Raport rynku ZSEE – aspekty prawne i finansowe

Transkrypt

www.pwc.com
Raport rynku ZSEE –
aspekty prawne i finansowe
kwiecień 2014
Rynek ZSEE – wyzwania stojące przed Polską
Do dnia 14 lutego 2014 r. państwa członkowskie miały obowiązek wprowadzenia przepisów
niezbędnych do wykonania dyrektywy 2012/19/UE w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego.
• Dyrektywa ZSEE nakłada nowe wymogi istotne dla funkcjonowania rynku ZSEE,
wprowadzając m. in. nowe poziomy zbierania oraz cele w zakresie odzysku.
• Dyrektywa ZSEE stanowi wyzwanie nie tylko dla ustawodawcy, ale także dla uczestników
rynku ZSEE.
• Obecnie trwają prace nad projektem nowej ustawy o ZSEE, implementującej
postanowienia Dyrektywy ZSEE.
PwC
2
Rynek ZSEE w Polsce – zaangażowanie PwC
Jako firma PwC - monitorująca najistotniejsze akty legislacyjne oraz mierząca się z
kluczowymi sprawami gospodarczymi – przygotowaliśmy pogłębione badanie rynku ZSEE.
Nasze opracowanie obejmuje m. in.
• Analizę ekonomiczną rynku ZSEE,
• Opis zjawisk patologicznych i ich przyczyn,
• Przedstawienie ekonomicznych (i pozostałych) konsekwencji nadużyć,
• Wskazanie propozycji rozwiązań systemowych.
PwC
3
Sygnały potwierdzające istnienie nadużyć na rynku ZSEE
• „Funkcjonowanie i nieprawidłowości w systemie zarządzania zużytym sprzętem
elektrycznym i elektronicznym (ZSEE) w Polsce”, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
• „Rynek recyklingu
Kwiatkowskiego.
zużytego
sprzętu
chłodniczego
w
Polsce”,
Instytut
im.
E.
• Raporty Głównego Inspektora Ochrony Środowiska o funkcjonowaniu systemu gospodarki
zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym za poszczególne lata.
• Liczne publikacje i wystąpienia medialne uczestników rynku ZSEE.
• Rezultaty analizy rynku ZSEE dokonanej przez PwC.
PwC
4
Rodzaje nadużyć na rynku ZSEE
Wszystkie nieprawidłowości występujące na rynku ZSEE koncentrują się w trzech grupach:
• wydawanie zaświadczenia o przetwarzaniu sprzętu, który nigdy nie został zebrany i
dostarczony do zakładu.
• wydawanie zaświadczenia o przetworzeniu sprzętu, które zostało dokonane niezgodnie z
normami.
• wydawanie zaświadczenia o przetworzeniu sprzętu należącego do innej grupy, niż
wskazana.
PwC
5
Najistotniejsze przyczyny nieprawidłowości
• Brak rozwiązań prawnych, mających na celu zapobieganie dokonywaniu oszustw
w ramach systemu zarządzania ZSEE.
• Brak efektywnego nadzoru nad funkcjonowaniem rynku ZSEE w Polsce ze strony
organów państwa czy instytucji wspólnotowych, co ułatwia wprowadzanie do obrotu
fałszywej dokumentacji ("handel kwitami") i dokonywania pozostałych oszustw.
• Brak skutecznej edukacji społecznej.
• Spory kompetencyjne wynikające z braku równowagi między prawami i obowiązkami
poszczególnych uczestników procesu zarządzania ZSEE.
PwC
6
Rola organizacji odzysku w zarządzaniu ZSEE
•
•
Organizacja odzysku prowadzi działalność związaną z
organizowaniem, zarządzaniem lub prowadzeniem
przedsięwzięć
związanych
ze
zbieraniem,
przetwarzaniem, recyklingiem i innymi niż recykling
procesami odzysku oraz unieszkodliwianiem zużytego
sprzętu.
W
związku
z
obowiązkami
związanymi
z
odzyskiwaniem ZSEE przejętymi od wprowadzających
organizacje odzysku zapewniają pokrycie rynku ZSEE
na poziomie 99%. Wartość rynku ZSEE wynosi 76
mln zł i spada.
•
Na rynku istnieje 9 organizacji odzysku, w tym pięciu
głównych graczy (udział w rynku ponad 1%).
•
Organizacje odzysku można podzielić na działające w
formie not-for-profit oraz te nastawione na
maksymalizację zysku.
PwC
Udział organizacji odzysku
w rynku ZSEE w 2012 r.
Elektroeko 42.21%
Biosystem Elektrorecykling
25.53%
CCR Relectra 9.51%
Europejska Platforma
Recyklingu 8.95%
Auraeko 7.81%
Electrosystem 2.98%
Pozostali
7
Analiza rynku ZSEE – stałe koszty prowadzonej działalności mimo
wzrostu wymogów
•
•
•
•
Rolą organizacji odzysku jest zarządzanie procesem
zbierania i przetwarzania ZSEE, czyli w ogromnej
mierze outsourcing samej funkcji zbierania i
przetwarzania odpadów.
Poza tym niektóre z organizacji działają jako
instytucje not-for-profit, z zasady nie nastawiają się
na zysk, ale na jak najbardziej efektywne kosztowo
wykorzystanie środków swoich klientów.
Dlatego suma kosztów operacyjnych organizacji
odzysku (czyli koszt zbierania i przetwarzania ZSEE,
a także zarządzania tym procesem) może w lepszy
sposób obrazować wielkość tego rynku niż ich
przychody.
Poziom kosztów w ostatnich latach pozostawał na
tym samym poziomie około 70 mln zł mimo wzrostu
minimalnego poziomu zbiórki ZSEE (z 24% do 35%
dla większości grup produktowych w 2011 r.).
PwC
Koszty działalności operacyjnej
organizacji odzysku w odniesieniu do
masy zebranego ZSEE
120 000
180,0
24%
35%
160,0
100 000
140,0
80 000
120,0
100,0
60 000
80,0
40 000
60,0
40,0
20 000
20,0
-
0,0
2008
2009
2010
Koszty działalności operacyjnej (w zł)
2011
2012
Masa zebranego ZSEE (w tonach)
8
Analiza rynku ZSEE – znaczący spadek kosztów jednostkowych
zbiórki i przetwarzania odpadów
1 600 zł
•
Średnie stawki (zł / tonę wprowadzonego sprzętu)
od kilku lat pozostają na tym samym poziomie.
•
Jednocześnie koszt jednostkowy przetwarzania
ZSEE spadł w latach 2008-2012 o około 70%.
•
W jaki sposób organizacje były w stanie w tak
znaczący sposób obniżyć średni koszt zbiórki i
przetwarzania ZSEE?
•
•
Do poprawy tych wskaźników mogły przyczynić się
zarówno działania edukacyjne jak i usprawnienie
systemu zbiórki prowadzonego przez organizacje
odzysku.
Jednak przedsiębiorcy działający na rynku ZSEE nie
mają złudzeń i otwarcie kwestionują rzetelność
raportowanych danych oraz prowadzą dyskusję
na temat nieprawidłowości istniejących w branży,
między innymi na temat „handlu kwitami”.
PwC
1 400 zł
1 200 zł
1 000 zł
800 zł
600 zł
400 zł
200 zł
0 zł
2008
2009
zł/Tonę wprowadzonego
2010
2011
2012
zł/Tonę przetworzonego
9
Wybrane wnioski z analizy rynku ZSEE
Organizacje odzysku na podstawie ich wyników
finansowych można podzielić na 3 grupy:
•
Oferujące stawki wprowadzającym na poziomie
ponad 20 gr za kg wprowadzonego sprzętu,
•
Oferujące stawki na poziomie 17-19 gr za kg
wprowadzonego sprzętu i jednocześnie nie
osiągające zysku ze sprzedaży (organizacje
działające w formule not-for-profit),
•
•
Oferujące stawki na poziomie 13-15 gr za kg
wprowadzonego sprzętu i jednocześnie osiągające
bardzo wysokie marże ze sprzedaży (na poziomie
27%-31%).
Normalnie w warunkach konkurencji w kategoriach
ekonomicznych taką sytuację należałoby uznać za
niezwykłą. W przypadku rynku ZSEE taka
charakterystyka może wynikać z istniejących na rynku
patologii.
PwC
Zależność pomiędzy osiąganą przez organizacje odzysku
marżą ze sprzedaży oraz stawką za kg wprowadzanego
sprzętu
35%
30%
25%
Marża ze sprzedaży
•
20%
15%
10%
5%
0%
-5%
0,12 zł
0,17 zł
0,22 zł
Średnia stawka za kg wprowadzanego sprzętu
10
Porównanie do organizacji w innych krajach UE
•
•
•
•
Masa wprowadzanego w Polsce sprzętu nie odbiega od
tego co dzieje się w innych krajach UE o podobnym
poziomie dochodu na mieszkańca.
Dlatego dokonaliśmy porównań kosztów zbierania
ZSEE z organizacjami działającymi w innych krajach
UE (w szczególności w Czechach i Hiszpanii). Dane
zostały skorygowane o różnice w średnich poziomach
cen pomiędzy Polską, a tymi krajami.
W Polsce zarówno stawki organizacji odzysku za kg
wprowadzonego ZSEE, jak i ich koszty operacyjne na
kilogram sprzętu przetworzonego są relatywnie niskie.
Średni poziom kosztów operacyjnych na kilogram
przetworzonego ZSEE w Polsce wynosi 43 gr/kg i jest
od 2 do 4 razy niższy niż porównywane organizacje z
innych krajów.
PwC
Koszt zebrania jednego kg ZSEE
1,80 zł
1,60 zł
1,40 zł
1,20 zł
1,00 zł
0,80 zł
0,60 zł
0,40 zł
0,20 zł
0,00 zł
Polska
Asekol
(Czechy)
Electrowin
(Czechy)
Ecotic
(Hiszpania)
11
Ekonomiczne skutki – zaniżenie wartości rynku ZSEE
•
•
•
Całość rynku przetwarzania ZSEE w Polsce
wyniosła w 2012 r. 76 milionów złotych, co przy
481,2 tysiąca ton sprzętu wprowadzonego na rynek
oznacza średnią efektywną stawkę za kilogram
wprowadzonego sprzętu na poziomie 16 groszy.
Przy założeniu, że średnia stawka za kilogram
wprowadzonego sprzętu kształtowałaby się na
poziomie 20-22 groszy, czyli aktualnych poziomów
maksymalnych obowiązujących na rynku, rozmiar
rynku ZSEE w Polsce powinien był osiągnąć od 96
milionów do 106 milionów złotych.
298 mln zł
106 mln zł
76 mln zł
Hipotetyczna maksymalna wartość rynku, gdyby
przeciętne przychody organizacji odzysku w Polsce
kształtowały się na poziomie średniej z
analizowanych organizacji czeskich, wyniosłaby
298 milionów złotych.
PwC
12
Straty Skarbu Państwa – podatek VAT
Utrata potencjalnej wartości podatku VAT - od 4,6 miliona do 6,9 miliona złotych rocznie.
Wartość nienależnie odliczonego podatku VAT w roku 2012 - ok. 7 milionów złotych
PwC
13
Straty Skarbu Państwa – sankcje ze strony Unii Europejskiej
• Niewdrożenie przez Polskę norm wynikających z dyrektywy ZSEE może się wiązać z
nałożeniem na to państwo kary finansowej przez Trybunał Sprawiedliwości UE.
Przykładowe sankcje wnioskowane przez Komisję Europejską w związku z brakiem
terminowej implementacji dyrektywy:
• Dyrektywa 2009/140/WE - 56 tys. euro dziennie,
• Dyrektywa 2009/72/WE - 133 tys. euro dziennie,
• Dyrektywa 2008/98/WE – 67 tys. euro dziennie.
PwC
14
Propozycje rozwiązań
Nasze postulaty można podzielić na 3 grupy:
• Systemowe zmiany w funkcjonowaniu rynku ZSEE.
• Intensyfikacja i optymalizacja działań kontroli.
• Standaryzacja procesów i mechanizmów biznesowych.
Celem naszych propozycji jest przyczynienie się do stworzenia efektywnego rynku zarządzania
i przetwarzania ZSEE, który będzie wolny od nadużyć.
PwC
15
Propozycje rozwiązań – zmiany systemowe
• Równowaga w obowiązkach i narzędziach ich realizacji - zwiększenie roli gmin w
procesie zbierania ZSEE.
• Zmiany w zakresie klasyfikacji zużytego sprzętu do grup produktowych –
obowiązek wprowadzenia nowych grup produktowych.
• Kontrole zakładów przetwarzania przy rejestracji – sposób na zapobieganie
najpopularniejszym nadużyciom.
• Uregulowanie statusu punktów skupu złomu – ograniczenie nielegalnego demontażu
zużytego sprzętu.
• Zmiany w zakresie funkcjonowania organizacji odzysku – funkcjonowanie na zasadzie
not-for-profit, nadzór, maksymalny poziom obowiązków.
PwC
16
Propozycje rozwiązań – intensyfikacja i optymalizacja działań
kontroli
• Wprowadzenie elektronicznego systemu monitorowania przepływu zużytego sprzętu
przez cały cykl jego życia, począwszy od momentu wytworzenia, aż do ostatecznego
zagospodarowania - sposób na efektywne typowanie podmiotów do kontroli.
• Współpraca organów kontrolnych - oddelegowanie przedstawicieli z różnorakich instytucji
(np. prokuratura, kontrola skarbowa, służby celne, policja), które stworzą specjalistyczne
grupy zajmujące się zwalczaniem nadużyć na rynku ZSEE.
• Przekazanie kompetencji do kontrolowania zakładów przetwarzania organom celnym,
które posiadają środki i doświadczenie pozwalające na skuteczne ustalenie stanu
faktycznego.
• Uregulowanie możliwości
planowanej kontroli.
PwC
odstąpienia
od
zawiadomienia
przedsiębiorcy
o
17
Propozycje rozwiązań – standaryzacja procesów i mechanizmów
biznesowych
• Minimalne standardy jakości dla przetwarzania ZSEE – skuteczne uregulowanie
wymogów, jakie muszą zostać spełnione przez zakłady przetwarzania.
• Procesy biznesowe - zakaz tworzenia struktur konglomeratowych jako sposób na
ograniczenie patologii na rynku ZSEE oraz zwiększenie jego transparentności poprzez
ograniczenie możliwości tworzenia grup podmiotów powiązanych.
• Minimalna stawka przetworzenia – rozwiązanie skuteczne?
• System opłat depozytowych – ograniczenie nieprawidłowości za cenę negatywnego
wpływu na rynek nowego sprzętu.
PwC
18
Dziękujemy za uwagę!
Jan Tokarski
Starszy Menedżer
tel. +48 22 746 4651
[email protected]
Wojciech Szulc
Starszy Menedżer
tel. +48 22 746 4208
[email protected]

Raport rynku ZSEE – aspekty prawne i finansowe

Transkrypt

Podobne dokumenty

żelazko, • telefon komórkowy, • klawiatura, • akcesoria komputerowe

techniczny projekt roku

1 Gospodarka odpadami – fakty i zamierzenia ze szczególnym