2013-05-21 Dziennik Gazeta Prawna

DZIENNIK GAZETA PRAWNA (Moja Firma)
2013-05-21
Franczyzowe szanse i zagrożenia
Jeśli biznes działa dobrze, dlaczego nie zwiększyć liczby placówek i wciągnąć do współpracy partnerów?
Franczyza świetnie się do tego nadaje. Niestety często sięgają po nią przedsiębiorcy szukający łatwego zarobku
Patrycja Otto
[email protected]
żyli się franczyzobiorcy Me­
ritum Banku, a widmo ban­
kructwa zajrzało do drogerii
Natura, Aster czy sieci sklepów
A'propos. W sumie w 2012 r.
działalność zakończyło 41 sie­
ci, a rok wcześniej prawie 70.
Jak wyliczają eksperci rynku
rocznie na rynku franczyzowym wypowiadanych jest 7-9
proc. umów.
W trudnych czasach dla go­
spodarki coraz więcej przed­
siębiorców podejmuje decy­
zję o rozwoju biznesu poprzez
franczyzę. Od początku 2009 r.
do końca 2012 r. licz­
ba sieci wzrosła w Polsce
o ponad 350 do 864. Dla
porównania od początku
2005 r. do końca 2008 r., Testy na własnej skórze
liczba sieci franczyzowych Przedsiębiorca planujący za­
zwiększyła się o nieco ponad oferowanie swojego biznesu
200 do 512. To oczywiste, że przez franczyzę musi mieć
w okresie prosperity łatwiej wiedzę i doświadczenie, któ­
działać na własną rękę, pod­ rymi podzieli się z partnerami
czas gdy w trudniejszych cza­ biznesowymi. Franczyzodawca
sach rośnie skłonność do dzie­ zobowiązany jest bowiem do
lenia się ryzykiem zarówno po przekazania biorcom licencji
stronie tych, którzy rozwijają modelu, według którego będą
sieci, jak i tych, którzy chcą się oni prowadzić własną działal­
do nich przyłączyć. Zaintere­ ność. - Doświadczenie poma­
sowanie tym modelem bizne­ ga zdobyć prowadzenie wła­
sowym rośnie, gdyż pozwala snych placówek. Należy mieć
on nie tylko ograniczyć ry­ przynajmniej jedną jednost­
zyko, ale i kapitał potrzebny kę pilotażową, która działa co
na dalsze inwestycje. Przed­ najmniej rok. Minimum tyle
siębiorca rozszerzający w ten czasu potrzeba, aby dokładnie
sposób zasięg swojej marki przetestować pomysł i spraw­
nie musi też już martwić się dzić, jakiej podlega on sezono­
o zatrudnienie pracowników wości, jaką ma konkurengę na
i zapewnienie nadzoru w każ­ rynku oraz czy oferowane pro­
dej z nowych placówek.
dukty lub usługi są niezależne
Nie oznacza to jednak, że od trendów - wyjaśnia Michał
franczyza gwarantuje sukces Wiśniewski, dyrektor działu
każdemu przedsiębiorcy. By doradztwa i współzałożyciel
go odnieść, trzeba się dobrze firmy Profit System.
przygotować. Inaczej można
skończyć tak jak Semax, fir­
ma z branży odzieżowej, któ­
ra zbankrutowała w 2009 r.,
czy Agenga Finansowa Crosik, której upadłość była gło­
śna w 2005 r. Ostatnio spek­
takularnych plajt na szczęście
nie było, ale na kłopoty skar­
W wielu branżach jedna
własna placówka nie gwa­
rantuje zdobycia potrzeb­
nej wiedzy. Przykładem jest
sektor spożywczy. Ogromna
konkurencja na tym rynku,
duże różnice w prowadzeniu
biznesu w mieście i na wsi
sprawiają, że aby wypraco-
Co może zrobić franczyzobiorca,
który ma kłopoty:
• poprosić dawcę licencji o wydłużenie terminów płatno­
ści z tytułu prowadzonej działalności;
• poprosić o rozłożenie zaległości wynikającej z niepłace­
nia zobowiązań na czas na raty lub częściowe ich anu­
lowanie;
• wystąpić do dawcy licencji o zmniejszenie lub czasowe
zawieszenie opłat wynikających z umowy; największe
szanse na to mają franczyzobiorcy płacący je w kwocie
stałej, a nie jako procent od obrotu;
• wynegocjować zmiany w asortymencie, wymianę
towaru na zupełnie nowy;
• wynegocjować zmiany w akcji promocyjnej, która
będzie bardziej docierała do lokalnego klienta;
• poprosić o zmianę lokalizacji sklepu, w sytuacji gdy
została ona wybrana przez franczyzodawcę, gdy się
zgodzi, można też ubiegać się o częściowy zwrot
kosztów z tytułu otwarcia placówki;
• wystąpić o rozwiązanie umowy franczyzowej i rozpo­
cząć działalność na własną rękę, o ile franczyzodawca
zgodzi się zrezygnować z zakazu konkurencji.
wać niezbędne know-how,
trzeba uruchomić i prowadzić
przynajmniej przez rok kilka
własnych sklepów. Podobnie
jest w branży odzieżowej czy
obuwniczej. Tu z kolej ważne
jest też, by marka zdobyła po­
pularność i renomę na rynku,
która pomaga pozyskać wier­
nych klientów.
Adam Wroczyński z Akade­
mii Rozwoju Systemów Siecio­
wych podpowiada, że takim
bezpiecznym minimum, na
którym można przetestować
pomysł, jest 3-5 własnych lo­
kali.
Wyjątek stanowi branża ko­
smetyczna, w której wystarczy
mieć jedną placówkę, by my­
śleć o franczyzie.
Myśląc o udostępnianiu
własnego logo, należy spoj­
rzeć na własną działalność
przez pryzmat franczyzo­
biorcy i korzyści, jakie może
on czerpać z obecności w sieci.
Niezbędne jest dokonanie ana­
lizy opłacalności planowane­
go przedsięwzięcia, zarówno
z własnego punktu widzenia,
jak i potengalnych franczyzobiorców. - Należy się zasta­
nowić jakie środki finansowe
będzie musiał zainwestować
franczyzobiorca i jak szybko
zacznie zarabiać - podkreśla
Michał Wiśniewski.
Inwestorzy oczekują, że
zwrot z inwestycji nastą­
pi w ciągu 3-5 lat. Jeśli cho­
dzi o nakłady, to poszukują
tańszych konceptów. Wie­
lu z nich to osoby bezrobot­
ne, bez zdolności kredytowej
i niewielkimi oszczędnościa­
mi albo bez nich. Według ra­
portów przygotowywanych
o rynku przez portal Franchising.pl w zeszłym roku śred­
nia inwestycja w licencję franczyzową wyniosła ok. 160 tys.
zŁ Dla porównania dwa lata
wcześniej było to ponad 240
tys. zł. Głównym atutem sieci
jest też efekt skali, czyli ko­
rzystniejsze warunki zakupu
i sprawdzeni dostawcy.
Zadbać o niskie nakłady
Przed ustaleniem ostatecz­
nych warunków współpracy
warto poszukać rozwiązań
dzięki którym można obniżyć
koszt uruchomienia biznesu.
Jest to możliwe na przykład
przez skierowanie franczyzy
do mniejszych miejscowości,
gdzie czynsze w strategicz­
nych lokalizacjach są niższe.
Takiej polityki rozwoju trzy­
ma się BZ WBK, który własne
oddziały otwiera w dużych
miastach, zaś placówki part-
ZESKANUJ TEKST
*\
Franczyza w Polsce
Liczba sieci na koniec roku
864
Bezpłatna aplikaqa'dostępna
ł W App Storę 1 Google Play
nerskie w miejscowościach
od 10 tys. mieszkańców.
Tak robi też sieć sklepów
meblowych Abra. - Małe mia­
sta są atrakcyjne dla sieci, bo
są jeszcze niezagospodarowane. Tam łatwiej osiągnąć
sukces z własnym biznesem.
Wiadomość o nowym sklepie
szybciej dociera do potencjal­
nych klientów - tłumaczy Do­
rota Placzyńska, menedżer ds.
franczyzy w Abrze. Jej sieć ob­
niżyła wysokość wkładu wy­
maganego od franczyzobiorcy
oferując im meble do wysta­
wienia w sklepie w kredycie.
- Opiewa on na 120 tys. zł
i jest oferowany bez oprocen­
towania na rok. Pozwalamy
też wykańczać lokale we wła­
snym zakresie, a nie z pomocą
naszej ekipy - dodaje Dorota
Placzyńska.
dokończenie na Str. 2
930
805
739
618
^
512
«°
309
328
402
'°°
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
2012 2013"
Jakich nakładów na inwestycje wymagają franczyzodawcy
DO 50 TYS. ZŁ
DO 100 TYS. ZŁ
270
Źródło: Profit System, obliczenia własne
430
POWYŻEJ 100 TYS. ZŁ
DZIENNIK GAZETA PRAWNA (Moja Firma)
2013-05-21
Franczyzowe szanse i zagrożenia
dokończenie ze str. i
Innym sposobem na obni­
żenie kosztów placówki franczyzowej jest zaproponowanie
konceptu w wersji ekspres. Tak
działa Pizzeria Stopiątka. Wy­
liczyła ona, że uruchomienie
placówki pod jej logo w wersji
restauracyjnej będzie koszto­
wać 80-140 tys. zł, a w wersji
express ok. 40 tys. zł. Z kolei
Telepizza wzięła na siebie za­
danie pozyskania lokalizacji
i negocjacji cen najmu.
Obecnie właściciele nie­
ruchomości obniżają czynsz
o 20-50 proc. Chętnie nawią­
zują jednak współpracę z du­
żymi sieciami z ugruntowa­
ną pozycją na rynku - dodaje
Krzysztof Petrykowski, dyrek­
tor handlowy Telepizza Polska.
Sposobem n a obniżenie
kosztów inwestycji jest rów­
nież zrezygnowanie z opłat
licencyjnych albo franczyzowych. - Jest to jednak za­
sadne tylko w ramach krót­
koterminowych działań
promocyjnych. Należy pa­
miętać, że franczyzodawca
nie może być stratny i musi
zrównoważyć koszty ponie­
sione z tytułu braku opłat,
tzn. przeliczyć, czy rezygnu­
jąc z opłaty wstępnej, nie bę­
dzie konieczne uwzględnienie
ich w wysokości opłat bieżą­
cych franczyzobiorcy. Zazwy­
czaj jeżeli franczyzodawca nie
pobiera opłat, to jest istotnym
dostawcą dla swoich franczyzobiorców i realizuje marże na
zaopatrzeniu - mówi Michał
Wiśniewski
Przygotowania biznesu do
rozwoju poprzez franczyzę wy­
magają nakładów od kilku do
kilkudziesięciu tysięcy złotych
Od strony formalnej stworze­
niem konceptu franczyzowego
wiąże się z przygotowaniem
umowy franczyzowej, analizy
biznesowej i podręcznika ope­
racyjnego. Na koszty wpływa
też to na jakim etapie rozwoju
jest firma, w jakiej działa bran­
ży, czy jest to przedsiębiorstwo
handlowe czy usługowe, jak
skomplikowany jest model
biznesowy.
Warto czy nie
Budowa systemu franczyzowe­
go wymaga wsparcia biznesowo-prawniczego. O ile z umo­
wą franczyzową można zgłosić
się do kancelarii prawnej, o tyle
stworzenie modelu biznesowe­
go, przygotowanie analizy biz­
nesowej czy podręcznika ope­
racyjnego wymaga już wiedzy
specjalistycznej. Kluczowe są
doświadczenie firmy doradczej
i znajomość zasad funkcjono­
wania rynku franczyzy.
Dlatego przedsiębiorca, któ­
ry czuje, że ma braki w przy­
gotowaniu, nie powinien
startować z franczyza, bo je­
śli sam dopiero rozpoczyna
swoją przygodę z biznesem,
nie jest w stanie zagwaran­
tować takiego wsparcia i za­
plecza merytorycznego, które
dałoby franczyzobiorcom po­
czucie bezpieczeństwa.
Do franczyzy lepiej się nie
zabierać także wówczas, gdy
nie m a się do zaoferowania
nic unikalnego. W takiej sy­
tuacji lepiej jest postarać się
o krajową licencję jakiejś zna­
nej już na świecie sieci Tak
zrobiła np. firma Neelam, do­
tychczas związana z branżami
tekstylną i nieruchomości Ku­
piła prawa do rozwoju amery­
kańskiego fast foodu Charley^s
Philly Steaks.
Po debiucie w I kw. w war­
szawskim Blue City już m a
Jakie zapisy w umowie franczyzowej
uchronią przed kłopotami dawcę licencji:
• zakaz konkurencji - czyli zobowiązanie franczy­
zobiorcy do nieangażowania się w działalność
handlową czy usługową podobną do tej prowadzo­
nej w ramach systemu; zakaz może obowiązywać
w trakcie umowy i rok po jej ustaniu; może obowią­
zywać również małżonka franczyzobiorcy oraz jego
najbliższą rodziną.
• zakaz ujawniania informacji poufnych zawartych
w podręczniku operacyjnym, cennikach oraz wszel­
kich dokumentach mających związek z systemem
franczyzowym. Przepisy prawne nie nakładają limitu
czasowego obowiązywania zakazu używania i ujaw­
niania know-how.
w planach kolejną restaurację kład zmobilizować franczy­
w Krakowie, a w ciągu trzech zobiorców placówek banko­
lat chce otworzyć ich 12. War­ wych, by oprócz kredytów
to podkreślić, że nie jest to ta­ zaczęli sprzedawać lokaty
nia inwestycja. Jej minimalny bankowe. Można to zrobić
koszt to 180 tys. zł.
dając lub zwiększając im za
Wejście we franczyzę z nie­ ten produkt prowizję - pod­
dopracowanym konceptem powiada Karina Korczyńska,
może pogrążyć przedsiębior­ prawnik i menedżer dzia­
stwo, zamiast pomóc się roz­ łu doradztwa we franczyzie
wijać. - Franczyzobiorcy nie­ w Profit System.
Innym rozwiązaniem jest
zadowoleni ze współpracy
będą odchodzić z sieci czym zmiana oferty na nową albo jej
przyczynią się do utraty przez rozbudowa o komplementarne
nią reputacji a brak wystar­ produkty, np. sklepu z odzieżą
czającej kontroli może zakoń­ o buty lub biżuterię. Jeżeli zaś
czyć się próbą skopiowania kłopoty sieci wynikają ze źle
konceptu - zauważa Michał opracowanej kolekcji rozwią­
zanie może przynieść jej wy­
Wiśniewski
To z kolei może dopro­ przedaż z minimalną, a nie
wadzić do jej upadku. Moż­ sięgająca kilkudziesięciu pro­
n a tego u n i k n ą ć reagując cent marżą.
szybko na problemy zgłasza­
- Można obniżyć opła­
ne przez franczyzobiorców. ty pobierane od franczyzo­
Podjęcie ostatecznych dzia­ biorców lub nawet je na jakiś
łań zależy jednak od tego, co czas zawiesić. To rozwią­
jest przyczyną kłopotów sieci zanie powinno być jednak
i jej franczyzobiorców. - Je­ stosowane w ostateczności.
żeli to efekt złej koniunktury Trudno jest potem wrócić do na rynku, sprzedaż można poprzednich stawek, nawet
pobudzić poprzez dywersy­ gdy koniunktura na rynku
fikację źródeł przychodów się polepszyła - zauważa Ka­
franczyzobiorców. Na przy­ rina Korczyńska.