30 lat OC. Historia podkręcania komputerów w pigułce – art. ekspercki

30 lat OC. Historia podkręcania komputerów w pigułce
Overclocking to dziś niemalże sportowa dyscyplina, w której
mierzyć mogą się ze sobą hobbyści i sponsorowani przez
producentów sprzętu komputerowego profesjonaliści. Cofnijmy się
do korzeni i zobaczmy, jak OC zmieniało się przez ostatnie trzy
dekady.
Podkręcanie komputera wydaje się dziś banalną czynnością. Wystarczy
kupić odpowiednią płytę główną, dobrać do niej procesor z odblokowanym
mnożnikiem, i można samemu zasmakować w OC. Producenci
podzespołów często sami zachęcają do overclockingu, a możliwości OC
konkretnych modeli płyt głównych, kart graficznych i procesorów, stały się
wyznacznikiem ich jakości. Do tego dochodzi spory wybór profesjonalnych
akcesoriów - w tym systemów chłodzenia wodnego.
Wyciskanie z pecetów ostatnich potów nie zawsze jednak było miłe, proste
i bezpieczne. Oto krótkie kalendarium pokazujące jak elitarne hobby
zrodzone z konieczności, ewoluowało do podlewanej ciekłym azotem
rozrywki dla mas.
1985 – debiut legendarnego procesora Intel i386, który w ciągu zaledwie
roku od swojej premiery wprowadził podkręcanie komputerów pod
strzechy. Było to możliwe dzięki dostępności płyt głównych, dających
użytkownikom szanse na zwiększenie taktowania zegara za pomocą
umieszczonych na laminacie zworek lub przełączników typu DIP. Powolna
ewolucja ówczesnych procesorów, długi cykl życia oraz ich kosmiczne ceny
sprawiały, że każdy megaherc ponad standardowe taktowanie przekładał
się na wzrost wydajności komputera.
1996 – zworki i przełączniki tracą monopol na OC po debiucie płyt
głównych nieistniejącej już marki ABIT z rozwiązaniem znanym jako
SoftMenu. Podkręcanie stało się możliwe z poziomu BIOS-u, co otwarło
szerokie możliwości przed zwykłymi użytkownikami pecetów.
1998 – na rynku pojawia się procesor Intel Celeron 300A – stosunkowo
tani i dzięki temu masowo dostępny. Możliwości OC modelu 300A
pozwalały bez większego wysiłku zwiększyć jego taktowanie o 50% ze
standardowych 300 MHz do 450 MHz i to bez wykorzystania
zaawansowanych systemów chłodzenia. Dla wielu odnoszących później
sukcesy overclockerów, to właśnie ten procesor był początkiem przygody z
podkręcaniem.
2000 – przełom milenium to złota epoka dla konkurencyjnej wobec Intela
marki AMD. W sprzedaży pojawiły się procesory AMD Duron, oferujące
bardzo dobry potencjał OC w niezwykle korzystnej cenie. Durony stały się
niezwykle popularne wśród polskich overclockerów, którzy właśnie na nich
po raz pierwszy mogli przekroczyć magiczną wówczas granicę 1 GHz.
Niestety, takie podkręcanie często kończyło się spaleniem procesora.
Przyczyna była prosta – brak zabezpieczeń termicznych, które dziś chronią
podzespoły przed entuzjastami OC.
2002 – Intel wypuszcza na rynek procesory Pentium 4 (Northwood).
Krytykowane za ogromny apetyt na energię, jako pierwsze umożliwiały
przekroczenie bariery 5 GHz. Konieczność efektywnego odprowadzania
ciepła z tych układów doprowadziła do popularyzacji ciekłego azotu w
profesjonalnym overclockingu. Pentium 4 to początki tego, co po
kilkuletniej ewolucji stało się ekstremalnym podkręcaniem i dziś jest
traktowane prawie jak profesjonalna dyscyplina sportowa.
2004 – startuje HWbot.org, najpopularniejszy i do dziś istniejący serwis
rankingowy dedykowany dla overclockerów. Zarówno dla amatorów, jak i
dla zawodowców, za którymi stoją najwięksi producenci podzespołów
komputerowych. Dziś HWbot praktycznie zmonopolizował rynek, stając się
z jednej strony historyczną encyklopedią rekordów, a z drugiej strony
motorem dla rozwoju profesjonalnego OC.
2006 – podkręcanie zyskuje pazur, a pomysł marki ASUS na stworzenie
charakterystycznej serii płyt głównych i kart graficznych ROG (Republic of
Gamers), bardzo szybko podchwytują inni producenci. W efekcie rynek
sprzętu komputerowego w ciągu kilku lat przechodzi ogromną
metamorfozę – poza wydajnością zaczyna liczyć się również wzornictwo.
Dziś dedykowane dla overclockerów i entuzjastów podzespoły oraz
akcesoria można odróżnić gołym okiem od tych mniej prestiżowych.
Wystarczy wziąć do ręki jedną z „elitarnych” kart graficznych czy płyt
głównych takich marek jak ASUS, Gigabyte czy MSI lub stworzony z myślą
o graczach dysk SSD M6e Black Edition marki Plextor.
Rok 2006 to również debiut przełomowej architektury Core 2 Duo oraz
Cedar Mill. Ta druga pozwoliła po raz pierwszy przekroczyć barierę 8 GHz.
Oczywiście dzięki chłodzeniu z wykorzystaniem ciekłego azotu.
2011 – wprowadzenie interfejsu nowej generacji UEFI, który zastąpił
klasyczny BIOS w płytach głównych dedykowanych dla rynku
konsumenckiego. Lista usprawnień i ułatwień jest wyjątkowo długa, ale
najbardziej zauważalną zmianą jest nowa, przejrzysta szata graficzna.
Filozofia podkręcania tak naprawdę nie zmieniła się od czasów SoftMenu,
jednak związana z OC otoczka stała się bardziej atrakcyjna.
2014-2015 – dziś podkręcanie komputerów przeżywa swój renesans,
głównie dzięki łatwej dostępności i przystępnym cenom akcesoriów
umożliwiających
hobbystom-amatorom
stawanie
w
szranki
z
profesjonalistami. W ciągu ostatniego roku duże pokazy OC towarzyszyły
prawie wszystkim imprezom komputerowym odbywającym się w Polsce,
takim jak choćby Intel Extreme Masters czy PGA.
Scena ekstremalnego OC jest dobrze rozwinięta i zawziętą rywalizację
między zawodnikami śmiało można nazwać sportem. Tak jak w innych
dziedzinach sportu, tak też w podkręcaniu, najlepsi profesjonaliści
otrzymują wsparcie od producentów podzespołów komputerowych. Na
rynku pojawiły się również nowe segmenty produktów, dedykowane dla
entuzjastów i overclockerów. Wśród nich warto wymienić również
najwydajniejsze modele dysków SSD.
Autor: Plextor, www.plextor.com