Ministerstwo Sportu i Turystyki Rzeczypospolitej Polskiej
Transkrypt
Ministerstwo Sportu i Turystyki Rzeczypospolitej Polskiej
Ministerstwo Sportu i Turystyki Rzeczypospolitej Polskiej 11. Konferencja Ministrów Rady Europy odpowiedzialnych za sport, Ateny 11 - 12 grudnia 2008 r. 2009-03-06 W dniach 11-12 grudnia 2008 r. w Atenach odbyła się 11. Konferencja Ministrów Rady Europy odpowiedzialnych za sport. Uczestniczył w niej Adam Giersz, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki. Obrady podzielone zostały na następujące bloki tematyczne: Temat 1. Etyka i autonomia w sporcie Temat 2. Aktualne problemy politycznej pan-europejskiej współpracy w zakresie sportu. Podczas pierwszej części obrad, w dniu 11.12.2008 r., poruszono zagadnienia związane z etyką w sporcie. Zaprezentowano historyczne i filozoficzne korzenie pojęcia (Lambros Couloubaritsis, Profesor Uniwestyetu Brukselskiego), nowe wyzwania stojące przed sportem w kontekście etyki (Sigmund Loland, Rektor Norweskiej Szkoły Nauk Sportowych), implikacje polityczne, jakie z tego wynikają, a także postrzeganie etyki z punktu widzenia ruchu sportowego (Brigitta Kervinen, Przewodnicząca ENGSO). Wnioski płynące z pierwszych wystąpień były następujące: obrona i promowanie etyki w sporcie to niezwykle aktualne zagadnienie. Konieczna jest przede wszystkim pozytywna kultura sportu, wspierana przez komunikację i edukację. Edukacja fizyczna i sportowa musi obejmować naukę dokonywania etycznych wyborów. To jedyny sposób na dopilnowanie, aby sport był nadal postrzegany jako czynnik samorealizacji i zapobiegania chorobom oraz szkodliwemu i niepożądanemu postępowaniu lub nawykom. W związku z tym Kodeks Etyki Sportowej musi pozostać głównym elementem międzyrządowych zaleceń w Europie. Nie wystarczy jednak samo przyjęcie czy proklamowanie kodeksu etyki. Konieczne jest również jego skuteczne monitorowanie, a także podjęcie działań w kierunku jego wdrażania na szczeblu krajowym i międzynarodowym. Kluczem do rozwiązania tego problemu nie jest zwykłe przyjęcie ustawodawstwa krajowego. Większość tych kwestii i problemów musi być przedmiotem dialogu między rządem a przedstawicielami ruchu sportowego. Obecnie dostrzec można wiele negatywnych zjawisk wynikających z braków etycznych w sporcie, które szkodzą jego wizerunkowi i reputacji sportowców: „ustawianie" meczów, nielegalne zakłady, naruszenie zasad dobrego rządzenia, stosowanie inżynierii genetycznej, łamanie praw dzieci oraz dyskryminacja. Konieczna jest dokładna obserwacja i analiza występowania tych problemów oraz sposobu, w jaki się rozwijają, w świetle Kodeksu Etyki Sportowej. Nadal należy sprzeciwiać się tym zjawiskom, we współpracy ze społecznością sportową. Wezwano zgromadzonych ministrów do debaty i odpowiedzi na następujące pytania: czy promocja etyki w sporcie jest jednym z priorytetów w zakresie sportu? czy ja dotąd władze publiczne oraz ruch sportowy odniosły sukces w promocji etyki w sporcie? co należy uczynić na poziomie europejskim, aby lepiej zmobilizować władze publiczne i ruch sportowy do wspierania etyki w sporcie? czy istnieje potrzeba, aby opracować odrębne standardy w zakresie omawianych na spotkaniu „nowych wyzwań w zakresie etyki w sporcie? W drugiej części obrad rozpatrywany był problem autonomii w sporcie. Zaprezentowano historyczną i filozoficzną perspektywę pojęcia (Jean-Loup Chappelet, Profesor, Szwajcarska Szkoła Administracji Publicznej), implikacje polityczne (Jeannot Krecké, Minister Gospodarki i Handlu Zagranicznego, Minister Sportu Luksemburga) oraz perspektywę ruchu sportowego (Patrick Hickey, Prezydent Europejskiego Komitetu Olimpijskiego). Podsumowując wystąpienia w tej części, trzeba podkreślić, iż autonomia może zostać opisana jako jedno z podstawowych kryteriów nowoczesnego modelu organizacji sportowej oraz jedna z głównych cech europejskiego modelu sportu. Przyczyny, jakimi kierują się organy władzy, udzielając autonomii ruchowi sportowemu, opierają się na teorii, zgodnie z którą, aby zapewnić publiczny dostęp do działalności sportowej, a zatem, aby zapewnić wspólne korzyści, jakich oczekuje się od sportu (w takich dziedzinach, jak zdrowie publiczne, edukacja oraz integracja społeczna), ruch sportowy może bardziej skutecznie zorganizować się w ramach własnych federacji niż pod kierownictwem organów władzy. Zasada ta jest godna pochwały i możliwa do uzasadnienia względami społeczno-ekonomicznymi w rozwiniętych społeczeństwach. Obecnie jednak staje one wobec coraz większej złożoności systemów międzynarodowych i olimpijskich oraz zwiększającego się wymiaru ekonomicznego sportu, który, chociaż z całą pewnością sprzyja autonomii finansowej, pociąga za sobą nowe rodzaje ryzyka ze strony osób trzecich (sponsorów, mediów, inwestorów, hazardzistów itd.). W konfrontacji ze środowiskiem, które uległo zmianie, organizacje sportowe i państwa muszą kontynuować swój dialog, aby sprecyzować pojęcie autonomii, pamiętając jednocześnie o konieczności zapewnienia możliwości dostosowania tego modelu do różnych środowisk. Na szczeblu europejskim właściwym organem międzyrządowym dla potrzeb dyskusji nad tym modelem i jego wdrażania może być Rada Europy, ponieważ jej zakres geograficzny i członkostwo są prawie takie same, jak w przypadku różnych europejskich federacji sportu. Ministrowie wezwani zostali do dyskusji na następujące tematy : jak pogodzić oczekiwania władz publicznych oraz ruchu sportowego w zakresie autonomii w sporcie? biorąc pod uwagę różnorodność podejść i praktyk, w jaki sposób ustalić standardy dla promocji autonomii w sporcie? które dobre praktyki powinny być upowszechniane dla obrony i wzmacniania autonomii w sporcie? Po prezentacjach nastąpiła runda wypowiedzi przedstawicieli poszczególnych państw. Przedstawicielka Republiki Serbii podkreśliła konieczność odniesienia dyskusji na temat autonomii i etyki w sporcie do konkretnych i rzeczywistych działań, tak aby nie były one jedynie rozpatrywane z wysokiego szczebla, nie znajdując odzwierciedlenia w codziennym życiu. Przedstawiciel Republiki Cypryjskiej wspominał o konieczności wykreowania systemu zachęt dla zachowywania etyki w sporcie. Konieczne są również szczegółowe programy edukacyjne w tym zakresie. Przedstawiciel Republiki Federalnej Niemiec wspomniał, że charakter sportu w danym kraju zależy również od struktury zarządzania sportem, od tego czy jest scentralizowana czy zdecentralizowana, jak chociażby w Niemczech. Etyka w sporcie nie jest tylko kwestią konkretnych regulacji, ale o wiele ważniejsze są reguły niepisane – tworzenie pozytywnej kultury wśród kibiców i sportowców. Przedstawiciel Watykanu podkreślił, że trzeba wykorzystywać działania już podjęte, nie trzeba tworzyć nowych instytucji i programów, ale skupić się na jak najlepszym wykorzystaniu tego, co już zostało utworzone. W tym kontekście przedstawiciel Republiki Malty jeszcze raz podkreślił znaczenie Kodeksu Etyki Rady Europy. Wyraził również opinię, że zasad fair play trzeba uczyć się jak najwcześniej, włączając w to edukację wczesnoszkolną. Przedstawiciel Królestwa Norwegii podniósł temat dialogu pomiędzy ruchem sportowym a władzami publicznymi. Odniósł się również do Kodeksu Etyki, który jego zdaniem powinien być lepiej wykorzystywany. Podziękował również EPAS-owi za przeprowadzone badania dotyczące autonomii w sporcie (ankieta skierowana była do państw Rady Europy – odpowiedzi udzieliło 26 państw, w tym Polska), podkreślając jednocześnie, że aby jego wyniki były reprezentatywne, konieczne jest dalsze zbieranie danych wśród pozostałych państw, które do tej pory nie wypełniły kwestionariusza. Przedstawiciel Polski zaprezentował na forum następujące stanowisko: „Europejska Konferencja Ministrów Sportu jest unikalną platformą wymiany poglądów pomiędzy wszystkimi europejskimi partnerami odpowiedzialnymi za rozwój sportu na szczeblu rządowym. Decyzje i rekomendacje przyjęte przez ESC mają więc wagę szczególną. Uważam, że podjęcie przez Radę Europy tematu etyki w sporcie jest szczególnie trafnym wyborem. Od wielu lat obserwujemy komercjalizację sportu, która spowodowała, że walka o pieniądze i wpływy często wypacza zasadę uczciwej rywalizacji. Korupcja w sporcie, doping, chuligaństwo na stadionach sprawiają, że trudno jest przedstawiać sport jako szkołę życia, a wzór zachowań sportowych zgodny z zasadami etyki i sprawiedliwości społecznej". Reprezentant Polski przypomniał również, że problem korupcji i łamania etyki w sporcie to problem, z którym polskie Ministerstwo Sportu i Turystyki miało bardzo dużo do czynienia w ostatnich miesiącach. Pan Minister wspomniał również o znaczeniu szkolenia i edukacji w tym zakresie, przytaczając przykład zrealizowanego w Polsce projektu twinningowego z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych Niemiec, którego efektem było przeszkolenie urzędników Ministerstwa oraz pracowników polskich związków sportowych i innych stowarzyszeń (ogółem 350 osób) w zakresie norm etycznych i standardów zachowań w sytuacjach sprzyjających korupcji i nadużyciom w sporcie. Minister Królestwa Niderlandów podkreślał problem dyskryminacji w sporcie jako szczególnie ważny, a zbyt mało nagłaśniany. Podstawowe znaczenie ma tutaj chociażby dostęp do sportu dla wszystkich. W większości nowoczesnych społeczeństw wielokulturowych najmniej zamożne grupy, mniejszości etniczne, osoby niepełnosprawne, a także kobiety są niedostatecznie reprezentowane w sporcie. Jeśli sport uznawany jest za element dobrobytu społecznego i ludzkiego, niezbędny dla zapewnienia dobrego stanu zdrowia oraz przyczyniający się do integracji społecznej, ten nierówny dostęp do sportu jest głęboko niesprawiedliwy i wymaga zastosowania środków naprawczych. Ostatnim punktem agendy pierwszego dnia konferencji była kwestia wyborów kandydata Rady Europy do Komitetu Wykonawczego WADA. Oficjalnie zgłoszono dwóch kandydatów: 1. Jaime Lissavetsky, Sekretarz Stanu odpowiedzialny za Sport w Hiszpanii 2. Jeannot Krecké, Minister Gospodarki i Handlu Zagranicznego, Minister Sportu Luksemburga. Obydwaj ministrowie zaprezentowali swoje kandydatury i zwrócili się do zebranych z prośbą o poparcie. Drugiego dnia konferencji tematem wiodącym były zagadnienia związane z paneuropejską współpracą w zakresie sportu. Przed rozpoczęciem omawiania szczegółowych tematów, o zabranie głosu poprosił Jeannot Krecké, który oficjalnie poinformował, iż wycofuje się z dalszego kandydowania i udzielił poparcia Ministrowi Lissavetskiemu. Prowadzący obrady przeszedł do punktu agendy dotyczącego współpracy Europy zWADA. Maud de Boer-Buquicchio, Zastępca Sekretarza Generalnego Rady Europy, zaprezentowała stanowisko RE w sprawie niewystarczającego poziomu współpracy z WADA. Podkreśliła, że w dalszym ciągu wpływ Europy w Radzie Zarządzającej nie może zostać uznany za satysfakcjonujący. Europejski głos w tak ważnych sprawach jak reforma statutu WADA, czy kwestia Międzynarodowego Standardu w dziedzinie Ochrony Prywatności i Danych Osobowych pozostały bez echa (negatywna opinia w przedmiocie zgodności tego standardu z prawem wspólnotowym, wydana przez Grupę Roboczą ds. Ochrony Osób Fizycznych w zakresie Przetwarzania Danych Osobowych). Proces decyzyjny w ramach WADA powinien być bardziej transparentny i powinien bazować na przejrzystych i jasnych regułach. Peter de Klerk, Przewodniczący Europejskiego Komitetu Ad hoc przy WADA, zaprezentował znaczenie CAHAMA jako narzędzia pan-europejskiej współpracy. Pan de Klerk zauważył, że sukces WADA polega na tym, iż instytucja ta umiejętnie łączy świat sportu i władze publiczne. Zidentyfikował również najważniejsze zadania dla CAHAMA: – wypracowywanie na forum CAHAMA wspólnego europejskiego stanowiska w kluczowych kwestiach dotyczących antydopingu; – wzmocnienie znaczenia europejczyków we władzach WADA. Pan David Howman, Dyrektor Generalny WADA przedstawił sprawozdanie z bieżącej działalności kierowanej przez siebie organizacji. Wspomniał m .in. o zawartym między WADA a Interpolem porozumieniu w dziedzinie zwalczania handlu substancjami zabronionymi. Zapowiedział większe kary za posiadanie i upowszechnianie niedozwolonych substancji. Również Pan Howman podkreślał wielokrotnie konieczność zwiększania znaczenia europejczyków we władzach i w działalności WADA, chociażby z uwagi na wysokość składek płaconych przez państwa europejskie do tej organizacji. Podkreślano też znaczenie współpracy z przemysłem farmaceutycznym, zwracając uwagę na pozytywne doświadczenia WADA w zakresie takiej współpracy. Podkreślano jednocześnie, że konieczne jest poszukiwanie coraz to nowych rozwiązań w dziedzinie walki z dopingiem, rozwiązań takich, jak porozumienia z przedstawicielami farmacji. Ministrowie rozważyć mieli następujące tematy: czy w rok po Konferencji w Madrycie, Europejscy Ministrowie ds. Sportu wysoko oceniają rolę, jaką władze publiczne odgrywają w ramach WADA? jakie są oczekiwania w stosunku do realizowanych projektów (np. rewizja statutu WADA, wyjaśnienia w sprawie koordynacji działań z innymi instytucjami publicznymi, wpływ i kontrybucje kontynentów w obrębie WADA)? kto będzie reprezentował europejskie władze publiczne w Komitecie Wykonawczym WADA w latach 2009-2010? Drugim subtematem dotyczącym pan-europejskiej współpracy, były zagadnienia związane z UE (Biała Księga Sportu i Traktat Lizboński): wystąpienia w tych tematach zaprezentowali Bernard Laporte (Sekretarz Stanu odpowiedzialny za sport we Francji – jako przedstawiciel Prezydencji) oraz Pierre Mairesse (Dyrektor, Dyrekcja ds. Młodzieży, Sportu i Obywateli KE). Przypomniano o dużym sukcesie, jakim było wprowadzenie na forum UE pierwszego wspólnego dokumentu tak całościowo obejmującego sport, jakim jest Biała Księga. Zaakcentowano również, iż Komisja Europejska otrzyma prawdopodobnie nowe narzędzie, jakim będzie Traktat z Lizbony, dzięki któremu możliwe będzie w przyszłości opracowanie programu Unii Europejskiej w obszarze sportu. Jednocześnie ewentualne wdrożenie Traktatu Lizbońskiego i wzmocnienie współpracy w ramach UE nie może negatywnie wpłynąć na osłabienie współpracy prowadzonej w ramach RE i istniejących już ciał. Dobrym przykładem współpracy może być fakt, iż Rada Europy została zaproszona jako obserwator na pierwsze posiedzenie Grupy Roboczej UE ds. Antydopingu. Wydaje się to być krokiem w dobrym kierunku, choć konieczne będzie zwrócenie większej uwagi na to by unikać duplikowania działań poszczególnych organizacji. Przypomniano również, iż w czasie spotkań w trakcie francuskiego przewodnictwa w Radzie UE uzgodniono, iż tematy związane ze sportem będą rozpatrywane jeden po drugim, nie czekając na konkretne sprawy i precedensy. Europejska legislacja musi być kompleksowa, a nie może powstawać ad. hoc. Problemy przedstawione następujących kwestii: pod rozwagę zgromadzonym ministrom odnosiły się do z perspektywy paneuropejskiej, jakie są oczekiwania dotyczące nowego Traktatu Unijnego? jakie są oczekiwania w zakresie współpracy sportowej pomiędzy Radą Europy i Unią Europejską? Ostatnim tematem poruszanym podczas Konferencji była prezentacja działań EPAS (Enlarged Partial Agreement on Sport). Krisztina Göntér, Przewodnicząca Rady Zarządzającej EPAS przedstawiła genezę powstania organizacji, jej główne cele, dotychczasowe działania, budżet oraz listę państw członkowskich (29 członków, jako ostatnia przystąpiła Hiszpania). Ministrowie zostali wezwani do określenia: jakie są oczekiwania członków oraz nie-członków EPAS w stosunku do tej poszerzonej częściowej umowy do końca jej okresu próbnego? jakie są najważniejsze i najbardziej pilne wyzwania, które muszą być podjęte poprzez wspólne projekty władz publicznych i ruchu sportowego? Po prezentacji w sprawie EPAS nastąpiła runda wypowiedzi poszczególnych Ministrów. Przedstawiciel Republiki Federalnej Niemiec zauważył, iż postawa WADA w sprawie standardu w dziedzinie ochrony danych osobowych to duży zawód. Przykład ten uwidocznił również słabość organizacji w niektórych kwestiach (przy niewątpliwym dostrzeżeniu jej zasług), co może być argumentem na rzecz zrewidowania statutu WADA. Przedstawicielka Republiki Serbii z kolei mówiła o dużych oczekiwań w stosunku do EPAS (Serbia jest członkiem od początku 2008 r.) oraz podkreślała duży postęp w pracach ciał zajmujących się antydopingiem. Przedstawiciel Republiki Francuskiej odniósł się przede wszystkim do sukcesu, jakim jest wyłonienie wspólnego kandydata Rady Europy do Komitetu Wykonawczego WADA. Wyraził nadzieję, iż będzie to pierwszy krok do wzmacniania roli europejczyków w tej organizacji i że uda się prowadzić współpracę państw europejskich z WADA na nowych warunkach, adekwatnych do obciążeń finansowych, jakie państwa europejskie ponoszą ze względu na przynależność do tej organizacji. Europa musi mówić bardziej stanowczym głosem, a jeśli głos ten nie jest uwzględniany – wyciągać z tego konsekwencje. Przedstawiciel Federacji Rosyjskiej również podzielił pogląd, iż Europa musi pełnić większą rolę w WADA. Dlatego konieczne jego zdaniem są częstsze spotkania, w ramach których można by było uzgadniać wcześniej stanowisko RE wobec najważniejszych kwestii. Przedstawiciel Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej podkreślił to, iż próby wpływu wewnątrz WADA muszą być wspólne, a stanowiska jednolite, wtedy głos Europy będzie bardziej zauważalny. Wspominał również, że kolejne Igrzyska Olimpijskie odbędą się na terenie Europy (Londyn 2012), tym bardziej powinno nam zależeć, aby usprawnić prace ciał zajmujących się dopingiem. Wyzwania, jakie stwarza współcześnie sport są coraz większe, dlatego nie można tracić czasu i wysiłków na spory strukturalne. Podkreślał wielokrotnie znaczenie wzajemnej komunikacji. Przedstawiciel Białorusi mówił o różnego rodzaju problemach, które dotykają państwa nie będące członkami UE. Zaproponował rozważenie możliwości ustosunkowania się RE do takich kwestii, jak np. wizy dla zawodników. Bardzo pozytywnie ocenił dotychczasową działalność EPAS i wyraził nadzieję na dalsze sukcesy tej organizacji. Przedstawiciel Republiki Azerbejdżanu również wyrażał się pozytywnie o EPAS, podkreślając, iż organizacja ta powinna służyc jako platforma do formułowania wspólnych projektów, szerzenia wartości europejskich. Poinformował również wszystkich zgromadzonych, iż kolejna Nieformalna Konferencja Ministrów RE ds. Sportu odbędzie się w Baku, stolicy Azerbejdżanu w 2010 r. Przedstawiciel Królestwa Norwegii odniósł się do wypowiedzi przedstawiciela Francji uważając, iż stanowisko francuskie jest trochę zbyt mocno sformułowane. Norwegia opowiada się za rozwijaniem dialogu, dyskusji, zaznaczaniem swojej obecności i poszukiwaniem wspólnych rozwiązań z WADA, podczas gdy jego zdaniem wypowiedź przedstawiciela Francji świadczy o nastawieniu konfrontacyjnym. Przedstawiciel Królestwa Szwecji wyraził opinię, iż WADA powinna ewoluować bardziej w kierunku struktury właściwej instytucjom publicznym. Wezwał państwa RE do lepszego wykorzystywania narzędzi, jakie daje CAHAMA oraz EPAS – zaapelował o jak najliczniejsze wstępowanie do tej organizacji. Przedstawiciel Republiki Finlandii podkreślał, że popiera podejście norweskie, jeżeli chodzi o współpracę z WADA, a więc oparte na dialogu i poszukiwaniu wspólnych rozwiązań. Przedstawicielka Republiki Armenii poinformowała, iż jej kraj podjął decyzję o przystąpieniu d o EPAS i w tej chwili finalizowane są niezbędne kroki formalne. Również przedstawiciel Republiki Włoskiej zapowiedział, iż Włochy bardzo mocno zainteresowane są przystąpieniem d o EPAS, a pozytywne opinie wyrażane przez uczestników Konferencji utwierdzają ich w dotychczasowym przekonaniu. Przedstawiciel Królestwa Niderlandów ponownie wrócił do tematu współpracy z WADA. W jego mniemaniu, konieczne jest zwiększenie znaczenia politycznych ciał sportowych (ministerstw odpowiedzialnych za sport) w kreowaniu polityki WADA. Poparł również podejście francuskie, oparte na twardym stawianiu granic, gdy rekomendacje i opinie europejskie nie są respektowane. Odniósł się także do problemu standardu ochrony danych osobowych. Jego zdaniem standard WADA nie może być stosowany w połączeniu z prawem wspólnotowym, co tworzy niebezpieczny precedens prawny. WADA powinna jeszcze raz rozpatrzyć problem biorąc pod uwagę zastrzeżenia UE. O głos ponownie poprosił przedstawiciel Republiki Francji, który zdementował, jakoby Francja nie opowiadała się za dialogiem z WADA. Ale jednocześnie pragnął przypomnieć, że Europa musi się zastanowić nad tym, co robić w sytuacji, gdy jej głos będzie lekceważony, a przyszłoroczna konferencja stron UNESCO (październik 2009) nie przyniesie pożądanych zmian w statucie. Dyskusja została zamknięta wystąpieniem Pana Michela Platiniego, Prezydenta UEFA, którego komentarz był zarazem wyrażeniem podejścia ruchu sportowego do omawianych problemów. Prezydent Platini zauważył, że wartości, które są fundamentem gier zespołowych (nie tylko piłki nożnej), okazują się fundamentalnymi wartościami Rady Europy. Etyka i autonomia sportu są kluczowe, w innym razie wszelka rywalizacja sportowa zostaje wypatrzona i zniekształcona. Jako ważne aktualnie problemy, z którymi zmierzyć się musi zarówno ruch sportowy, jak i rządy wymienił przede wszystkim przeciwdziałanie dyskryminacji, a w tym zapobieganie aktom rasizmu na stadionach. Platini podkreślił również, że zagadnieniem, które powinno zyskiwać na znaczeniu i coraz częściej pojawiać się w debacie publicznej są kwestie związane z obroną praw młodych zawodników. Problemy te są już dziś bardzo ważne dla UEFA i organizacja ta zamierza podejmować konkretne działania w kierunku przeciwdziałania negatywnym zjawiskom w tych obszarach. Ostatnim punktem agendy było przyjęcie tekstów trzech rezolucji dotyczących etyki, autonomii i współpracy pan-europejskiej. Załączniki do pobrania Rezolucja nr 1 - Etyka w sporcie [60,5 KB] Rezolucja nr 2 - Autonomia w sporcie [36,6 KB] Rezolucja nr 3 - Bieżące kwestie polityczne dotyczące ogólnoeuropejskiej współpracy w zakresie sportu [65 KB]