linolenowy (C 18:3). Kwas a-linolenowy (ALA) występuje
w niektórych olejach roślinnych
(lniany, rzepakowy). niektórych
jarzynach a w szczególności
w planktonie i rybach morskich.
Do roślinnych źródeł W-3
WNKT należą rośliny strączkowe, takie jak soja i fasola,
a także orzechy i siemię lniane.
Inne rośliny zawierające te
związki to warzywa, a wśród
nich pory i portulaka. Portulaka to warzywo o zielonych
liściach, które zawiera nie tylko
ALA ale jako jedno z niewielu
znanych roślin także kwas eikozapentaenowy (EPA). Portulaka jest stałym składnikiem
diety śródziemnomorskiej.
Kwas linolowy podobnie jak
ALA muszą być dostarczone
z pożywieniem ponieważ
nie mogą być syntetyzowane
w tkankach zwierząt i człowieka.
Jednonienasycone kwasy
tłuszczowe
Jednonienasycone kwasy
tłuszczowe obniżają stężenie
LDL i podnoszą poziom HDL
w krwi.
Głównym przedstawicielem
jednonienasyconych kwasów
tłuszczowych jest kwas oleinowy obecny w oleju oliwkowym, rzepakowym oraz
arachidynowym, a także w produkowanych z nich margarynach. Oliwa jest podstawowym
tłuszczem stosowanym w diecie
śródziemnomorskiej.
Spożycie kwasów tłuszczowych
jednonienasyconych powinno
wynosić 10-15% ogółu energii. Oleje zawierające te kwasy
nadają się do smażenia, gdyż
mając tylko jedno podwójne
wiązanie nie są podatne na utlenianie w takim stopniu, jak olej
słonecznikowy, sojowy bądź
kukurydziany.
WIESIOŁEK (Oenothera) -
preparaty: Gammolin, Linokaps E 500, Oeparol, Alliogal (olej z nasion wiesiołka +
substancje aktywne czosnku),
Eumol Activ 500 (olej + 10 mg
Vit. E), Evening primrose oil,
Naudicelle - olej z nasion wiesiołka
Rodzaj wiesiołek (Oenothera)
pochodzi z Ameryki Północnej i obejmuje ponad 140 gatunków roślin. Do Europy został sprowadzony w 1619 r.
Na ogólną liczbę 70 gatunków
i mieszańców wiesiołka występujących w Europie, zaledwie 20 zbadano dotąd pod
względem chemicznym składu
oleju, uzyskiwanego z ich nasion. W Polsce najczęściej
występuje O. biennis - wiesiołek dwuletni. Olej z wiesiołka
znalazł zastosowanie w różnych schorzeniach. Należy jednak podkreślić jego znaczącą
rolę w prewencji i rehabilitacji udaru mózgu oraz zawału
serca. Obniża poziom cholesterolu i LDL w surowicy krwi,
zmniejsza agregację płytek
krwi i tworzenie się zakrzepów
wewnątrz tętniczych, obniża
ciśnienie tętnicze oraz neutralizuje wolne rodniki.
Wartość zdrowotna i lecznicza nasion
wiesiołka wynika z jego składu chemicznego a przede wszystkim z obecności
oleju roślinnego zawierającego bardzo
dużo bo ponad 80% niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny
W-6, a wśród nich rzadko spotykany
w olejach kwas g-linolenowy. Dla porównania: zawartość tych kwasów w oleju
słonecznikowym wynosi 62%, sojowym
- 50% a w rzepakowym tylko 30%. Olej
z wiesiołka zawiera ponadto białka, węglowodany, witaminy, wapń, magnez, potas, fosfor, żelazo i cynk. W trakcie dojrzewania, nasiona wiesiołka pochłaniają
metale ciężkie. O ile więc używane są nasiona to należy pamiętać, aby wiesiołek
zbierać z terenów nieskażonych a więc
z dala od traktów komunikacyjnych, garbarni, kopalni, koksowni itp. Metale te nie
przechodzą do tłoczonego z nasion oleju.
OGÓRECZNIK LEKARSKI - (Borago
officinialis) - preparaty: Borago oil
(preparat złożony), Boragoglandyna,
Biogal, Boracelle olej z ogórecznika,
(olej + 5 mg Vit. E
Olej z nasion ogórecznika zawiera pokaźne ilości kwasów W-6. Z tego względu
obniża on poziom cholesterolu, LDL, normalizuje stosunek HDL/LDL oraz posiada silne właściwości przeciwutleniające. Polecany jest w miażdżycy naczyń
mózgowych, udarach mózgowych i zawałach serca oraz w miażdżycy zarostowej tętnic.
Badania kliniczne dowiodły, że olej ten
łagodził objawy miażdżycy naczyń móz-
gowych co najmniej u 30% leczonych
osób. Poprawa dotyczyła lepkości krwi
i elastyczności naczyń ocenianych metodą komputerowej reoencefalografii.
Obserwowano także polepszenie pamięci
wydarzeń bezpośrednich, zdolności do
koncentracji oraz zmniejszenie chwiejności emocjonalnej.
i hydroksy-4-galegina o właściwościach
hipoglikemicznych. Blokują one enzymy
utleniające w cyklu Krebsa powodując
w ten sposób zwiększony wychwyt glukozy przez komórki.
W rutwicy obecne są związki chromu
których niedobór ma prawdopodobnie
wpływ na kliniczny przebieg cukrzycy.
Zioła o właściwościach
hipoglikemicznych
SZAŁWIA LEKARSKA (Salvia officina-
Prawie każdy chory na cukrzycę typ 2 posiada zmiany miażdżycowe w tętnicach
i z tego względu jest bardziej narażony na
zawał serca od osób z prawidłową gospodarką węglowodanową.
KOZIERADKA GRECKA (Trigonella foenum-graecum)
Odwar z nasion kozieradki zawierają
szereg substancji o właściwościach hipoglikemicznych np. kwas nikotynowy,
trygonelinę i kumarynę. Trygonelina podawana szczurom z cukrzycą alloksanową utrzymywała swoje działanie przez
24 godz. Kwas nikotynowy oraz flawonoidy znajdujące się w nasionach działają
korzystnie na gospodarkę lipidową. Hipoklikemiczne właściwości tego surowca
wynikają także z obecności substancji śluzowych, głównie mannogalaktanu, które
opóźniają jelitowe wchłanianie składników odżywczych, w tym węglowodanów.
RUTWICA LEKARSKA
(Galega officinalis)
Roślina a zwłaszcza jej nasiona zawierają pochodne guanidyny jak galegina
ZDROWIE
Nr 7
lis, Salvia lavandulifolia Vahl. )
Napar z iści szałwi zawiera tujon, cyneol,
garbniki, di- i triterpeny, flawonoidy i fenolokwasy. Posiadają one działanie hipoglikemiczne na skutek stymulacji wydzielania insuliny, hamowania wchłaniania
jelitowego glukozy i zwiększenia wychwytu glukozy przez komórki.
JAŁOWIEC POSPOLITY
(Juniperus communis)
Chociaż owoce jałowca zawierają 1343% cukru to obniżają stężenie glukozy
w krwi na skutek aktywacji komórkowej
resorbcji glukozy. W badaniach doświadczalnych spadek ten wynosił około 35%.
Działanie owoców jałowca w dawce 500
mg/kg jest porównywalne z właściwościami hipoglikemicznymi 3 mg/kg glibenklamidu. Długotrwałe stosowanie
tego surowca wymaga okresowej kontroli
czynności nerek z uwagi na obecność b-pinenu, posiadającego właściwości nefrotoksyczne.
Przed zastosowaniem ziół warto skontaktować się z lekarzem
prof. dr hab. nauk med.
Paulin Moszczyński
Bibliografia
Bazylko A., Strzelecka H.: Surowce roślinne stosowane w terapii cukrzycy. Herba Pol. 1997, 43, 253270.
Biuletyn Leków: Wyciąg z czosnku i zielona herbata
wobec Helicobacter pylori. 1999, 8/1, 4-4.
Biuletyn Leków: Działania niepożądane wywołane
przez leki roślinne. 1999b, 8/1, 7-7.
Biuletyn Leków: Interakcje z preparatami ziołowymi. 1999, 8/3-4, 3-3.
Biuletyn Leków: Interakcje leków z wyciągiem
z dziurawca. 2000a, 9/1, 4-4.
Biuletyn Leków: Leki powodujące jąkanie. 2000b,
9/1/, 7-7.
Biuletyn Leków: Zwężenie przerostowe odźwiernika u noworodków leczonych erytromycyną.
2000c, 9/1/, 7-7.
Borins M.: Leki ziołowe mogą być niebezpieczne.
Med. po Dypl., 1999, 8, 55-63.
Borkowski B.: Przeszłość i przyszłość leku roślinnego. Farm. Pol., 1996, 52, 1085-1095.
Borkowski B.: Roślinne środki przeciwmiażdżycowe
Antisclerotica. Farm. Pol. 1998, 54, 10, 435-447.
Drozdzowska B., Pluskiewicz W.: Osteoporoza posterydowa. Przegl. Lek., 1999, 56, 157-160.
Einarson T.R.: Drug-related hospital admissions.
Ann Pharmacother., 1993, 27, 832-840.
Hasik J.: Nowe poglądy na temat przeciwmiażdżycowego działania czosnku. Herba. Pol. 1998, 44, 2,
147-149.
Kwapuliński J., Mirosławski J., Rochel R., Wiechuła
D., Kraśnicka A., Iwanek K.: Zawartość metali ciężkich w wybranych mieszankach ziołowych. Pol. Tyg.
9
Lek., 1994, 49, 548-551.
Lutomski J.: Znaczenie cebuli (Allium Cepa L.) we
współczesnej terapii. Herba Pol. 1992, 38, 1, 37-45.
Moszczyński P., Gułajski M.: Naturoterapia miażdżycy. Praktyczne Porady.
Szkoła Zdrowego Życia w Poznaniu, 1997 r.
Moszczyński P.: Fitoterapia w profilaktyce i leczeniu schorzeń wieku dojrzałego. Lek w Polsce, 1999,
7, 23-36.
Moszczyński P.: Leki roślinne w profilaktyce i leczeniu niedokrwienia mózgu. Cz. I. Wiadomości Zielarskie Nr 10, 1997 r.
Niedworok J.: Właściwości biologiczne i terapeutyczne standaryzowanych preparatów z aronii
czarnoowocowej (Aronia Melanocarpa Elliot). Lek
w Polsce 2002, 11, 56-63.
Oleg B.: Karczoch (cynara scolymus) - roślina lecznicza roku 2000 w Polsce. Lek w Polsce, 2001, 7,
96-104.
Oleg B.: Magia czosnku. Lek w Polsce, 2002, 1, 3943.
Olędzka R.: Lecznicze właściwości otrąb owsianych
i innych produktów owsa. Farm. Pol. 1994, 50, 18,
847-850.
Patalan M.: Skład, działanie i zastosowanie wyciągu z Ginko Biloba L. Herba Pol. 1993, 39, 3, 147150.
Piotrowska-Jarzębska J., Mikołuć B., Motkowski R.:
Rola antyoksydantów żywieniowych w stanie zdowia i choroby. Terapia 2002, 1, 43-50.
Pirmohamed M., Breckenridge A.M., Kitteringham
N.R., Park B.K.: Niepożądane reakcje na leki. BMJ,
2000, 3, 60-64.
Artykuł jest przedrukiem z LIDER-a.
ZDROWIE
Palenie papierosów zabija
Choroby tytoniowo zależne
Przegląd piśmiennictwa i badania własne
Nałogowymi palaczami jest obecnie 215 milionów Europejczyków powyżej 15
roku życia, w tym 130 milionów mężczyzn i 85 milionów kobiet.
Palenie tytoniu to nałóg wywołany przez uzależnienie farmakologiczne od
nikotyny oraz uzależnienie behawioralne, na które mają wpływ czynniki
psychologiczne, środowiskowe i społeczne.
Rozpowszechnienie tego nałogu jest
efektem aprobowanych stereotypów,
że palenie jest symbolem dorosłości,
służy podniesieniu swojej wartości
oraz jest sposobem na radzenie sobie
z niepowodzeniami i napięciami. Przeważająca większość bo 90% dorosłych
palaczy zaczyna regularnie palić przed
18 r.ż. Uzależnienie powoduje, że palacze kontynuują nałóg ze względu na
odczuwanie w czasie palenia przyjemności, uspokojenia lub pobudzenia. Palenie staje się sposobem na radzenie sobie ze stresem oraz kontrolą masy ciała.
Dym tytoniowy jest aerosolem składającym się z gazów i cząsteczek
o wymiarze 0,1-2 mikronów, głównie cząsteczek węgla (40-80 miliardów z 1 papierosa) opłaszczonych różnymi związkami chemicznymi. 97%
tych cząsteczek zostaje zatrzymanych
w drogach oddechowych.
Za główne trucizny dymu tytoniowego
uważa się nikotynę i jej pochodne, benzopiren i inne cykliczne węglowodory,
metale ciężkie, tlenek azotu, aceton,
metanol, cyjanki, amoniak, benzen,
nitrozoaminy, formaldehyd i chlorek
winylu, pierwiastki promieniotwórcze
(węgiel C14 i polon Po210).
Palenie papierosów uważa się za
główne obok żywności źródło kadmu.
Przeprowadzone badania wykazały, że
w organizmie palacza występują około
dwukrotnie większe zawartości kadmu
niż u człowieka niepalącego.
Kadm zaliczany jest do najsilniej toksycznych metali ze względu na swoje
właściwości toksykodynamiczne oraz
stale wzrastającą emisję tego pierwiastka do środowiska. Kadm przenika do ustroju przez drogi oddechowe
i przewód pokarmowy. Wydalany jest
powoli i kumuluje się głównie w nerkach, wątrobie, trzustce, nadnerczach,
słabiej w płucach.
Długotrwałe palenie tytoniu wiąże się
z wytworzeniem uzależnienia na nikotynę. Związek ten (alkaloid) szybko
dostaje się do krążenia płucnego, a następnie do mózgu (10-15 sekund od zaciągnięcia się dymem) gdzie stymuluje
wydzielanie takich neuroprzekaźników
jak acetylocholina, noradrenalina, dopamina i serotonina. Dochodzi więc do
pobudzenia układu współczulnego lub
zahamowania układu przywspółczulnego.
Nikotyna podana dożylnie w dawce
1-1,5 mg (zawartość nikotyny w jednym papierosie) może spowodować
śmierć dorosłego człowieka. Przeciętnie, osoba paląca przyswaja 10-20%
nikotyny zawartej w papierosie.
Nikotyna metabolizowana jest ostatecznie do ketonu kotyniny, ale docho-
dzi także do jej biotransformacji do
wysoce reaktywnych substancji, np. nikotynopochodnych nitrozamin tworzących kowalencyjne połączenia z DNA.
Wśród wielu nitrozoamin dwie z nich:
4-(N-metylo-N-Nitrozoamino)-1-(3-pirydylo)-1-butanon (NNK) i N-nitrozonornikotyna (NNN) odznaczają się
silnymi własnościami kancerogennymi
w stosunku do niektórych komórek ssaków. NNK indukuje zmiany nowotworowe w płucach, wątrobie i jamie nosowej szczurów.
Należy podkreślić, że dym tytoniowy
zawiera duże ilości wolnych rodników,
zwłaszcza wolnych rodników tlenowych nazywanych także reaktywnymi
formami tlenu.
Mechanizmy
toksycznego działania
wolnych rodników
Uszkodzenie materiału genetycznego
(mutacje, nowotwory)
Utlenianie wielonienasyconych
kwasów tłuszczowych (miażdżyca)
Przyśpieszenie procesów starzenia
się komórek (inaktywacja enzymów,
uszkodzenie kolagenu, śmierć
komórki)
W wielu przypadkach palenie papierosów przyczynia się do nasilenia zmian
chorobowych będących konsekwencją ekspozycji zawodowej na różnego
rodzaju czynniki szkodliwe obecne
w miejscu pracy. Ekspozycja na azbest
w połączeniu z paleniem papierosów
zwielokrotnia ryzyko zachorowania
na raka płuca.
Istnieje efekt sumujący szkodliwego
działania dymu tytoniowego i związków chemicznych obecnych w atmosferze (np. tlenków azotu i siarki, radonu).
Badania własne wykazały, że zawodowe narażenie na rozpuszczalniki
organiczne zawierające węglowodory
aromatyczne nasila depresyjne działanie dymu tytoniowego zarówno w zakresie odporności humoralnej jak i komórkowej pracowników.
Konsekwencje zdrowotne palenia papierosów są bardzo poważne i łączą
się ze zwiększoną częstością występowania takich chorób cywilizacyjnych jak nowotwory, choroby układu
sercowo-naczyniowego, czy dróg oddechowych.
Rak płuca
Dym tytoniowy powstający ze spalenia papierosa (zawiera ponad, 4000
substancji chemicznych, w tym co najmniej 40 o działaniu rakotwórczym),
jest przez palacza wprowadzany głęboko do płuc, a stamtąd rozprowadzany po całym organizmie.
Rak płuca zajmuje pierwsze miejsce
na liście przyczyn zgonów z powodu
nowotworu zarówno u mężczyzn, jak
i kobiet. Odsetek przeżyć 5-letnich
wśród wszystkich chorych wynosi 1315%.
80-90% przypadków raka płuca jest
bezpośrednio związanych z paleniem
papierosów. Ryzyko zależne od palenia, jest więc dużo większe niż ryzyko
dotyczące innych raków.
W badaniu American Cancer Society
Cancer Prevention Study II, jednym
z największych jak dotychczas badań
populacyjnych wykazano, że ryzyko
zgonu z powodu raka płuca wśród
mężczyzn i kobiet aktualnie palących
(bez określenia liczby wypalanych papierosów dziennie) było odpowiednio
21-krotnie i 12-krotnie większe w porównaniu z osobami, które nigdy nie
paliły.
Po około 15 latach abstynencji ryzyko
maleje o około 80-90% w porównaniu
z osobami palącymi. Nigdy jednak nie
obniża się ono do poziomu ryzyka takiego jak w przypadku osób, które nigdy nie paliły.
Względne ryzyko śmierci z powodu
raka płuca u byłych palaczy jest ponad
5-krotnie wyższe niż u tych, którzy nigdy nie palili, natomiast w odniesieniu
do kobiet wartość ta wynosi 2,4.
Inne nowotwory
Palenie papierosów
zwiększa ryzyko
następujących
nowotworów:
10 ZDROWIE
rak nosogardzieli (dwukrotny wzrost
ryzyka),
rak języka, jamy ustnej, ślinianek
(ryzyko wzrasta od 6 do 27 razy),
nowotwór gardła (ryzyko wzrasta 12
razy),
przełyku (8 do 10 razy),
krtani (10 do 18 razy),
żołądka (2 do 3 razy),
nerek (pięciokrotny wzrost ryzyka),
pęcherza moczowego (trzykrotny),
rak prącia (ryzyko wzrasta 2 do 3
razy),
trzustki (2 do 5 razy),
okrężnicy (3 razy) i odbytu (5 do 6
razy)
Niektóre badania wskazują na związek pomiędzy paleniem a rakiem
sutka i białaczkami.
Układ sercowo
-naczyniowy
Choroby wywołane
paleniem papierosów
- nagły zgon
- zawał serca
- choroba wieńcowa
- udar mózgu
- miażdżyca zarostowa tętnic kończyn
- tętniak aorty
Za rozwój miażdżycy, a więc za zwiększoną liczbę zawałów serca i udarów
mózgowych u palaczy papierosów odpowiedzialne jest uszkodzenie śródbłonka naczyń tętniczych, wzrost poziomu cholesterolu i LDL, obniżone
stężenie HDL, zwiększony opór naczyniowy, skłonność do zakrzepicy,
arytmie, zaburzenia wymiany gazowej w płucach i upośledzenie podaży
tlenu. Wypalenie 2 papierosów powoduje 100-krotne nasilenie adhezji płytek i w efekcie kaskadowe uwolnienie
substancji powodujących proliferację
mięśni gładkich naczyń. Zjawiska te
zaburzają przepływ wieńcowy i perfuzję mięśnia serca.
Dym tytoniowy ma istotny wpływ na
powstanie zawału serca i na rozległość
obszaru niedokrwienia. Może to być
wynikiem działania wolnych rodników w okresie uszkodzenia reperfuzyjnego na poziomie mitochondriów,
prowadzące do gorszego wykorzystania tlenu i mniejszej syntezy adenozytrójfosforanu w komórkach . Nadprodukcja wolnych rodników prowadzi
do naruszenia homeostazy peroksydacyjno-antyoksydacyjnej („stres oksydacyjny”) i uszkodzeń zarówno strukturalnych i czynnościowych lipidów,
białek, cukrów oraz kwasów nukleinowych komórki.
Badania kliniczne GUSTO I, przeprowadzone w 15 krajach w tym w Polsce, dotyczyły oceny wieku pacjentów
kiedyś zachorowali na zawał serca.
Wykonano je wśród 11 975 osób niepalących, u 17 507 palących i u 11
117 i byłych palaczy. Stwierdzono,
że średnia wieku w grupie aktualnie
palących wynosiła 55,4 ± 10,9 lat,
w grupie niepalących 65,9 ± 11,5 lat,
a w grupie byłych palaczy 64,1 ± 10,3
lat. U palących zawał serca wystąpił
o 11,5 lat wcześniej niż w grupie niepalących. Badania te wykryły także,
że zawał serca występował w grupie
palących przy mniejszym zaawansowaniu zmian miażdżycowych w tętnicach wieńcowych niż u osób niepalących.
Ryzyko zawału mięśnia sercowego
obniża się po zaprzestaniu palenia
szybko podczas gdy z badań Coronary
Artery Surgery Study wynika, że korzyści leczenia operacyjnego u chorych kontynuujących palenie są prawie żadne.
Do niedawna sądzono, że osoby pa-
Nr 7
lące tytoń mają niższe wartości ciśnienia tętniczego niż niepalące. Rzeczywiście, w przypadkowych pomiarach
ciśnienia stwierdzono wyższe wartości w populacji osób niepalących,
jednak 24-godzinne monitorowanie
ciśnienia tętniczego wykazuje podwyższoną średnią wartość ciśnienia
zarówno skurczowego jak i rozkurczowego u palących. Po wypaleniu
jednego papierosa poziom adrenaliny wzrasta z 44±4 do 113±27 pg/ml,
a noradrenaliny z 227±3 do 324±39
pg/ml. Powoduje to gwałtowny wzrost
ciśnienia tętniczego o ok. 6% i przyspieszenie częstości serca o ok. 14%.
Jednym z najczęstszych powikłań
nadciśnienia tętniczego jest przerost
lewej komory. Stanowi on poważne
zagrożenie i jest niezależnym czynnikiem ryzyka choroby wieńcowej i nagłego zgonu, który częściej występuje
u palaczy. Stwierdzono bowiem na
podstawie badań echokardiograficznych, że wśród pacjentów z podobnym ciśnieniem tętniczym osoby palące tytoń mają większą masę lewej
komory.
Miażdżycę naczyń obwodowych kończyn dolnych można uznać za chorobę
typową wśród palaczy papierosów.
U osób dotkniętych tym schorzeniem
palacze i byli palacze stanowią około
90% chorych.
Zarostowo-zakrzepowe zapalenie naczyń (choroba Buergera), związane
ze zmianami zapalnymi w obrębie
małych tętnic i żył, występuje niemal
wyłącznie u palaczy. Choroba ta powoduje znaczną umieralność wśród
chorych po 30 i 40 r.ż. Szczególnie
wysokie ryzyko amputacji kończyn
dotyczy tych chorych, którzy nadal
palą. Jedynym skutecznym leczeniem
jest zaprzestanie palenia.
Udar mózgu
Badanie Chorób Serca Framingham
było jednym z pierwszych, które
oceniło związek palenia z rodzajem
udaru, jak również znaczenie liczby
wypalanych papierosów i wpływ zaprzestania palenia. Wykazano, że palenie stanowi niezależny czynnik ryzyka udaru, a szczególnie postaci
niedokrwiennej zawału mózgu. Ryzyko względne udaru u nałogowych
palaczy (>40 sztuk papierosów dziennie) było dwa razy większe niż u palących < 10 sztuk. Ryzyko to wzrastało
wraz ze zwiększeniem liczby wypalanych dziennie papierosów, zaś zaprzestanie palenia zmniejszyło wskaźnik względnego ryzyka do wartości
występujących u osób niepalących.
Zmniejszenie ryzyka obserwowano
po upływie około 2 lat od zarzucenia
palenia, a spadek do wartości u osób
niepalących następował po około 5
latach. Wysoki stopień zależności od
palenia papierosów wykazano w przypadkach incydentów zakrzepowych
w naczyniach mózgowych, zatorów
oraz krwawień podpajeczynówkowych. Względne ryzyko krwawień
podpajęczynówkowych było znacząco
wyższe niż ryzyko zakrzepów.
Wśród kobiet palących 25 i więcej papierosów dziennie ryzyko zmian zakrzepowo-zatorowych w naczyniach
mózgowych wynosiło 2,7 podczas
gdy prawdopodobieństwo wystąpienia
krwawienia podpajęczynówkowego
było nawet 10 razy wyższe niż w grupie niepalących (Nurses Health Study).
Ryzyko względne wystąpienia udaru
u palaczy z nadciśnieniem tętniczym
jest pięciokrotnie wyższe niż wśród
palaczy z prawidłowym ciśnieniem
krwi, a dwudziestokrotnie wyższe niż
u osób niepalących z prawidłowym
ciśnieniem. Leczenie farmakologiczne
nadciśnienia u palaczy zmniejsza częstość występowania udaru mózgo-
wego w znacznie mniejszym stopniu
niż u niepalących pacjentów.
Inne skutki zdrowotne palenia papierosów
Palenie papierosów
zwiększa ryzyko
zachorowania na:
Przewlekłe zapalenie oskrzeli
Zapalenie płuc
Astmę oskrzelową
Chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy
Chorobę refluksową przełyku
Kataraktę
Tytoniowe niedowidzenie
Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem
Paradontozę
Osteoporozę
Chorobę Crohna
Powoduje mniejszą płodność i niższa
wagę urodzeniową noworodków
Powoduje przedwczesne starzenie
się skóry i wypadanie włosów
Powoduje przedwczesne wystąpienie menopauzy
Przewlekła obturacyjna
choroba płuc (POChP)
POChP definiowana jest jako utrudnienie przepływu powietrza w drogach
oddechowych spowodowane przewlekłym zapaleniem oskrzeli i rozedmą.
Powyższa klasyfikacja wyklucza inne
przyczyny ograniczające wentylację
płuc, takie jak zwłóknienie torbielowate, astma, rozstrzenia oskrzeli i zarostowe zapalenie oskrzelików.
Przewlekłe zapalenie oskrzeli charakteryzuje się kaszlem połączonym z odkrztuszaniem, utrzymującym się przez
co najmniej 3 miesiące w roku w ciągu
kolejnych dwóch lat. Rozedma określana jest jako powiększenie i uszkodzenie końcowych przestrzeni powietrznych płuc.
Najważniejszym czynnikiem ryzyka
POChP jest palenie tytoniu, choć wiadomo, że choroba rozwija się tylko
u 15% palaczy. Uważa się, że czynniki
genetyczne sprawiają, iż układ oddechowy niektórych osób jest szczególnie wrażliwy na działanie dymu tytoniowego.
Poznano jeden z takich czynników
a mianowicie niedobór alfa1-antytrypsyny w surowicy, głównego inhibitora elastazy, enzymu rozkładającego
elastynę. Brak alfa1-antytrypsyny skutkuje zwiększoną wrażliwością na niszczące działanie tej proteazy. Palenie tytoniu przez osobę, u której istnieje taki
niedobór, może już w młodym wieku
prowadzić do rozwoju ciężkiej płatowej rozedmy płuc. Występowanie POChP także w rodzinach, w których nie
stwierdzono niedoboru alfa1-antytrypsyny, wskazuje na obecność jeszcze
innych czynników genetycznych odpowiadających za zwiększoną wrażliwość tkanki płucnej na dym tytoniowy.
Istnieją trzy główne mechanizmy
za pomocą których ekspozycja na
dym tytoniowy wywołuje POChP: 1)
zmiana równowagi pomiędzy proteazami i antyproteazami w tkance płucnej (przewaga proteaz powoduje niszczenie tkanki płucnej), 2) zaburzenia
immunologiczne oraz 3) interferencja
palenia tytoniu z mechanizmem klirensu płucnego.
Zebrano wiele danych przemawiających za udziałem mechanizmów
immunologicznych w powstawaniu
POChP u palaczy. Palacze częściej
chorują na infekcje górnych dróg oddechowych niż niepalacy. Palenie tytoniu upośledza funkcje limfocytów B
i T, np. produkcję cytokin po stymula-
cji antygenowej oraz zjawiska odporności nieswoistej zarówno humoralnej
jak i komórkowej.
Palenie tytoniu upośledza wreszcie
mechanizmy klirensu płucnego z powodu zmian w nabłonku rzęskowym
oskrzeli, oczyszczającym drogi oddechowe z cząsteczek wdychanych z powietrzem. Aparat rzęskowy oskrzeli
początkowo mniej sprawny w zakresie transportu rzęskowo-mucynowego
ulega później trwałemu zniszczeniu.
Układ pokarmowy
Dym tytoniowy uważany jest za czynnik wywołujący chorobę refluksową
przełyku oraz chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy.
Palenie papierosów zwalnia opróżnianie żołądka z pokarmów stałych oraz
przyspiesza pasaż płynnej komponenty
pokarmu, co wpływa istotnie na zakwaszanie dwunastnicy.
Nikotyna zwiększa sekrecję kwasu
solnego, pepsyny i wazopresyny, czynność motoryczną żołądka, refluks
dwunastniczo-żołądkowy oraz ryzyko
infekcji Helicobacter pylori. Substancja ta osłabia działanie antagonistów
receptorów H2, jak również zmniejsza: syntezę prostaglandyn, przepływ
krwi w śluzówce żołądka, wydzielanie śluzu oraz naskórkowego czynnika
wzrostu.
Nikotyna zaburza więc homeostazę w zakresie czynników „agresji”
i „ochrony” błony śluzowej żołądka.
Ciąża a palenie
papierosów
Składniki dymu tytoniowego przechodzą przez łożysko i działają toksycznie
na płód. Stwierdzono obecność metabolitów nikotyny m.in. substancji nikotynopochodnej nitrozaminy (NNK)
w pierszym moczu noworodków matek palących w ciąży.
Poziom NNK dochodził do 10% ilości
występującej w moczu dorosłych palaczy.
Już w latach 1868-1879 udowodniono
większą śmiertelność niemowląt urodzonych przez matki palące papierosy, w porównaniu ze śmiertelnością ogólną. W 1935 r. Sontag i Walace
donosili o przyspieszeniu tętna płodu
po wypaleniu kilku papierosów przez
ciężarną. Stwierdzili również niekorzystny wpływ dymu tytoniowego na
wytwarzanie kobiecego mleka. Współczesne badania statystyczno-epidemiologiczne rejestrują wzrost częstości poronień przez kobiety palące
w ciąży. Palenie tytoniu ma również
wpływ na wagę łożyska. Obserwacje
ponad 7000 ciężarnych w Kalifornii
wykazały, że łożyska palących miały
o kilkadziesiąt procent większą masę
od łożysk kobiet niepalących. Im wyższa była masa tych łożysk tym niższy
był ciężar płodu. Za powyższe zjawiska odpowiedzialny jest głównie
tlenek węgla stanowiący 30% dymu
papierosowego, który powoduje niedotlenienie tkanek płodu. U kobiet palących tytoń dochodzi do zmniejszenia
się ilości witaminy C i kwasu foliowego w organiźmie.
Kwas foliowy jest pojęciem uproszczonym dla folianów, dużej grupy
związków chemicznych pochodnych kwasu foliowego występujących
w 5 formach koenzymatycznych. Ponieważ foliany uczestniczą w syntezie kwasów nukleinowych to są one
niezbędne do rozwoju wszystkich komórek. Niedobór folianów wywołuje
niedokrwistość oraz wady wrodzone
cewy nerwowej.
Nie zamknięcie się cewy nerwowej
prowadzi do bezmózgowia, przepuklin
okolicy głowy i rdzenia kręgowego. Są
to wady powstałe w na przełomie trzeciego i czwartego tygodniu rozwoju
płodowego. Bezmózgowie jest wadą
letalną, dzieci giną niemal natychmiast
po urodzeniu.
Badania tysięcy kobiet w ciąży wykazały, że takie powikłania jak krwawienia z dróg rodnych, wcześniejsze odklejenie łożyska, łożysko przodujące
- występują dwukrotnie częściej u palących w porównaniu z kobietami niepalącymi. U wieloródek odsetek tych
powikłań był nawet sześciokrotnie
większy.
Palenie papierosów jest przyczyną 1114% wszystkich przedwczesnych porodów. Wśród kobiet wypalających 20
papierosów dziennie występuje 116
porodów przedwczesnych na 1000 porodów, podczas gdy wśród kobiet niepalących - 77. Palenie tytoniu wpływa
ujemnie na laktację powodując skrócenie okresu karmienia. Wiele danych
wskazuje na niekorzystny wpływ palenia papierosów na masę urodzeniową
płodu. Masa noworodków urodzonych przez palące matki jest z reguły
o około 200 g mniejsza w porównaniu z masą noworodków urodzonych
przez matki niepalące. Zmniejszanie
się masy urodzeniowej noworodków
jest uzależnione od liczby wypalanych
papierosów. Niemniej jednak, szansa
urodzenia noworodka o prawidłowej
masie ciała przez palaczkę, która zaniechała palenia na okres ciąży jest
taka sama jak przez kobietę niepalącą.
Badania przeprowadzone w środowisku kobiet łódzkich i warszawskich
wskazują na ujemny wpływ palenia
papierosów na masę noworodków,
niezależnie od wykonywanej pracy
zawodowej. Charakter pracy zawodowej miał zdecydowanie mniejsze
znaczenie niż palenia papierosów na
różne zjawiska patologiczne występujące w ciąży. Podnoszony jest związek palenia papierosów z częstością
obumierania płodów. Także częstość
zgonów noworodków w okresie okołoporodowym z powodu niedojrzałości biologicznej, niewydolności oddechowej czy zapalenia płuc jest wyższa,
jeżeli matki w czasie ciąży paliły papierosy. Wspomnieć wreszcie należy
o związku między paleniem papierosów a występowaniem nagłej śmierci
noworodka. Jeżeli matki paliły 20 papierosów dziennie w czasie ciąży to
częstość takich zgonów była 2-krotnie większa. Palenie tytoniu odbija się
również ujemnie na dalszym rozwoju
dziecka. Obserwacje kilkunastu tysięcy dzieci urodzonych z matek palących, wykazały opóźnienie rozwoju
umysłowego, sięgające około 5 miesięcy w porównaniu z dziećmi matek
niepalących. Ciężarna paląca papierosy musi zatem pamiętać, że staje się
obciążona ryzykiem resorbcji jaj płodowych, poronień samoistnych, porodów przedwczesnych, przedwczesnego odklejania łożyska oraz większej
śmiertelności w okresie okołoporodowym. Jej dziecko może mieć mniejszą wagę urodzeniową, a później wiele
cech wskazujących na opóźnienie rozwoju fizycznego i umysłowego.
Nałogi a sprawność
fizyczna
Palenie tytoniu wydatnie zmniejsza
prozdrowotne właściwości wysiłku fizycznego. Badania - oceniające wydolność fizyczną za pomocą 12 testów
przeprowadzono w czterech regionach
USA, wśród 9 704 kobiet. Stwierdzono, że palenie papierosów powoduje osłabienie sprawności fizycznej
porównywalne z pięcioletnim okresem
starzenia się organizmu.
Palenie tytoniu
a choroby psychiczne
Oceniono dane uzyskane od 4411 respondentów w wieku 15 do 54 lat zebrane
podczas Narodowego Badania Przeglądowego Zachorowalności (National
Comorbidity Survey, NCS), które było
wielostopniowym badaniem losowo wybranej grupy reprezentacyjnej dla całej
populacji. Prawdopodobieństwo palenia
tytoniu przez osoby cierpiące na poważną
depresję, dystymię, agorafobię i alkoholizm było 1,6 do 4,7 razy większe aniżeli
w przypadku osób psychicznie zdrowych.
Bierne palenie
papierosów
Bierny palacz narażony jest na działanie
szkodliwych składników głównie strumienia bocznego dymu tytoniowego.
W czasie palenia jednego papierosa (okres
ok. 10 minut) dym z bocznego strumienia
nie przechodzi prze żaden filtr - ani papierosowy, ani filtr biologiczny, jakim są
płuca palacza. Większość szkodliwych
składników dymu tytoniowego, takich jak
nikotyna, tlenek węgla, tlenki azotu i substancje rakotwórcze jest więc dostępna dla
biernych palaczy.
Stężenia niektórych związków chemicznych w „strumieniu bocznym” znacznie przewyższają stężenia w „strumieniu głównym”. W strumieniu bocznym
jest 2 razy więcej substancji smolistych
i nikotyny, 3 razy więcej fenoli i pirenu,
4-krotnie - tlenku azotu i kadmu, 5-krotnie - tlenku węgla i silnie rakotwórczego
związku jakim jest benzopiren oraz aż 46
razy więcej amoniaku. Nitrozaminy - niezwykle silne związki rakotwórcze obecne
są w „strumieniu bocznym” żarzącego się
papierosa w stężeniach 50-krotnie przekraczających ilość w „strumieniu głównym”. Człowiek niepalący, przebywający
przez godzinę w zadymionym przez palaczy pomieszczeniu, przyswaja taką ilość
nitrozamin, jaka znajduje się w głównym
strumieniu 35 papierosów.
Badania toksykologiczne dowodzą, że
„bierne palenie papierosów” stwarza podobne zagrożenie zdrowotne jak palenie
czynne. Przebywanie w atmosferze zanieczyszczonej dymem tytoniowym zmniejsza tolerancję wysiłku na skutek zwiększonego stężenia karboksyhemoglobimy
w erytrocytach, która blokuje wiązanie
tlenu.
Niedobór tlenu jaki występuje u osób
przebywających w środowisku skażonym
dymem tytoniowym ujawnia się dopiero
po większym wysiłku. U osób zdrowych
(biernych palaczy) stwierdzono skrócenie
czasu marszu na bieżni ruchomej oraz występowanie cech elektrokardiograficznych
typowych dla choroby wieńcowej serca.
Arytmie nasilały się wraz z rosnącym stężeniem hemoglobiny tlenkowęglowej.
Ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca u biernych palaczy jest
większe o 20-70% a ryzyko zgonu biernie palącego współmałżonka na powyższe schorzenie wzrasta o około 30% w porównaniu z osobami nie eksponowanymi
na dym papierosowy.
Kancerogenne właściwości dymu tytoniowego powodują, że połowa raków płuc
występująca w populacji niepalącej tytoń
jest następstwem biernej inhalacji dymu
papierosowego. Jeśli odniesiemy powyższą hipotezę do ludności polskiej to bierne
palenie jest odpowiedzialne za 600-1200
zgonów rocznie z powodu tego schorzenia.
Osobne zagadnienie stanowi stan zdrowotny dzieci palaczy papierosów. Badania takie były już prowadzone w Szwecji
ZDROWIE
Nr 7
i dowiodły gorszego rozwoju fizycznego
oraz niższego współczynnika inteligencji dzieci palaczy w porównaniu z ich
rówieśnikami rodzin niepalących. Palenie papierosów przez rodziców zwiększa
u dzieci skłonność do kaszlu i podwaja ryzyko zachorowania na zapalenie oskrzeli
lub płuc.
Toksyczne działanie dymu tytoniowego
manifestowało się także wzrostem stężenia IgE w surowicy co świadczy o skłonności tych dzieci do odczynów alergicznych.
U dzieci narażonych na dym tytoniowy
w domu istnieje większe prawdopodobieństwo rozwinięcia się chorób układu
krążenia i oddechowego w okresie dojrzałym.
Leczenie uzależnienia od
nikotyny
Zwalczanie epidemii tytoniowej jest celem o niezwykłej wadze, niezbędnym dla
poprawy zdrowia obywateli, szczególnie
zaś dzieci i ludzi młodych, którzy powinni
mieć dostęp do wszechstronnej informacji
odnośnie problemu uzależnienia od tytoniu. Tendencja do sięgania po papierosy
utrzymuje się wśród młodzieży europejskiej na wysokim i od kilku lat niezmiennym poziomie.
W leczeniu uzależnienia
stosuje się:
złagodzenia objawów odstawiennych.
Palenie papierosów podczas kuracji może
spowodować wystąpienie objawów zatrucia nikotyną; charakterystyczne objawy to: bóle i zawroty głowy, nudności
i wymioty, czkawka, brak łaknienia, nadmierne pobudzenie psychiczne z towarzyszącym niepokojem, przyspieszenie czynności serca i/lub wystąpienie zaburzeń
rytmu serca, zwyżka ciśnienia tętniczego.
Nikotynowa terapia zastępcza jest najskuteczniejsza, jeśli spełnione są poniżBibliografia
Brunnemann K.D., Hoffmann D., Gairola C.G.,
Lee B.C.: Low ignition propensity cigarettes:
Smoke analysis for carcinogens and testing
for mutagenic activity of the smoke particulate matter.
Fd Chem. Toxic. 1994, 32(10), 917-922.
Dłużniewska M.: Choroby układu krązenia
a palenie tytoniu. Epidemiologia, mechanizmy patogenne. Kardiol. Pol. 1997, 47, 149-154.
Hays J.T., Dale L.C., Hurt R.D., Croghan I.T.: Choroby spowodowane paleniem papierosów.
Med. po Dypl. 1999, 8(9), 26-36.
Hoffmann D., Rivenson A., Hecht S.S.: The biological significance of tobacco-specific N-nitrosamines: Smoking and adenocarcinoma
of the lung. Critic. Rev. Toxic. 1996, 26(2), 199211.
Lisiewicz J., Moszczyński P.: Rak a palenie tytoniu. PAN Oddz. Kraków, Nauka dla wszystkich, 1984, 1-71.
sze warunki:
- pacjent ma motywację do rzucenia
- palenia w ciągu najbliższego miesiąca,
- pacjent zgadza się całkowicie rzucić palenie po rozpoczęciu nikotynowej terapii zastępczej,
- pacjent zgadza się na nadzór kontrolny,
- poprzednie próby rzucenia palenia
- zakończyły się niepowodzeniem z powodu wystąpienia objawów abstynencyjnych.
prof. dr hab. nauk med.
Paulin Moszczyński
Moszczyński P., Żabiński Z., Moszczyński P. jr.,
Rutowski J., Słowiński S., Tabarowski Z.: Immunological findings in cigarette smokers.
Toxicol. Lett. 2001, 118, 121-127.
Moszczyñski P., Rutowski J.: The effect of cigarettes smoking on the selected indexes of
humoral immunity and acute phase blood
proteins. Epidemiology 1997, 8, 50-50 (suppl.).
Moszczyñski P., Rutowski J., S³owiñski S.: The
effect of cigarettes smoking on the blood
counts of T and NK cells in subjects with
occupational exposure to organic solvents.
Centr. Eur. J. Publ. Hlth, 1996, 3, 164-168.
Philips D.H.: ANA adducts in human tissues:
Biomarkers of exposure to carcinogens in
tobacco smoke. Environ. Health Perspec.
1996, 104(3), 453-458.
Vineis P., Caporaso N.: Tobacco and Cancer:
Epidemiology and the laboratory. Environ.
Health. Perspec. 1995, 103, 156-160.
- metody behavioralne
- terapię grupową
- hipnozę
- akupunkturę
- nikotynową terapię zastępczą
Nikotynowa terapia zastępcza polega na
podawaniu małych dawek nikotyny celem
Artykuł jest przedrukiem z LIDER-a.
URODA
Mezoterapie – najnowocześniejsze
metody rewitalizacji skóry
Mezoterapia to wprowadzanie do naskórka, skóry, ewentualnie tkanki podskórnej substancji aktywnych. Trudno wyobrazić sobie
aktualnie pielęgnację twarzy w gabinecie kosmetycznym bez zastosowania jednej z technik mezoterapii. Mezoterapia bezigłowa
wykorzystuje zjawisko elektroporacji czyli pola elektrycznego, którego impuls powoduje chwilowe „otwarcie” błony komórkowej,
ponieważ siła, z którą się na nią oddziałuje, prowadzi do powstania tzw. elektroporów. Te otwory w błonie komórkowej umożliwiają
łatwiejszy transport różnych aktywnych substancji do wnętrza komórki. Służą do tego aparaty do mezoterapii bezigłowej
i inne metody, np. ultradźwięki. Ultradźwięki wywołują w skórze różne zjawiska dzięki działaniu cieplnemu, fizykochemicznemu,
i mechanicznemu, zmieniają strukturę białek i układy jonowe tkanek, usprawniają oddychanie tkankowe i pobudzają przemianę materii.
Stosuje się je w zabiegach sonoforezy, kawitacji i termoliftingu.
Inny rodzaj mezoterapii to tzw. dermaroller lub mezoroller. Jest to wałek zaopatrzony w bardzo cienkie,
krótkie igły, długości od 0,2 do 3
mm, przeznaczony do mikronakłuwania skóry. Naruszenie w ten sposób struktury skóry powoduje silne
pobudzenie wszystkich procesów
naprawczych (gojenia) przez co poprawia się jej stan. Wytwarzają się
na nowo włókna kolagenowe i elastynowe, powodując bardzo dobre
ujędrnienie. W miejscach mikronakłuć składniki odżywcze wtarte
w skórę działają głębiej i efektywniej. Pierwszy dermaroller pojawił
się na rynku w roku 2000, jest to
więc metoda dość nowa. Dermaroller w zależności od długości igieł
można podzielić na kosmetyczne
i medyczne. Kosmetyczne igiełki
są krótkie, nie powodują krwawienia, zabieg jest praktycznie bezbolesny. Dermarollery medyczne sięgają skóry właściwej, występuje
lekkie krwawienie i niezbędne jest
znieczulenie, np. kremem Eml a.
Dermarollery można stosować na
wszystkie obszary ciała. W trakcie
nakłuwania każdy fragment skóry
należy poddać równomiernemu rolowaniu, aby powstała regularna
siatka nakłuć, co pozwala na równomierne wchłanianie substancji
aktywnych.
Najbardziej inwazyjna, ale bardzo
skuteczna jest mezoterapia igłowa.
Polega na śródskórnym podawaniu preparatów za pomocą wstrzyknięć. Tego rodzaju mezoterapię
stosuję się do rewitalizacji skóry
zniszczonej fotostarzeniem, pale-
niem, w zabiegach antycellulitowych, w walce z przebarwieniami,
rozstępami i łysieniem. Dzięki substancjom aktywnym wprowadzanym do skóry oraz samego procesowi nakłuwania mezoterapia
igłowa wyraźnie poprawia jakość
naskórka i skóry właściwej. Dochodzi do bardzo silnego pobudzenia wszystkich procesów naprawczych. Powoduje ona między
innymi wzrost nawilżenia, spadek
ilości wolnych rodników w skórze, wyraźną poprawę jej jakości
poprzez nasilenie produkcji kolagenu. Powoduje to wygładzenie
zmarszczek i wyraźny wzrost elastyczności i jędrności. Mezoterapię
można stosować na całym ciele, ale
zwykle wykonuje się ją na twarzy,
szyi i dekolcie. Zabiegi wykonuje
się seriami co 2 tygodnie przez min.
2 miesiące, najlepiej wykonywać
je zimą i wczesną wiosną. Należy
odstawić leki rozrzedzające krew,
np. aspirynę. Wykonuje się ją strzykawką z krótką, 3-4 mm igiełką lub
automatycznym pistoletem do meREKLAMA
11
zoterapii.
Wszystkie wyżej wymienione zabiegi można wykonywać u doświadczonej kosmetyczki, mającej
do tego uprawnienia, najlepiej we
współpracy z lekarzem medycyny
estetycznej.
12
PARAPSYCHOLOGIA
Nr 7
Woda jako nośnik informacji
Dzisiejsza konwencjonalna nauka odrzuca sensacyjne odkrycia dotyczące wody. Są one na tyle wiarygodne,
iż można je w każdej chwili zweryfikować przeprowadzając odpowiednie badania. Do tego potrzebny jest
warunek przełamania pewnych barier myślowych, które wymuszają urzeczywistnienie nie tylko materii,
a także pewnych sił duchowych. Otaczająca nas energia potrafi przenikać wszystko oraz kumulować
w różnych substancjach.
Woda to skład chemiczny dość
powszechnie występujący we
wszechświecie. Sam Układ Słoneczny, którego nasza Ziemia
jest jego częścią, posiada bardzo wiele brył lodu. Dużo lodu
wodnego znajduje się w kometach okrążających okresowo nasze Słońce.
Bez wody nie powstałoby jakiekolwiek życie na naszej planecie. Jest to najważniejsza część
składowa wszystkich organizmów żywych. Przez większość
z nas traktowana jest bez uczuciowo i czysto instrumentalnie.
Jakiś czas temu, pewien japoński naukowiec Masaru Emoto
przedstawił swoje historyczne
odkrycia, rzucając w ten sposób
wyzwanie typowym naukowym
dogmatom. Prowadząc swoje
wieloletnie badania na wodzie udowodnił, iż z otoczenia
gromadzi ona informacje oraz
różne uczucia.
Masaru Emoto w trakcie swojej wieloletniej pracy badawczej wykonał kilkanaście tysięcy zdjęć kryształków wody.
Przy odpowiedniej temperaturze w specjalnych laboratoriach robiono różnorodne
kryształki, a następnie fotogra-
fowano, weryfikowano i powiększano specjalistycznym
mikroskopem. Zaobserwowano i stwierdzono, że czysta
woda o dobrych właściwościach będzie tworzyć kryształ sześciokątny, a wokół
będą powstawać krystalicznie
piękne formy. Kryształy wyglądają podobnie jak płatki
śniegu. Ogólny wygląd danego kryształu odzwierciedla
zapis informacyjny zawarty
w wodzie. Wynika z tego spostrzeżenie, iż woda kumuluje w sobie energię która jest
wibracją. Im wyższa wibracja otoczenia, tym piękniejsze formy kryształków wody.
Wibrację w danym otoczeniu
można podwyższać lub obniżać myślą, słowem, czynem,
uczuciem oraz zanieczyszczeniem środowiska.
Pod wpływem optymistycznych słów np. miłość, dobro, zdrowie, a wypowiadane wyrazy były intonowane
z uczuciem, kryształy wody
przybierały przepiękne rozbudowane formy. Gdy mówiono
odwrotnie np. nienawiść, zło,
szatan i przy tym bluźniono,
struktura wody była wówczas nie wytworzona, brzydka
i karłowata. Tak samo było gdy
słowa zapisywano na kartkach
i przyklejano do słoika. Również kryształki reagowały na
uczucia, gdy poddawano je odpowiedniej stymulacji muzyką.
Przy Beethovenie generowała
przepiękne formy kryształków.
Woda bardzo mocno reaguje
na wszelkie modlitwy, mantry
i medytacje, które wytwarzają
wibrację miłości.
Woda jest w stanie przyjmować
ludzkie cierpienie i lęk wynikający z różnych sytuacji np.
wojną, trzęsieniem Ziemi, wybuchów wulkanów.
Według Emoto, wszystkie te informacje woda gromadzi miedzy jądrem atomu a okrążającymi go elektronami.
Biorąc pod uwagę wszystkie te
powyższe fakty, musimy uświadomić sobie jaką ogromną rolę
spełnia woda w naszym codziennym życiu. Nie chodzi tu
tylko o wypełnianiu przez nią
podstawowej funkcji podtrzymywania wszelakiego życia na
naszej Planecie. Jeżeli woda
jest nośnikiem informacji, to
każdy człowiek posiada w so-
bie ogromne możliwości jej kumulacji. Dorosły człowiek posiada aż 70% części składowej
wody, a największy podczas
rozwoju komórki jajowej na początku poczęcia. Bardzo ważne
jest zatem jak myślimy, o czym
i na czym się skupiamy. Wypowiadane słowa, a przede wszystkim nasze uczucia wpływają na
nasze codzienne życie. Również
nie bagatelne jest z kim wymieniamy swoje myśli oraz w jakim środowisku przebywamy,
zarówno z ludźmi i środowisku naturalnym. Okazuje się
że na nas samych wszystko ma
wpływ.
Wniosek jest taki, iż jeśli woda
która jest w nas, zapamiętuje
same dobre rzeczy-nie chorujemy. Gdy jest na odwrót zaczynają się problemy nie tylko
zdrowotne ale także wszystko
wokół nas się zmienia.
Zbigniew Ignatowski
Artykuł i zdjęcia powstały
na podstawie:,, Wszystko jest
wibracją...Energia jest wibracją.
Wibracja jest życiem’’,
Nieznany Świat nr 11, 2004.
KULTURA
Nr 7
13
Stanisław Osiecki - człowiek „wielki swoją skromnością”. Artysta malarz, twórca niezwykły.
Posiadł zdolność zatrzymania ulotnych chwil przemijającego piękna.
Impresjonistyczny charakter dzieł urzeka swoją wyjątkowością.
Malarstwo to narkotyk, z tego
nie można się wyleczyć !
Urodziłem się w miejscowości Wieczfnia niedaleko Mławy w 1947 roku. Z wyksztalcenia jestem nauczycielem muzyki i geografii, tych przedmiotów uczyłem przez wiele
lat, min. w Liceum Ogólnokształcącym w Strzegowie. Obecnie mieszkam i tworzę w Ciechanowie. Jestem na emeryturze i teraz mogę w całości poświecić się malarstwu.
Skąd wzięła się Pana pasja?
- Trudno powiedzieć skąd się bierze pasja. Uważam, że każdy człowiek ma ku
temu inklinacje by znaleźć w sobie pasje do czegoś. Akurat u mnie jest to malarstwo. Nic nie jest dane raz na zawsze.
Sam talent nie wystarczy. Należy się doskonalić cale życie.
Od kiedy tworzy Pan tak
piękne dzieła i gdzie Pan
rozwijał swój talent malarski?
Moje pierwsze kontakty ze sztuką datują się na okres szkoły średniej, a było
to Liceum Pedagogiczne w Mławie.
Miałem szczęście trafić na wspaniałą
nauczycielkę plastyki p.Marię Rokicką, która nauczyła mnie technik malarskich a przede wszystkim akwareli,
do dziś jest moją ulubioną techniką.
Następnie było Studium Nauczycielskie w Grodzisku Mazowieckim gdzie
uczyłem się malarstwa u p. Prof. Zuzanny Szumorek, znakomitej malarki.
Z tamtego okresy mam jeden obraz martwą naturę. Nie mogę żyć bez malowania! Miałem różne okresy fascynacji malarstwem i przechowuje te obrazy,
które świadczą o mojej drodze twórczej.
Takie były początki Potem był szereg
plenerów, kontakty z artystami i doskonalenie warsztatu. Były to plenery
w Polsce jak i poza granicami np. śla-
dami Mickiewicza w Nowogrodku na
Białorusi czy w Klamm w Alpach austriackich Trudno tu wymienić wszystkie, zebrało się ich ponad 40.
Jakie tematy Pan podejmuje
w przekazie malarskim?
Maluje pejzaże, martwe natury, sceny
rodzajowe a czasem zdarzy się portret.
Nie stronię też od malarstwa abstrakcyjnego.
Z jakiej formy malarskiej Pan
korzysta podczas tworzenia?
Maluje przeważnie farbami olejnymi, akwarelą,
pastelami oraz akrylami.
Staram się te techniki stosować zgodnie z zasadami
malarstwa, ale często wprowadzam własne modyfikacje, by osiągnąć pożądany
efekt.
Gdzie były
prezentowane
Pana prace?
Moje prace były prezentowane na wielu wystawach
zbiorowych i indywidualnych
w Polsce i zagranicą.
Trudno je tu wymienić,
było ich bardzo dużo. Może wymienię te, które z różnych względów były
ważne. Otóż pierwszą, dużą, indywidualną wstawę miałem w 1984 r w MDK
w Mławie. Była ona jakby odskocznią
do innych wystaw. Drugą, dużą wystawę miałem w WDK w Ciechanowie
w 1995 roku. W 1998 r. wystawa w Haldensleben w Niemczech w ramach wymiany kulturalnej zaprzyjaźnionych
miast. W okresie od 2000 do 2015 roku
min. wystawa autorska akwareli w Galerii Biegasa w Ciechanowie . Polska
zima w domu Darmstadt w Płocku
I COEK Studio w Ciechanowie.
Łącznie tych wystaw było ponad 50.
Moje prace znajdują się w zbiorach prywatnych w Niemczech, Austrii, Włoszech, USA i wielu innych.
Jakie ma Pan plany na
przyszłość?
Moje plany na przyszłość to malować
jak najdłużej. Malarstwo to narkotyk
z tego się nie można wyleczyć. Planuje
takie wystawy jak Cztery Pory Roku czy
Pamiętajcie O Ogrodach, ale więcej nie
będę mówić, by nie zapeszyć…
Dziękuję za rozmowę.
Gabriela Błażejczyk - Ignatowska
14 STYL
Nr 7
fot. pixabay.com.pl
Przepis na piękno
Piękno dla mnie jest jak zachód i wschód słońca, jak wodospad marzeń, jest jak rajski ptak ze
skrzydłami w kolorach tęczy, jak kwiat i czekoladki, jak uśmiech, jak miłość. A czym dla was jest
piękno? Arystoteles uważał, że pięknem jest wszystko, co przyjemne dla wzroku i słuchu. Poeta
Cyprian Kamil Norwid pisał: „bo piękno na to jest, by zachwycało”. Czy piękne jest także to, co
jest napełnione miłością? Myślę, że tak. Dlatego kochajmy siebie i innych. Podobno jak wysyłamy
promień, to otrzymujemy słońce. Dlatego świećmy! Bądźmy piękni!
A wiecie, że już w starożytności kobiety
chciały być piękne? Przykładem może być
królowa Egiptu – Kleopatra. Historycy różnie wypowiadają się na temat jej urody.
Jedni twierdzą, że była brzydka. Inni, że była
piękna. Jej urodę można było opisać na podstawie monet, portretów i posągów. Podobno
miała spiczasty podbródek, wielki wydatny
nos i wąskie usta. Znała jednak swoją wartość. Dbała o to, by być piękną. Kąpała się
w mleku, by mieć delikatną skórę. Robiła depilację z miodu i żywicy. Stosowała maseczkę
ze złota koloidalnego, by nawilżyć i rozjaśnić twarz. Wcierała w ciało olejki zapachowe
i skrapiala nimi włosy. Podobno codziennie lubiła wyglądać inaczej. Dlatego miała
wiele różnych fryzur: peruk i nakryć głowy.
Malowała się. Starożytny eyeliner z mieszanki z ziół malował, ale i pielęgnował. Innymi kosmetykami ze sproszkowanych minerałów malowała pozostałe części twarzy.
Królowa nosiła najpiękniejsze złote ozdoby
z podobiznami bóstw egipskich, wysadzane
szlachetnymi kamieniami. Sprowadzala z Indii przyprawy i kwiaty (róże, lilie i jaśmin), by
obficie się nimi skrapiać. Pachniał nimi cały
dwór. Piękno to także zapach, który pozostawia w pamięci piękne chwile. A czym my
będziemy pachnieć na wiosnę? Jakimi kwiatami się otoczymy? Jakimi kolorami? Piękno
to także nasz wygląd, który mówi nam jaki
mamy gust, jakie są nasze emocje, kim jesteśmy. Pamiętajmy, że możemy być piękne
niezależnie od naszej figury. Odpowiednio
dobrany strój może skutecznie zamaskować
mankamenty figury i pięknie wyeksponować
jej atuty. Opiszę teraz 12 typów sylwetek ska-
syfikowanych przez dwie najsłynniejsze brytyjskie stylistki - Trinny i Susannach.
Sylwetka typu KRĘGIEL ( Halle Berry) ma
piersi średniej wielkości, szczupłą talię, brzuch
w normie, natomiast masywne uda i łydki.
Osoby, które posiadają taką sylwetkę powinny unikać rurek i ołówkowych spodni, topów z wąskimi ramiączkami, kurtek kończących się przy biodrach, spódnic i spodni do
połowy łydki, spódnic ołówkowych, butów
wiązanych na kostce. Polecane dla tej figury
są szerokie spodnie i rozkloszowane spódnice,
koszule z rękawem bufki lub kokardą na wysokości biustu, blyszczące, dopasowane koszulki z dekoltem lódka lub diament, płaszcze
i kurtki z klapami, buty z obcasem słupek. Następny typ figury – KIELICH ( Renne Zellweger ) ma długie nogi, szerokie ramiona, duże
piersi, brak talii. Takie osoby powinny unikać luźnych sukienek na rzecz dopasowanych
do sylwetki. Nie powinny nosić grubych swetrów, koszulek i sukienek na wąskich ramiączkach. Zalecane są szerokie i głębokie dekolty,
topy i sukienki w stylu empire, spódnice uszyte
z ciężkich materiałów, płaszcze z dużymi kieszeniami, dopasowane krótkie kurtki, spodnie
wąskie o obniżonym stanie. Kolejny typ figury to KLEPSYDRA. ( Salma Hayek ), która
ma duże piersi, szerokie biodra, duże uda oraz
szczupłą talię. „ Klepsydry ” unikać powinny
bluzek a la nietoperz, oraz z żabotem i kokardą,
golfów, spodni z bocznymi kieszeniami, dużych bransoletek, płaskich butów. Sylwetka ta
dobrze wygląda w spódnicy plisowanej aż do
bioder, a także w literę A i w ołówkowej. Powinna nosić dekolty typu V, a także okrągłe
dekolty z rękawami typu bufka, bluzki, swetry
i kurtki zapinane na guziki blisko siebie, długie koszulki, spódnice olówkowe, krótkie marynarki, kurtki zapinane na jeden lub dwa guziki na wysokości talii, długie wisiory poniżej
linii biustu.Typ figury ROŻEK ( Cameron Diaz
) ma małe piersi, długie, szczupłe nogi, smukłe
biodra, brak talii, szerokie ramiona. Mając taką
figurę najlepiej nie nosić bezkształtnych sukienek na ramiączka, rękawów ¾, poduszek wszytych na ramiona, okrągłych dekoltów. Zalecane
są odcisłe jeansy, spodnie typu cygaretki, rozkloszowane spódnice, marynarki z jednym guzikiem, płaszcze jednorzędowe, asymetryczne
swetry, dopasowane koszule z dużym kołnierzem, asymetryczne dźersejowe sukienki. Typ
figury WIOLONCZELA
(Beyance) ma szerokie ramiona, duże piersi,
uda i pośladki, szczupłe łydki. Przy takiej figurze należy unikać minispódniczek oraz spódnic ołówkowych, obcisłych spodni, bluzek
z rękawami typu bufki, Polecane są bluzki do
wysokości bioder - okrągłe oraz z dekoltemV,
sukienki drapowane po skosie, oraz podkreślające talię, spodnie proste, klasyczne, bez
kieszeni bocznych, marynarki z pojedynczym
guzikiem, najjaśniejsze i intensywne kolory
na górną partię ciała, duże okrągłe kolczyki.
Kolejny typ figury JABŁKO ( Beth Ditto ) ma
duży brzuch, piersi średniej wielkości, płaską
pupę. Mając taką figurę powinno się unikać
spodni z wysokim stanem, jeansów, obcisłych
bluzek, puchowych kurtek, plisów. Natomiast
osoby z taką figurą dobrze wyglądają w bluzce
odcinanej pod biustem i z lekkimi drapowaniami, w spodnicach zapinanych z boku z płaskim przodem, ładnym paskiem w talii,. Dobrze jest zaznaczyć talię żakietami. Można
nosić koszulowe bluzki z podwójnym rzędem
guzików, spodnie „ na kant”, kurtki przewiązane w pasie, szerokie dekolty, spódnice z zaszewkami zaczynającymi się poniżej brzucha.
Pomyślcie sobie, jaką macie figurę. Czy któraś
z wymienionych pasuje do waszej? Jeżeli nie,
to może typ figury KOLUMNA ( Gwyneth Paltrow ) będzie odpowiadał waszej figurze? Figura ta jest wysoka i szczupła, ma długie nogi,
wąską talię, ramiona i biodra tej samej szerokości. Sylwetka ta wbrew pozorom nie jest łatwa,
by ją ubrać. Kobiety z taką sylwetką powinny
unikać bezkształtnych żakietów, prostych sukienek ¾, ubrań z obniżonym stanem. Rozkloszowana spódnica podkreśli talię. Zalecane są
zdobione, fikuśne bluzki, długie sukienki podkreślające kształty i rozszerzane ku dołowi.
Dobrze też wyglądają na takiej figurze spodnie
o długości 7/8 wywinięte u dołu i założone do
nich klasyczne botki. Kobiety z tą figurą mogą
nosić płaszcze wiącane w talii, koszule z okrągłym dekoltem, szyfonowe, kobiece sukienki,
koszule i bluzki z rozszerzonymi rękawami,
widoczne wisiory.A może jesteście figurą typu
DZWON ( Hilary Clinton ) ? Jest to smukła
sylwetka, ale ma kształtną pupę i wydatne uda.
Ma drobne ramiona, małe piersi i szczupłą talię. Osoby mające taką sylwetkę nie powinny
nosić bufek, falban ( szczególnie na dole). Nie
zalecane są łańcuszki i korale przylegające
do szyi. Osoby z taką talią nie powinny nosić
dekoltów w kształcie szerokiego V, sukienek
i bluzek z ramionami typu spaghetti, wąskich
spodni. Zalecane są szerokie spodnie z mankietem, a także okrągłe dekolty, długie korale
i wisiory, włochate kamizelki, płaszcze i kurtki
zapinane blisko szyi, sukienki w kształcie litery
A, swetry i bluzki z dużym dekoltem, krótkie
kurtki. Jeżeli nie jesteście figurą DZWON, to
może jesteście figurą WAZON ( Scarlett Johanson ) i macie duże piersi, i proporcjonalny
do nich obwód bioder ? Jest to szersza forma
KLEPSYDRY, ale ma łagodniej wciętą talię,
szczupłe uda i nogi. Kobieta „ WAZON ” musi
unikać falbanek przy szyi, zabudowanych dekoltów, golfów, żabotów, koszulek bez rękawów z okrąglym dekoltem, kwiecistych sukienek z falbankami. Korzystne są bufki, głębokie
kwadratowe dekolty, marynarki z guzikiem zapinanym pod biustem, sukienki dopasowane
pod biustem, rękawy ¾, spódnice ołówkowe
z podwyższonym stanem, okrągłe kolczyki.
Kobieta z taką figurą najlepiej prezentuje się
w klasycznych krojach i wzorzystych tkaninach. A w jakich strojach korzystnie wygląda
kobieta mająca sylwetkę typu CEGŁA ( Jennifer Hudson ) ? Mając dość masywną sylwetkę,
szerokie ramina, masywne uda i łydki oraz
brak talii korzystnie wygląda w podwyższonej talii, w bluzkach i swetrach w duże wzory,
kurtkach przewiązanych w pasie, w drapowanych dźersejowych koszulkach a także dopasowanych bez rękawów, płaszczach w stylu
empire, asymetrycznych spódnicach, spodniach z miękkich materialow, bluzkach z rękawami ¾. Polecana jest duża biżuteria. Natomiast mini, obszerne mundurki, obcisłe
spodnie, kwadratowe kurtki, męskie t – shirty,
bluzy z kapturem i jeansy najlepiej oddać koleżance. Jest jeszcze sylwetka typu GRUSZKA (
Katie Holmes ). Ma ona masywne uda i łydki,
małe piersi, płaski brzuch i smuklą talię. Osoby
z taką sylwetką dobrze wyglądają w ozdobnych
bluzkach ze zwiewnych materiałów, w obcisłych bluzkach, w bufkach, sukienkach z marszczeniami, spodniach lekko obcisłych u góry,
a u dołu lekko rozszerzonych oraz bez kieszeni
bocznych, w spodniach w kant z szerokimi
nogawkami, w spódnicach o kształcie A, sukienkach strapless i rozszerzanym dole,w marynarkach, płaszczach wiązanych w pasie, delikatnych koszulach z bufiastymi rękawami. Dół
powinien być ciemniejszy niż góra.
STYL
Nr 7
Źle wygląda kobieta „GRUSZKA ” w obcisłych jeansach, spódniczkach mini, ołówkowych spódnicach i butach wiązanych w kostce.
Została jeszcze jedna „słodka figura” typu LIZAK ( Uma Thurman ). Ma ona duży biust,
szczupłe, dlugie nogi, smukłe biodra i szczupłą
talię. Kobieta o takiej sylwetce powinna unikać golfów, spodni z wysokim stanem, grubych swetrów, dużych wisiorów. Lepsze byłyby spodnie dzwony, drapowane dźerseje,
dekolty w kształcie V, bluzki w kształcie X,
spódnice ołówkowe, a także zwiewne, płaszcze z guzikami zapinane pod biustem, szorty,
marynarki z podwójnymi guzikami, bluzki
i sukienki z rękawami typu bufki. Czy odnaleźliście już swój typ urody? Powiem wam
szczerze, że ja jeszcze nie, a przecież opisałam już 12 typów sylwetek. Na szczęście angielscy właściciele pewnej marki odzieżowej
wymyślili jeszcze kilka typów sylwetek. Jedną
z nich jest RABARBAR ( Cara Delevigne ).
Kobieta o kształcie rabarbaru ma drobną klatkę
piersiową oraz mały biust, jest wysoka, ma
długie nogi i jej figura jest nieco chłopięca.
Niezalecane jest noszenie prostych sukienek,
gładkich bluzek prostych, ołówkowych spódnic. Dobrze na tej sylwetce wyglądają bluzki
drapowane, typu baskiny z falbanką, ze wzorami lub cekinami, sukienki rozkloszowane
i podkreślające talię, dekolty okrągłe. Kolejnym typem figury jest TRUSKAWKA ( Tess
Daly ). Posiada nieco szersze ramiona oraz dosyć szerokie biodra. Ma także nieco większy
brzuch i szczupłe nogi. Idealne dla takiej sylwetki są skienki z dekoltem V lub L oraz rozkloszowane, marszczone poziomo przy biuście lub ukośnie. Dobrze też wyglądają bluzki
odcięte pod biustem.Unikać należy obcisłych
sukienek,obcisłych spodni. Góra powinna być
jaśniejsza i „ blyszcząca”, dół ciemny i stonowany. Może jesteście „RABARBAREM”, albo
soczystą„TRUSKAWECZKĄ”? Jeżeli nadal
nie możecie określić typu swojej figury, to co
powiecie na słodziutką „WISIENKĘ” ( Kim
Kardashian ) ? Ma ona niezbyt szerokie ramiona, większe piersi, szerokie biodra i wąską
talię. Świetnie wygląda na takiej sylwetce sukienka w kształcie A, z okrągłym dużym dekoltem i zaznaczoną talią. Dobrze też wyglądają
dopasowane żakiety, długie rozpinane bluzki
Grafika - iwinska. com
wiązane w pasie. Jest jeszcze jeden owoc –
słodka i soczysta POMARAŃCZA. „Kobieta
POMARAŃCZA ” ( Adele ) posiada bardzo
duże piersi, szerszą klatkę piersiową oraz nieco
większy brzuch. Ma także szczupłe i zgrabne
nogi. Atrakcyjnie wygląda w prostych sukienkach do kolan, z bocznym rozcięciem, zaznaczoną talią. Atutem są nogi i biust, więc może
je delikatnie eksponować. Myślę, że już każdy
może określić swój typ figury. Dzięki temy będziecie mogli tuszować swoje wady i podkreślać w swojej sylwetce to, co jest waszym atutem. A wiecie, że mistrzynią w eksponowaniu
swoich atutów i maskowaniu niedoskonałości
była Marilyn Monroe? Tak, ona miała kompleksy. Uważała, że ma brzydki podbródek
i nieciekawy nos. Farbowała włosy, myła codziennie twarz około 13 razy i kilka razy dziennie nawilżała ją wazeliną, nosiła sztuczne rzęsy
i optycznie powiększała oczy czarną kredką
i tuszem, optycznie powiększała też usta czerwoną konturówką i używała aż pięć szminek
jednocześnie. .Miała figurę określoną mianem
KLEPSYDRA. Zakładała sukienki podkreślające talię, z dużym dekoltem podkreślającym
biust. Nosiła bardzo krótkie szorty, by pokazać
swoje szczupłe nogi. Odkrywała brzuch nosząc za krótki golf. Jej atutem było podkreślanie
swojej kobiecości. Mówiła,że „ wszystkie jesteśmy gwiazdami i zasługujemy żeby błyszczeć
”. Wszystkie! Niezależnie od tego jaką mamy
figurę. Na szczęście nie żyjemy w czsach,
w których modna była talia osy i kobiety bezlitośnie torturowały się, by być piękne według
uwczesnych kanonów mody. Coraz częściej te-
15
raz pojawiają się na wybiegach modelki z krągłymi kształtami. Nawet powstały dla małych
dziewczynek nowe wzorce sylwetek u lalek
Barbie : wysoka, krągła i drobna. Firma Martel, producent lalek Barbie zaczęła propagować
różnorodność pojmowania piękna. Każdy widzi
piękno swoimi oczmi. Spójrzcie w lustro i powiedzcie sobie: jestem piękna. Każda kobieta
bowiem jest piękna, jeżeli jest zadbana. Teraz
już wiecie jakie stroje podkreślają waszą urodę
i dodają wam kobiecości. A co będzie modne
na sezon wiosna/lato 2016 ? Wstążki i kokardy
wiązane przy szyi w rozszerzonej wersji, kwiaty
naszywane na sukienki, siatki, wydłużone rękawy lub pompowane, połyskujące sukienki
w charakterze nocnych halek, falbany w sukni
ze skąpą górą, połyskujące sukienki w stylu starego Hollywood, jeans elegantszy np. poprzez
wyszywanie szlachetnymi kamieniami, eksponowanie jednej ręki poprzez noszenie jednego
rękawa, dekolt V, odkryte ramiona, delikatny
gotyk, retro, romantyzm. Modna śnieżna biel
a także czerń kruczoczarna. Modne są także:
delikatny i ciemniejszy róż, błękit, a także
ciemny niebieski, ceglasty czerwony, żywy jaskrawy pomarańcz i żółty, butelkowa zieleń
oraz kakaowy. To są niektóre trendy na letni sezon, który na pewno was zafascynuje i zachęci
do tego, by odnaleźć w nim fasony i kolory dopowiednie do waszej sylwetki oraz do waszej
osobowości. Pamiętajcie, że to od was zależy
jak będziecie wyglądać. Wybierajcie dla siebie
to, co podkreśla waszą urodę i poprawia wasze samopoczucie, a przy tym bawcie się modą.
Bądźcie boginiami jak Kleopatra i ikonami kobiecości jak Marilyn Monroe, a przede wszystkim bądźcie sobą.
Małgorzata Brylska
KUCHNIA
Kluchy ziemniaczane ze skwarkami
czas przygotowania:
► 15 minut
składniki:
► ok. 750 g ziemniaków ► 2 jajka ► 2-3 łyżki mąki ziemniaczanej
► ok. 250 g mąki pszennej, u mnie typ 650 ► 1 łyżeczka soli
► wrzątek do gotowania sposób przygotowania: ziemniaki obrałam i opłukałam, starłam na tarce o najmniejszych
oczkach. Wbiłam jajka, dosypałam mąki i sól, wymieszałam ciasto łyżką na dość gładką masę. Ilość
mąki jaką podałam jest orientacyjna bo ziemniaki są bardzo różne - do tych bardziej soczystych trzeba
będzie dosypać je więcej a do mączystych mniej. Można też nieco soku ze startych ziemniaków po
prostu odlać.
W garnku zagotowałam ok. 3 l wody - nie soliłam je bo kluski były już doprawione. Maczaną we wrzącej
wodzie łyżeczką nabierałam nieduże porcje ciasta i wrzucałam je do garnka. Za każdym razem znów
moczyłam łyżeczkę we wrzątku. Kluski przyrządzałam partiami nie nakładając zbyt dużo na jeden raz.
Chwilę po wrzuceniu delikatnie mieszałam zawartość garnka drewnianą łyżką. Gotowałam jakieś 2-3
minuty od ponownego zagotowania, ale na niezbyt dużym ogniu bo lubią kipieć. Wyławiałam łyżką
cedzakową i osączałam. Tak samo przygotowałam kolejne partie.
Kluski można podać od razu po odcedzeniu. Jeśli jednak chcemy je wykorzystać później to dobrze
przepłukać je zimną wodą i dobrze osączyć. Można je później odgrzać znów wrzucając na wrzątek, na
minutę, albo odsmażyć czy zagrzać w sosie.
Karolina Wiśniewska
REDAKCJA „NASZE ŻYCIE BEZ GRANIC” NIE PONOSI ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA
TREŚĆ ZAMIESZCZANYCH OGŁOSZEŃ I REKLAM.
ZASTRZEGA SOBIE PRAWO DO SKRACANIA NADESŁANYCH TEKSTÓW.
PUBLIKACJE I MATERIAŁY SĄ OSOBISTYMI OPINIAMI ICH AUTORÓW
I NIEKONIECZNIE MUSZĄ ODZWIERCIEDLAĆ POGLĄDY WYDAWCY I REDAKCJI.
NA PODSTAWIE ART 25.UST.1 PKT 1B PRAWA AUTORSKIEGO
WYDAWCA ZASTRZEGA WYRAŹNIE, IŻ DALSZE ROZPOWSZECHNIANIE
PUBLIKOWANYCH MATERIAŁÓW W „NASZE ŻYCIE BEZ GRANIC”
BEZ ZGODY WYDAWCY JEST ZABRONIONE
ADRES REDAKCJI
09-300 Żuromin, ul. Olszewska 18
e-mail:
[email protected]
REDAKTOR NACZELNY
Gabriela Błażejczyk - Ignatowska
WYDAWCA
Gabriela Błażejczyk – Ignatowska
REDAKTOR GRAFICZNY
Maciej Pilitowski
BIURO REKLAMY
09-300 Żuromin, ul. Olszewska 18
Tel. 697 – 425 - 456
Tel. 500 – 776 – 242
e-mail:
[email protected]
strona: www.naszezyciebezgranic.pl
DRUKARNIA
Drukarnia Prasowa
GRUPA WM Sp. z o.o.
Olsztyn, ul. Tracka 7
NIP: 729-198-10-28
REKLAMA
26,79
Kiełbasa sucha żywiecka
ekstra Tarczyński
5,80
Kabanosy eksklusive 120g
Tarczyński
Margaryna
Optima DHA
400g
11,40Pasztet z blachy 1kg
4,25
Herbata exp z cytryną
lub grejpfrutem
6,45
Herbata czerwona
liściasta z cytryną
lub grejpfrutem
Promocja trwa od 15.03 do 29.03.16 r.
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
Działka budowlano-usługowa
Cena: 80 zł/m2 26 arów Media
Przy ulicy Mławskiej, Chruszczewo
tel. (+48) 721 050 912, (23) 673 51 28
REKLAMA
Schab ze śliwką 1kg
Margaryna
Optima Omega 3 400g
Szynka od
szwagra 1kg Krakus
Michałki z hanki 295g
25,99
4,99
21,69
8,49
5,20
13,99
Kiełbasa biała
surowa 1kg

Pobierz w PDF - Nasze Życie Bez Granic

Transkrypt

Podobne dokumenty

Test uzależnienia od tytoniu

Wpływ palenia tytoniu na płuca