Rządowe I Samorządowe Instytucje Pomocy Dla Skazanych
Transkrypt
Rządowe I Samorządowe Instytucje Pomocy Dla Skazanych
Tomasz Ferona, Wojciech Samborowski RZĄDOWE I SAMORZĄDOWE INSTYTUCJE POMOCY DLA SKAZANYCH Do najważniejszych i najefektywniejszych instytucji rządowych i samorządowych – pod względem działania należą takie instytucje jak: I pomoc postpenitencjarna - uzyskiwana przez osobę opuszczającą zakład karny, jak też osobą opuszczającym areszt śledczy na mocy rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej II pomoc udzielana przez sądy powszechne, a dokładniej przez kuratorów sądowych polegających tym sądom III pomoc udzielana przez Ośrodki Pomocy Społecznej znajdujące się w każdej gminie właściwe ze względu zamieszkania byłego skazanego. POMOC POSTPENITENCJARNA Pierwszy rodzaj pomocy czyli pomoc postpenitencjarna udzielana jest na mocy Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej, a rozporządzenie to został wydane w na podstawie i w bezpośrednim związku z art. 43 § 6 Kodeksu karnego wykonawczego. Do kogo skierowana jest pomoc postpenitencjarna? Pomoc, o której mowa dotyczy nie tylko osób, które właśnie opuściły zakład karny i areszt śledczy, ale również rodzin tych Jak odnaleźć się po wyjściu…. osób, poszkodowanych przestępstwem. Wniosek może być składany również przez osoby, które odbywają karę pozbawienia wolności lub osoby przebywające w areszcie śledczym. Wówczas osoby takie składają wnioski do dyrektorów jednostek penitencjarnych zaś w pozostałych przypadkach osoby składają wnioski do właściwych kuratorów sądowych. Jakiej pomocy mogę oczekiwać? Zakres pomocy postpenitencjarnej to: udzielanej w zakresie pomocy 1) pokrywanie kosztów czasowego zakwaterowania udzielanie schronienia w ośrodku dla bezdomnych; lub 2) organizowanie i finansowanie poradnictwa prawnego, promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej; 3) organizowanie i finansowanie kursów przygotowania zawodowego lub pokrywanie kosztów związanych z udziałem w takich kursach oraz składaniem egzaminów kwalifikacyjnych; 4) pokrywanie kosztów związanych ze specjalistycznym leczeniem lub rehabilitacją zdrowotną oraz uzyskiwaniem orzeczeń o niepełnosprawności lub niezdolności do zatrudnienia, pomocy psychologicznej oraz terapii uzależnień, organizowanej poza placówką terapeutyczną; 5) pomoc rzeczową w formie żywności lub bonów żywnościowych, odzieży, leków, protez, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych, o których mowa w art. 115 § 2 Kodeksu karnego, środków sanitarnych, 4|Strona Wojciech Samborowski, Tomasz Ferona Rządowe i samorządowe instytucje… podręczników i innych pomocy naukowych, niezbędnych przedmiotów wyposażenia domowego lub narzędzi i wyposażenia potrzebnego do wykonywania wyuczonego zawodu albo prowadzenia na własny rachunek działalności gospodarczej; 6) okresową dopłatę do bieżących zobowiązań czynszowych za lokal mieszkalny, do którego osoba ubiegająca się o pomoc ma tytuł prawny; 7) finansowanie przejazdów środkami komunikacji publicznej lub pokrywanie kosztów transportu specjalnego, zgodnie ze wskazaniami lekarskimi; 8) pokrywanie kosztów związanych z uzyskaniem dowodu osobistego oraz innych niezbędnych dokumentów; 9) udzielanie świadczeń pieniężnych na określony cel i okres wskazany przez organ udzielający pomocy - w szczególnie uzasadnionych wypadkach. Jak uzyskać taką pomoc? Przewidziana pomoc udzielana jest z urzędu lub na wniosek zainteresowanej osoby biorąc pod uwagę sytuację osobistą każdej osoby. Z uzasadnionym wnioskiem o udzielenie pomocy może wystąpić osoba uprawniona do jej uzyskania, a także prokurator, obrońca lub pełnomocnik oraz przedstawiciel skazanego, ustanowiony na podstawie art. 42 § 1 ustawy. Osoba zainteresowana powinna pamiętać o załączeniu do wniosku niezbędnych dokumentów potwierdzających okoliczności wskazane we wniosku, uzasadniające przyznanie pomocy na cele wskazane powyżej, a także dokument zwolnienia z zakładu lub 5|Strona Jak odnaleźć się po wyjściu…. aresztu. Wartym uwagi jest fakt, iż w razie braku uzasadnienia wniosku lub dokumentacji wniosek nie podlega rozpoznaniu do czasu ich uzupełnienia. Jak długo mogę otrzymywać taką pomoc? Należy pamiętać, iż świadczenie w ramach pomocy udziela się przez okres niezbędny dla zrealizowania celów tej pomocy i do czasu uzyskania pomocy ze strony pomocy społecznej nie dłużej jednak niż przez okres 3 miesięcy od czasu zwolnienia, chyba że konieczność przedłużenia tego okresu z uzasadnionych przyczyn wymaga dłuższego okresu wsparcia nie dłużej jednak niż na okres 6 miesięcy. Te niezwykłe okoliczności mogące wpłynąć na przedłużenie okresu świadczenia pomocy do okresu 6 miesięcy to: choroba i czasowa niezdolność do pracy. Rodzinom osób pozbawionych wolności pomocy udziela się do czasu otrzymania pomocy na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, nie dłużej jednak niż przez 3 miesiące od dnia osadzenia członka rodziny w zakładzie karnym lub areszcie śledczym, chyba że konieczność przedłużenia tego okresu do 6 miesięcy wynika ze szczególnych okoliczności, takich jak choroba lub czasowa niezdolność do pracy. Natomiast osoby wymienione w art. 43 § 5 Kodeksu karnego wykonawczego, którymi są stowarzyszenia, fundacje, organizacje i instytucje, jak również kościoły i inne związki wyznaniowe mogą otrzymywać z Funduszu środki na udzielenie pomocy, w tym na zapewnienie czasowego zakwaterowania osobą zwolnionym z zakładu karnego lub aresztu śledczego. Podmioty te składają wnioski bezpośrednio do Ministra Sprawiedliwości. 6|Strona Wojciech Samborowski, Tomasz Ferona Rządowe i samorządowe instytucje… POMOC KURATORA SĄDOWEGO Drugim rodzajem pomocy jest pomoc udzielana przez kuratorów sądowych na mocy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 czerwca 2003 r. w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania uprawnień i obowiązków kuratorów sądowych, a to z kolei rozporządzenie zostało wydane na mocy ustawy o kuratorach sądowych z dnia 27 lipca 2001 r. Chociaż pomoc udzielana na mocy tego rozporządzenia przez kuratora ma charakter doraźny i najczęściej kontrolny to ma ona duże znaczenie dla osoby opuszczającej zakład karny i niejednokrotnie może ona pomóc takiej osobie w adaptacji społecznej. Kiedy rozpoczyna się pomoc kuratora sądowego? Na mocy § 2 tego rozporządzenia powierzenie kuratorowi sądowemu sprawowania nadzoru powinno nastąpić bezzwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia albo od dnia zwrotu akt sądowi I instancji lub otrzymania orzeczenia do wykonania. To właśnie kurator sądowy jest tą osobą, która zaznajamia się z aktami sprawy podopiecznego, jak również bada jego potrzeby przez analizowanie sytuacji rodzinnej i środowiskowej. Kurator też jest tą osobą, która poucza osobę o jego prawach i obowiązkach wynikających z relacji pomiędzy nią samą a kuratorem. Nawiązanie takiego kontaktu przez kuratora następuje nie później niż w ciągu 7 dni od daty wpływu prawomocnego orzeczenia do zespołu kuratorskiej służby sadowej. Ponadto kurator udziela podopiecznemu pomocy w organizowaniu nauki, pracy, i czasu wolnego oraz w rozwiązaniu trudności życiowych. W realizacji tych celów kurator współdziała 7|Strona Jak odnaleźć się po wyjściu…. z organizacjami, instytucjami, stowarzyszeniami i innymi podmiotami, których celem działania jest pomoc podopiecznym. W razie potrzeby kurator interweniuje i przekazuje sprawę podopiecznego również do opieki społecznej. Pomoc ta nie kończy się tylko na właściwym skierowaniu podopiecznego do tych wyżej wymienionych podmiotów ale również na kontroli prawidłowości pomocy udzielonej przez te podmioty. W tym zakresie kurator sadowy ma również możliwość sygnalizowania jednostkom nadrzędnym organów i instytucji państwowych, organów samorządu terytorialnego oraz organom statutowym stowarzyszeń i organizacji przypadki bezzasadnej odmowy udzielenia kuratorowi sądowemu żądanej pomocy. Zawodowi kuratorzy sądowi w sprawach dotyczących podopiecznych mają również możliwość przygotowywania i występowania do sądu z odpowiednimi uzasadnionymi wnioskami w sprawie zmiany orzeczenia sądu i dołączenia do nich akt nadzoru i innych stosownych dokumentów. Ponadto uczestniczą w posiedzeniach wykonawczych sądu, dotyczących podopiecznych. Kuratorzy realizują i nadzorują również czynności związane z kontrolą skazanego w okresie próby oraz kontrolą sprawcy przestępstwa, w stosunku do którego warunkowo umorzono postępowanie karne lub zawieszono wykonanie kary. Natomiast w stosunku do osób, co do których została orzeczona kara ograniczenia wolności kurator realizuje czynności związane z organizowaniem i kontrolowaniem wykonywania tej kary poprzez: – utrzymywanie stałego kontaktu z zakładami pracy, w których wykonywana jest nieodpłatna kontrolowana praca na cele społeczne; – pozyskiwanie zakładów pracy, placówek służby zdrowia lub opieki społecznej oraz instytucji lub organizacji niosących pomoc 8|Strona Wojciech Samborowski, Tomasz Ferona Rządowe i samorządowe instytucje… charytatywną, względnie reprezentującą społeczność lokalną, dla przyjęcia skazanego w celu wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne; – organizowanie i prowadzenie szkoleń oraz instruktaży dla pracowników zakładów pracy, wyznaczonych do organizowania pracy skazanych i dozorowania jej przebiegu; – kontrolowanie przestrzegania przez wyznaczone zakłady pracy ustalonych zasad organizacji pracy skazanych i wypełnianie innych obowiązków z tytułu wykonywania kary ograniczenia wolności lub pracy społecznie użytecznej; – kontrolowanie sposobu wykonywania kary w miejscu pracy oraz prawidłowość wywiązywania się przez skazanego z nałożonych na niego obowiązków. POMOC SPOŁECZNA Ustawa o pomocy społecznej w swych przepisach nie przewiduje specjalnych świadczeń dla osób opuszczających zakład karny. Wszelka pomoc w stosunku do byłych skazanych odbywa się na zasadach ogólnych określonych w ustawie. Dlatego też w tej części pracy z racji wspomnianych już ogólnych zasad udzielania pomocy opisane zostaną najważniejsze przepisy ustawy, które dla osób opuszczających zakład karny mogą okazać się pomocne. Należy podkreślić, że ta część pracy nie uwzględnia wszystkich uregulowań ustawy w związku z czym należy ją traktować jako wskazówkę. Na jakiej podstawie udzielana jest pomoc społeczna? Udzielanie pomocy przez miejskie ośrodki pomocy społecznej odbywa się na zasadach określonych w ustawie z dnia 9|Strona Jak odnaleźć się po wyjściu…. 12.03.2004r. o Pomocy społecznej Dz. U. 2009, Nr 175 poz. 1362. Komu przysługuje pomoc społeczna? Pomoc z ośrodka pomocy społeczne przysługuje każdej osobie, u której wystąpi jeden, kilka lub wszystkie z wymienionych niżej przesłanek. 1) ubóstwo, 2) bezdomność, 3) bezrobocie, 4) niepełnosprawność, 5) długotrwała lub ciężka choroba, 6) bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych; 7) brak umiejętności przystosowania się do życia młodzieży opuszczającej całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze; 8) trudność w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą; 9) trudność w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu karnego; 10) alkoholizm lub narkomania 11) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej. Dokładny katalog przesłanek uprawniających do uzyskania pomocy z ośrodka pomocy społecznej znajduje się w art. 7 ustawy o pomocy społecznej. 10 | S t r o n a Wojciech Samborowski, Tomasz Ferona Rządowe i samorządowe instytucje… Kiedy mogę ubiegać się o pomoc pieniężną? Prawo do pomocy w formie pieniężnej przysługuje: 1) osobie prowadzącej jednoosobowe gospodarstwo domowe, której dochód nie przekracza 461 zł miesięcznie, 2) członkowi rodziny, w której dochód na osobę w rodzinie czyli dochód rodziny podzielony przez liczbę osób w rodzinie, nie przekracza kwoty 316 zł miesięcznie, 3) rodzinie, której dochód będący sumą miesięcznych dochodów osób w rodzinie, nie przekracza kwoty 316 zł na osobę w rodzinie. Wyżej wymienione kwoty zwane przez ustawodawcę kryterium dochodu, podlegają weryfikacji co trzy lata i w zależności od różnych czynników mogą ulec zmianie. Jakie formy pomocy pieniężnej oferują Ośrodki Pomocy Społecznej? Ustawa o pomocy społecznej przewiduje dwa rodzaje pomocy udzielanej osobie uprawnionej. Pierwsza z nich to pomoc o charakterze pieniężnym, w której można wyróżnić: 1) 2) 3) 4) zasiłek stały, zasiłek okresowy, zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy, zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie. 11 | S t r o n a Jak odnaleźć się po wyjściu…. Jakie formy pomocy niepieniężnej oferują Ośrodki Pomocy Społecznej? Drugi rodzaj pomocy o charakterze niepieniężnym to m.in. : 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) praca socjalna, bilet kredytowany, pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie, poradnictwo specjalistyczne, interwencja kryzysowa, schronienie, posiłek, niezbędne ubranie, mieszkanie chronione, pobyt i usługi w domu pomocy społecznej, pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie – w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych, ZASIŁEK STAŁY Zasiłek stały jest świadczeniem pieniężnym, który przeznaczony jest dla osób, które trwale lub długofalowo nie są wstanie uzyskać niezbędnych środków pozwalającym na samodzielne utrzymanie. Przysługuje on osobie pełnoletniej prowadzącej jednoosobowe gospodarstwo domowe niezdolnej do pracy z tytułu wieku, czyli w momencie ukończenia 60 roku życia przez kobietę i 65 przez mężczyznę, lub całkowicie niezdolnej do pracy (I lub II grupy inwalidów lub znaczny bądź umiarkowany stopień niepełnosprawności) jeżeli dochód tej osoby jest niższy niż 416 zł uzyskiwanych w przeciągu miesiąca. Prawo to 12 | S t r o n a Wojciech Samborowski, Tomasz Ferona Rządowe i samorządowe instytucje… przysługuje również osobie pełnoletniej pozostającej w rodzinie oraz rodzinie, która nie przekroczyła kwoty 316 zł. ZASIŁEK OKRESOWY Zasiłek okresowy w przeciwieństwie od zasiłku stałego przeznaczony jest dla osób, których ciężka sytuacja nie ma charakteru nieusuwalnego lub takiego, który nie rokuje na poprawę. Jest to świadczenie o określonych czasowo granicach przysługiwania. Osoba, uprawniona jest do skorzystania z tego rodzaju zasiłku ze względu na; długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie lub inny rodzaj przeszkody, który skutkuje brakiem możliwości zarobkowania i samodzielnego utrzymania się. Przyznanie zasiłku okresowego możliwe jest, gdy nie przekroczona została kwota zwana kryterium dochodowym, osoby pełnoletniej prowadzącej jednoosobowe gospodarstwo domowe, osoby pełnoletniej w rodzinie lub rodzinie. ZASIŁEK CELOWY Zasiłek celowy przeznaczony jest dla zaspokojenia niezbędnej potrzeby bez, której życie codzienne było by utrudnione. Podstawą przyznania takiego zasiłku jest spełnienie kryterium dochodowego przez osobę ubiegającą się o tego rodzaju świadczenie. W przypadku spełnienia wymaganego kryterium, pomoc ta może być przyznana w szczególności na pokrycie w części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Zasiłek ten może być także udzielony w formie biletu kredytowanego szczególnie w sytuacji pozostawania osoby zainteresowanej w miejscowości oddalonej od miejsca zamieszkania, przy równoczesnym wyjątkowym braku środków 13 | S t r o n a Jak odnaleźć się po wyjściu…. pozwalających na powrót. Wyżej wymienione przypadki, które wskazuje ustawa nie stanowią katalogu zamkniętego uprawniającego do uzyskania świadczenia. Szczególną rodzajem zasiłku celowego jest zasiłek przyznany w wyniku zdarzenia losowego, klęski żywiołowej lub ekologicznej w wyniku, której poniesiono stratę. W odróżnieniu od poprzednio opisywanych, świadczenie to przyznawane jest niezależnie od dochodu. Warto nadmienić, że ustawa przewiduje w szczególnie uzasadnionych przypadkach przyznanie rodzinie albo osobie zasiłku celowego nie podlegającego zwrotowi jak też zasiłku okresowego, celowego lub rzeczowego pod warunkiem zwrotu całości albo części kwoty zasiłku lub wydatku na pomoc rzeczową. Szczególnie uzasadnione przypadki to, sytuacja życiowa osoby lub rodziny, która ponad wszelką wątpliwość, bez konieczności wnikliwych zabiegów interpretacyjnych istniejącego stanu rzeczy, pozwala stwierdzić, że aż tak drastyczne, tak dotkliwe w skutkach lub tak daleko ingerujące w plany życiowe zdarzenia nie należą ani do zdarzeń codziennych, ani nawet do zdarzeń nadzwyczajnych. Są przypadkami o wybitnych cechach; występują zupełnie okazjonalnie, wymagają kumulacji wielu niefortunnych zbiegów wydarzeń, wykraczają granicami przewidywalności poza wszelkie możliwości ludzkiej zapobiegliwości życiowej. ZASIŁEK I POŻYCZKA NA EKONOMICZNE USAMODZIELNIENIE Osobie albo rodzinie gmina może przyznać pomoc w formie pieniężnej lub rzeczowej, w celu ekonomicznego usamodzielnienia. Pomoc ta może być przyznana w formie: 1) jednorazowego zasiłku celowego 14 | S t r o n a Wojciech Samborowski, Tomasz Ferona Rządowe i samorządowe instytucje… 2) nieoprocentowanej pożyczki na podstawie umowy z gminą (pożyczka ta może być umorzona w całości lub w części, gdy przyczyni się to do szybszego osiągnięcia celów pomocy społecznej) 3) udostępnienia maszyn i narzędzi pracy umożliwiających zorganizowanie własnego warsztatu pracy (przedmioty udostępniane są na podstawie umowy użyczenia). Co to jest poradnictwo specjalistyczne? W ramach świadczeń niepieniężnych ustawa przewiduje poradnictwo specjalistyczne w szczególności prawne psychologiczne i rodzinne w stosunku do osoby lub rodziny, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych, bez względu na posiadany dochód. Poradnictwo prawne realizuje się przez udzielanie informacji o obowiązujących przepisach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego, ochrony praw lokatorów. Poradnictwo psychologiczne realizuje się przez procesy diagnozowania, profilaktyki i terapii. Poradnictwo rodzinne obejmuje szeroko rozumiane problemy funkcjonowania rodziny, w tym problemy wychowawcze w rodzinach naturalnych i zastępczych oraz problemy opieki nad osobą niepełnosprawną, a także terapię rodzinną. Czym są i jaką pomoc oferują Ośrodki Interwencji Kryzysowej? Ośrodek interwencji kryzysowej stanowi zespół działań podjętych na rzecz osoby lub rodziny, będących w stanie kryzysu. Celem interwencji kryzysowej jest przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia sobie. W ramach interwencji kryzysowej udziela się natychmiastowej 15 | S t r o n a Jak odnaleźć się po wyjściu…. specjalistycznej pomocy psychologicznej, a w zależności od potrzeb, poradnictwa socjalnego lub prawnego, w sytuacjach uzasadnionych także schronienia do 3 miesięcy. Ta forma pomocy skierowana jest do osób, które w sposób widoczny wytrącone są z równowagi psychicznej, przejawiają zachowania, które są niebezpieczne dla ich zdrowia psychicznego i fizycznego lub znajdują się w stanie czasowego niezrównoważenia psychicznego. INNE FORMY POMOCY Ustawa o pomocy społecznej przewiduje, również inne formy pomocy w szczególności prawo do schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania, jeżeli osoba lub rodzina starająca się o to świadczenie jest tego pozbawiona. Istotą prawa do schronienia jest zagwarantowanie prawa do noclegu w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej czyli w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych oraz inne miejscach przeznaczonych do udzielania schronienia. Cechą charakterystyczną tej formy pomocy jest jego tymczasowość, którą należy rozumieć jako udostępnienie miejsca noclegowego, a w drodze wyjątku przez pewien określony, niezbyt rozległy, dystans czasu. Świadczenie polegające na dostarczeniu niezbędnego ubrania polega na dostarczeniu przedmiotów, które zwykło się kwalifikować jako elementy odzieży. Warunkiem udzielenia takiej pomocy jest okoliczność, w której osoba zgłaszająca zapotrzebowanie na odzież jest jej pozbawiona. Przez pozbawienie ubrania należy rozumieć nie tylko jego utratę ale także sytuacje, w której osoba nie może sobie jej zagwarantować z różnych przyczyn. Przyznanie ubrania dotyczy tylko ubrania niezbędnego, następuje przez dostarczenie osobie potrzebującej bielizny, odzieży i obuwia odpowiednich do jej indywidualnych 16 | S t r o n a Wojciech Samborowski, Tomasz Ferona Rządowe i samorządowe instytucje… właściwości (płeć, wzrost, masa, tężyzna fizyczna, rozmiar stopy, wielkość dłoni) oraz pory roku. Ubranie niezbędne to tylko taka bielizna, odzież oraz obuwie, które są niezbędne dla ochrony zdrowia człowieka przed wychłodzeniem oraz pozwalają na swobodne poruszenie się. Warunkiem udzielenia pomocy w formie posiłku jest okoliczność, w której osoba starająca się o ten rodzaj pomocy nie jest w stanie zapewnić go sobie własnym staraniem. Przez własne staranie należy rozumieć posiadanie artykułów spożywczych, półproduktów, urządzeń kuchennych oraz innych przedmiotów niezbędnych do przyrządzenia posiłku. Braki w tym względzie stanowią podstawową przesłankę, uprawniającą określony podmiot do uzyskania tego rodzaju pomocy. Ze względu na kryterium częstotliwości ustawodawca wyodrębnił pomoc doraźną w postaci jednego posiłku oraz pomoc okresową w postaci jednego gorącego posiłku dziennie zależnej od decyzji organu pomocy społecznej. Udzielony osobie potrzebującej, posiłek powinien być posiłkiem gorącym, który zapewni zaspokojenie zapotrzebowania energetycznego w sposób powodujący uczucie sytości. 17 | S t r o n a Jak odnaleźć się po wyjściu…. ORGANIZACJE OFERUJĄCE POMOC DLA OSÓB, KTÓRE OPUŚCIŁY ZAKŁAD KARNY 1. Stowarzyszenie Resocjalizacji, Rehabilitacji i Pomocy Społecznej im. H. Ch. Kofoeda, ADRES: ul. Podmiejska 3, 08-110 Siedlce. [email protected] www.kofoed.cpg.pl Głównym celem działalności stowarzyszenia jest niesienie pomocy osobą mającym trudności z funkcjonowaniem w społeczeństwie oraz działania edukacyjne, prewencyjne i pomocowe. Organizacja pomaga; osobom dotkniętym biedą materialną i bezrobociem, młodzieży bezrobotnej zagrożoną wykluczeniem, ubóstwem oraz kryminalizacją, osobą które tracą prace, są ubogie i nie mają środków finansowych na przekwalifikowanie zawodowe, ofiarą przemocy, osobom dotkniętym chorobą alkoholową, narkomanią i ich rodzinom, osobom zagrożonym bezdomnością i bezdomnym, osobom realizującym środki probacyjne oraz zagrożonym kryminalizacją. Stowarzyszenie realizuje programy pomocowo – opiekuńczo – terapeutyczne, edukacyjne, żywieniowe, sanitarno – higieniczne (bezpłatna pralnia i łaźnia), aktywizacyjne, probacyjne. Dodatkowo stowarzyszenie oferuje Punkt Porad Obywatelskich, program z zakresu pomocy postpenitencjarnej oraz od 2009 roku prowadzi Ośrodek, w którym osoby bezdomne opuszczające Zakłady Karne i Areszty Śledcze mogą zamieszkać. 18 | S t r o n a Wojciech Samborowski, Tomasz Ferona Rządowe i samorządowe instytucje… 2. Fundacja „Sławek”, ADRES: al. Solidarności 17, 03-412 Warszawa, TEL: 22 473 33 06. [email protected] www.fundacja-slawek.pl Zadaniem fundacji „Sławek” jest pomoc w trudnej sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej więźniom, osobom wychodzącym na wolność a także rodzinom więźniów oraz młodzieży wywodzącej się z patologicznych środowisk. Pierwszorzędnym celem fundacji jest ograniczenie marginalizacji społecznej skazanych oraz byłych skazanych po przez: - niesienie pomocy ludziom będącym w trudnej sytuacji materialne, rodzinnej i życiowej - niesienie pomocy młodzieży opuszczającej Domy dziecka lub Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze, a w szczególności tym którzy nie posiadają pracy albo mieszkania. - niesienie pomocy osobą opuszczającym Zakłady Poprawcze lub schroniska dla nieletnich, a w szczególności tym, którzy nie mogą liczyć na pomoc rodziny lub bliskich, - Niesienie pomocy młodocianym i dorosłym opuszczającym Zakłady Karne lub Areszty Śledcze, oraz ich rodzinom, znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej lub życiowej, która może spowodować szybki powrót do działalności przestępczej, - Podejmowanie działań w zakresie sprawiedliwości naprawczej, mediacji i probacji. Do innych celów fundacji należy zapobieganie przestępczości poprzez zwiększenie efektywności pomocy postpenitencjarnej 19 | S t r o n a Jak odnaleźć się po wyjściu…. oraz upublicznienie informacji dotyczących dostępu do różnych form pomocy postpenitencjarnej. 3. Stowarzyszenie penitencjarne „Patronat”, Zarząd główny stowarzyszenia „Patronat”, ADRES: ul. Siennicka 48, 04 – 393 Warszawa, TEL: 0 22/827 88 56. www.patronat.free.ngo.pl Celem stowarzyszenia patronat jest niesienie pomocy duchowej materialne i prawnej osobom pozbawionym wolności, zwalnianym z zakładów karnych oraz ich rodzinom, inicjowanie i uczestnictwo w zapobieganiu przestępstwom i wykluczeniu społecznemu, prowadzenie działalności mediacyjnej w tym łagodzenie następstw popełnionych przestępstw, wpływanie na humanizowanie orzekania i wykonania kar. Działania Oddziału w Warszawie realizowane są przez cztery placówki; 1) Punkt pomocy postpenitencjarnej 2) Ośrodek readaptacji społecznej „ Dom Patronatu” 3) Pralnia „Patronat” 4) Koło stowarzyszenia penitencjarnego „Patronat” Ponad to stowarzyszenie patrona posiada oddziały w Gdańsku, Łodzi, Olsztynie, Szczecinie, Zielonej Górze, Kielcach oraz Białymstoku. 20 | S t r o n a Wojciech Samborowski, Tomasz Ferona Rządowe i samorządowe instytucje… 4. Towarzystwo Opieki nad Więźniami, ADRES: ul. Katedralna 4, 50-328 Wrocław, TEL: 071 322 76 12, 328 89 29. Działalność Towarzystwa opiera się na pięciu sekcjach: Sekcji penitencjarnej, która pomaga skazanym w rozwiązywaniu spraw rodzinnych, udziela pomocy medycznej, prawnej Sekcji postpenitencjarnej w ramach, której udzielana jest pomoc dla byłych więźniów i ich rodzin poprzez wsparcie moralne, psychiczne itp. Sekcji edukacyjnej przygotowującej więźnia do życia na wolności poprzez pomoc w uzyskaniu zawodu i wykształcenia. Sekcji charytatywnej udzielającej pomocy więźniom, byłym więźniom i ich rodzinom w krytycznej sytuacji życiowej. Sekcji mediacji, która zajmuje się mediacją po wyroku zarówno między przestępcami i ich ofiarami, jak i między osadzonymi i ich rodzinami. 5. Stowarzyszenie Interwencji Prawnej (SIP), ADRES: Al. 3 go Maja 12 lok. 510, 00 - 391 Warszawa, TEL: (+48 22) 621 51 65, 625 76 40. [email protected] www.interwencjaprawna.pl Celem działania Stowarzyszenia jest działanie na rzecz osób dyskryminowanych i zagrożonych marginalizacja poprzez udzielanie im niezbędnej pomocy prawnej i społecznej. Działanie stowarzyszenia w głównej mierze skupione są na pomocy 21 | S t r o n a Jak odnaleźć się po wyjściu…. uchodźcom i osobom ubiegającym się o status uchodźcy a także na osobach pozbawionych wolności lub byłych więźniach. 6. Polskie Stowarzyszenie Edukacji Prawnej ADRES: ul. Kredytowa 6 m. 73, 00-062 Warszawa, TEL: (22) 423 36 12, 4237692. [email protected] www.psep.pl PSEP prowadzi szkolenia dla kadry więziennej z zakresu mediacji oraz prawa, zajęcia prawne dla skazanych i ich rodzin, wydaje prawne materiały edukacyjne, prowadzi kampanie medialne i artystyczne, mające na celu integrację skazanych ze społeczeństwem. 7. Fundacja Profilaktyki i Resocjalizacji „Druga Szansa”, ADRES: ul. Kościuszki 77/79, 87 - 100 Toruń, TEL: 790 499 280. [email protected] www.drugaszansa.org Fundacja działa w oparciu o dwa statutowe cele reintegracji społecznej i zawodowej więźniów i byłych więźniów oraz budowania podstaw systemu pomocy postpenitencjarnej. W ramach działalności penitencjarnej; organizuje w porozumieniu ze Służbą Więzienną spotkania na terenie Zakładów Karnych z więźniami, prowadzi korespondencje terapeutyczną 22 | S t r o n a Wojciech Samborowski, Tomasz Ferona Rządowe i samorządowe instytucje… z osadzonymi, świadczy pomoc prawną dla więźniów. W ramach działalności postpenitencjarnej; pomaga byłym osadzonym przezwyciężać trudności formalne i prawne w powrocie do społeczeństwa, prowadzi pomoc w zakresie terapii uzależnień i utrzymania abstynencji, pomaga w wyszukaniu i utrzymaniu miejsca pracy, umożliwia pomoc w zakresie zdobycia i utrzymania zakwaterowania, świadczy pomoc rzeczową do momentu finansowego usamodzielnienia się, organizuje praktyczne szkolenia podstaw obsługi komputera oraz aktywizacji zawodowej byłych więźniów. 8. Fundacja Pomocy Wzajemnej „Barka” ADRES: ul. Św. Wincentego 6/9, 61-003 Poznań, TEL: +48 61 6682300, 61 8720286. [email protected] www.barka.org.pl Fundacja Pomocy Wzajemnej „Barka” zakłada wspólnoty skupiające osoby, które trafiły do nich w różnych kryzysach życiowych: eksmitowane rodziny, matki samotnie wychowujące dzieci, osoby po domach dziecka, szpitalach psychiatrycznych, osoby opuszczające zakłady karne i wiele innych osób dotkniętych bezdomnością. Wspólnoty są miejscami do „życia i pracy”. Oprócz aspektu społecznego, każda wspólnota stara się posiadać własny program gospodarczy, tak aby być ekonomicznie niezależną. Zwykle są to małe farmy ekologiczne. 23 | S t r o n a Jak odnaleźć się po wyjściu…. 9. Bractwo Miłosierdzia im. św. Brata Alberta, ADRES: ul. Zielona 3, 20 – 082 Lublin, TEL: 81 532 64 37. [email protected] [email protected] www.albert.lublin.pl Działalność stowarzyszenia opiera się na prowadzeniu jadłodajni, wsparcia dla bezdomnych oraz ośrodka aktywizacji mającym na celu przywrócenie osób zagrożonych wykluczeniem do społeczeństwa i na rynek pracy. Ponadto motywuje do podjęcia leczenia odwykowego, otacza opieką lekarską (w szpitalu), pomaga w znalezieniu pracy, usamodzielnieniu się, wyjściu z bezdomności, pomaga w uzyskaniu: dokumentów tożsamości, rent, emerytur, zasiłków pieniężnych, odzieży, mebli, miejsca w domu pomocy społeczne. 10. Katolickie Stowarzyszenie Pomocy im. Św. Brata Alberta, ADRES: ul. Kościuszki 5, 09 – 400 Płock, TEL: (24) 364 98 84, 364 98 20. 11. Stowarzyszenie Pomocy Osobom Wychodzącym na Wolność „Emaus”, ADRES: ul. Sandomierska 55/57, 80-074 Gdańsk, TEL: 58 305 59 79. 24 | S t r o n a Wojciech Samborowski, Tomasz Ferona Rządowe i samorządowe instytucje… 12. Centrum Pomocy Bliźniemu „Monar - Markot”, ADRES: ul. Marywilska 44a, 03-042 Warszawa, TEL: 22 676 99 97. www.cpb.waw.pl 13. Fundacja Uniwersyteckich Poradni Prawnych. www.fupp.org.pl Działalność fundacji opiera się na udzielaniu bezpłatnej pomocy prawnej przez studentów Prawa i Administracji pod nadzorem i opieką pracowników naukowych i praktyków, osobom ubogim szczególnie zagrożonym pozostawaniem na marginesie życia społecznego. 14. Związek Biur Porad Obywatelskich. www.zbpo.org.pl Celem ZBPO jest zapewnienie obywatelom wiedzy o przysługujących im prawach, tak aby aktywnie i skutecznie rozwiązywali swoje problemy. Działalność ZBPO skierowana jest w szczególności do osób zagrożonych marginalizacją, ze szczególnym uwzględnieniem osób bezrobotnych, ubogich, zagrożonych patologiami, niepełnosprawnych oraz osób nie potrafią poradzić sobie z problemami dnia codziennego. 25 | S t r o n a Jak odnaleźć się po wyjściu…. 15. Biuro Informacji Obywatelskiej, ADRES: ul. Lwowska 52, 22 – 600 Tomaszów Lubelski, TEL: (48) 664 13 40. [email protected] www.bio.tomaszow.info Biuro Informacji Obywatelskiej działającej przy stowarzyszeniu „Czajnia” zrzesza studentów III, IV i V roku prawa Wydziału Zamiejscowego Nauk Prawnych i Ekonomicznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Tomaszowie Lubelskim. Głównym celem działania BIO jest udostępnianie nieodpłatnego i rzetelnego doradztwa dla członków społeczności lokalnej powiatu tomaszowskiego zamojskiego i lubaczowskiego, zapoznanie ich z procedurami związanymi z rządowymi i lokalnymi zarządzeniami oraz uświadamianie o ich prawach i obowiązkach. Biuro Informacji Obywatelskiej bezpłatnie zajmuje się: 1) Pomocą w sporządzaniu pism procesowych i administracyjnych, 2) Objaśnianiem stanu prawnego z zakresu prawa cywilnego rodzinnego, prawa pracy, prawa administracyjnego, prawa karnego ze wskazaniem wachlarza rozwiązań, 3) Pomocą w wypełnianiu deklaracji PIT, 4) Udostępnianiem formularzy z Urzędu Skarbowego, 5) Informowaniem o funkcjonowaniu organów administracji publicznej w powiecie tomaszowskim. 26 | S t r o n a Wojciech Samborowski, Tomasz Ferona Rządowe i samorządowe instytucje… KILKA CENNYCH UWAG JAK SPORZĄDZIĆ CURICULLUM VITAE DLA OSÓB POZUKUJĄCYCH PRACY PO OPUSZCZENIU ZAKŁADU Poważnym problemem w znalezieniu pracy przez byłych skazanych jest stosunek pracodawcy, który objawia się w zatrudnienia byłego więźnia. Ponadto za stosowaną praktykę w Polsce uważane jest żądanie od kandydatów na pracowników zaświadczenia o niekaralności. Tę przeszkodę można jednak ominąć, gdyż, według prawa kandydata na pracownika wolno zapytać o karalność jedynie w przypadku, gdy ustawa reguluje sytuację danej grupy zawodowej. Chodzi o sytuację kiedy wykonywanie danego zawodu wiąże się z faktem niekaralności. Sytuacja ta dotyczy takich grup zawodowych jak: policjanci za wszelkie przestępstwa czy ochroniarze, a nauczyciele mianowani nie mogą być karani za przestępstwa umyślne. Jako dodatkowe informacje dla byłych skazanych związane z poprawnym złożeniem CV należy wymienić: – obowiązkowe umieszczenie zdjęcia dołączonego do CV, – umieszczenie wyraźnej zgody na przetwarzanie danych osobowych, – obowiązkowe umieszczenie swojego e-mail z tym, że e-mail nie powinien w swej treści zawierać nazw co najmniej śmiesznych np. misiek, pysiek, dzidek, kolba, ostry, gilotyna, itp. najlepiej w nazwie e-mail podać swoje imię i nazwisko. 27 | S t r o n a Jak odnaleźć się po wyjściu…. 28 | S t r o n a