Język polski

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE,
SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016)
Ocena dopuszczająca:
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności określone w
podstawie programowej, a zatem:
 potrafi wskazać autora omawianego utworu oraz przyporządkować dany utwór do epoki
literackiej
 zna treść omawianych tekstów literackich; potrafi streścić główne wątki utworu; potrafi
ogólnie, odtwórczo charakteryzować bohaterów
 potrafi określić ramy chronologiczne epok literackich
 potrafi określić najważniejsze cechy głównych prądów umysłowych i artystycznych
 potrafi posługiwać się pojęciami teoretycznoliterackimi, historycznoliterackimi,
określonymi w podstawie programowej
 potrafi określić główne cechy gatunków literackich
 potrafi określić główne cechy postaw i wzorców osobowych, charakterystycznych dla danej
epoki (w odwołaniu do omawianych utworów literackich z podstawy programowej)
 rozpoznaje w tekście podstawowe środki językowe i stylistyczne
 przy pomocy nauczyciela komentuje przeczytany tekst, charakteryzując jego podstawowe
składniki, np.: postać mówiącą w tekście, adresata, bohatera
 potrafi zaprezentować wypowiedź, dotycząca treści omawianych na lekcji
 posługuje się komunikatywnym językiem (w wypowiedziach pisemnych i ustnych)
 potrafi zrealizować temat pracy pisemnej na poziomie koniecznych wymagań edukacyjnych,
określonych w podstawie programowej
 potrafi odnaleźć i zrozumieć najważniejsze informacje w różnych źródłach
 biernie uczestniczy w dyskusji, a przy pomocy nauczyciela określa swoje stanowisko
wobec omawianego problemu.
Ocena dostateczna:
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który posiada wiadomości i umiejętności na ocenę
dopuszczającą, a ponadto:
 wykazuje się znajomością problematyki omawianych utworów literackich
 potrafi prezentować motywy i tematy literackie w odwołaniu do omawianych utworów
 potrafi czytać ze zrozumieniem tekst literacki i samodzielnie go analizować, dokonując jego
częściowej interpretacji
 potrafi charakteryzować bohaterów, odwołując się do ich zachowań, działań i próbuje
określać ich świat wartości i podstawowe motywacje postępowania
 potrafi charakteryzować wizję świata i człowieka w poszczególnych epokach (w odwołaniu
do omawianych utworów literackich)
 potrafi charakteryzować główne prądy umysłowe i artystyczne oraz hasła programowe i idee
poszczególnych epok, odwołując się do omawianych utworów
 potrafi wyjaśnić pojęcia teoretycznoliterackie, historycznoliterackie i kulturowe, związane z
omawianymi utworami literackimi
 potrafi wskazać i opisać cechy językowe i stylistyczne (tu: środki językowe i stylistyczne)
omawianych utworów
 próbuje określić funkcję środków językowych i stylistycznych w podanych tekstach
 potrafi powiązać fakty literackie z wydarzeniami historycznymi
 analizuje i funkcjonalnie wykorzystuje znalezione w różnych źródłach informacje
 buduje własne wypowiedzi pisemne i ustne funkcjonalne wobec tematu, uporządkowane
pod względem kompozycji, ogólnie poprawne pod względem językowym
 w wypowiedziach ustnych i pisemnych potrafi posługiwać się odpowiednia argumentacją
(związku z tematem i określoną formą wypowiedzi)
 odróżnia fakty od opinii
 czynnie uczestniczy w dyskusji, prezentując swoje stanowisko wobec omawianego
problemu

ujawnia w wypowiedziach ustnych i pisemnych dostateczną sprawność i poprawność
językową.
Ocena dobra:
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który posiada wiadomości i umiejętności na ocenę dostateczną, a
ponadto:
 wykazuje się dobrą znajomością treści i problematyki omawianych utworów literackich
 potrafi czytać ze zrozumieniem tekst literacki oraz samodzielnie analizować i
interpretować teksty kultury, wykorzystując podstawowe konteksty
 potrafi podać nazwiska głównych twórców kultury danej epoki (nauki, sztuki, filozofii) i
tytuły ich dzieł
 wskazuje związki literatury z wydarzeniami historycznymi, kulturą oraz filozofią
omawianych epok
 potrafi dogłębnie charakteryzować bohaterów, odwołując się do ich zachowań, działań oraz
celnie określa ich świat wartości i różne motywacje postępowania
 potrafi charakteryzować główne prądy umysłowe i artystyczne oraz hasła programowe i idee
poszczególnych epok, odwołując się do omawianych utworów, jak również porównywać je
z założeniami właściwymi dla innych okresów literackich
 porównuje wzorce osobowe oraz wizje świata i człowieka w różnych epokach, odwołując
się do utworów literackich
 potrafi określić funkcje środków językowych, stylistycznych i konwencji estetycznych w
podanych tekstach
 wyjaśnia pojęcia teoretycznoliterackie, historycznoliterackie i kulturowe, związane z
omawianymi utworami literackimi oraz daną epoką
 wskazuje dominantę kompozycyjną i stylistyczną tekstu literackiego oraz samodzielnie
dokonuje analizy typowego dla epoki i autora utworu z odwołaniem do wiedzy na temat
środków językowych i stylistycznych oraz ich różnych funkcji
 znajduje i porównuje informacje zawarte w różnych źródłach oraz przeprowadza ich
krytyczną analizę
 poprawnie formułuje sądy na dany temat, zachowując właściwe dla określonej sytuacji
komunikacyjnej formę, styl i język wypowiedzi
 buduje poprawnie własne wypowiedzi pisemne i ustne funkcjonalne wobec tematu,
uporządkowane pod względem kompozycji, poprawne pod względem językowym
 czynnie uczestniczy w dyskusji, sprawnie prezentując swoje stanowisko wobec
omawianego problemu
 ujawnia w wypowiedziach ustnych i pisemnych dobrą sprawność i poprawność językową
 potrafi rozpoznać w tekście główne prądy umysłowe i podstawowe artystyczne konwencje,
charakterystyczne dla epoki, w której ów tekst powstał.
Ocena bardzo dobra:
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który posiada wiadomości i umiejętności na ocenę dobrą, a
ponadto:
 wykazuje się szczegółową znajomością treści i problematyki omawianych utworów
literackich
 potrafi czytać ze zrozumieniem tekst literacki oraz samodzielnie analizować i interpretować
teksty kultury, wykorzystując podstawowe i dodatkowe konteksty interpretacyjne
 potrafi wskazać w danej epoce główne założenia filozofii, nazwiska ich twórców i tytuły
filozoficznych dzieł
 bezbłędnie podaje (na podstawie konwencji, stylu, obyczaju) czas powstania wskazanego
tekstu kultury oraz jego powiązania z kontekstami: historycznym, filozoficznym i
artystycznym
 potrafi wnikliwie charakteryzować bohaterów, odwołując się do ich zachowań, działań i
wypowiedzi oraz celnie określa ich świat wartości i motywacje postępowania w odniesieniu
do epoki, w której żyli
 potrafi charakteryzować, wartościować i porównywać koncepcje człowieka i świata
różnych epok, odnosząc się do tekstów kultury danych czasów
 tworzy własne opinie i konfrontuje je z innymi poglądami
 potrafi rozpoznać w tekście kultury prądy umysłowe i artystyczne konwencje, a także
określić ich funkcje
 samodzielnie ocenia, wartościuje i hierarchizuje teksty kultury i wydarzenia kulturalne
 rozróżnia pojęcia błędu językowego i zamierzonej innowacji językowej, poprawności i
stosowności wypowiedzi
 ujawnia w wypowiedziach ustnych i pisemnych bardzo dobrą sprawność i poprawność
językową, świadomie stosując zasady: retoryki, psychologii, etykiety i konwenansu.
Ocena celująca:
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który posiada wiadomości i umiejętności na ocenę bardzo dobrą,
a ponadto:
 wykazuje się szczegółową znajomością treści i problematyki tekstów kultury spoza
podstawy programowej
 oryginalnie analizuje i interpretuje teksty kultury, sprawnie wykorzystując opracowania
naukowe
 sięga do dodatkowych lektur, publikacji naukowych i funkcjonalnie wykorzystuje zdobytą
wiedzę w różnych sytuacjach, np.: lekcyjnych, konkursowych, olimpiady przedmiotowej
 stawia hipotezy interpretacyjne , wchodząc w dialog z innymi badaczami tekstu
 potrafi dogłębnie charakteryzować, wartościować i porównywać koncepcje człowieka i
świata różnych epok, odnosząc się do tekstów kultury danych czasów
 formułuje dojrzałe sądy, wnioski i potrafi je umotywować oraz podjąć polemikę w celu
obrony własnego stanowiska; w argumentacji wykorzystuje materiał wykraczający poza
treści programowe
 jego udział w lekcjach oraz działanie pozalekcyjne, związane z językiem polskim, świadczą
o dużej erudycji

wykazuje się oryginalnością, samodzielnością ujęcia tematu (wypowiedzi ustne i pisemne)
 ujawnia w różnych sytuacjach wysokie kompetencje komunikacyjne, świadomie stosując
zasady: retoryki, erystyki, psychologii i funkcjonowania danego dyskursu.
FORMY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH UCZNIÓW (* oznacza
najważniejsze z nich)
 odpowiedź (*)
 sprawdzian (*)
 kartkówka
 wypracowanie klasowe typu maturalnego (*)
 wypracowanie domowe
 czytanie ze zrozumieniem
 zadanie domowe
 praca na lekcji
 praca w grupach
 projekty
 olimpiady (*)
 duże konkursy szkolne / pozaszkolne
 małe konkursy szkolne / pozaszkolne