docJestem bezpieczny i czuję się bezpiecznie - BIP
download 
Reklamacja Transkrypt
Jestem bezpieczny i czuję się bezpiecznie - BIP
Sylwia Kocemba, Ewa Zarzyna „Jestem bezpieczny i czuję się bezpiecznie” Program wychowania przedszkolnego Nr rejestru P5/2/3/2008 Żory 2008 Spis treści: I. Wstęp 2 II. Charakterystyka programu 3 III. Cele ogólne programu 4 IV. Cele szczegółowe programu 4 V. 5 Układ treści 1. Przygotowanie placówki do realizacji programu A. Bezpieczny budynek B. Bezpieczne sale zabaw C. Bezpieczny ogród przedszkolny 5 2. Współrealizatorzy programu A. Pracownicy przedszkola B. Rodzice i opiekunowie C. Instytucje użyteczności publicznej 6 3. Jestem bezpieczny w przedszkolu 7 4. Jestem bezpieczny w domu 10 5. Jestem bezpieczny na drodze 14 6. Jestem bezpieczny w najbliższym otoczeniu (las, podwórko, łąka) 17 VI. Ewaluacja programu 20 VII. Bibliografia 20 1 I. Wstęp Troska o bezpieczeństwo dzieci i ochrona ich przed zagrożeniami, to podstawowa oprócz miłości i akceptacji treść życia w rodzinie. Dzieci wymagają od rodziców i wychowawców dużo uwagi, nieustannego i bezpośredniego czuwania nad tym, co robią i gdzie przebywają. Dorośli nie są w stanie usunąć z ich życia wszystkich zagrożeń, czy niebezpiecznych sytuacji, ale powinni być wzorem do naśladowania, wskazywać kierunek dalszej, bezpiecznej drogi życiowej. Przedszkolaki nie mają żadnego doświadczenia w zakresie bezpieczeństwa, nie przewidują skutków określonych sytuacji. Mają ograniczony zakres uwagi i słabo rozwiniętą spostrzegawczość wzrokową. Ponadto na wiele zjawisk i przedmiotów reagują zbyt emocjonalnie oraz żyją w świecie fantazji. Edukacja bezpiecznego i kulturalnego uczestnictwa dzieci w życiu społecznym wynika z ich właściwości psychofizycznych i ze społecznej odpowiedzialności za ich bezpieczeństwo. Jest to wiek najbardziej właściwy do wyrabiania u dzieci umiejętności i nawyków koniecznych w późniejszym ich życiu. Konieczne jest jak najwcześniejsze wyposażenie ich w umiejętność unikania, zapobiegania i możliwie szybkiego pokonywania niebezpieczeństw. Zadaniem dorosłych, a więc wychowawców i rodziców jest nie strasząc, przestrzegać dziecko przed kłopotami i poradzić, jak się powinno wobec nich zachować, aby będąc zdane wyłącznie na siebie nie czuło się bezradne, ale umiało się zmierzyć z trudnościami. To właśnie z troski o zdrowie, bezpieczeństwo, wszechstronny rozwój dziecka powstał program „Jestem bezpieczny i czuję się bezpiecznie”. Oparty został na doświadczeniach pracy wychowawczo- dydaktycznej z dziećmi przedszkolnymi. Program jest praktycznym poradnikiem systematyzującym działania wychowawcze domu i przedszkola w zakresie unikania przez dzieci zagrożeń i powinien posłużyć pomocą nauczycielom, rodzicom w ujednolicaniu oddziaływań zmierzających do kształtowania u wychowanków praktycznych umiejętności i wzbogacania wiedzy na temat bezpiecznych zachowań w różnych miejscach i sytuacjach. 2 II. Charakterystyka programu Potrzeba bezpieczeństwa jest elementarną i nieodzowną potrzebą każdego człowieka, a zapewnienie opieki, wychowanie i zaspokajanie potrzeb dziecka są podstawowymi zadaniami spoczywającymi na rodzicach i nauczycielach zagwarantowanymi zapisanymi w Konstytucji RP (art.72) oraz Konwencji Praw Dziecka z dnia 20 XI 1989 r. (Dz. U. z 1991 Nr 120 poz. 526 art. 3, art. 19, art. 33). Myślą zasadniczą programu „Jestem bezpieczny i czuję się bezpiecznie” jest nauka poprzez zabawę. W programie nie został uwzględniony podział na grupy wiekowe, aby pozostawić nauczycielom swobodę w doborze treści, środków dydaktycznych i sposobów realizacji. Przystosowany jest do zainteresowań, możliwości ruchowych, manualnych, zmysłowych i emocjonalnych dzieci 3 -6 letnich. Zamierzeniem tego programu jest to, aby w każdym roku pobytu dziecka w przedszkolu wprowadzać zagadnienia, zadania, treści rozszerzając zakres dotychczasowej wiedzy oraz utrwalać treści wcześniej poznane. Poszczególne treści mogą być realizowane wybiórczo, w zależności od potrzeb. Treści zawarte w programie są ze sobą integralnie powiązane i zostały skupione wokół następujących aspektów życia dziecka: - Jestem bezpieczny w przedszkolu - Jestem bezpieczny w domu - Jestem bezpieczny na drodze - Jestem bezpieczny w najbliższym otoczeniu (podwórko, las, łąka) 3 III. Cele ogólne programu Na przedszkolu, jako placówce realizującej podstawę programową spoczywa obowiązek uczenia zasad postępowania warunkującego bezpieczeństwo dziecka. Dlatego też celem ogólnym programu „Jestem bezpieczny i czuję się bezpiecznie” jest przygotowanie dzieci do zapobiegania, umiejętnego unikania zagrożeń i radzenia sobie w sytuacjach trudnych poprzez: - uświadomienie zagrożeń w czterech obszarach (dom, przedszkole, ruch uliczny, najbliższe otoczenie) - przedstawienie właściwych wzorców zachowań oraz odpowiednich postaw wobec niebezpieczeństw i zagrożeń. IV. Cele szczegółowe programu Cele szczegółowe ujęte są w programie w postaci przewidywanych efektów: - dziecko chętnie uczęszcza do przedszkola - dziecko w przedszkolu czuje się bezpiecznie - dziecko bezpiecznie porusza się po budynku i korzysta z jego urządzeń - dziecka zna i przestrzega umów i sygnałów w grupie - dziecko zna i stosuje zasady bezpiecznego zachowania się podczas spacerów i wycieczek - dziecko wie, że może opuścić przedszkole pod opieką dorosłego członka rodziny - dziecko rozumie potrzebę zachowania ostrożności wobec nieznajomych - dziecko zna zasady poruszania się pieszych i pojazdów na drodze - dziecko zna i nazywa podstawowe znaki drogowe - dziecko rozumie konieczność poruszania się po drogach z opiekunem - dziecko zna numery alarmowe 997, 998, 999 - dziecko czynnie uczestniczy w życiu rodziny - dziecko zna i przestrzega normy i zasady wpajane mu przez rodzinę - dziecko zna i stosuje nakazy i zakazy związane z bezpiecznym pobytem w domu - dziecko dba o zdrowie i higienę - dziecko zna przeznaczenie urządzeń elektrycznych i przestrzega zasady zakazu samowolnego obsługiwania ich - dziecko zna dane własne i rodziców oraz adres zamieszkania - dziecko wie, jakie zachowania zapewnią im bezpieczeństwo w miejscach publicznych - dziecko nie bierze do ręki niebezpiecznych i nieznanych przedmiotów - dziecko wie, jak zachować się wobec zwierząt - dziecko wie, że należy informować rodziców i nauczycieli o niebezpiecznych zdarzeniach na podwórku - dziecko zna bezpieczne zabawy oraz miejsca zabaw zimą 4 V. Układ treści 1. Przygotowanie placówki do realizacji programu A. Bezpieczny budynek - wyposażenie budynku przeciwpożarowe, odgromowe - przestrzeganie zasady systematycznej konserwacji napraw, przeglądów sprzętu - stosowanie atestowanych, bezpiecznych mebli, środków czystości - usuwanie na bieżąco usterek i awarii w budynku - posiadanie apteczek pierwszej pomocy B. Bezpieczne sale zabaw - zagospodarowanie i wyposażenie sal gwarantujące dzieciom bezpieczeństwo fizyczne i emocjonalne (meble, sprzęt •i, sprzęt sportowy, regulamin sali zabaw) - odpowiednie oświetlenie, wentylacja, ogrzewanie sal - gromadzenie pomocy dydaktycznych, zabawek atestowanych, nieuszkodzonych, estetycznych, dostosowanych do wieku dzieci C. Bezpieczny ogród przedszkolny - szczelne i konserwowane ogrodzenie przedszkolne - systematyczne koszenie trawy, usuwanie śmieci i niebezpiecznych przedmiotów - zagospodarowanie miejsc do zabaw i ćwiczeń ruchowych - konserwacja i bieżąca naprawa sprzętu ogrodowego - systematyczna wymiana piasku w piaskownicy 5 2. Współrealizatorzy programu A. Pracownicy przedszkola - włączenie nauczycieli i pracowników przedszkola do realizacji programu - podnoszenie wiedzy o bezpieczeństwie poprzez literaturę, szkolenia, prasę, programy telewizyjne - umieszczanie na tablicy informacyjnej realizowanych treści z zakresu bezpieczeństwa B. Rodzice i opiekunowie - zapoznanie rodziców z programem i zachęcenie do współpracy - włączanie rodziców w realizację programu poprzez udział w zajęciach otwartych, konkursach, spotkaniach i zabawach integracyjnych - wspólnie z rodzicami rozwiązywanie problemów grupy i przedszkola C. Instytucje użyteczności publicznej - PPP - ośrodek zdrowia działający na osiedlu 700 –lecia - Komenda Policji w Żorach - Straż Pożarna - Urząd Miejski Nawiązanie współpracy z wymienionymi instytucjami w celu poprawy bezpieczeństwa dzieci w przedszkolu i środowisku: - udział przedstawicieli wymienionych instytucji w uroczystościach i konkursach przedszkolnych - udział przedszkola w akcjach i imprezach proponowanych przez instytucje użyteczności publicznej - organizacja spotkań, prelekcji, pokazów dla dzieci, rodziców i nauczycieli 6 3. JESTEM BEZPIECZNY W PRZEDSZKOLU Treści zadania programowe 1. Witamy w przedszkolu. Adaptacja dziecka w przedszkolu. a) zapewnienie poczucia bezpieczeństwa, dobrego samopoczucia i zaufania w przedszkolu i grupie rówieśniczej b) roztaczanie opieki na dziećmi nowo przybyłymi do przedszkola, zaspokajanie ich potrzeb, zdobywanie ich zaufania oraz budowanie przyjaznych relacji c) uświadomienie dzieciom i rodzicom roli nauczyciela w grupie oraz poznanie innych pracowników przedszkola i ich ról 2. Poznajemy pomieszczenia przedszkolne i sposoby bezpiecznego korzystania z nich. a) zaznajamianie z przeznaczeniem pomieszczeń przedszkolnych (sala zajęć, łazienka, szatnia, hol, kuchnia) b) uczenie dzieci zasad bezpiecznego poruszania się po budynku (schody, szatnia) c) wdrażanie do właściwego, kulturalnego i bezpiecznego dla siebie i innych zachowania się w sali zabaw Spodziewane efekty Sposoby realizacji zadań Realizacja programu adaptacyjnego • spotkania z rodzicami • kontakty indywidualne • udostępnianie rodzicom materiałów informacyjnych dotyczących przedszkola, grupy przedszkolnej (gazetka przedszkolna, tablica informacyjna • zabawy integracyjne z rodzicami • udział rodziców w zajęciach otwartych Zajęcia wychowawczo-dydaktyczne: • rozmowa połączona z działaniem • opowiadania • teatrzyki • historyjki obrazkowe • ilustracje • piosenki, wierszyki itp • Zajęcia wychowawczo-dydaktyczne: rozmowa połączona z działaniem; pokaz; zabawy dydaktyczne opowieści ruchowe; opowiadania; wiersze; historyjki obrazkowe; ćwiczenia graficzne; działalność plastyczna; wprowadzenie dyżurów. • • • • • • • • • • • 7 • • • • • rodzic jest przygotowany do pobytu dziecka w przedszkolu rodzic zna działalność przedszkola i grupy, do której uczęszcza dziecko pracownicy przedszkola zaspokajają potrzeby dziecka wszyscy pracownicy przestrzegają Konwencję Praw Dziecka dziecko ma zaufanie do nauczyciela i pracowników przedszkola dziecko chętnie uczęszcza do przedszkola, łatwo nawiązuje kontakty z rówieśnikami • dziecko zna pomieszczenia przedszkola i ich przeznaczenie dziecko przestrzega zakazu wchodzenia do kuchni dziecko bezpiecznie i kulturalnie zachowuje się w sali zabaw dziecko zna regulamin sali zabaw • dziecko pełni dyżury w sali • dziecko bezpiecznie porusza się po budynku • • 3. Uczymy się zasad postępowania w przedszkolu a) zawieranie umów związanych z bezpiecznym pobytem w przedszkolu i współżyciem w grupie rówieśników Stworzenie z dziećmi systemu znaków, sygnałów, gestów, umów dotyczących bezpiecznego funkcjonowania w przedszkolu: • opowiadanie • oglądanie ilustracji • uzupełnianie brakujących elementów w obrazkach • kolorowanie obrazków • dziecko zna, reaguje, przestrzega znaków, sygnałów, gestów i umów zawartych w grupie • dziecko słucha i wykonuje polecenia nauczyciela i innych pracowników przedszkola • Uświadamianie sytuacji zagrażających bezpieczeństwu dzieci w grupie (oddalenie się od grupy bez powiadomienia, wyjście z przedszkola z osobą nieznajomą, nieprawidłowe zachowanie w pomieszczeniach przedszkola tj. bieganie, • popychanie, podkładanie nóg, szczypanie, bicie, plucie, głośny krzyk, wkładanie palców między drzwi, dotykanie urządzeń pod napięciem): • zabawy dydaktyczne • teatrzyki i inscenizacje • • zabawy naśladowcze • opowiadania • historyjki obrazkowe • rozmowa połączona z obserwacją • rozmowa połączona z działaniem • zagadki słuchowe Uczenie poszanowania i prawidłowego korzystania z zabawek (odkładanie na wyznaczone miejsce, zgłaszanie uszkodzeń nauczycielce, nie wyrywanie, nie rzucanie itp.): • rozmowa i działanie • pokaz • opowiadanie • dyżury 8 dziecko wie, że może opuścić przedszkole tylko pod opieką najbliższych (osoby dorosłe) dziecko wie, że nie wolno mu samowolnie odejść od grupy dziecko rozumie potrzebę zachowania ostrożności wobec nieznanych osób w przedszkolu • dziecko nie stwarza sytuacji zagrożenia podczas zabaw • dziecko zgodnie z zasadami korzysta z zabawek i innych materiałów w sali zabaw b) wdrażanie zasad poruszania po wyznaczonym terenie i bezpiecznego korzystania z urządzeń ogrodowych Stosowanie zasady korzystania z urządzeń ogrodowych pod nadzorem nauczyciela lub innej osoby dorosłej: • spacer do ogrodu, instruktaż; • rozmowa połączona z obserwacją; Stosowanie zasad bezpiecznej zabawy w piaskownicy (nie sypiemy piaskiem, nie bierzemy go do ust, nie rzucamy wiaderkiem): • samorzutne, swobodne rozmowy na temat • opowiadania Stosowanie zasady nie przeszkadzania w zabawie innym: • wiersze i opowiadania • historyjki obrazkowe • rozmowy • dziecko zna zasady i przestrzega ich • dziecko wie, że podczas zabawy na terenie ogrodu przedszkolnego pod opieką nauczyciela może czuć się bezpiecznie c) wdrażanie zasad bezpieczeństwa dzieci podczas wycieczek i spacerów Wyrabianie umiejętności chodzenia w parach, zwartą grupą, nie oddalania się od grupy oraz słuchania i reagowania na sygnały: • zabawy ruchowe • zestawy ćwiczeń gimnastycznych • praktyczne działanie Uczenie prawidłowego chodzenia po chodniku i przechodzenia przez przejście dla pieszych • praktyczne działanie • historyjki obrazkowe • ilustracje Wdrażanie do bezpiecznego zachowania się na spacerze, wycieczce (nie bieganie, nie branie do ust nieznanych roślin i owoców, nie wchodzenie w zarośla, do rowów itp.) • historyjki obrazkowe • opowiadania • ilustracje • rozmowy • instruktaż • dziecko potrafi chodzić w parach • dziecko reaguje na sygnały dotyczące zbiórki, ustawiania w pary • dziecko nie oddala się samowolnie od grupy • dziecko zachowuje się zgodnie z wymogami bezpieczeństwa drogowego • dziecko zna i stosuje zasady bezpiecznego zachowania się podczas spacerów i wycieczek 9 4. JESTEM BEZPIECZNY W DOMU Treści zadania programowe 1. Więzi uczuciowe w rodzinie i umiejętne ograniczanie zaufania do obcych odwiedzających dom u dziecka jako podstawa potrzeby bezpieczeństwa a) zaznajomienie z Prawami dziecka w rodzinie b) przestrzeganie norm, zasad i wartości panujących w rodzinie Spodziewane efekty Sposoby realizacji zadań • • • • • • zabawy tematyczne zabawy ilustrowane ruchem opowiadania rozmowy historyjki obrazkowe ilustracje zagadki • bajki terapeutyczne • scenki dramowe c) wzajemne respektowanie praw i potrzeb w • rodzinie (szacunek, tolerancja, wyrozumiałość, więź, empatia) • • rodzina zna i respektuje Prawa dziecka o raz jego obowiązki w rodzinie • dziecko wie, że jest ważne, akceptowane • dziecko chętnie wypowiada się na temat rodziny, zna jej członków • dziecko chętnie uczestniczy w życiu rodziny • dziecko zna i przestrzega normy, zasady i wartości wpajane przez rodzinę • nauczyciel zna objawy i rozpoznaje dziecko krzywdzone, podejmuje odpowiednie działania dziecko nabywa umiejętność przeciwstawiania się złemu traktowaniu fizycznemu i psychicznemu ze strony innych (rodziców, dorosłych, starszych kolegów) rodzina wspiera dziecko w trudnych i problemowych sytuacjach teatrzyki piosenki d) prawidłowość relacji pomiędzy członkami rodziny (autorytety, rozmowy, spędzanie czasu walnego, tradycje rodzinne) • zabawy paluszkowi • uroczystości rodzinne w przedszkolu (Wigilia, Jasełka, dzień Babci i dziadka, Dzień Matki, Dzień Ojca, Dzień Dziecka, Festyny rodzinne) e) odkrywanie i przezwyciężanie lęków oraz niepowodzeń dziecka przez rodzinę oraz przybliżenie problematyki dziecka krzywdzonego w rodzinie • pedagogizacja rodziców, spotkania z psychologiem na temat: „Prawa dziecka”’ „Bezpieczne zabawki”, „Kary i nagrody w wychowaniu” • • 10 f) wdrażanie zasad dotyczących kontaktów z osobami nieznajomymi w domu 2. Bezpieczne zachowania w gospodarstwie domowym a) udział dzieci w niektórych pracach domowych b) wypadki w domu Kształtowanie postawy umiejętnego ograniczania zaufania do obcych, którzy pojawiają się nieproszeni w domu Stosowanie zasad: sprawdź, kto puka, zajrzyj przez wizjer, nie otwieraj drzwi, nie wierz obcemu, że jest policjantem, listonoszem, znajomym rodziców itp., nie udzielaj informacji obcemu za drzwiami, nie odbieraj telefonów, informuj o każdym telefonie i wizycie nieznajomych rodziców, zaalarmuj w razie niebezpieczeństwa najbliższe otoczenie. Przeprowadzenie ankiety dla rodziców (ankieta w załączeniu programu)) • scenki dramowe • historyjki obrazkowe • ilustracje • opowiadania • zabawy dydaktyczne • zabawy tematyczne • pogadanki Wykonywanie niektórych czynności pod nadzorem dorosłych (np. czynności związane z przygotowaniem zapasów zimowych: mycie słoików, warzyw, owoców, posługiwanie się nożem, obierakiem, sokowirówką itp.) – nie przeszkadzanie rodzicom, umiejętne włączanie dzieci do prac użytecznych • historyjki obrazkowe • wiersze • zagadki • opowiadania • praktyczne działanie: mycie, krojenie warzyw i owoców, ostrożne wrzucanie do sokowirówki Różne obrażenia i udzielanie pierwszej pomocy przy omdleniach, skaleczeniach, oparzeniach, urazach itd. 11 • • • dziecko nazywa i identyfikuje uczucia i emocje dziecko czuje się bezpieczne w swojej rodzinie dziecko zwraca się do rodziców ze swoimi problemami • dziecko potrafi przewidzieć niebezpieczeństwo grożące mu ze strony osób nieznajomych • dziecko zna i stosuje zasady zapewniające mu bezpieczeństwo w domu • rodzic ustala z dzieckiem sygnały alarmowe • rodzic konsekwentnie przestrzega realizowania zasad bezpieczeństwa • dziecko potrafi pod opieka dorosłych ostrożnie posługiwać się ostrymi narzędziami • dziecko wie jakie przedmioty i działania mogą stać się przyczyna skaleczeń, urazów • dziecko zna i stosuje zasady związane z bezpiecznym pobytem i działaniem w kuchni • • rozmowa pokaz; scenki ukazujące sposób udzielania pierwszej pomocy przy omdleniu i krwotoku opatrywanie symulowanych ran: naklejanie plasterka, bandażowanie, wykonanie temblaka kąciki tematyczne w salach „Bezpieczny przedszkolak” pokaz wyposażenia apteczki • dziecko, nauczyciel i rodzic znają zasady postępowania w przypadku omdleń, krwotoków, urazów Zapoznanie z pracą lekarza, pielęgniarki, opanowanie lęku przed wizytą u lekarza: • opowiadania • wiersze • filmy dydaktyczne • historyjki obrazkowe • teatrzyki, inscenizacje • rozmowy, pogadanki • zabawy dydaktyczne Stosowanie profilaktyki zdrowotnej (sygnalizowanie dolegliwości dorosłym, poznawanie przyczyn chorób, dbanie o czystość osobistą, częsty pobyt na świeżym powietrzu, ruch, gimnastyka, racjonalne żywienie, odpowiednie ubieranie • pogadanki, rozmowy • inscenizacje • działalność plastyczna • piosenki • zabawy ruchowe, ruch rozwijający V. Sherborn • dziecko zna rolę lekarza i pielęgniarki • dziecko ma pozytywny stosunek do lekarza, pielęgniarki i zabiegów w przychodni • dziecko wie, że samowolne zażywanie leków prowadzi do groźnych zatruć • dziecko wie, jak unikać chorób Zapoznanie z telewizorem i komputerem jako źródłami informacji i rozrywki oraz wdrażanie do prawidłowego korzystania z tych mediów • spotkanie z psychologiem: „Telewizja w życiu dziecka” • teatrzyk • wiersze • ilustracje • historyjka obrazkowa • dziecko zna urządzenia dostarczające mu informacji i rozrywki dziecko zna symbole programów (dla dzieci, dorosłych) mi stosuje się do nich rodzic reaguje na negatywne emocje dziecka związane z oglądanymi w TV i używanymi w komputerze programami • • • 3. Zdrowie i profilaktyka zdrowia dziecka a) umiejętność dbania o swoje zdrowie i bezpieczeństwo b) racjonalne korzystanie ze środków audiowizualnych (telewizor, komputer) 12 • • • • • c) prawidłowe nawyki żywieniowe dziecka d) bezpiecznie w domu – unikania pożarów przykładowe programy edukacyjne dla dzieci gry dydaktyczne zabawy ruchowe Rozumienie znaczenia pokarmów dla prawidłowego funkcjonowania organizmu (zdrowie, siła, wzrost, dobre samopoczucie, zdrowy sen) • opowiadania • wiersze • historyjki obrazkowe • zabawy dydaktyczne • inscenizacje • piosenki Pokarmy zdrowe i produkty szkodliwe dla zdrowia, higiena spożywania posiłków, ograniczanie spożywania niektórych produktów (słodycze, chipsy), pokonywanie uprzedzeń do potraw • rozmowa połączona z działaniem • opowiadania • scenki dramowe • historyjki obrazkowe Zapoznanie z sytuacjami i zdarzeniami sprzyjającymi powstawaniu pożarów w domu (zabawy zapałkami, uszkodzone urządzenia elektryczne, używanie urządzeń niezgodne z przeznaczeniem) • rozmowy • opowiadania, wiersze • historyjki obrazkowe • ilustracje • teatrzyki profilaktyczne • zabawy dydaktyczne • zagadki słuchowe Zapoznanie z zasadami postępowania w razie pożaru w domu • pogadanka, rozmowa • historyjki obrazkowe • zabawy dydaktyczne 13 • • nauczyciel propaguje ideę rozsądnego wykorzystywania telewizji i komputera jako wspomagającego środka dydaktycznego dziecko zna zasady racjonalnego odżywiania się • dziecko potrafi kulturalnie i bezpiecznie zachować się przy stole • dziecko rozróżnia pokarmy wg smaku, dotyku, wyglądu, zapachu dziecko dba o higienę rąk dziecko spożywa sprawdzone pokarmy • • • • • dziecko przełamuje opory do jedzenia poprzez smakowanie nowych potraw rodzic odżywia dziecko w sposób regularny i odpowiadający jego potrzebom rozwojowym dziecko zna sytuacje, zdarzenia mogące wywołać pożar w domu • dziecko i rodzic wiedzą, że każda zabawa z zapałkami, zapalniczką jest niebezpieczna • rodzic wychodząc z domu sprawdza i zabezpiecza urządzenia, instalację gazową, elektryczną, wodna i zapewnia dziecku bezpieczne miejsce do zabawy 5. JESTEM BEZPIECZNY NA DRODZE Treści zadania programowe Sposoby realizacji zadań 1. Dziecko w ruchu drogowym a) wdrażanie do bezpiecznego i kulturalnego uczestnictwa w ruchu drogowym Uświadomienie konieczności chodzenia do przedszkola pod opieką osoby dorosłej (miejsca i zasady bezpiecznego przechodzenia przez jezdnię: znaki informacyjne, pasy; bezpieczne poruszanie się po chodniku: trzymanie za rękę, nie wyrywanie się, chodzenie od wewnętrznej strony chodnika); • inscenizacje • gry dydaktyczne • zagadki słuchowe • zabawy graficzne • spacer połączony z obserwacją Ukazanie prawidłowych zachowań dziecka podczas korzystania z własnego środka lokomocji, wsiadania i wysiadania z samochodu: • pogadanki, rozmowy • opowiadania • wiersze • pokaz • obserwacja Kształtowanie znajomości dróg komunikacyjnych: powietrzna, wodna, lądowa (miejska, wiejska, osiedlowa, polna, asfaltowa, autostrada, rowerowa): • ilustracje • historyjki obrazkowe • wiersze • opowiadania b) kształtowanie umiejętności bezpiecznego poruszania się po drogach 14 Spodziewane efekty • dziecko rozumie konieczność poruszania się z opiekunem • dziecko wie, w jakim miejscu należy przechodzić przez jezdnię • dziecko zna zachowania pieszych podczas poruszania się po chodniku i przechodzenia przez jezdnię • dziecko zachowuje ostrożność w czasie jazdy samochodem, siedzi w specjalnym foteliku na tylnym siedzeniu, wsiada i wysiada od strony chodnika lub pobocza • dziecko rozpoznaje i nazywa różne rodzaje dróg oraz ich oznaczenia • dziecko rozróżnia pojazdy i uczestników ruchu drogowego Rozróżniania uczestników ruchu drogowego (piesi, kierowcy, pasażerowie): • zabawy ruchowe • piosenki • inscenizacje • obserwacja ruchu drogowego i pieszego, znaków drogowych Zasady poruszania się i przekraczania dróg (lewe pobocze, elementy odblaskowe, technika przechodzenia, sygnalizatory świetlne) • praktyczne działania • gry planszowe • makiety • gry dydaktyczne c) zaznajomienie z pracą policjanta i rolą jaką pełni w życiu publicznym Zapoznanie z osoba policjanta, umundurowaniem, wyposażeniem i przedstawienie jego roli i pracy oraz miejsca pracy: • spotkanie z policjantem na terenie przedszkola • pogadanki dla dzieci, rodziców i nauczycieli • wycieczka do komisariatu policyjnego • wiersze • opowiadania • historyki obrazkowe • ilustracje Znajomość telefonu alarmowego 997, policyjnych pojazdów oraz rozpoznawania niektórych znaków zakazu: • zagadki • zabawy ruchowe • zabawy tematyczne • rozmowy • działalność plastyczna • dziecko potrafi bezpiecznie poruszać się i przekraczać drogę • dziecko wie, jaką rolę pełnią światła odblaskowe • dziecko prawidłowo reaguje na sygnały świetlne • dziecko zna i nazywa podstawowe znaki ostrzegawcze • dziecko wie, jak wygląda mundur policjanta, zna miejsce jego pracy dziecko zna rolę policjanta w społeczeństwie i czynności, które wykonuje w czasie swojej pracy dziecko zna zasadę, że polecenia wydawane przez kierującego ruchem policjanta są ważniejsze od przepisów i znaków drogowych dziecko odnosi się do policjanta z szacunkiem i wie, że może zgłaszać policjantowi zauważone niebezpieczeństwa oraz zwrócić się do niego o pomoc dziecko zna numer telefonu na policję dziecko rozpoznaje pojazdy uprzywilejowane dziecko rozumie znaczenie znaków zakazu • • • • • • 15 d) zapoznanie z przeznaczeniem i różnymi rodzajami komunikacji Poznawanie pojazdów poruszających się po różnych drogach komunikacyjnych (wodne, lądowe, powietrzne) oraz sposobów ich napędzania • piosenki • ilustracje • zagadki • opowiadania, wiersze Poznanie roli i znaczenia pojazdów uprzywilejowanych i specjalnych (policja, straż, karetka pogotowia, pomoc drogowa) • puzzle • zabawy plastyczne • kąciki tematyczne • spotkanie z policjantem, rozmowa połączona z działaniem Zapoznanie z niektórymi znakami informacyjnymi: stacja paliw, parking, szpital, policja, telefon • zabawy dydaktyczne • zabawy tematyczne • zagadki • działalność plastyczna Zaznajomienie z przyczynami i negatywnymi skutkami rozwoju motoryzacji w stosunku do bezpieczeństwa człowieka i środowiska naturalnego(nadmierna szybkość, nieprzestrzeganie przepisów, nadmierna emisja spalin, hałas itp.) • pogadanki • rozmowy • historyjki obrazkowe • opowiadania 16 • dziecko zna pojazdy poruszające się po różnych drogach komunikacyjnych • dziecko zna sposoby przemieszczania się pojazdów • dziecko potrafi wskazać pojazdy uprzywilejowane i specjalne • dziecko zna i nazywa wybrane znaki informacyjne • dziecko zna negatywne skutki rozwoju motoryzacji 6. JESTEM BEZPIECZNY W NAJBLIŻSZYM OTOCZENIU Treści zadania programowe 1. Wdrażanie do bezpiecznych i kulturalnych zachowań na podwórku w najbliższym otoczeniu i miejscach publicznych a) zasady bezpieczeństwa na podwórku b) wdrażanie do bezpiecznych zachowań w lesie, na łące Spodziewane efekty Sposoby realizacji zadań Znajomość swojego imienia i nazwiska oraz adresu zamieszkania, imion rodziców. Przestrzegania zasad bezpieczeństwa na podwórku (nie wychodź na dwór bez pozwolenia i opieki osób dorosłych, nie oddalaj się od domu, nie rozmawiaj osobami obcymi, nie przyjmuj słodyczy i prezentów od osób obcych) • zabawy dydaktyczne • gry planszowe • fotografie • zagadki • ilustracje • historyjki obrazkowe • teatrzyki Bezpieczne zabawy na podwórku (jazda na rowerze, rolkach, wrotkach, hulajnodze, deskorolce): • piosenki • pogadanka • rozmowa połączona z działaniem • zagadki • historyjki obrazkowe Przestrzeganie zasad: zakaz zbierania grzybów, owoców bez konsultacji z dorosłymi, zakaz oddalania się, schodzenia z wyznaczonych szlaków, ścieżek, hałasowania, śmiecenia, rozpalania ognisk, płoszenia zwierząt): • spacery i wycieczki do lasu i na łąkę • opowiadania • pogadanki • teatrzyki 17 • • • • • dziecko zna dane własne i rodziców oraz adres zamieszkania rodzic wdraża i konsekwentnie przestrzega zasad bezpieczeństwa dziecka podczas jego pobytu na podwórku dziecko zna i stosuje zasady bezpieczeństwa na podwórku dziecko zna i stosuje zasady bezpiecznej jazdy na rowerze, rolkach, wrotkach, hulajnodze itp. dziecko wie, gdzie można jeździć pod opieka dorosłych, unikać miejsc niebezpiecznych: skupisk ludzi, górek, schodów • dziecko wie, jak bezpiecznie zachować się w lesie, na łące • dziecko przestrzega zasady utrzymywania porządku i szanowania zieleni w swoim otoczeniu Zapobiegania powstawaniu pożarów w lesie i na łące (nie zostawiaj słoików i szklanych butelek, nie śmieć, nie rozpalaj ognisk wśród drzew, w pobliżu suchych traw) • opowiadania • wiersze • piosenki • pogadanki • zabawy dydaktyczne • drama • pantomima • historyjki obrazkowe c) bezpieczne i kulturalne zachowania w miejscach publicznych d) zasady bezpiecznych zabaw w środowisku w okresie zimy • • • • dziecko wie, jakie są przyczyny i sposoby unikania pożarów dziecko i rodzic nie pozostawiają śmieci w lesie, na łące rodzice i nauczyciele znają miejsca odpowiednie do rozpalania ognisk, wiedzą, jak zapalać i gasić ogień dziecko wie, że nie wolno bawić się ogniem w domu, przedszkolu, na podwórku Ukazanie prawidłowych zachowań w miejscach publicznych (sklepy, przystanki, parki, boiska, hale sportowe): • pogadanki • historyjki obrazkowe • teatrzyki kukiełkowe • opowiadania, wiersze • zabawy dydaktyczne • zabawy tematyczne • zabawy ruchowe • Zapoznanie z niebezpiecznymi zabawami (ślizganie, wchodzenie na zbiorniki wodne, ślizganie na jezdniach, chodnikach, jazda na sankach przyczepionych do samochodu, celowanie śnieżkami w kolegów, obrzucanie śnieżkami pojazdów, strącanie sopli, jeżdżenie na sprzęcie zimowym w pobliżu dróg): • pedagogizacja • historyjki obrazkowe • opowiadania • inscenizacje • piosenki • pokaz • wycieczki, spacery • dziecko zna bezpieczne zabawy i miejsca zabaw ( z dala od jezdni, na lodowiskach, rodzic zapewnia bezpieczny sprzęt sportowy • dziecko zna zagrożenia związane z ruchem drogowym, unika sytuacji stwarzających zagrożenie 18 • • • dziecko wie, jakie zachowania zapewnią mu bezpieczeństwo w miejscach publicznych rodzice otaczają dziecko szczególna opieką w miejscach publicznych dziecko nie bierze do rąk nieznanych przedmiotów dziecko wie, że nie należy rozmawiać z osobami obcymi i oddalać się od opiekunów • • • • 2. Kształtowanie umiejętności bezpiecznych zachowań wobec zwierząt 3. Bezpieczny wypoczynek na wakacjach zabawy dydaktyczne zabawy tematyczne gry planszowe kąciki tematyczne Zasady bezpiecznego postępowania wobec zwierząt i uświadamianie zagrożeń spowodowanych kontaktem z nieznanymi zwierzętami (nie podchodź do obcych zwierząt, nie drażnij, nie dotykaj, nie głaszcz, nie zabieraj pokarmu, nie karm, w razie zaatakowania nie uciekaj, nie odwracaj się plecami, stań nieruchomo, zasłoń twarz, skul się) • pogadanki • rozmowy • historyjki obrazkowe, ilustracje • spotkanie z weterynarzem, treserem psów Zaznajomienie z zasadami bezpiecznego wakacyjnego wypoczynku w różnych środowiskach (morze, plaża, góry, stawy, rzeki, baseny): • opowiadania • wiersze • historyjki obrazkowe • filmy edukacyjne • piosenki, zabawy muzyczne • zabawy dydaktyczne • krzyżówki rebusy • gazetka przedszkolna • spotkanie z ratownikiem nt. ”Bezpieczny wypoczynek nad wodą” • • • • • • • • • 19 dziecko wie, jak zachować się wobec zwierzęcia, by być bezpiecznym dziecko potrafi przyjąć bezpieczną pozycję w razie zaatakowania, np. przez psa dziecko zna role psa w życiu człowieka rodzic i dziecko znają objawy i skutki chorób odzwierzęcych, chronią przed nimi dziecko dziecko zna i stosuje w praktyce zasady bezpiecznego wypoczynku: wie, że nie należy kąpać się w ujęciach wody pitnej, przy zaporach, mostach, stawach hodowlanych, zna znaki dotyczące kapania się w różnych zbiornikach wodnych, wie jak zachować się w razie zagubienia rodzice i opiekunowie zapewniają dziecku bezpieczny wypoczynek (nadzorują jego zabawę i kąpiel, nie pozostawiają samego, sprawdzają warunki pływania itp.) dziecko zna skutki i niebezpieczeństwo zabaw i wypoczynku letniego dziecko i rodzic stosują się do regulaminów w czasie wędrówek górskich dziecko uważa na siebie i nie naraża się na niepotrzebne niebezpieczeństwa VI. Ewaluacja programu Właściwą realizację treści programowych, wyznaczy w dużej mierze baza dydaktyczna przedszkola, atmosfera wychowawcza panująca w placówce oraz dobra współpraca z rodzicami i instytucjami. Aby przekonać się, czy program ma pożądany wpływ na dzieci, rodziców, nauczycieli konieczne jest przeprowadzenie ewaluacji, działania zmierzającego do stwierdzenia w jakim stopniu założone cele zostały osiągane. Ewaluacja, czyli ocena skuteczności programu, prowadzona będzie poprzez: • diagnozę wstępną celu ustalenia wiedzy początkowej • obserwacje zajęć, • obserwacje zachowań dzieci, • udział w konkursach wiedzy i umiejętności, • ankiety dla rodziców. Działania podejmowane w przedszkolu i w domu powinny zmierzać do wyeliminowania bądź zminimalizowania wszelkich zagrożeń i niebezpieczeństw, na które mogą być narażone dzieci. VII. Bibliografia 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. „Bądź bezpieczny, unikaj zagrożeń.” Centrum Edukacji Doskonalenia i Rozwoju. Kraków „Bezpieczne dziecko” – materiały pomocnicze do realizacji programu: „Unikanie zagrożeń.” Tarnobrzeg 1997 Choroś M., Bogusz K.: „Chcę być bezpieczny” kl. „0”, kl. I, kl. II, kl. III. Wyd. Jaworski. Kielce Frątczakowie E., J.: „Zabawi i ćwiczenia w edukacji komunikacyjnej dzieci w wieku wczesnoszkolnym”, Wyd. ZNP. Kielce 1995 „Idziemy się bawić”. Wyd. E. Jarmołkiewicz. Zielona Góra 1992 Łojewska B.: „W świecie przedszkolaka” – program wychowania przedszkolnego. Wyd. Koba. Kraków 2001 Niewola D.: „Chcę być bezpieczny”, Oficyna Wydawnicza „IMPULS.” Kraków 2004 Siwiec D.: „Bądźmy uważni, bądźmy ostrożni”. „Wychowanie w przedszkolu” Nr 6/1996 Wróblewska M., Skrzydlewski J.: „Bezpieczeństwo dziecka w domu, w szkole i na ulicy”, Wyd. Siedmiogród. Wrocław 1999 20
