Edytory, procesory.

Edytory, procesory.
Edytory, procesory, redakcja, adiustacja.
Jeszcze w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku termin edycja w słowniku języka
polskiego miał jedno znaczenie
–
ogłoszenie (wydanie) dzieła drukiem. Według słownika z tamtego okresu słowo
edytor
określa wydawcę lub osobę przygotowującą czyjeś dzieło do druku.
Prace edytorskie
są to więc prace związane z przygotowaniem dzieła do druku. Związany z edycją termin
adiustacja
oznacza przygotowanie tekstu do druku pod względem stylistycznym, ortograficznym i
graficznym. Z kolei
redakcja
oznacza opracowanie tekstu pod względem merytorycznym i stylistycznym, ale też
przygotowanie tekstu do druku. Dla słowa
redagować
w słowniku można odnaleźć również znaczenie "sprawdzać i poprawiać tekst, przygotowując go
do druku".
Wraz z rozwojem programów komputerowych, służących do zapisywania i drukowania tekstu
słowo edytor zaczęło określać takie właśnie programy, a słowa edycja zaczęto używać w
znaczeniu wpisywania i modyfikowania (poprawiania) tekstu przy pomocy programu
–
edytora tekstu
(ang.
text editor
). Pierwsze edytory tekstu nie miały zbyt wielu możliwości w zakresie przygotowania tekstu do
druku. W zasadzie można było jedynie wpisywać i poprawiać litery oraz inne znaki. Nie można
było stosować różnych krojów pisma, pisać w różnych kolorach, łączyć tekstu z grafiką itd. Z
biegiem czasu zaczęły się jednak pojawiać programy, dające takie możliwości. Programy te
działały w tzw. trybie graficznym WYSIWYG (
What You See Is What You Get
). Taki tryb działania oznacza, że na ekranie monitora prezentowane są efekty wprowadzanych
zmian wyglądu i jednocześnie wygląd na ekranie jest taki sam (lub bardzo podobny) jak na
wydruku. Aby odróżnić proste edytory od bardziej zaawansowanych programów, te ostatnie
zaczęto nazywać
procesorami tekstu
(ang.
word processors
). Przykładami procesorów tekstu są programy
Microsoft Office Word
(z pakietu programów
1/2
Edytory, procesory.
Microsoft Office
) oraz
OpenOffice.org Writer
.
Większość współczesnych procesorów tekstu pozwala na bardziej zaawansowane czynności,
takie jak
wstawianie
do dokumentu różnych
obiektów
np. tabel dynamicznie edytowalnych w innych programach,
osadzanie elementów graficznych
wewnątrz dokumentu lub
łączenie z obiektami w innych plikach
(w systemach operacyjnych
Windows
technologia ta nazywa się OLE Object Linking and Embedding
), a także tworzenie grafiki wewnątrz dokumentu. Programy tego typu potrafią obliczać
statystyki dokumentu (liczbę znaków, stron, akapitów itp.), umożliwiają stosowanie podpisów
elektronicznych, chronią dokumenty hasłem, przechowują historię zmian. W dokumentach
mogą znajdować się także odnośniki do stron internetowych, elementy animowane,
automatycznie tworzone spisy treści, spisy tabel itd.
Jednocześnie procesory tekstu posiadają moduły, pomagające w poprawnym pisaniu, takie jak:
sprawdzanie pisowni, gramatyki, stylu,
proponowanie wyrazów bliskoznacznych. Bezpośrednio z procesorów tekstu można także
wysyłać pocztę elektroniczną oraz przygotowywać dokumenty do publikowania w postaci stron
WWW. W niektórych procesorach tekstu dostępne są nawet moduły
rozpoznawania mowy
(choć na razie nie dla języka polskiego), umożliwiające dyktowanie tekstu i automatyczne
zapisywanie w dokumencie.
Ze względu na prawie całkowity zanik programów realizujących jedynie prostą edycję tekstów,
bez możliwości ich formatowania, często pojęcie "edytor tekstu" jest używane w stosunku do
procesora tekstu. W wielu przypadkach pojęcia te stosuje się zamiennie
(mając na myśli procesor). Tak też będzie w tym podręczniku.
2/2