Sąsiedzi Polski - charakterystyka druk

Sąsiedzi Polski - charakterystyka druk

Charakterystyka sąsiadów Polski
na podstawie prac uczniów klas III, wykonanych metodą projektu,
na lekcjach geografii we wrześniu i na początku październiku 2011 roku.
Przygotowanie do sprawdzianu obejmuje treści zawarte w poniższych materiałach,
ale również podstawowe wiadomości zawarte na mapie fizycznej:
położenie głównych krain geograficznych oraz miast, ukształtowanie terenu
Sąsiedzi:
Państwo
Powierzchnia
[tys. km2]
BIAŁORUŚ
• Polska
• Litwa
• Łotwa
• Rosja
• Ukraina
207 600
Ukształtowanie terenu,
gleby:
płaski, nizinny,
pozbawiony pasm
górskich
gleby brunatne,
opadowo - glejowe
Transport:
posiada dobrze
rozwiniętą infrastrukturę
transportową: magistrale
kolejowe i kołowe,
wewnętrzne drogi
wodne, ropo- i gazociągi
Polityka (ustrój,
charakterystyka)
Data powstania państwa
oraz przyjęcia do U. E.:
republika prezydencka,
państwo rządzone
niedemokratycznie,
władzę sprawuje
dyktator
niepodległość od ZSRR
25 sierpnia 1991,
w 1995r. podpisano
układ o partnerstwie i
współpracy z UE, jednak
nie wszedł on w życie
Znani ludzie:
ok. 10,3 mln
Aleksander Łukaszenko,
Symeon Potocki
Ludność [mln]
Średnia gęstość
zaludnienia
[osób / km2]
Najwyższy szczyt
z wysokością
n.p.m.
ok. 50
Góra
Dzierżyńska
(Święta Góra)
346 m
Flaga
Waluta:
rubel białoruski,
kopiejka
Charakterystyka
klimatu:
Główne krainy
geograficzne:
umiarkowany,
przejściowy między
klimatem morskim a
kontynentalnym;
charakterystycznymi
cechami są niezbyt
mroźne zimy, niezbyt
upalne, ale dość wilgotne
lata, deszczowe jesienie i
wiosny o zmiennej
pogodzie; przeważają
masy powietrza
atlantyckiego, zimą masy
powietrza arktycznego
mogą wywołać spadki
temperatur do −40 °C,
latem masy powietrza
zwrotnikowego
przynoszą suszę i upały
Nizina
Wschodnioeuropejska
Dodatkowe informacje i ewentualne ciekawostki można zamieścić poniżej tabeli
Charakterystyka
gospodarki (główne
gałęzie):
oparta na rolnictwie i
przemyśle, pozostaje w
dużej zależności
ekonomicznej od Rosji
Społeczeństwo
(narodowości, wyznania)
Białorusini – 84%
Rosjanie, Polacy,
Ukraińcy;
dominująca religia prawosławie
Perspektywy rozwoju:
demokratyzacja kraju;
rozszerzenie współpracy
politycznej i gospodarczej
z krajami europejskimi;
niezależność od Rosji
Sąsiedzi:
Państwo
LITWA
Powierzchnia
[tys. km2]
65 200
Ludność [mln]
Średnia gęstość
zaludnienia
[osób / km2]
Najwyższy szczyt
z wysokością
n.p.m.
• Białoruś
• Łotwa
• Polska
• Rosja
Ukształtowanie terenu,
gleby:
ukształtowanie nizinne
o rzeźbie
polodowcowej,
przeważają równiny
moreny dennej,
pojeziorno-lodowcowe i
sandrowe z wydmami
śródlądowymi
Transport:
dominuje transport
kolejowy i
samochodowy, transport
wodny odbywa się na
Niemnie i Wilii oraz na
Jeziorach Trockich;
największym portem
morskim jest Kłajpeda;
sieć gazociągów, rurociąg
naftowy z Białorusi
Polityka (ustrój,
charakterystyka)
Data powstania państwa
oraz przyjęcia do U. E.:
Republika
parlamentarna,
demokracja, konstytucja,
trójpodział władz,
jednoizbowy parlament,
na czele państwa stoi
prezydent
1009r.;
odzyskanie
niepodległości: marzec
1990r.,
wstąpienie do UE: 1 maja
2004
Znani ludzie:
ok. 3,05 mln
Charakterystyka
klimatu:
Główne krainy
geograficzne:
umiarkowany ciepły,
przejściowy między
morskim nad wybrzeżem
bałtyckim i o
wzrastających ku
wschodowi cechach
kontynentalnych,
występują
charakterystyczne silne
wiatry i szybkie zmiany
pogody
Pobrzeże Żmudzkie,
Pojezierze Żmudzkie,
Wysoczyzna Miednicka
ok. 50
Góra Auksztocka
294 m
Flaga
lit, centy
Waluta:
Dodatkowe informacje i ewentualne ciekawostki można zamieścić poniżej tabeli
Charakterystyka
gospodarki (główne
gałęzie):
przeważa przemysł i
rolnictwo;
przemysł litewski cierpi
na brak własnych
surowców mineralnych,
gospodarka paliwowoenergetyczna jest oparta
na surowcach
importowanych
(uzależnienie od Rosji)
Społeczeństwo
(narodowości, wyznania)
Litwini – 84%
Polacy, Rosjanie,
Białorusini i Ukraińcy
Religia: kościół katolicki
ok. 70%, rosyjski kościół
prawosławny,
protestantyzm
Perspektywy rozwoju:
uniezależnienie od
gospodarki Rosji,
wzrost eksportu
Państwo
ROSJA
Powierzchnia
[tys. km2]
17 075
ok. 143 mln
Ludność [mln]
Średnia gęstość
zaludnienia
[osób / km2]
Najwyższy szczyt
z wysokością
n.p.m.
8,5
Elbrus 5642 m
(na Kaukazie)
Flaga
Waluta:
Sąsiedzi:
• Norwegia
• Finlandia
• Estonia
• Łotwa
• Białoruś
• Ukraina
• Gruzja
• Azerbejdżan
• Kazachstan
• Chiny
• Mongolia
• Korea Północna
• Polska
• Litwa
Charakterystyka
klimatu:
przeważnie
kontynentalny strefy
umiarkowanej i
podbiegunowej, na
niewielkim obszarze
wschodniego wybrzeża
klimat monsunowy, a
nad Morzem Czarnym
klimat podzwrotnikowy
typu
śródziemnomorskiego,
rubel rosyjski,
kopiejki
Dodatkowe informacje i ewentualne ciekawostki można zamieścić poniżej tabeli
Ukształtowanie terenu,
gleby:
dominują obszary
nizinne; w północnej
części Niz.
Wschodnioeuropejskiej
dominuje krajobraz
polodowcowy,
wschodniosyberyjskie i
południowo-syberyjskie
pasma górskie; ok. 2
mln jezior; gleby
tundrowe z wieczną
zmarzliną; bielicowe,
bagienne, brunatne,
czarnoziemy,
półpustynne
Główne krainy
geograficzne:
Nizina
Wschodnioeuropejska,
góry Ural, Nizina
Zachodniosyberyjska,
Wyżyna
Środkowosyberyjska,
Nizina
Północnosyberyjska,
Nizina
Środkowojakucka, Góry
Wierchojańskie, Góry
Czerskiego, Góry
Czukockie,
południowo-syberyjskie
pasma górskie,
Transport:
porty lotnicze, linie
kolejowe, drogi i
autostrady; drogi wodne
- połączenia z morzami:
Azowskim, Bałtyckim,
Białym, Czarnym i
Kaspijskim, porty
morskie: Azow,
Kaliningrad, Kawkaz,
Petersburg
Charakterystyka
gospodarki (główne
gałęzie):
ogromne zasoby
naturalne, należy do
największych gospodarek
świata, jeden z
największych
eksporterów: ropy
naftowej, gazu ziemnego,
rudy żelaza i innych
metali, drewna, węgla
kamiennego, produktów
rolniczych, stali i żelaza,
broni i maszyn; główną
gałęzią gospodarki jest
przemysł
elektromaszynowy
Polityka (ustrój,
charakterystyka)
Data powstania państwa
oraz przyjęcia do U. E.:
republika federalna o
mieszanym systemie
rządów, konstytucja,
głową państwa jest
prezydent, który ma
szerokie uprawnienia w
zakresie władzy
ustawodawczej i
wykonawczej;
dwuizbowy parlament
(Rada Federacji i Duma
Państwowa)
istnieje od IX w. n.e.,
rozwiązanie ZSRR: 26
grudnia 1991r., nie należy
do UE
Społeczeństwo
(narodowości, wyznania)
Rosjanie – 80%
Tatarzy, Ukraińcy,
Baszkirzy, Czeczeni
religia dominująca:
prawosławie 66%,
muzułmanie 15%, ateiści
Znani ludzie:
Aleksander Puszkin,
Fiodor Dostojewski, Lew
Tołstoj, Włodzimierz
Lenin, Piotr Czajkowski,
Michaił Gorbaczow,
Borys Jelcyn
Perspektywy rozwoju:
Sąsiedzi:
Państwo
Powierzchnia
[tys. km2]
Ludność [mln]
Średnia gęstość
zaludnienia
[osób / km2]
Najwyższy szczyt
z wysokością
n.p.m.
UKRAINA
603 700
•
•
Mołdawia
Rumunia
• Węgry
• Słowacja
• Polska
• Białoruś
• Rosja
ok. 46 mln
krajobraz składa się
głównie ze stepów i
wyżyn, na zachodzie
Karpaty, na Krymie –
Góry Krymskie;
gleby: czarnoziemy
60%, bielicowo ziemne,
leśne, bagienne,
torfowo - bagienne
Charakterystyka
klimatu:
Główne krainy
geograficzne:
znaczna część kraju jest
położona w zakresie
klimatu umiarkowanego
kontynentalnego,
natomiast południe –
morskiego,
Nizina
Wschodnioeuropejska,
Karpaty, Góry
Krymskie,
ok. 80
Howerla
(w paśmie
Czarnohory)
2061 m
Flaga
Waluta:
Ukształtowanie terenu,
gleby:
hrywna, kopiejki
Dodatkowe informacje i ewentualne ciekawostki można zamieścić poniżej tabeli
Transport:
największy udział w
przewozach towarów
przypada na transport
samochodowy, następnie
na transport kolejowy
oraz rurociągowy; udział
transportu morskiego i
rzecznego jest niewielki;
Polityka (ustrój,
charakterystyka)
Data powstania państwa
oraz przyjęcia do U. E.:
republika prezydenckoparlamentarna,
demokracja, konstytucja,
głową państwa jest
prezydent, jednoizbowy
parlament – Rada
Najwyższa Ukrainy,
od 1991r. jest
suwerennym państwem,
nie jest członkiem UE,
Znani ludzie:
Julia Tymoszenko,
Nikołaj Gogol, Taras
Szewczenko,
Charakterystyka
gospodarki (główne
gałęzie):
opiera się głównie na
przemyśle
metalurgicznym,
spożywczym,
maszynowym i
wydobywczym;
eksporter surowców
Społeczeństwo
(narodowości, wyznania)
Ukraińcy – 78%, Rosjanie,
Białorusini
Perspektywy rozwoju:
religia dominująca:
prawosławie, ateizm
Sąsiedzi:
Państwo
Powierzchnia
[tys. km2]
SŁOWACJA
•
•
•
•
•
Austria
Polska
Czechy
Ukraina
Węgry
49 035
ok. 5,5 mln
Ludność [mln]
Średnia gęstość
zaludnienia
[osób / km2]
Najwyższy szczyt
z wysokością
n.p.m.
kraj górski - 61%
powierzchni zajmują
liczne pasma Karpat
Zachodnich i
Wschodnich, oraz w
niewielkiej części niziny
naddunajskie, kotliny;
gleby bielicowe,
szkieletowe (góry), na
nizinach czarnoziemy,
mady i aluwia
Charakterystyka
klimatu:
Główne krainy
geograficzne:
klimat umiarkowany
ciepły; pogórza północnej
Słowacji charakteryzują
się klimatem chłodnym,
natomiast niziny
południowej Słowacji –
ciepłym
Karpaty Zachodnie i
Wschodnie, Kotlina
Koszycka i Kotlina
Liptowska, Nizina
Naddunajska, Nizina
Wschodniosłowacka
111
Gerlach (Tatry)
2655m
Flaga
Waluta:
Ukształtowanie terenu,
gleby:
euro, eurocenty
Dodatkowe informacje i ewentualne ciekawostki można zamieścić poniżej tabeli
Transport:
w przewozie ładunków
główną rolę odgrywa
kolej, w przewozie pasażerów transport
drogowy; sieć autostrad
jest słabo rozwinięta,
Charakterystyka
gospodarki (główne
gałęzie):
podstawę stanowią
usługi oraz przemysł
(zwłaszcza hutniczy),
Polityka (ustrój,
charakterystyka)
Data powstania państwa
oraz przyjęcia do U. E.:
republika demokratyczna
o systemie rządów
parlamentarnogabinetowych, na czele
państwa stoi prezydent,
jednoizbowy parlament –
Rada Narodowa
Republiki Słowackiej
koniec VI w.,
do 1993 wchodziła w
skład Czechosłowacji;
wstąpienie do UE: 1 maja
2004
Znani ludzie:
Społeczeństwo
(narodowości, wyznania)
Słowacy – 85%, Węgrzy,
Czesi
Perspektywy rozwoju:
Religia: rzymskokatolicy i
starokatolicy, luteranie,
prawosławni,
grekokatolicy
Sąsiedzi:
Państwo
Powierzchnia
[tys. km2]
CZECHY
• Polska
• Niemcy
• Austria
• Słowacja
78 866
Ukształtowanie terenu,
gleby:
Transport:
większość terytorium
zajmują tereny
wyżynno-górskie
Masywu Czeskiego;
otoczone z trzech stron
górami, kotliny;
Polityka (ustrój,
charakterystyka)
Data powstania państwa
oraz przyjęcia do U. E.:
republika parlamentarna
z dwuizbowym
parlamentem – Izbą
Poselską i Senatem; na
czele państwa prezydent
IX w.,
do 1993 wchodziła w
skład Czechosłowacji;
wstąpienie do UE: 1 maja
2004
Znani ludzie:
Ludność [mln]
Średnia gęstość
zaludnienia
[osób / km2]
Najwyższy szczyt
z wysokością
n.p.m.
Vaclav Havel
ok. 10,5 mln
Charakterystyka
klimatu:
Główne krainy
geograficzne:
umiarkowany ciepły
Masyw Czeski, Wyżyna
Czesko-Morawska,
Karkonosze
133
Śnieżka 1602 m
Flaga
Waluta:
korona czeska,
halerz
Dodatkowe informacje i ewentualne ciekawostki można zamieścić poniżej tabeli
Charakterystyka
gospodarki (główne
gałęzie):
przemysł: maszynowy,
elektroniczny, chemiczny
rolnictwo i hodowla,
przemysł wydobywczy:
węgiel brunatny i
kamienny, rudy żelaza,
gaz ziemny;
turystyka
Społeczeństwo
(narodowości, wyznania)
Czesi – 95%, Morawianie,
Słowacy, Polacy
Perspektywy rozwoju:
religia: bezwyznaniowość
ok. 70%, katolicyzm,
protestantyzm,
prawosławie
Sąsiedzi:
Państwo
Powierzchnia
[tys. km2]
Ludność [mln]
Średnia gęstość
zaludnienia
[osób / km2]
Najwyższy szczyt
z wysokością
n.p.m.
NIEMCY
357
• Polska
• Dania
• Czechy
• Austria
• Francja
• Luksemburg
• Belgia
• Holandia
• Szwajcaria
Transport:
Bardzo rozwinięty
system komunikacyjny,
ok. 650 tys. km dróg, w
tym 12 tys. km autostrad,
ok. 50 tys km linii
kolejowych, pociągi
Intercity – Express
osiągające 300 km/h
Polityka (ustrój,
charakterystyka)
Republika federalna ze
stolicą w Berlinie, złożona
z 16 landów, język
urzędowy niemiecki,
kanclerz Angela Merkel,
prezydent Horst Khler
230
Zugspitze (2962
m n.p.m. –
Bawaria)
Charakterystyka
klimatu:
Klimat umiarkowany z
chłodnymi wilgotnymi
zimami i wilgotnymi ale
ciepłymi latami, na
południu, w terenach
górskich występuje fen,
przeważają wiatry
zachodnie i południowo –
zachodnie,
euro
Dodatkowe informacje i ewentualne ciekawostki można zamieścić poniżej tabeli
Data powstania państwa
oraz przyjęcia do U. E.:
jedno z państw
założycielskich
Znani ludzie:
Albert Einstein, Marcin
Luter, Bracia Grimm,
Beethoven, Mozart,
Goethe, Hugo Boss
82 mln
Flaga
Waluta:
Ukształtowanie terenu,
gleby:
zróżnicowane, na
południu tereny
górskie, im bardziej na
północ, tym niższe, aż
dochodzą do nizinnych,
Główne krainy
geograficzne:
Nizina
Południowoniemiecka,
Średniogórze
niemieckie, Przedgórze
Alp (Wyżyna
Bawarska), Alpy
Charakterystyka
gospodarki (główne
gałęzie):
Przemysł
elektromaszynowy,
rafineryjny oraz hutniczy,
chemiczny, hi – tech:
farmaceutyczny
(BAYER), oraz optyczny
(ZEISS), bardzo mocno
rozwinięty sektor usług
Społeczeństwo
(narodowości, wyznania)
75 mln osób z
obywatelstwem
niemieckim, 7 mln z
podwójnym
obywatelstwem, lub nie
urodzonych w
Niemczech,
Religia: 30% katolicy, 30%
luteranie, 8%
muzułmanie, 34%
bezwyznaniowcy
Perspektywy rozwoju:
Gospodarka silnie
odczuła światowy
kryzys, coraz mniej osób
zatrudnionych w
przemyśle, pomimo tego
Niemcy to nadal jedno z
mocarstw
Morze Bałtyckie
Powierzchnia
[tys. km2]
Pojemność średnia
[mln m]
Średnia głębokość
[m]
Państwa sąsiedzkie:
Dania, Szwecja,
Finlandia, Estonia, Rosja,
Łotwa, Litwa, Polska,
Niemcy
Wyspy:
4 największe: Zelandia,
Gotlandia, Fina,
Sarema; Bornholm,
Wolin, Uznam mają
łączność z Polska np. za
pomocą promu
Charakterystyka
połowów i biologia: *
ryby: dorsze, śledzie,
flądry, szproty, łosoś,
makrela; ssaki: foka
szara, pospolita,
obrączkowana, morświn;
mięczaki (od ich nazw
tworzono nazwy
kolejnych etapów
powstawania i rozwoju
Bałtyku); skorupiaki,
szkarłupnie, jamochłony;
flora: glony
wielokomórkowe
Główne porty (nazwy,
typy):
Sankt Petersburg,
Goeteborg, Kotka,
Aarchus, Helsinki;
Gdynia, Gdańsk,
Szczecin, Świnoujście,
Kołobrzeg, Darłowo,
Ustka
Perspektywy rozwoju:
Rozwój zrównoważony
gospodarski morskiej,
działania proekologiczne
zmierzające do
polepszenia stanu
czystości wód, wybrzeża
i dna
Charakterystyka ogólna,
wymiana wód:
Morze o znacznie
utrudnionej wymianie
wód z oceanem, dużym
spływie wód rzecznych i
opadowych, Ciągły
wypływ wód do Morza
północnego, ale w czasie
silnych wiatrów
zachodnich następuje
przepływ odwrotny
Ukształtowanie
(baseny, zatoki głębie):
3 baseny: Bornholmski
105 m, Gotlandzki 459
m, Botnicki 294 m;
Morze Bełtów, Kattegat;
Zatoki: Botnicka,
Fińska, Ryska,
Gdańska, Pomorska,
Transport i gospodarka
rybacka: *
Polska ze względu na
bezpośredni dostęp do
Bałtyku (528 km) posiada
sprzyjające warunki dla
rozwoju gospodarki
morskiej;
Transport: kutry i
trawlery, statki handlowe
(masowce, drobnicowce,
kontenerowce i inne),
okręty, jachty morskie,
statki wycieczkowe,
promy na Bornholm
Krótki opis powstania
Powstanie Bałtyku wiąże
się ściśle z okresami
zlodowaceń
skandynawskich,
obejmujących
również Polskę, Pod
koniec plejstocenu, przed
czołem lodowca, w
zagłębieniu terenu
zgromadziły się wody
roztopowe tworzące
Bałtyckie Jezioro
Zaporowe; Otworzenie
się przepływu wód do
oceanu spowodowało
powstanie Morza
Yoldiowego
patrz ↓
Zmiany zasolenia i stanu
czystości
415 266 tys. z
Kattegatem, a
bez 392 979 tys.
21,7 tys km3
52,3 m
Najgłębsze
miejsca
(Polska i całość)
459 m głębia
Landsort, 118 m
głebia Gdańska
Średnie zasolenie
[o/oo]
2 – 12 ‰, średnio
ok. 7 ‰,
Czas powstania
[tys lat]
ok. 12 tys. lat
max. zasolenie: cieśniny
duńskie ok. 20 ‰, min:
zatoki Fińska i Botnicka
ok. 2 ‰ , bardzo niskie
średnie zasolenie
związane z typem morza
śródlądowego, do
którego wpływa ok. 250
rzek;
* - szczególnie w kontekście Polski
Dodatkowe informacje i ewentualne ciekawostki można zamieścić poniżej tabeli
Etapy tworzenia i rozwoju Bałtyku: Bałtyckie Jezioro Lodowe, 12–10 tys. lat temu; Morze Yoldiowe, 10–9 tys. lat temu; Jezioro Ancylusowe, 9–8 tys. lat temu; Morze Litorynowe,
8–4 tys. lat temu; Morze Mya, 4 tys. lat temu – do dziś;
Zależnie od tego, czy tereny cieśnin duńskich były wypiętrzane czy tez obniżane Bałtyk uzyskiwał lub tracił kontakt z wodami oceanu, co dawało mu status morza lub jeziora. Bałtyk
powstał na terenie dawnego lądu noszącego nazwę Fennoskandia;