eS w dokumentach strategicznych na przykładzie Miasta Dąbrowa
Transkrypt
eS w dokumentach strategicznych na przykładzie Miasta Dąbrowa
© Arkadiusz Biały eS w dokumentach strategicznych na przykładzie Miasta Dąbrowa Górnicza Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej – projekt1 Zgodnie z założeniami projektu dokumentu pt.: Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej (KPRES), do 2020 roku ekonomia społeczna ma stać się ważnym czynnikiem wzrostu zatrudnienia, spójności społecznej oraz rozwoju kapitału społecznego zarówno w wymiarze lokalnym, jak i regionalnym. Ekonomia społeczna w nowej perspektywie programowej uznawana jest za jeden z istotnych elementów działań w zakresie walki z ubóstwem i marginalizacją społeczną. SEKTOR EKONOMII SPOŁECZNEJ (KPRES, S. 13) I. PODMIOTY O CHARAKTERZE INTEGRACYJNYM: - zakłady aktywności zawodowej (ZAZ) - warsztaty terapii zajęciowej (WTZ) - centra integracji społecznej (CIS) - klub integracji społecznej (KIS) II. PODMIOTY O CHARAKTERZE POŻYTKU PUBLICZNEGO: - NGO prowadzące odpłatną działalność pożytku publicznego - NGO prowadzące nieodpłatną działalność pożytku publicznego III. PODMIOTY O CHARAKTERZE RYNKOWYM – TRZY GRUPY: 1) podmioty pożytku publicznego prowadzące działalność gospodarczą, z której zyski wspierają realizację celów statutowych 2) spółdzielnie, których celem jest zatrudnienie 3) pozostałe spółdzielnie o charakterze konsumenckim i wzajemnościowym Część z tych podmiotów, należąca do dwóch pierwszych podgrup, będzie mogła uzyskać status przedsiębiorstwa społecznego Przykładowo w KPRES jest wzmianka-założenie, że do 2020 roku w każdej gminie ma funkcjonować klub integracji społecznej (KIS): planowane są m.in. „zmiany w przepisach dotyczących zatrudnienia socjalnego, umożliwiające: finansowanie działań klubów integracji społecznej tak, aby funkcjonowały one w każdej gminie” (s. 49-50). Przy czym zgodnie projektem Programu KIS-y zaliczane są do sektora eS, nie mniej jednak są to tzw. „podmioty o charakterze integracyjnym”. Ich zadaniem jest umożliwienie reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych marginalizacją społeczną. Nie są to więc przedsiębiorstwa społeczne w rozumieniu Programu, ale mogą przygotowywać swoich podopiecznych do prowadzenia lub pracy w przedsiębiorstwie społecznym (zob. powyższy schemat). Wpisując eS do dokumentów planistycznych warto więc zwrócić uwagę na definicję ekonomii społecznej, 1 Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej. Projekt, Warszawa, czerwiec 2012. 1|Strona © Arkadiusz Biały przedsiębiorstwa społecznego, czy przedsiębiorczości społecznej są to terminy, które nie powinny być ze sobą utożsamiane. Pojęcie ekonomii społecznej jest szersze zakresowo aniżeli takie terminy, jak przedsiębiorstwo społeczne, czy przedsiębiorczość społeczna. Przykładowo podmioty gospodarcze realizujące tzw. społeczną odpowiedzialność biznesu (CSR), czy organizacje pozarządowe realizujące działania, w których pojawiają się drobne elementy przedsiębiorczości, jak i NGO, które prowadzą działalność nieodpłatną pożytku publicznego zaliczają się do podmiotów ekonomii społecznej (zob. poniższy schemat oraz KSRES, s. 10-13). Wzajemne powiązania pomiędzy poszczególnymi sektorami w obrębie świadczonych usług Autorstwo: S. Kelly, A. Juros A zatem bezpieczniejszą formułą zapisu w dokumentach planistycznych będzie np.: „wspieranie (rozwoju) ekonomii społecznej” „upowszechnianie idei ekonomii społecznej jako jednego z instrumentów rozwoju i rozwiązywania problemów społecznych w gminie/mieście” Należy jednak podkreślić, iż ogólne zapisy dotyczące wsparcia eS są niewystarczające. Pojawia się bowiem pytanie, w jaki sposób zmierzyć owo „wsparcie”. Potrzebne są konkretne wskaźniki-mierniki, za pomocą których można ocenić postępy realizacji zadania związanego ze wsparciem eS na lokalnym terenie. Lubelski Pakt na Rzecz Ekonomii Społecznej Warto też w jakimś stopniu odnieść się do Porozumienia Inicjującego Lubelski Pakt na Rzecz Ekonomii Społecznej, wówczas będzie można wpisać w dokumencie strategicznym, że 2|Strona © Arkadiusz Biały przyjęte założenia mające na celu upowszechnianie eS i wspieranie lokalnych PES są zgodne z celami Paktu, który zakłada m.in.: „Promowanie idei ekonomii społecznej wśród mieszkańców i mieszkanek Lubelszczyzny, w tym przedstawicieli i przedstawicielek instytucji publicznych, sektora prywatnego, organizacji pozarządowych oraz podmiotów ekonomii społecznej Podjęcie działań na rzecz poprawy przepływu informacji oraz współpracy zainteresowanych podmiotów i instytucji w obszarze ekonomii społecznej Wypracowywanie ram instytucjonalnych i prawnych umożliwiających funkcjonowanie i rozwój podmiotów ekonomii społecznej, w tym promocja tzw. klauzul społecznych w zamówieniach publicznych Budowanie klimatu współpracy różnorodnych partnerów publicznych, prywatnych i społecznych na rzecz zawiązywania partnerstw i koalicji, których celem będzie tworzenie innowacyjnych rozwiązań dostosowanych do realnych potrzeb lokalnych społeczności” Strategia Rozwoju Miasta Dąbrowa Górnicza 2020 Cytaty: 1.2. WIZJA PRZYSZŁOŚCI MIASTA […] PRIORYTET II: Bazując na tradycyjnej wartości jaką jest wrażliwość społeczna mieszkańców miasta oraz dążąc do osiągnięcia stanu spójności społecznej oraz trwałości rozwoju miasta, zwracać będziemy szczególną uwagę na: wspieranie wszelkich form przedsiębiorczości społecznej oraz tworzenie społeczeństwa obywatelskiego, realizując misję przekształcenia Dąbrowy Górniczej w miasto, w którym egzystują współpracujące ze sobą wspólnoty lokalne, wykazujące wysoki poziom spójności społecznej, ekonomicznej i terytorialnej. [s. 8-9] INTEGRACJA WSPÓLNOT LOKALNYCH Podstawą społecznego rozwoju Dąbrowy Górniczej będzie wrażliwość społeczna ukształtowana na obszarze miasta w długim okresie czasu. Dualizm postaw społecznych wynikający z podziału miasta na dzielnice miejskie i dzielnice zielone będzie podstawowym wyzwaniem strategicznym dla aktywności podmiotów władzy publicznej podejmowanej celem zachowania unitarności miasta. Dla utrwalenia spójności społecznej dzielnic zurbanizowanych zajmujących 23% powierzchni miasta i koncentrujących 77% jego ludności, władza publiczna, obok polityki socjalnej, podejmie wysiłek na rzecz rozwoju instytucji demokracji lokalnej sprzyjających społecznej asymilacji ludności osiadłej w mieście w industrialnym okresie jego rozwoju. Instytucje demokracji oraz organizacje pozarządowe działające w dzielnicach zielonych otrzymywać będą wsparcie finansowe, w tym inwestycyjne, dla utrzymania i rozbudowy infrastruktury społecznej służącej integracji wspólnot lokalnych. 3|Strona © Arkadiusz Biały Forum Organizacji Pozarządowych będzie trwałą instytucją obywatelską współpracującą z instytucjami sektora publicznego i sektora biznesowego na rzecz kształtowania partnerstw rozwoju lokalnego. Lokalne inicjatywy rozwojowe będą w dalszym ciągu szeroko konsultowane ze wspólnotami lokalnymi i ich instytucjami. Zakres działalności będących podstawą aktywności organizacji pozarządowych zostanie rozszerzony w wyniku kampanii promujących aktywność obywatelską. Kampanie te będą skierowane zwłaszcza do ludzi młodych. Instytucje sektora publicznego będą promowały rozwój społeczeństwa informacyjnego traktowany jako czynnik sprzyjający wzrostowi mobilności mieszkańców miasta. Stworzone zostaną dogodne warunki dla inwestycji w dziedzinie szerokopasmowego przekazu informacji. Proces wykluczenia społecznego zostanie zahamowany dzięki rozwijaniu instrumentów polityki społecznej, w tym instrumentów przeciwdziałania przestrzennej koncentracji mieszkań socjalnych i powstawaniu dzielnic biedy. Aktywność samorządu terytorialnego, we współpracy z organizacjami pozarządowymi, zostanie skupiona na wspieraniu procesu zawiązywania spółdzielni socjalnych traktowanych jako forma aktywizacji zawodowej ludzi zagrożonych wykluczeniem społecznym. Władze samorządowe uruchomią kampanie promocyjne ukazujące dobre praktyki krajów Unii Europejskiej w dziedzinie rozwijania różnych form przedsiębiorczości społecznej. [s. 19] III. REKOMENDACJE STRATEGICZNE 3.1. CELE STRATEGICZNE […] PRIORYTET 2: „INTEGRACJA WSPÓLNOT LOKALNYCH” MISJA PRZEKSZTAŁCENIE DĄBROWY GÓRNICZEJ W MIASTO WSPÓŁPRACUJĄCYH ZE SOBĄ WSPÓLNOT LOKALNYCH, WYKAZUJĄCE SIĘ WYSOKIM POZIOMEM SPÓJNOŚCI SPOŁECZNEJ, EKONOMICZNEJ I TERYTORIALNEJ CELE STRATEGICZNE DĄBROWA GÓRNICZA CEL21 MIASTEM WSPIERAJĄCYM SAMOORGANIZOWANIE SIĘ MIESZKAŃCÓW NA RZECZ WSPÓŁRZĄDZENIA DĄBROWA GÓRNICZA MIASTEM SILNIE ROZBUDOWANEJ INFRASTRUKTURY CEL22 INFORMATYCZNEJ STWARZAJĄCEJ MIESZKAŃCOM WARUNKI UCZESTNICTWA W GLOBALNYM SPOŁECZEŃSTWIE INFORMACYJNYM [s. 73-74, 76] 4|Strona © Arkadiusz Biały 3.2. STRATEGICZNE KIERUNKI ROZWOJU MIASTA PRIORYTET 2: „INTEGRACJA WSPÓLNOT LOKALNYCH” CEL STRATEGICZNY 2.1: DĄBROWA GÓRNICZA MIASTEM WSPIERAJĄCYM SAMOORGANIZOWANIE SIĘ MIESZKAŃCÓW NA RZECZ WSPÓŁRZĄDZENIA KIERUNKI W OPCJI REAKTYWNEJ K2.1.1 Promowanie wiedzy o społeczeństwie obywatelskim, ekonomii społecznej oraz znaczeniu i funkcjonowaniu trzeciego sektora K2.1.2 Wspieranie aktywności obywatelskiej na rzecz profesjonalizacji działań trzeciego sektora K2.1.3 Umacnianie organizacji pozarządowych w roli pracodawcy i kreatora podmiotów działających w sektorze ekonomii społecznej KIERUNKI W OPCJI PROAKTYWNEJ K2.1.4 Tworzenie warunków dla rozwoju społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw K2.1.5 Animacja partnerstwa międzysektorowego (sektor: publiczny, biznesowy i obywatelski) K2.1.6 Wpisanie miasta w międzynarodową sieć współpracy organizacji pozarządowych [s. 85] 5|Strona © Arkadiusz Biały PRZEDSIĘWZIĘCIA STRATEGICZNE W DZIEDZINIE PRIORYTETOWEJ: „INTEGRACJA WSPÓLNOT LOKALNYCH” CEL 2.1 CEL 2.2 Organizacja Dąbrowskiego Centrum Organizacji Pozarządowych i Wolontariatu (Centrum Społeczeństwa Obywatelskiego) Utworzenie Dąbrowskiego Forum Organizacji Pozarządowych Stworzenie Inkubatora NGO, Centrum Wolontariatu i Centrum Szkoleniowego NGO w ramach Dąbrowskiego Centrum Organizacji Pozarządowych i Wolontariatu Powołanie spółdzielni socjalnych Organizacja szkoleń dla NGO w zakresie generowania miejsc pracy w trzecim sektorze i jego profesjonalizacji Wypracowanie mechanizmów wspierania pracodawców tworzących miejsca pracy dla niepełnosprawnych oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym Włączenie organizacji pozarządowych w rozwój świetlic środowiskowych i klubów osiedlowych Rozbudowa instytucji i procedur konsultacji społecznych wokół przedsięwzięć rozwojowych Nawiązanie ścisłej współpracy z NGO w krajach Unii Europejskiej, a w szczególności ze stowarzyszeniami polskimi Budowa bezprzewodowej miejskiej sieci komputerowej Budowa publicznych punktów dostępu do Internetu Organizacja lokalnego ośrodka szkoleń informatycznych oraz utworzenie biura koordynującego rozwój społeczeństwa informacyjnego w Dąbrowie Górniczej Projekt „Miasto na platformie e-learningowej” Rozbudowa Internetowego portalu miejskiego www.dabrowa-gornicza.pl jako centrum informacji miejskiej oraz e-usług Wdrożenie karty e-usług publicznych Projekt „e-demokracja” Budowa telecentrum biznesowego [s. 101 6|Strona © Arkadiusz Biały WSKAŹNIKI EWALUACJI W DZIEDZINIE PRIORYTETOWEJ: „INTEGRACJA WSPÓLNOT LOKALNYCH” TYP WSKAŹNIKA REALIZACJI CELÓW CELE STRATEGICZNE DĄBROWA GÓRNICZA MIASTEM WSPIERAJĄCYM SAMOORGANIZOWANIE SIĘ MIESZKAŃCÓW NA RZECZ WSPÓŁRZĄDZENIA - DĄBROWA GÓRNICZA MIASTEM SILNIE ROZBUDOWANEJ INFRASTRUKTURY INFORMATYCZNEJ STWARZAJĄCEJ MIESZKAŃCOM WARUNKI UCZESTNICTWA W GLOBALNYM SPOŁECZEŃSTWIE INFORMACYJNYM - Liczba organizacji pozarządowych w mieście wg REGON, wpisanych do BAZY NGO Liczba organizacji zrzeszonych w Dąbrowskim Forum Organizacji Pozarządowych Ilość projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe Ilość partnerstw: Urząd Miejski – NGO. Ilość miejsc pracy w spółdzielniach społecznych Ilość gospodarstw domowych użytkujących Internet Ilość zatrudnionych z wykształceniem informatycznym Ilość miejsc dostępu do Internetu w obiektach i przestrzeniach publicznych [s. 110] 7|Strona © Arkadiusz Biały Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Dąbrowy Górniczej na lata 2011-2015 1.2. Strategiczne kierunki rozwoju Dąbrowy Górniczej Niniejszy dokument jest kompatybilny z dokumentami strategicznymi różnych poziomów, zarówno kompleksową Strategią Rozwoju Miasta: Dąbrowa Górnicza 2020, dokumentami wojewódzkimi, narodowymi oraz europejskimi. Strategia Rozwoju Miasta: Dąbrowa Górnicza 2020 w swoich zapisach wyodrębnia najważniejsze kierunki rozwoju, zebrane w pięć podstawowych priorytetów: I. Przebudowa bazy ekonomicznej z dominacją sektora wysokiej techniki i usług. II. Tworzenie spójności przestrzeni miejskiej, w której to egzystują współpracujące ze sobą wspólnoty lokalne, wykazujące wysoki poziom spójności społecznej, ekonomicznej i terytorialnej. III. Przekształcanie Dąbrowy Górniczej w miasto oferujące wysoką jakość życia w środowisku zamieszkania. IV. Dążenie do stworzenia w Dąbrowie Górniczej dogodnych warunków do korzystania z różnorodnych form spędzania czasu wolnego. V. Rozwój wielopłaszczyznowej komunikacji z obszarami sąsiadującymi z Dąbrową Górniczą oraz przestrzeni regionalnej, krajowej i międzynarodowej. W wyżej wymienionych priorytetach zasygnalizowane zostały przestrzenie, które wymagają pogłębienia niniejszym dokumentem strategicznym. Należą do nich między innymi wymienione, jako części składowe poszczególnych elementów priorytetowych: · społeczeństwo obywatelskie; · przedsiębiorczość społeczna; · mieszkalnictwo; · bezpieczeństwo; · zdrowie i opieka społeczna. Strategia Miasta zakłada, iż proces wykluczenia społecznego zostanie zahamowany dzięki rozwijaniu instrumentów polityki społecznej, w tym instrumentów przeciwdziałania przestrzennej koncentracji mieszkań socjalnych i powstawaniu dzielnic biedy. Aktywność samorządu terytorialnego, we współpracy z organizacjami pozarządowymi, zostanie skupiona na wspieraniu procesu zawiązywania spółdzielni socjalnych, traktowanych, jako forma aktywizacji zawodowej ludzi zagrożonych wykluczeniem społecznym. […] 1.3. Zgodność Strategii z innymi dokumentami strategicznymi wyższego rzędu […] 1.3.4. Zgodność ze Strategią Polityki Społecznej Województwa Śląskiego na lata 20062020 Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Dąbrowy Górniczej na lata 2011-2015 jest zgodna z zapisami Strategii Polityki Społecznej Województwa Śląskiego na lata 2006-2020. Priorytety niniejszej Strategii są spójne z priorytetami Strategii Wojewódzkiej: · wspieranie rodzin; · rozwój ekonomii społecznej; · tworzenie warunków dla aktywizacji osób starszych; · wspieranie działań na rzecz integracji systemu pomocy społecznej. Efektywne wdrażanie działań zaplanowanych w niniejszej Strategii przyczyni się również do skutecznego wypełniania celów ww. Strategii Wojewódzkiej. 8|Strona © Arkadiusz Biały [s. 5-7] 2. Charakterystyka Dąbrowy Górniczej […] 2.2. Charakterystyka demograficzna i społeczności lokalne […] 2.2.1. Funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego w Dąbrowie Górniczej […] To, co wyróżnia Dąbrowę Górniczą na tle innych jednostek samorządu terytorialnego to wypracowane, funkcjonujące od trzech lat narzędzia wsparcia rozwoju sektora obywatelskiego i przedsiębiorczości społecznej. W tym pierwszym przypadku opierają się one o funkcjonujące w ramach Urzędu Miejskiego – Biuro Organizacji Pozarządowych, które na podstawie „Programu Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w Dąbrowie Górniczej w latach 2008-2013. Partnerstwo: Wspólnie dla Miasta” realizuje politykę budowania dialogu społecznego oraz kreowania rozwoju trzeciego sektora. W mieście funkcjonuje Rada Działalności Pożytku Publicznego Miasta Dąbrowa Górnicza, która monitoruje realizację wspomnianego Programu Wieloletniego, Rocznych Programów Współpracy oraz system dotacyjny. Na terenie miasta działa również Inkubator Społecznej Przedsiębiorczości, którego zadaniem jest wspieranie merytoryczne i infrastrukturalne zarówno podmiotów powstających, jak i działających oraz propagowanie i kreowanie nowych rozwiązań dotyczących podmiotów przedsiębiorczości społecznej. Na wyróżnienie zasługuje również Dąbrowskie Forum Organizacji Pozarządowych (DFOP), zrzeszające 49 podmiotów i odgrywające rolę projektodawcy funkcjonującego obecnie systemu współpracy. Prowadzone w ramach DFOP działania świadczą o budowie nowej jakości kapitału społecznego opartego o współpracujące z sobą organizacje pozarządowe i podmioty ekonomii społecznej. [s. 12] 2.4. Trendy gospodarczo – społeczne [W tabeli przedstawiającej analizę SWOT społeczno-gospodarczej sytuacji w Dąbrowie Górniczej wskazano jako jedno z:] Mocnych stron: · rozwinięta współpraca z organizacjami pozarządowymi oraz funkcjonujące narzędzia wspierania rozwoju przedsiębiorczości społecznej. Słabych stron: · słaby potencjał NGO działających w obszarze problemów społecznych. · trudności w identyfikowaniu osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i związane z tym problemy w kreowaniu podmiotów ekonomii społecznej odpowiadających potrzebom osób wykluczonych społecznie. Szanse: · przyjęcie długofalowej polityki w obszarze rozwoju sektora obywatelskiego oraz przedsiębiorczości społecznej. [s. 13-14] 9|Strona © Arkadiusz Biały 3.2.6. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ […] W ramach pomocy osobom niepełnosprawnym Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej i Powiatowy Urząd Pracy realizuje zadania wynikające w głównej mierze z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej i integracji osób niepełnosprawnych. Zadania te finansowane są ze środków PFRON. Finansowanie to obejmuje poniższe zadania: · finansowanie wydatków na instrumenty lub usługi rynku określone w ustawie o promocji w odniesieniu do osób niepełnosprawnych zarejestrowanych jako poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu (dot. Powiatowego Urzędu Pracy). · przyznawanie osobom niepełnosprawnym środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo wniesienia wkładu do spółdzielni socjalnej (zadanie realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy). · dokonanie zwrotów kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (zadanie realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy). · dokonanie zwrotu kosztu wynagrodzenia osoby niepełnosprawnej oraz składek na ubezpieczenie społeczne od tego wynagrodzenia (realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy). · finansowanie kosztów szkolenia i przekwalifikowania zawodowego osób niepełnosprawnych (zadanie realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy). · dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych. · dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych. · dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów. dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych. · dofinansowania kosztów tworzenia i działania Warsztatu Terapii Zajęciowej. [s. 54-55] 6. ANEKS – PROJEKTY DO STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DĄBROWY GÓRNICZEJ na lata 2011-2015 W zakres niniejszego aneksu wchodzi zbiór priorytetowych działań, będących wynikiem diagnozy systemu pomocy społecznej. Stanowią one uzupełnienie funkcjonujących już elementów polityki społecznej Dąbrowy Górniczej. Należy zwrócić uwagę, że zadania obecnie prowadzone przez jednostki organizacyjne Dąbrowy Górniczej są zgodne z kierunkiem rozwoju miasta i kontynuacja ich jest zasadna. Zaliczyć należy do nich wszelkie programy finansowane ze środków Unii Europejskiej i innych, realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy i Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Należą do nich: · […] · Sieć Inkubatorów Społecznej Przedsiębiorczości – Inkubator Społecznej Przedsiębiorczości w Dąbrowie Górniczej. Projekt finansowany i realizowany ze środków Unii Europejskiej w ramach partnerskiego projektu Urzędów Miejskich w Dąbrowie Górniczej, Gliwicach, Tychach, Jastrzębiu Zdroju, Katowicach i Żorach. Pozwala organizacjom na korzystanie z bezpłatnej pomocy doradców ds. ekonomii 10 | S t r o n a © Arkadiusz Biały społecznej, księgowości, prawa, marketingu czy pozyskiwania funduszy na bieżącą działalność. W każdym z 6 Inkubatorów prowadzone są także działania promujące aktywność w sektorze przedsiębiorczości społecznej. [s. 70] 5. REKOMENDACJE STRATEGICZNE Cel generalny: Tworzenie instytucjonalnych i organizacyjnych warunków sprzyjających rozwojowi kapitału ludzkiego oraz ograniczeniu wykluczenia społecznego. Cele strategiczne wynikające z powyższego założenia prezentowanej Strategii, zawierają się w czterech zasadniczych punktach: CS1. Zintegrowanie systemu polityki społecznej. CS2. Stworzenie warunków mieszkaniowo - bytowych zaspokajających aktualne deficyty. CS3. Tworzenie warunków do promowania aktywności społecznej. CS4. Promowanie zatrudnienia i przedsiębiorczości. Z prezentowanych powyżej celów strategicznych wynikają przyporządkowane im cele szczegółowe: CS1. Zintegrowanie systemu polityki społecznej. CS.1.1 Bieżące monitorowanie potrzeb w zakresie zasobów pomocy społecznej w mieście, CS.1.2 Tworzenie korzystnych warunków do rozwoju sieci placówek opieki nad małym dzieckiem, CS.1.3 Spójny system opieki instytucjonalnej i quasi - instytucjonalnej nad małym dzieckiem, CS.1.4 Likwidacja barier architektonicznych i komunikacyjnych, skierowana na wsparcie starzejącej się populacji miejskiej, CS.1.5 Wzbogacenie oferty ułatwiającej funkcjonowanie społeczne dla ludzi starszych, w szczególności kluby seniora, CS.1.6 Stały monitoring aktualnej sytuacji uzależnienia w mieście, poprzez zbieranie informacji od współpracujących instytucji, CS.1.7 Monitoring efektywności prowadzonych w mieście działań na rzecz osób uzależnionych, CS.1.8 Kreowanie planów rozwojowych i potrzeb na rzecz osób uzależnionych w Dąbrowie Górniczej, CS.1.9 Organizowanie programów i akcji profilaktycznych, CS.1.10 Organizacja działalności streetworkerów w zakresie profilaktyki uzależnień, szczególnie narkomanii oraz problematyki prostytucji, CS.1.11 Stałe zwiększanie efektywności systemu wykrywania oraz kompleksowych działań terapeutycznych w materii przemocy domowej, CS.1.12 Stworzenie całodobowej informacji o istniejących możliwościach pomocy osobom w sytuacji kryzysowej – uruchomienie Miejskiego Telefonu Zaufania, CS.1.13 Opracowanie programu wychodzenia z bezdomności, działań prewencyjnych na rzecz osób zagrożonych bezdomnością, szczególnie w grupie osób młodych i kobiet oraz wieloletnich programów skierowanych dla organizacji pozarządowych i innych podmiotów, zajmujących się problemami osób bezdomnych, CS.1.14 Rozbudowa bazy noclegowej dla osób bezdomnych, 11 | S t r o n a © Arkadiusz Biały CS.1.15 Tworzenie sieci monitorującej środowisko osób niepełnosprawnych pod kątem ilości i jakości tej grupy osób, CS.1.16 Tworzenie spójnej bazy obsługi osób niepełnosprawnych, przystosowanej do ich potrzeb oraz efektywnej logistycznie, CS.1.17 Utrzymanie i rozwój sieci placówek opieki pół - instytucjonalnej (Dzienne Domy Pomocy), CS.1.18 Promowanie rodzicielstwa zastępczego, w tym rozwój rodzin zastępczych zawodowych, CS.1.19 Promowanie rodzin wielodzietnych w przestrzeni kulturalno-sportowej, CS.1.20 Promowanie trwałości więzi rodzinnych, pokoleniowości i szacunku dla osób starszych, w szczególności długoletniego pożycia małżeńskiego i 100-ych urodzin, jako podkreślenie znaczenia opiekuńczej i wychowawczej funkcji rodziny, CS.1.21 Zwiększenie liczby miejsc w żłobkach jak i placówkach przedszkolnych, CS.1.22 Tworzenie w mieście systemu mieszkań chronionych dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, CS.1.23 Prowadzenie świetlic z programem profilaktycznym dla dzieci i młodzieży, CS.1.24 Podejmowanie działań na rzecz dzieci i młodzieży niedostosowanej społecznie między innymi poprzez uruchomienie świetlicy z programem socjoterapeutycznym, CS.1.25 Wspieranie rozwoju usług aktywnej integracji poprzez ekonomię społeczną, CS.1.26 Wspieranie rozwoju usług użyteczności publicznej poprzez ekonomię społeczną. CS 2. Stworzenie warunków mieszkaniowo - bytowych zaspokajających aktualne deficyty. CS.2.1 Tworzenie odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym mieszkań socjalnych, komunalnych rozproszonych w różnych dzielnicach, CS.2.2 Stały monitoring sytuacji osób z zadłużeniem grożącym eksmisją i realizacje programów zapobiegawczych w tym zakresie. CS 3. Tworzenie warunków do promowania aktywności społecznej. CS.3.1 Rozwój środowisk lokalnych i społeczeństwa obywatelskiego poprzez analizy kapitałów oraz kreowanie i wspieranie liderów, CS.3.2 Tworzenie instytucji wsparcia działań samopomocowych społeczności lokalnych, CS.3.3 Wspieranie lokalnej samoorganizacji i aktywności obywatelskiej, CS.3.4 Wspieranie partycypacyjnych modeli badania potrzeb społecznych i planowania lokalnego, CS.3.5 Konstruowanie procedur służących podpisywaniu umów wieloletnich na realizacje zadań przez organizacje pozarządowe i inne, CS.3.6 Tworzenie kompleksowych programów rozwoju poszczególnych dzielnic (PAL). CS 4. Promowanie zatrudnienia i przedsiębiorczości. CS.4.1 Prowadzenie bieżącej oraz stałej analizy rynku pracy i bezrobocia, CS.4.2 Tworzenie programów reintegracji osób pozostających na długotrwałym bezrobociu, CS.4.3 Tworzenie programów doskonalenia kwalifikacji pracowniczych i dostosowania ich do wymogów rynku pracy, CS.4.4 Tworzenie programów zapobiegania zagrożeniom wykluczenia z rynku pracy osób o niskich kwalifikacjach, CS.4.5 Promowanie pracodawców tworzących miejsca pracy dla osób bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy, CS.4.6 Tworzenie programów wspierania samozatrudnienia kobiet oraz osób 50+, 12 | S t r o n a © Arkadiusz Biały CS.4.7 Promowanie podmiotów ekonomii społecznej jako alternatywnych w stosunku do tradycyjnych miejsc pracy, CS.4.8 Tworzenie programów wspierających zatrudnienie w PES, CS.4.9 Promowanie ekonomii społecznej jako elementu strategii lokalnych dotyczących zatrudnienia, integracji społecznej, kapitału społecznego.” [s. 67-69 uzupełnione na podstawie aktualizacji strategii] Program Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w Dąbrowie Górniczej 2008–2013 W Programie Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w Dąbrowie Górniczej 2008–2013 nie ma bezpośrednich zapisów dotyczących ekonomii społecznej poza tym, że w analizie SWOT dostrzega się szansę m.in. w: „Pojawieniu się środków zewnętrznych unijnych i krajowych na realizację programów i projektów, których celem jest: rozwój społeczeństwa obywatelskiego i ekonomii społecznej”. [s. 24] O eS pośrednio wspominają następujące zapisy: V. ZASADY WSPÓŁPRACY ADMINISTRACJI SAMORZĄDOWEJ W DĄBROWIE GÓRNICZEJ Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI DZIAŁAJĄCYMI NA TERENIE MIASTA 4.1 PRIORYTETY WSPÓŁPRACY Na podstawie diagnozy aktualnej sytuacji w zakresie współpracy administracji samorządowej w Dąbrowie Górniczej z organizacjami pozarządowymi i szeroko rozumianym sektorem obywatelskim (III sektorem), w odniesieniu do obowiązków ustawowych, priorytetów, celów strategicznych i kierunków działań zawartych w „Strategii Rozwoju Miasta: Dąbrowa Górnicza 2020”, dokumentach UE, krajowych i regionalnych oraz informacji uzyskanych na warsztatach konsultacyjnych w ramach Partnerstwa: „Wspólnie dla Miasta” przyjmuje się następujące priorytety: Priorytet 1 Wspieranie działań na rzecz rozwoju aktywności obywatelskiej i samoorganizacji społeczności w mieście. Priorytet 2 Zbliżenie do warunków w UE, w zakresie współpracy samorządu z III sektorem i warunków działania organizacji poprzez korzystanie z przykładów dobrych praktyk dotyczących procedur oraz prawa lokalnego stanowionego przez samorząd. Priorytet 3 Stworzenie mechanizmów wpierających rozwój podmiotów trzeciego sektora oraz kreowanie partnerstwa dla realizacji zadań własnych gminy, a w szczególności działań innowacyjnych. 13 | S t r o n a © Arkadiusz Biały 4.2 CEL GŁÓWNY Doprowadzenie do zaangażowania mieszkańców Dąbrowy Górniczej w rozwój swojej wspólnoty lokalnej poprzez stworzenie odpowiedniego środowiska (otoczenia) dla aktywności obywatelskiej i rozwoju III sektora (organizacji pozarządowych). 4.3 CELE STRATEGICZNE I DZIAŁANIA Biorąc pod uwagę priorytety współpracy określone przez organizacje pozarządowe i administrację samorządową w Dąbrowie Górniczej, za cele strategiczne przyjmuje się: 1. Włączenie mieszkańców poprzez organizacje pozarządowe do realizacji polityki rozwoju miasta Dąbrowa Górnicza. 2. Podnoszenie standardów współpracy Urzędu Miejskiego i organizacji pozarządowych, w aspekcie realizacji zasad: pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej konkurencji i jawności. 3. Rozwój potencjału organizacji pozarządowych w mieście [s. 26] Program współpracy Gminy Dąbrowa Górnicza z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na rok 2012 WSTĘP „Program współpracy Gminy Dąbrowa Górnicza z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na rok 2012” to dokument, który ma służyć zwiększaniu kapitału społecznego naszej wspólnoty, rozwojowi społeczeństwa obywatelskiego i podmiotów ekonomii społecznej, a także co najistotniejsze rozwojowi demokracji lokalnej poprzez pogłębianie zasady subsydiarności i partycypacji. […] Odnosi się on do „Programu rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Dąbrowie Górniczej na lata 2008 – 2013, Partnerstwo: „WSPÓLNIE DLA MIASTA”, w którym określono kierunki i zasady niefinansowych form współpracy. […] „Program współpracy Gminy Dąbrowa Górnicza z organizacjami pozarządowymi i podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na rok 2012” stanowi element polityki społeczno-finansowej miasta i realizuje zapisy: Programu Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w Dąbrowie Górniczej w latach 2008 -2013, Partnerstwo: „WSPÓLNIE DLA MIASTA”, Strategii Rozwoju Miasta: Dąbrowa Górnicza 2020, […] I. Cel Główny Jednym z pięciu głównych priorytetów Miasta zapisanych w Strategii Rozwoju Miasta Dąbrowa Górnicza 2020 jest priorytet 2: Integracja Wspólnot Lokalnych. Cel strategiczny 14 | S t r o n a © Arkadiusz Biały tego priorytetu odnosi się do zbudowania w Dąbrowie Górniczej systemu wspierania samoorganizacji się obywateli na rzecz współrządzenia m.in. poprzez: promowanie wiedzy o społeczeństwie obywatelskim, ekonomii społecznej oraz znaczeniu i funkcjonowaniu trzeciego sektora (K2.1.1), wspieranie aktywności obywatelskiej na rzecz profesjonalizacji działań trzeciego sektora (K2.1.2), umacnianie organizacji pozarządowych w roli pracodawcy i kreatora podmiotów działających w sektorze ekonomii społecznej (K2.1.2), tworzenie warunków dla rozwoju społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw (K2.1.4), animacja partnerstwa międzysektorowego /sektor: publiczny, biznesowy i obywatelski/(K2.1.5), wpisanie miasta w międzynarodową sieć współpracy organizacji pozarządowych (K2.1.6). Dla realizacji tych celów Dąbrowskie Forum Organizacji Pozarządowych wspólnie z przedstawicielami Prezydenta Miasta przygotowali: „Program Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w Dąbrowie Górniczej w latach 2008-2013” opierający się o Partnerstwo publiczno–społeczne: „WSPÓLNIE DLA MIASTA”. Cel główny tego wieloletniego programu to: Doprowadzenie do zaangażowania mieszkańców Dąbrowy Górniczej w rozwój swojej wspólnoty lokalnej poprzez stworzenie odpowiedniego środowiska (otoczenia) dla aktywności obywatelskiej i rozwoju III sektora (organizacji pozarządowych). Na podstawie tych dwóch dokumentów uznano, iż CELEM GŁÓWNYM niniejszego Programu współpracy, obejmującego swoim okresem obowiązywania 2012 rok, jest: Rozwój Społeczeństwa obywatelskiego poprzez wzmocnienie potencjału organizacji pozarządowych, sektora ekonomii społecznej oraz społecznego zaangażowania mieszkańców w rozwój wspólnoty lokalnej. II. Cele szczegółowe Realizacja tak postawionego celu głównego Programu współpracy wymaga dookreślenia poprzez cele szczegółowe, które w sposób naturalny będą się dzieliły na dwie grupy: C1. Rozwój systemu współpracy, opartego o Partnerstwo publiczno - społeczne „WSPÓLNIE DLA MIASTA”, a w szczególności dalsze budowanie systemu wsparcia merytorycznego i infrastrukturalnego dla rozwoju organizacji pozarządowych, ekonomii społecznej i społeczeństwa obywatelskiego. […] III. Zakres przedmiotowy […] W ramach Celu C1 odrębną grupę stanowią działania wspierające merytorycznie i infrastrukturalnie organizacje pozarządowe, podmioty ekonomii społecznej czy mieszkańców Dąbrowy Górniczej zainteresowanych funkcjonowaniem w obszarze trzeciego sektora i aktywności społecznej. Działania te są realizowane przez Inkubator Społecznej Przedsiębiorczości prowadzony przez Biuro Organizacji Pozarządowych. To w tej grupie znajdują się tak ważne inicjatywy, jak: szkolenia; doradztwo merytoryczne; użyczanie 15 | S t r o n a © Arkadiusz Biały pomieszczeń; promocja trzeciego sektora, wolontariatu i ekonomii społecznej; edukacja obywatelska; współpraca przy realizacji wspólnych inicjatyw i animacja partnerstw międzysektorowych. Obydwie grupy działań w ramach Celu C1 dzięki Partnerstwu: „WSPÓLNIE DLA MIASTA” są i będą współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz w miarę możliwości z innych pozagminnych środków. […] VI. Formy współpracy. 1. Dla realizacji Celu C1 w roku 2012 będą obowiązywały następujące formy współpracy: A. Współdziałanie w zakresie tworzenia strategii rozwoju, aktów prawa normatywnego i innych programów dotyczących wspólnoty lokalnej mających na celu dążenie do wypracowania wspólnych płaszczyzn aktywności oraz funkcjonowania podmiotów ekonomii społecznej, a w szczególności konsultowanie ich z Radą Działalności Pożytku Publicznego Miasta Dąbrowa Górnicza. […] D. Propagowanie działalności trzeciego sektora, wolontariatu i ekonomii społecznej m.in. poprzez: pomoc w zamieszczaniu informacji i ogłoszeń dot. ich bieżącej działalności w prasie lokalnej, miesięczniku „Przegląd Dąbrowski” oraz stronie internetowej miasta www.idabrowa.pl, prowadzenie Portalu Organizacji Pozarządowych www.ngo.dabrowa-gornicza.pl, a w jego ramach Internetowej Bazy NGO, tzw. Mapy Aktywności Obywatelskiej, drukowanie materiałów informacyjnych dotyczących funkcjonowania dąbrowskiego trzeciego sektora i ekonomii społecznej, współorganizacje Festiwalu Organizacji Pozarządowych. […] L. Prowadzenie Inkubatora Społecznej Przedsiębiorczości, a w jego ramach świadczenie następujących bezpłatnych usług: działalność szkoleniowo-warsztatowa oraz bieżące doradztwo na rzecz podniesienia sprawności funkcjonowania sektora pozarządowego, podmiotów ekonomii społecznej, wolontariatu i zwiększenia aktywności mieszkańców, specjalistyczne doradztwo w zakresie księgowości, prawa i marketingu, współpraca w pozyskiwaniu środków z poza budżetu miasta i kreowanie w tym celu Partnerstw międzysektorowych oraz wdrażanie narzędzi ekonomii społecznej, udostępnianie literatury, komputera wraz z Internetem i innych urządzeń biurowych niezbędnych dla funkcjonowania NGO, a będących w zasobach Inkubatora, udostępnianie miejsca (sal) i zaplecza biurowego potrzebnego do realizacji projektów na rzecz społeczności miasta. […] 16 | S t r o n a © Arkadiusz Biały IX. Sposób realizacji Programu Głównym realizatorem Programu w imieniu Prezydenta Miasta jest Biuro Organizacji Pozarządowych Urzędu Miejskiego w Dąbrowie Górniczej (BOP), które w naturalny sposób pełni rolę biura pierwszego kontaktu dla przedstawicieli organizacji pozarządowych, ale także zainteresowanych petentów i urzędników tematyką współpracy i funkcjonowania trzeciego sektora oraz ekonomii społecznej. Specyfika form współpracy określonych w Programie wymaga jednak dookreślenia kolejnych podmiotów odpowiedzialnych za ich realizację: […] X. Sposób oceny realizacji Programu […] Dla czytelnej oceny realizacji poszczególnych celów szczegółowych przyjęto wskaźniki dla każdej z poszczególnych form współpracy. […] 21. Ilość szkoleń, warsztatów, seminariów, konferencji /Cel 1.forma współpracy L/. 22. Ilość uczestników szkoleń, warsztatów, seminariów, konferencji /Cel 1.forma współpracy L/. 23. Ilość osób, które skorzystały z doradztwa /Cel 1.forma współpracy L/. 24. Ilość osób, które skorzystały z jakiegokolwiek wsparcia Inkubatora Społecznej Przedsiębiorczości /Cel 1.forma współpracy L/. 17 | S t r o n a