Leczenie adenomatozy

Profilaktyka i skuteczne leczenie
adenomatozy
Lek. wet. Waldemar Szczurek –
SKK Farm-Vet Sp z o.o.
•
2 grudnia, Pałac w Pakosławiu
Rozrostowe Zapalenie Jelit
Adenomatoza
Ileitis
lek. wet. Waldemar Szczurek
Grąbkowo 2.12.2011
Czynnik chorobotwórczy
Lavsonia intracellularis
1,5µm x 0,3µm; Gram (-)
Bakteria bezwzględnie beztlenowa, wewnątrzkomórkowa
In vivo namnaŜa się w komórkach nabłonka jelit
In vitro namnaŜa się w hodowlach komórkowych (brak wzrostu na
podłoŜach agarowych) !
Odporność L. intracellularis na
warunki środowiska
• Niektóre izolaty przeŜywają w temperaturze
od 5 -15oC przez 2 tygodnie
• Poza komórką gospodarza, wraŜliwa na
czwartorzędowe związki amoniowe i związki
oparte na jodzie.
(Collins et al, 2000)
Gatunki wraŜliwe na rozrostową
enteropatię
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Świnie (Biester & Schwart, 1931)
Chomiki (Frisk et al. 1976)
Świnki morskie (Elwell et al, 1981)
Konie (Duhamel & Wheeldon, 1982)
Szczury (Vandenberghe et al, 1985)
Fretki (Fox & Lawson, 1988)
Lisy (Eriksen et al, 1990)
Psy (Leblanc et al, 1993)
Króliki (Hotchkins et al, 1996)
Jelenie i strusie (Cooper et al, 1997)
Małpy (Klein et al, 1998)
Myszy (Smith et al, 2000)
Ekonomiczne znaczenie
Nie tylko śmiertelność (2-6%) i koszty
leczenia, ale:
• Większe zuŜycie paszy (FCR 6- 25%)
• Zredukowane przyrosty (ADG 9- 21%)
• DłuŜszy okres tuczu
• Więcej sztuk charłaczych (do 17%)
• Więcej tłuszczu w tuszy
Ta choroba moŜe kosztować Cię 5.50 do 64,60 PLN
na tucznika
Patogeneza
• Lawsonia intracellularis zakaŜa
komórki nabłonkowe jelit
• Rozrost i przerost niedojrzałych
komórek krypt jelita czczego,
biodrowego jak równieŜ jelita ślepego
i okręŜnicy
• Naciek limfocytami i makrofagami
błony śluzowej
Mc Orist and al., 1996 : Developed and resolving lesions in porcine proliferative enteropathy: possible pathogenetic
Mechanisms. J. Comp. Path., 115, 35-45
Przebieg choroby
Początek
objawów
klinicznych
ZakaŜenie
Szczyt choroby
Adenomatoza
0
7
7 – 9 tygodni
21 dni
Wydalanie bakterii z kałem
12 tygodni
Seropozytywność
13 tygodni
Drogi zakaŜenia
Maciora - prosięta
Ptaki
Pracownicy
Odchody
Gryzonie
ZakaŜenie
poziome
w stadzie
Loszki hodowlane
Formy choroby u świń
• Przewlekła adenomatoza jelitowa
( PIA, NE, RI)
– W stadach seropozytywnych
– Zwierzęta w wieku od 6 do 20
tygodnia Ŝycia (najczęściej 9 – 16
tydzień)
– Po mieszaniu zwierząt
• Ostra – krwotoczna enteropatia
(PHE)
– Młode i dorosłe osobniki (częściej
późna forma po 17 tyg.)
– Gdy zwierzę zaraŜa się po raz
pierwszy (loszki)
Objawy kliniczne
Ostra krwotoczna enteropatia (PHE)
– Brak apetytu
– Krwotoczna biegunka
– Śmiertelność do 50%
Postać przewlekła ( PIA, NE, RI)
– Pogorszenie apetytu i przyrostów,
– Zwiększona ilość zwierząt
charłaczych
– Utrata jednolitości w stadzie
– Biegunka
– Niska śmiertelność– poniŜej 5%
– Zachorowalność 40-50%
Przebieg bezobjawowy (podkliniczny)
• ZróŜnicowanie wzrostu
• Gorsze przyrosty i wykorzystanie paszy
• DłuŜszy okres tuczu
• NiŜsza mięsność tuszy
Ileitis- postać przewlekła
Ileitis- postać przewlekła
Ileitis- postać przewlekła
Ileitis- postać przewlekła
Rozrostowe zapalenie jelit
Ileitis- postać przewlekła
Zapalenie jelita biodrowego
Ileitis- postać chroniczna
Martwicowe zapalenie jelit
Ileitis-postać ostra
Ileitis-postać ostra
Adenomatoza jelit grubych
LAWSONIA
INTRACELL.
CZĘSTA
PRZYCZYNA
COLITIS U
ŚWIŃ
TK JENSEN
IPVS 2002,
Ames
„Makroskopowe
zmiany chorobowe w
okręŜnicy pokazują
róŜnorodność zmian
obejmujących
nieskomplikowane
rozrostowe
zapalenie jelit
poprzez krwotoczne
i rozlane
nekrotyczne
(martwicowe)
zapalenie okręŜnicy
przypominające
Dyzenterię”
Objawy związane z adenomatozą
Niewyjasniona
biegunka
Nagłe padnięcia
Nierówny wzrost
Cementowy kał
Luźne odchody
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Diagnoza róznicowa
• Postać ostra
• Dyzenteria
• Syndrom krwotoczny jelit
• Wrzody Ŝołądka
• postaćprzewlekła
• Salmoneloza
• Spirochetoza
Kluczem do sukcesu jest właściwe
rozpoznanie
• Prawidłowe rozpoznanie choroby jest nadal
trudne
– Bardzo często postać podkliniczna nie jest widoczna
– Często mylona z dyzenterią
– Pośmiertnie nie zawsze stwierdza się typowe objawy
• Zmiany patologiczne nie zawsze zlokalizowane są jedynie w
jelicie biodrowym
• Dla postawienia prawidłowego rozpoznania konieczne
są testy laboratoryjne oraz ich właściwa ocena
Diagnostyka
• Objawy kliniczne
• Badanie anatomo-patologiczne
• Metody laboratoryjne
– Badanie histopatologicze
– Badanie immunohistochemiczne
– PCR
– Serologia:
• Ileitest IFAT
• Test immunperoxidazowy
• ELISA
• Izolacja i hodowla moŜliwa tylko na hodowlach
Ŝywych komórek
Profile serologiczne
Profil serologiczny hodowli y
100%
100%
80%
80%
% wyników
seropozytywnych
% wyników
seropozytywnych
Profil serologiczny hodowli x
60%
40%
20%
0%
tydzień 4
-20%
tydzień 8
tydzień 12
wiek
tydzień 16
60%
40%
20%
0%
tydzień 4
-20%
tydzień 8
tydzień 12
wiek
• Doświadczenia wykazują serokonwersję równieŜ w starszych
grupach wiekowych
• Zmiany w pobieraniu próbek z 4., 8., 12. i 16. tygodnia
na 8., 12., 16. i 20. tydzień
tydzień 16
Seropozytywność stad
Holandia
74%
Belgia
71%
Czechy
96%
Wielka Brytania
89%
Węgry
95%
Francja
65%
Hiszpania
73%
Niemcy
52% Polska
82%
Austria
49%
Włochy
67%
Polska – krzywa serokonwersji
% dodatnich
zwierząt
70
60
50
40
30
20
10
0
28
56
84
112
dni
Opcje kontroli adenomatozy
• Antybiotyki
– Wąskie spektrum
– Terapia nacelowana
• Szczepienie
• Dodatkowe metody
– BIOASEKURACJA
– Dokładne mycie
– Dezynfekcja
– Prawidłowe Ŝywienie i utrzymanie
Antybiotyki
• Wymagania
– Odpowiednio wysokie stęŜenie w tkankach
– Działanie wewnątrz komórek (makrolidy, np. Tylozyna, jako
lek pierwszego rzutu, Aivlozyna)
– Udowodniona skuteczność
– Bezpieczeństwo i zgodność
– Brak problemów związanych z lekoopornością
• (Wzrost MICs Tiamuliny and Valnemuliny dla
Brachyspira hyo. w przeciągu ostatnich lat)
– Krótki okres karencji
– Ekonomiczne
Antybiotyki cd.
• Dawka i długość podawania są bardzo waŜne
• Mogą być stosowane zarówno do leczenia oraz do
strategicznych programów kontroli
• Brak interferencji z przeciwciałami matczynymi
Szczepienia
• Wymagania
– Sprzęt
– Zdrowe zwierzęta
– Odpowiedni czas
• odpowiedź immunologiczna zróŜnicowana
– Don Walter, AASV, 2005; Pelger IPVS, 2004)
• Zwierzęta eksponowane na avirulentny izolat
szczepionkowy wciąŜ mogą być zakaŜone do 9
tygodnii oraz wydalać zarazek bez wyraźnych
objawów tj. biegunki (Guedes R.M.C., Vet Microbilogy, 2003)
• MoŜe dojść do wybuchu choroby jeśli tucz zostanie
przedłuŜony
Wnioski
• WciąŜ pojawiają się nowe informacje na temat Ileitis
• DuŜe rozpowszechnienie choroby
• Nawet postać podkliniczna ma ogromne konsekwencje
ekonomiczne
• Kluczowe znaczenie ma właściwa diagnostyka
• Istnieje potrzeba dostosowania programów
• Stosowanie programów o sprawdzonej skuteczności
DZIĘKUJĘ PAŃSTWU
ZA UWAGĘ !