Barometr Rozwoju Małopolski
Transkrypt
Barometr Rozwoju Małopolski
Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 23(74)/2010 (07.06.2010-13.06.2010) ANALIZA TYGODNIA IS Indeks Kapitału Społecznego w Małopolsce W ostatniej edycji „Omnibusa Krakowa i Małopolski” postanowiliśmy zbadać poziom kapitału społecznego w Małopolsce. Kapitał społeczny to w najprostszym ujęciu gotowość i umiejętność ludzi do wspólnego działania, w oparciu o więzi zaufania, lojalności i solidarności. Wysoki kapitał społeczny koreluje m.in. z wysokim PKB, gdyż zmniejsza koszty transakcyjne i dzięki uruchamianiu mechanizmu synergii w różnych obszarach życia społecznego przyczynia się do ogólnego dobrobytu. Niski poziom kapitału społecznego jest definiowany jako jedna z największych barier rozwojowych Polski (m.in. Polska 2030, Diagnoza Społeczna 2009 i wcześniejsze). Indeks składa się z 5 pytań, poniżej przedstawione zostaną odpowiedzi na poszczególne pytania składowe z krótką analizą każdego z nich. „Ogólnie rzecz biorąc, czy uważa Pan(i), że można ufać większości ludzi, czy też sądzi Pan(i), że w postępowaniu z nimi ostrożności nigdy za wiele?” Tak postawione pytanie mierzy tzw. ”uogólnione zaufanie”. W skali całej Polski jego wyniki (wg Diagnozy Społecznej czy ESS - European Social Survey) plasują nas w ogonie rankingów zaufania i nasze wyniki potwierdzają tą smutną zależność. Odpowiedź „większości ludzi można ufać” wybrało 13,5% Małopolan. O tym, że „ostrożności nigdy za wiele”, przekonanych jest aż 86,5%. Wynik ten niemal idealnie odpowiada wartości z Diagnozy Społecznej 2009, w której odpowiedź pozytywną wybrało 13,4% Polaków. Dla porównania, w krajach skandynawskich współczynnik ten wynosi od 56% do 67% (wg ESS). Małopolanie są w ogromnej większości nieufni względem innych ludzi i prawdopodobnie nie odróżnia nas to od średniej społeczeństwa polskiego. Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 23(74)/2010 (07.06.2010-13.06.2010) „Jak często w ubiegłym roku angażował(a) się Pan(i) na rzecz swojej wspólnoty lokalnej, np. działając w stowarzyszeniu, pisząc skargę, biorąc udział w czynie społecznym, uczestnicząc w zebraniu itp.?” Ważniejsze od deklaracji zaufania jest oczywiście oparte o zaufanie działanie. Zwykle mierzy się zmienną formalnego uczestnictwa w organizacjach pozarządowych, my rozszerzyliśmy pytanie o inne, mniej formalne przejawy aktywności obywatelskiej. Nie zmienia to postaci rzeczy, że prawie 60% Małopolan w ogóle nie angażowało się obywatelsko w roku ubiegłym. Odpowiedź „przynajmniej raz” wybrało 23% respondentów. Bardziej aktywni członkowie społeczeństwa obywatelskiego to ok. 17% Małopolan, wybierający odpowiedzi „często” (13%) i „stale” (4%). Koresponduje to z wynikami badań stowarzyszenia „Klon/Jawor”, wg których w 2008 roku w stowarzyszeniach działało 13% dorosłych Polaków. „Jak duże zaufanie ma Pan(i) do lokalnych władz w Pana(i) gminie?” Istotnym wskaźnikiem kapitału społecznego jest zaufanie wertykalne, czyli zaufanie nie tyle do „innych ludzi”, ile do „instytucji”. W tym wypadku zapytaliśmy o zaufanie do władz lokalnych na poziomie gminy. Pełne zaufanie deklaruje 5,4% Małopolan, duże zaufanie – 26,3%. Ograniczoną nieufność („małe” zaufanie) deklaruje 52%, zaś całkowity brak zaufania do władz lokalnych to postawa 16,4% mieszkańców naszego województwa. Trudno znaleźć tu proste porównanie (CBOS stosuje inną skalę odpowiedzi), ale wydaje się to być słabym wynikiem. Co do zasady w Polsce zaufanie do władz lokalnych jest zwykle wyższe niż do władzy centralnej (rządu). W badaniach CBOS (marzec 2010) deklaruje je odpowiednio 55% i 31% Polaków. Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 23(74)/2010 (07.06.2010-13.06.2010) „Czy uważa Pan(i), że warto śledzić lokalne media, żeby wiedzieć co się dzieje w Pana(i) miejscowości” Nieodzownym wskaźnikiem kapitału społecznego wydaje się być samo zainteresowanie tym, co dzieje się w lokalnej wspólnocie. W ujęciu deklaratywnym większość Małopolan zgadza się ze stwierdzeniem, że warto śledzić media lokalne – myśli tak łącznie prawie 88% Małopolan (30,6% „raczej” i 57,2% „zdecydowanie”). Zdecydowanie gorzej wypadają statystyki sprzedaży gazet lokalnych i regionalnych. Pytanie, czy jest to dowodem na spadające zainteresowanie wydarzeniami lokalnymi, czy też nasze zainteresowanie zaspokajamy coraz częściej za pośrednictwem telewizji i Internetu? To pytanie jest już trudniejsze do weryfikacji, w każdym razie samo deklaratywne zainteresowanie losami naszego otoczenia jest pozytywnym wskaźnikiem i znacząco „ciągnie” indeks do góry. „W jakim stopniu odczuwa Pan(i), że posiada Pan(i) wpływ na to, co dzieje się w Pana(i) miej scu zamieszkania?” Ostatnim składnikiem indeksu jest subiektywne poczucie wpływu na to, co dzieje się w naszej okolicy. Ponad 90% Małopolan jest w tym aspekcie sceptycznych: „w ogóle nie mam wpływu” odpowiedziało 32,4% Małopolan, zaś „mam raczej niewielki wpływ” – 57,8%. „Raczej duży” wpływ odczuwa 6,9%, zaś „duży” jedynie 2,9%. Jest to smutne podsumowanie demokracji, w której obywatelami jesteśmy raz na 4 lata, zaś pomiędzy wyborami czujemy się przedmiotem, a nie podmiotem życia publicznego. Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 23(74)/2010 (07.06.2010-13.06.2010) Indeks Kapitału Społecznego Wartość Indeksu Kapitału Społecznego dla Małopolski wynosi 41,45 na skali 0-100 punktów. Małopolan cechuje więc raczej słaby poziom kapitału społecznego. Nie stwierdziliśmy istotnej korelacji między kapitałem społecznym a zamożnością respondentów. Również bez znaczenia jest fakt przynależności do dwóch największych elektoratów (PO i PiS). Nieco większym kapitałem społecznym cieszy się grupa osób z wyższym wykształceniem (45,00 pkt). W ujęciu geograficznym najwyższym kapitałem społecznym mogą szczycić się subregiony tarnowski (43,28) i nowosądecki (43,00). Może to być związane z wyższą religijnością na tych terenach, korelację między religijnością a aktywnością obywatelską opisano w licznych nadaniach socjologicznych. Jednak same miasta Tarnów i Nowy Sącz wypadają już słabo, poniżej średniej wojewódzkiej. Miasto Kraków i subregion krakowski plasują się w środku stawki. Badanie Indeksu Kapitału Społecznego Małopolski będzie powtarzane co rok, co pozwoli na analizę trendów w czasie. opracował: Wojciech Przybylski WYDARZENIA TYGODNIA I Wskaźnik Lizboński Źrodło: Komisja Europejska, DG Polityka Regionalna Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 23(74)/2010 (07.06.2010-13.06.2010) DG polityki regionalnej KE opublikowało krótką informację dotyczącą osiągnięć regionów (a raczej ich braku) w realizacji strategii lizbońskiej. Tzw. wskaźnik lizboński (lisbon index) o skali 0-100 punktów pokazuje w jakim stopniu udało się osiągnąć osiem celów zawartych w strategii tj. zatrudnienie w różnych kategoriach wiekowych, edukacja czy wydatki na B&R (patrz tab. 1). Zaletą tego wskaźnika w przeciwieństwie do innych używanych jest jego prostota, przypisanie danym celom stałej wartości w dłuższym okresie czasu oraz uniknięcie podwójnego liczenia tych samych danych. Na mapie nr 1 widzimy, że MLP jest jednym z trzech regionów w Polsce, które uzyskały najwyższą wartość wskaźnika. Także 10 punktowy wzrost tego wskaźnika na przestrzeni 7 lat (tab.) pokazuje, dlaczego już wkrótce przyjęta zostanie nowa strategia Europe 2020. The Regional Lisbon Index: tutaj Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 23(74)/2010 (07.06.2010-13.06.2010) W powiecie tarnowskim powódź wyrządziła ogromne szkody, których likwidacja zajmie kilka lat. Tak dużych strat nie odnotowano jak do tej pory po żadnej powodzi. Powódź uszkodziła 120 kilometrów dróg, 20 mostów, 40 przepustów. Kompletnie zniszczonych lub znacznie poszkodowanych jest od 700 do 1000 domów. Straty szacowane są w tym momencie na 60 milionów złotych. Przez powódź ucierpiały także inne powiaty województwa małopolskiego. Ogromna część strat to wartość zniszczonych dróg i mostów. Tych drugich naliczono 250. Poza tym woda zalała ok. 25 tys. ha pól uprawnych najwięcej w powiatach brzeskim i tarnowskim. Małopolski Urząd Wojewódzki oszacował wstępnie szkody na 2 mld złotych. MPIPS podało (tutaj), że w maju 2010 stopa bezrobocia wynosiła 12 procent i była wyższa o 1,1% niż tym samym okresie w roku 2009. Jednocześnie w tym roku wystąpił większy spadek w porównaniu z kwietniem (o 0,3%)niż w analogicznym okresie rok temu (w 2009 było to 0,2%). Najprawdopodobniej skutki powodzi wpłynęły na liczbę ofert pracy zgłaszanych do WUP. W tym roku w maju, w porównaniu do kwietnia, liczba ofert spadła o 18,9% (o 20,5 tys.). Rok temu w tych miesiącach spadek był prawie o 10% niższy i wynosił 9,3% (o 8,7 tys.). Małopolskie bezrobocie w maju 2010 Najświeższe dane z Małopolski pochodzą z kwietnia br., kiedy to stopa bezrobocia wynosiła 10,3% (tutaj). W maju, jak podaje MPiPS, należy się spodziewać spadku tej liczby także w naszym województwie. Polsce wynosiło 39,5 mld zł, i wciąż dynamicznie wzrasta. Na koniec 2005 r. dług samorządów stanowił tylko 0,4% całego zadłużenia państwa. Obecnie ten udział przekracza już 6%. Zdaniem analityków w takim tempie teoretycznie za 10 lat zadłużenie samorządów przekroczy bilion złotych. Na tak dynamiczny wzrost zobowiązań mają wpływ inwestycje współfinansowane z unijnych funduszy. Oszczędności na tych inwestycjach spowodowałyby niewykorzystywanie środków z Brukseli. Zadłużenie miast per capita: Bydgoszcz 1608,3 Toruń 1900,3 Kraków 2468,3 Warszaw a 2576,8 Wrocław 2796,9 0 Źródło: tutaj 500 1000 1500 2000 2500 3000 Długi samorządów błyskawicznie rosną Barometr Rozwoju Małopolski analizy i wydarzenia tygodnia Nr 23(74)/2010 (07.06.2010-13.06.2010) Firmy członkowskie i eksperci PKPP „Lewiatan” opublikowali „Czarną listę barier dla rozwoju przedsiębiorczości 2010”. Zawiera ona wykaz utrudnień w powadzeniu działalności gospodarczej w 2010 roku. Bariery zostały podzielone na sześć kategorii, to jest: podatkowe, wynikające ze stosunków pracy, w wykorzystywaniu funduszy strukturalnych, wynikające z zakresu ochrony środowiska, branżowe (energetyka, telekomunikacja i media, budownictwo, banki i instytucje finansowe), inne utrudniające prowadzenie działalności gospodarczej. Autorzy listy opisują barierę dla danego problemu podając jego przyczynę prawną lub faktyczną, następnie udzielają rekomendacji, co można zrobić w celu jej zlikwidowania. Wraz z kolejnymi ekipami rządzącymi powiększa się lista utrudnień dla przedsiębiorców, w roku 1989 istniało tylko kilka ograniczeń, natomiast w obecnym raporcie z 2010 roku wykazano, aż 279 barier, a nie jest to pełna lista. Zdaniem analityków wciąż w Polsce brakuje systemowego myślenia o warunkach rozwoju gospodarki. Chcąc mieć rozwiniętą gospodarkę należy wspierać inwestycje, i nie stawiać barier dla przedsiębiorców. Bariery rozwoju przedsiębiorczości 2010 Pełna „Czarna lista barier dla rozwoju przedsiębiorczości 2010”: tutaj Od 2011 roku zostaną zlikwidowane żłobki prowadzone w formie zakładów budżetowych i przekształcone na jednostki budżetowe. Listę likwidowanych żłobków można znaleźć tutaj: Żłobki i nowe przedszkola w Krakowie http://www.bip.krakow.pl/wladze/zarzadzenia/pliki/zp_1305_10.pdf Ponadto od 1 września 2010 r. powstaną trzy nowe samorządowe przedszkola specjalne przy ulicy Dygasińskiego 25, Praskiej 64 i Wietora 7. opracował zespół: Michał Dulak, Maciej Gomółka, Magdalena Jagła, Łukasz Leszczyński, Barbara Łącka, Aleksandra Skworzec, Anna Sulima, Łukasz Wiślicki analiza tygodnia: Wojciech Przybylski opieka merytoryczna: Bożena Pietras-Goc koordynacja: Wojciech Przybylski Copyright by Katedra Analiz Regionalnych Klubu Jagiellońskiego Rynek Główny 39/9, 31-013 Kraków www.kj.org.pl ● [email protected]