Książka pod redakcją Beaty Halickiej: „Mój dom nad Odrą

PROF. UAM DR. HAB. BEATA HALICKA, E-mail: [email protected]
Książka pod redakcją Beaty Halickiej:
„Mój dom nad Odrą“ – Wspomnienia polskich
osadników Ziem Zachodnich po 1945 roku
Opublikowana w
Paderborn 2014.
wydawnictwie
Ferdinand
Schöningh,
Tekst z katalogu wydawnictwa:
Kim byli ludzie, których po 1945 roku osiedlono na byłych wschodnich terenach Niemiec? Czy
przyjechali tam dobrowolnie? Jak dużo czasu musiało upłynąć, by nowe miejsce zamieszkania stało
się ich domem?
Zebrane w niniejszym tomie relacje świadków historii pokazują powojenną codzienność Nadodrza.
Spisane w dziesięć lat po zakończeniu wojny, w Polsce Ludowej teksty te nie zostały dopuszczone
do publikacji ze względu na swój krytyczny ton. Z perspektywy nauczyciela, burmistrza,
urzędniczki, rolnika i innych ukazują poruszające ludzkie losy. Po często traumatycznych
przeżyciach wojennych i doświadczeniu przymusowej migracji, w nowym miejscu osadnicy musieli
zmierzyć się z pozostawionym tam niemieckim dziedzictwem. Oswojenie obcej przestrzeni
kulturowej okazało się procesem złożonym i długotrwałym.
Zajmującym w swojej autentyczności pamiętnikom towarzyszą liczne zdjęcia oraz wprowadzenie
dotyczące kwestii historycznych, kultury pamięci oraz okoliczności powstania tych wyjątkowych
dokumentów biograficznych.
O autorce:
Beata Halicka jest profesorem uniwersyteckim w dziedzinie kulturoznawstwa w PolskoNiemieckim Instytucie Badawczym Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu z siedzibą w
Collegium Polnicum w Słubicach. Wykłada historię kultury Europy Środkowo-Wschodniej na
Europejskim Uniwersytecie Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Zajmuje się zagadnieniami
migracji przymusowych w XX wieku, nacjonalizmem w Europie, stosunkami polskoniemieckiemi, europejskimi pograniczami oraz kwestiami kultury i polityki pamięci.
SPIS TREŚCI
WSTĘP
Beata Halicka…......................………………....…………………………..…………………….7
PAMIĘTNIKI
1. PARTYZANT Z PRZYPADKU
Ignacy Mendak………………........…………........................................…………………..45
2. O TYM JAK MARTWY JÓZIO WRÓCIŁ DO DOMU
Izabela Grdeń…………………............……………........................................................48
3. W ROLI SOŁTYSA NA ŚWIĘTEJ KATARZYNIE
Jan Krukowski..……………………………………………………..............................………..91
4. KAŻDY CHCIAŁ DLA SIEBIE JAK NAJWIĘCEJ ZIEMI
Józef Majewski.......................................................................................................119
5. WYZWOLENI PRZEMOCĄ
Janina Jagodzińska…………………………..................….....................................…….131
6. BURMISTRZ DARŁOWA
Stanisław Dulewicz………………………………………………………........................………146
7. „CZUŁAM SIĘ URZĘDNICZKĄ ZIEM ODZYSKANYCH”
Irena Szydłowska………………………………………………………………………………………214
8. ŁADNE PODZIĘKOWANIE ZA NOWĄ SZKOŁĘ
Cyryl Priebe…………………………………….………………………………………………………..232
9. RADOŚCI I TROSKI SZKOLNEGO INSPEKTORA
Wiesław Sauter………………………………….………………………………………………………263
Od wydawcy…...........................................................................................................341
Indeks zdjęć...............................................................................................................341
Indeks miejscowości……...........................................................................................343