recenzja 1 - Teologia UKSW

ks. prof. dr hab. Józef BUDNIAK
Cieszyn, 21 II 2014 r.
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział Teologiczny
Recenzja rozprawy doktorskiej
Ks. mgr-lic. Jerzego Šlégra
Główne idee teologiczne czeskich katolickich czasopism misyjnych w latach 1900–1950
/Hlavní teologické Českých misijních katolickich časopisů/
Warszawa 2013, ss. 512 mps.
Przedstawiona przez ks. mgr-lic. Jerzego Šlégra rozprawa doktorska została napisana
na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie,
pod kierunkiem ks. prof. UKSW dr. hab. Jarosława Różańskiego. Praca stanowi analizę treści
idei teologicznych w czeskojęzycznych katolickich czasopismach misyjnych w latach 1900–
1950. Podjęte zagadnienie jest nie tylko ważne, ale nade wszystko aktualne, ze względu na
ukazanie czytelnikowi zaangażowania misjonarzy i działaczy misyjnych w działalności
misyjnej Kościoła katolickiego, w okresie trudnym dla Czechosłowacji, bowiem historia
Kościoła w tym kraju w pierwszym półwieczu XX stulecia różnie się układała w relacjach
między Państwem a Kościołem, a rok 1950 – od nocy św. Bartłomieja – to przejście Kościoła
do podziemia, do katakumb. I tak było do rewolucji aksamitnej (1989).
Dobrze się więc stało, że ks. mgr-lic. Jerzy Šlégr podjął się realizacji projektu
badawczego zatytułowanego Główne idee teologiczne czeskich katolickich czasopism
misyjnych w latach 1900–1950 /Hlavní teologické Českých misijních katolickich časopisů/.
Projekt ten w wydatny sposób uzupełnia lukę w badaniach dotyczących czeskojęzycznych
czasopism misyjnych, co należy do dziedzictwa każdej społeczności lokalnej, a równocześnie
stanowi zaczyn dla rozwoju dzieła misyjnego Kościoła. Należy zaznaczyć, że do chwili
obecnej nie ukazało się żadne całościowe i systematyczne opracowanie dotyczących czeskich
czasopism misyjnych. Podjęty projekt jest pierwszym kompleksowym opracowaniem tej
problematyki. Stąd prezentowana przez Autora analiza treści idei teologicznych zawartych
w materiałach archiwalnych, jak i w literaturze przedmiotu, dotyczących czeskich katolickich
czasopism misyjnych ukazujących się w latach 1900–1950, jest ważnym przyczynkiem do
uwrażliwienia czytelnika na sprawę działalności misyjno-ewangelizacyjnej, jako zadanie
najważniejsze i najświętsze Kościoła.
1
Ks. mgr-lic. Jerzy Šlégr pochodzi z rodziny, która bardzo mocno była zaangażowana
w działa misyjne prowadzone oraz Kościół rzymskokatolicki w Republice Czeskiej,
a jednocześnie zdobywał doświadczenie misyjne będąc w Meksyku, gdzie na przełomie lat
1991/1992 spotkał się z Matką Teresą. Od 1998 roku jest odpowiedzialny za Papieskie Dzieła
Misyjne w Republice Czeskiej.
Dysertacja ks. J. Šlégra zatytułowana Główne idee teologiczne czeskich katolickich
czasopism misyjnych w latach 1900–1950 jest pionierskim opracowaniem z perspektywy
uświadomienia chrześcijanom, że cały Kościół jest misyjny, to znaczy, że „obowiązek
rozszerzania wiary ciąży po części na każdym uczniu Chrystusa”.
1. Opis rozprawy
Główne zadanie, jakiego podjął się ks. mgr Jerzy Šlégr w projekcie badawczym, który
zaowocował doktorską rozprawą, wiąże się z prezentacją istoty Kościoła opartej na
misyjności i to nie tylko w tradycyjnym rozumieniu misji ad gentes, ale w szerokim jej
apostolskim otwarciu się na świat i wymagającej ewangelizacji. „Mamy karmić się słowem,
aby być «sługami Słowa» w dziele ewangelizacji. (…) Nawet w krajach, gdzie Ewangelia
dotarła wiele wieków temu, przestało już istnieć «społeczeństwo chrześcijańskie», które
mimo licznych ułomności, jakie cechują wszystko co ludzkie, odwoływało się jednoznacznie
do wartości ewangelicznych” (Jan Paweł II, List apostolski „Novo millennio inuente”, 40).
W sposób szczególny Autor rozprawy, zgodnie z wybranym tematem, zwrócił uwagę
na główne idee teologiczne czeskich periodyków misyjnych publikowanych w latach 1900–
1950. Postawił więc szereg szczegółowych pytań, określających właściwy problem rozprawy.
Pyta więc: w jaki sposób definiowano i rozumiano problematykę misji w świecie i w
Republice Czeskiej; Jak przedstawia się prezentacja czeskich katolickich czasopism
o tematyce misyjnej; Jakie jest znaczenie i cel misji; Jak wygląda organizacja misji; Jak
przedstawia się relacja misjonarzy wobec miejscowych kultur; Jakie są relacje między lokalną
społecznością a misjonarzami; Jaki jest udział czeskich i morawskich misjonarzy w misjach
zagranicznych oraz jak przedstawia się historia misji na poszczególnych kontynentach?
W realizacji postawionych przez siebie zamierzeń ks. mgr Jerzy Šlégr posłużył się
kilkoma metodami badawczymi. Po zakończeniu kwerendy źródłowej, przeprowadził analizę
tekstów zawartych w czasopismach czeskojęzycznych zawartych w czasopismach misyjnych
oraz analizę dokumentów kościelnych, opracowań Ojców Kościoła oraz materiałów
archiwalnych tematycznie nakreślających działalność misyjną Kościoła. W realizacji swego
2
projektu posłużył się następującymi metodami badawczymi: historyczno-monograficzną oraz
analityczno-syntetyczną, co pozwoliło mu stworzyć właściwą syntezę i podjąć się
szczegółowych ocen zarówno ówczesnej sytuacji kościelnej i społecznej w kontekście
działalności misyjnej.
O strukturze pracy świadczy jej podział na siedem rozdziałów. Poprzedzone zostały
one „Spisem treści” (ss. 3-10), „Wykazem skrótów” (s. 11) i „Wstępem” (ss. 12-20).
W rozdziale pierwszym, zatytułowanym Charakterystyka i znaczenie misji (ss. 21-37)
Doktorant nakreślił uniwersalizm misyjny zaprezentowany w Biblii, u Ojców Kościoła
i w dokumentach Kościoła oraz przedstawił zaangażowanie misyjne w czeskich i morawskich
diecezjach. Jedocześnie rozdział ten prezentuje dzieje Kościoła w Czechosłowacji, a w tym,
Jego relacje z Państwem czechosłowackim w kilku etapach: 1900–1918, okres
międzywojenny XX stulecia oraz lata po II wojnie światowej. Uwieńczeniem tego rozdziału
jest nakreślenie przez Autora edukacji jaką prowadzi Kościół odnośnie uświadamiania
i formacji Jego Członków w obszarze działalności misyjnej.
Czeskie czasopisma misyjne ks. mgr lic. Jerzy Šlégr zaprezentował w rozdziale drugim
omawianej rozprawy (ss. 38-75). Chodzi przede wszystkim o prezentację czeskojęzycznych
czasopism misyjnych przeznaczonych dla dorosłych dzieci i młodzieży. Wśród tych
czasopism Autor wyróżnił: 16 dla dorosłych („Blahoslavený Jan Bosko”, „Česká provincie
Tovaryšstva Ježíšova svým přátelům a dobrodincům”, „Echo z Afriky”, „Ignis seraphicus:
oheň serafinský – příloha serafinského praporu”, „Katolické misie”, „Posel Božského srdce
Páně”, „Pozdrav terciářům”, „Přítel františkánských misií”, „Říše boží”, „Salesiánský
věstník”, „Serafinské květy”, „Serafínský prapor”, „Věstník českého salesiánského díla”,
„Věstník díla šíření víry”, „Výroční zpráva Spolku sv. Rafaela”, „Zprávy z československé
provincie Tovaryšstva Ježíšova”) oraz 5 dla dzieci i młodzieży („Africké kvítky”,
„Černoušek”, „Malý černoch”, „Misijní kalendář pro mládež”, „Pán volá”).
W trzecim rozdziale rozprawy Doktorant omówił Uzasadnienie misji i ich cel (ss. 7698). Autor zaprezentował w tym rozdziale Papieskie dokumenty misyjne, począwszy od
pierwszej encykliki misyjnej Probe nostis
papieża Grzegorza XVI, a skończywszy na
przemówieniach Piusa XII dotyczących Papieskich Dzieł Misyjnych. W dalszej części tego
rozdziału Autor wskazuje na miejsce świętych misjonarzy i patronów misji w kreowaniu
dzieła misyjnego, wśród których zostali wymienieni m.in.: Najświętsza Maryja Panna, św.
Józef, św. Franciszek Ksawery, św. Benedykt, św. Zyta, św. Metody, św. Franciszek Salezy,
św. Franciszek z Asyżu, św. Jan Bosko. W rozdziale tym pojawiają istotne zagadnienia
3
dotyczące działalności misyjnej: wskazanie na osobę Jezusa Chrystusa, która wpływa na
duchowe odrodzenie ludzkości; promocja edukacji mająca na celu skuteczne głoszenie
ewangelicznego przesłania; dialog z innymi.
W kolejnym, czwartym rozdziale
(ss. 99-228), ks. mgr lic. Jerzy Šlégr dokonał
istotnej, dla działalności misyjnej, prezentacji organizacji misji i pomoc w jej rozwoju. Autor
wskazał, że prawidłowe funkcjonowanie dzieła misyjnego rozpoczyna się od papieża, poprzez
Kongregację Krzewienia Wiary, a skończywszy na „personelu” misyjnym. Doktorant bardzo
skrupulatnie zajął się „personelem” misyjnym, do którego należą zgromadzenia zakonne
i stowarzyszenia zarówno męskie, jak i żeńskie. Autor przedstawił następujące męskie
zgromadzenia zakonne i stowarzyszenia: Ojcowie Biali, dominikanie, eudyści, franciszkanie,
jezuici, kapucyni, Księża Najświętszego Serca Jezusowego, Zgromadzenie Ducha Świętego,
Zgromadzenie Najświętszych Serc Jezusa i Maryi w Picpus, Zgromadzenie Niepokalanego
Serca Maryi z Scheut, Zgromadzenie św. Franciszka Salezego z Anneçy, Zgromadzenie Misji
(Lazaryści), Marianiści, Maryści, Misjonarze Najświętszego Serca Jezusowego, Misjonarze
Najświętszego Serca z Issoudun, Oblaci Maryi Niepokalanej, Pallotyni, Paryskie
Stowarzyszenie Misji Zagranicznych, Pasjoniści, Premonstraci, Redemptoryści, Salezjanie,
Misjonarze Saletyni, Stowarzyszenie Afrykańskich Misji Lyońskich, Instytut „Consolata“ dla
Misji Cudzoziemskiej w Turynie i Werbiści.
Żeńskie zgromadzenia zakonne i stowarzyszenia, które zostały zaprezentowane
w dysertacji, to: Zgromadzenie Córek Maryi Wspomożycielki Wiernych, Zgromadzenie
Sióstr Niepokalanego Poczęcia Maryi Panny III zakonu św. Franciszka z Asyżu (Kongregace
Sester Neposkvrněného Početí Panny Marie III. řádu sv. Františka z Assisi), Stowarzyszenie
Córek Miłości św. Wincentego à Paulo (Společnost dcer lásky sv. Vincenta de Paul).
Doktorant również zaprezentował Stowarzyszenia misyjne, związki i seminaria,
a wśród nich wyróżnił: Papieskie Dzieła Misyjne, Dzieło Dziecięctwa Jezusowego, Dzieło
św. Piotra Apostoła, Dzieło Rozkrzewiania Wiary, Niedziela Misyjna, Działalność za
Granicą, Wsparcie misji i Dzieła Rozkrzewiania Wiary przez papieża, Zjednoczenie Misyjne
Kapłanów (Kněžská misijní jednota) oraz Wiadomości ze Świata Misyjnego.
W organizowaniu misji ogromne znaczenie, o czym wspomina ks. mgr lic. Jerzy Šlégr
w tym rozdziale, posiadają szkoły misyjne (rzetelna edukacja), opieka zdrowotna, środki
masowego oraz prowadzenie akcji charytatywne.
Udział i relacje misjonarzy wobec miejscowych kultur to tytuł piątego rozdziału (ss.
229-283), w którym Doktorant dokonał wnikliwej analizy sytuacji, jaka istniała na terenach
4
misyjnych, a szczególnie: jak zaangażowane było w Kościele miejscowe duchowieństwo, jak
przebiegała ewangelizacja, jaki był ich stosunek do miejscowej kultury, zwyczajów i tradycji.
Misjonarze często doświadczali na terenach misyjnych obecności misjonarzy innych wyznań
chrześcijańskich i innych religii monoteistycznych, stąd relacje między nimi, jak zauważył
Doktorant, nie układały się pomyślnie. Szczególnie wiele trudności napotykali misjonarze ze
strony czarodziejów i szamanów co zostało zaprezentowane w ostatniej części piątego
rozdziału.
Szósty rozdział zatytułowany Historia misji na poszczególnych kontynentach (ss. 284353) to prezentacja dzieła misyjnego na czterech kontynentach: Azja, Afryka, Ameryka,
Australia i Oceania. Historia misji na poszczególnych kontynentach nie byłaby pełna, gdyby
nie wspomniał Autor o męczennikach zarówno duchownych, zakonnych jak i świeckich.
Rozdział siódmy zatytułowany Udział misjonarzy pochodzących z diecezji czeskich
i morawskich (ss. 354-391) jest ostatnim rozdziałem pracy doktorskiej napisanej przez ks.
mgr lic. Jerzego Šlégra. Autorowi udało się wydobyć z czeskich czasopism misyjnych
misjonarzy, którzy pracowali na różnych kontynentach świata, a byli to m.in.: franciszkanie
(Jáchym Procházka, Jakub Římař, Remédius Prutký i Martin Lang, Lambert Heitzinger, Błog.
Odorik), jezuici (Fr. M. Beňo, Jan D. Křížek, Karel Slavíček i Samuel Fritz), salezjanie (Jan
Med., Václav Řehoř, Vincenc Maria Janda), Bracia Szkolni, Werbiści (A. Florián i Fr. Kolář),
inni czescy misjonarze (Ignác Arnož, Josef Hylš, Josef Zeman i Prokop Neužil); franciszkanki
(M. Lucie Procházková i Marie Rosalie Procházková), Siostry Niepokalanego Poczęcia Panny
Maryi i inne czeskie misjonarki (A. Xaverie, Bernarda Horáková, Jana Em. Krausová,
M. Anežka Holíbková i s. Marie Justa).
Doktorant dokonując analizy tekstów zawartych w czeskojęzycznych czasopismach
misyjnych zwrócił uwagę również na to, że misje winny mieć wsparcie zarówno duchowe, jak
i materialne (Kolekty przeprowadzone w kościołach dla Dzieła Rozkrzewiania Wiary,
Fabrykant J. A. Baťa). Do wsparcia misji zagranicznych zachęcał również Episkopat, w skład
którego wchodzili biskupi czescy, morawscy i metropolita wrocławski.
W „Zakończeniu” rozprawy (ss. 392-406) ks. mgr lic. Jerzego Šlégr podjął próbę
syntetycznego podsumowania przedstawionych w pracy wątków, przypomniał konkluzje
zamieszczone w kolejnych rozdziałach i starał się udzielić ostatecznych odpowiedzi na
pytania sformułowane we „Wstępie”, a określające właściwy problem pracy.
Po „Zakończeniu” Doktorant zamieścił „Bibliografię” (ss. 407-469) licząca 62 strony,
na których znajduje się 1174 pozycji.
5
Cennym opracowaniem jest są „Aneksy”, które wieńczą całą dysertację i zajmują 41
stron.
Tytuł pracy w pełni odpowiada zaprezentowanej treści.
Prezentowany układ pracy jest logiczny i spójny, dobrze odzwierciedla zamierzenia
Autora. Dysertacja obejmuje 469 stron tekstu napisanego w oparciu o obszerną bibliografię,
na którą składają się: źródła archiwalne – czasopisma misyjne i dokumenty Kościoła
rzymskokatolickiego – (1157 pozycji) i literatura pomocnicza (17 pozycji). W sumie spis
literatury liczy 1174 cytowanych pozycji.
We „Wstępie” (ss. 12–20) ks. mgr lic. Jerzego Šlégr prezentuje zakres
i problematykę podjętych badań. Wyjaśnia przyczyny, zdaniem recenzenta, zasadne, dla
których podjął się rozwiązania problemu badawczego oraz prezentuje układ i budowę swojej
dysertacji oraz przedstawia metody badawcze, którymi się posłużył w realizowaniu podjętej
problematyki.
„Wstęp” zawiera jasno sformułowany cel pracy, jakim jest przedstawienie roli
czeskojęzycznych czasopism misyjnych w działalności i popularyzowaniu dzieła misyjnego.
Doktorant prezentuje w nim problemy badawcze, na które pragnie odpowiedzieć w swej
dysertacji.
2. Ocena formalna
Oceniana rozprawa doktorska zatytułowana Główne idee teologiczne czeskich
katolickich czasopism misyjnych w latach 1900–1950 stanowi bardzo interesujące studium
dotyczące niełatwej przecież i różnie, „wczoraj” i „dziś”, interpretowanej problematyki
misjologicznej. Stanowi bez wątpienia cenne uzupełnienie luki w badaniach nad katolickimi
czasopismami misyjnymi i wydobywania z nich idei teologicznych. O wartości rozprawy
decyduje wiele czynników. Pierwszy z nich wynika z faktu, że mamy tu do czynienia
z nowatorskim ujęciem problemu, który równocześnie jest odpowiedzią na encyklikę Jana
Pawła II Redemptoris missio. Papież już od początku swego pontyfikatu zdecydował się
„podróżować aż po krańce ziemi, by dać wyraz tej trosce misyjnej, i właśnie bezpośredni
kontakt z ludami, które nie znają Chrystusa, przekonał” go, „jak pilna jest ta działalność”.
Drugi czynnik wynika z faktu, że należy szczególnie eksponować postaci i dzieła, które
w przeszłości dynamizowały misyjne dzieło Kościoła, by odkrywać istotę owego dynamizmu
i mobilizować chrześcijan, zarówno duchownych jak i świeckich do tego, by na nowo
6
zechcieli podejmować trud wynikający z wezwania soborowego, że „Kościół pielgrzymujący
jest misyjny ze swej natury” (por. Sobór Watykański II. Dekretu o działalności misyjnej
Kościoła „Ad gentes divinitus”, 2). Bez wątpienia, katolickie czeskojęzyczne czasopisma
misyjne ukazujące się w latach 1900–1950 są współcześnie świadkami misyjnego dzieła.
Na uwagę zasługuje bardzo szeroka baza bibliograficzna. Wykaz bibliograficzny liczy
62 strony. Autorowi rozprawy udało się przeanalizować 1157 artykułów zawartych
w czasopismach misyjnych, dokumenty Kościoła, opracowania i literaturę przedmiotu. Na
uwagę m.in. zasługuje List Episkopatu, pod którym są podpisani biskupi diecezji czeskich,
morawskich i metropolita wrocławski, a który zawiera cenne treści dotyczące zaangażowania
misyjnego oraz pomocy dla misji zagranicznych.
Strukturę rozprawy uznaję nie tylko za jasną, lecz logiczną i spójną.
Podjęta przez Doktoranta tematyka jest jeszcze w Republice Czeskiej niezbyt dobrze
opracowana, a co za tym idzie, niedostatecznie znana. Stąd w celu rzetelnego przedstawienia
czytelnikowi wagi, jaką niosą z sobą Papieskie Dzieła Misyjne, Autor wykorzystał swe
doświadczenie misyjne i swą wrażliwość na wartość ewangelizacji.
Kolejna kwestia, którą jestem zobowiązany poruszyć wiąże się z oceną struktury
rozprawy. Jest ona nie tylko zasadna, ale i bardzo potrzebna dla nakreślenia kontekstualności,
gruntu, na którym realizowane jest dzieło misyjno-ewangelizacyjne.
Zauważyć należy, że wartość pracy od strony formalnej podnosi dobry jakościowo jej
wydruk komputerowy. W tym miejscu chciałbym zapytać: jakie argumenty naukowe skłoniły
Doktoranta do napisania w tytule pracy […] czeskich katolickich czasopism misyjnych […],
a nie czeskojęzycznych katolickich czasopism misyjnych. Pragnę zauważyć, że czasopisma
misyjne ukazywały się nie tylko w Czechach, ale również na Morawach i na Śląsku. W latach
1950–1978 roku na terenie Czechosłowacji egzystowała jeszcze jedna jednostka administracji
kościelnej – Wikariat Generalny Śląska Cieszyńskiego, nad którym, od 1770 roku do 1945,
jurysdykcję sprawował biskup wrocławski. Stąd na s. 25 „Aneksu”, pod tekstem Listu
Episkopatu oprócz biskupów czeskich i morawskich podpisany jest metropolita wrocławski,
kardynał Adolf Bertram.
Sugeruję, aby w przygotowaniu pracy do druku Doktorant zastanowił się nad
niewielką zmianą tematu.
Dysertacja doktorska ks. mgr lic. Jerzego Šlégra wpisuje się w nurt badań nad
znaczeniem czasopiśmiennictwa misyjnego.
7
3. Ocena merytoryczna
Ks. mgr lic. Jerzego Šlégr podjął się ważnego zadania naukowego zgłębienia
i systematycznej prezentacji oraz naukowej oceny głównych idei teologicznych zawartych
w czeskojęzycznych katolickich czasopismach misyjnych ukazujących się w latach 1900–
1950. Przyznać należy, że recenzowana rozprawa, która jest zapewne wynikiem kilkuletniej
pracy
badawczej,
stanowi
bardzo
wartościowe
dzieło.
Mamy
tu
do
czynienia
z opracowaniem, którego Autor wykazał się nie tylko znajomością problematyki, ale również
szczególną teologiczną i misyjną wrażliwością, niezbędną wręcz w tego typu opracowaniu.
Cel, który postawił sobie na początku pracy został przez niego osiągnięty.
Rozprawa doktorska autorstwa ks. mgr lic. Jerzego Šlégra wpisuje się w nurt dość
rozległego i skomplikowanego procesu badawczego ukazującego rozwój XIX i XXwiecznego wzmożonego ruchu misyjnego. Należy więc z uznaniem przyjąć naukowe
opracowanie tematyczne autorstwa ks. Šlégra, w którym podjęto systematyczną eksplikację
oceny głównych idei teologicznych zawartych w czeskojęzycznych katolickich czasopismach
misyjnych. Całą dysertację Autor kończy następującą tezą: „Na podstawie przestudiowania
i odpowiedzi na wyżej podane tematy udało się uzyskać całkowity obraz i pokazać główne
idee teologiczne przedstawiane w czasopismach. Podczas studium dużej ilości (około 42 800
stron) materiału źródłowego nie było możliwe ze względu na zasięg danego tematu
szczegółowo analizować poszczególne periodyki. Tutaj otwierają się kolejne drogi, na
których można zarysowany temat kontynuować, np.:
a) bardziej szczegółowo opracować obecność i działanie zakonów, wspólnot, stowarzyszeń
i związków misyjnych w czeskich i morawskich diecezjach
b) przygotować szczegółowy opis historyczny ważnych osobowości (np. założyciele lub
dyrektorowie stowarzyszeń i związków) związanych z misjami
c) sporządzić przegląd prasy misyjnej i literatury, recenzji książek i druczków
d) przestudiować, zmapować i systematycznie opisać działanie czeskich misjonarzy
w misjach zamorskich
e) opisać rozwój w sprawie powołań tubylczych (księża, zakonnicy i katechiści) w misjach
zamorskich
f) śledzić rozwój i sporządzić pełny przegląd pomocy finansowej zamorskich misji
z czeskich i morawskich diecezji, z misyjnych kongregacji zakonnych, ze wspólnot,
związków i stowarzyszeń
g) według poszczególnych obszarów misyjnych opracować szeroką tematykę poznawania
miejscowych kultur
8
h) sporządzić przegląd statystyczny rozwoju i działalności Kościoła Katolickiego w świecie
misyjnym
i) pomóc z ucyfrowieniem starych, wartościowych źródeł archiwalnych i z ich
udostępnieniem szerokiej publiczności” (s. 405-406).
Chwała więc Autorowi rozprawy, a zwłaszcza jej Promotorowi, za podjęcie tegoż
ważnego i jakże ciekawego problemu badawczego. Autorowi rozprawy należą się słowa
uznania za to, że w jej „Zakończeniu” udało mu się zaprezentować istotne wnioski odnoszące
się bezpośrednio do założeń zawartych we „Wstępie” oraz dokonać właściwych ocen
prezentowanych treści.
W związku z powyższym proponuję do dyskusji następujące zagadnienia:
1. Czy w Wikariacie Generalnym obejmującym tereny Śląska przynależące do
Czechosłowacji w latach 1900–1950 były prowadzone dzieła misyjne?
2. Jeden z rozdziałów dotyczył omówienia sprawa udziału i stosunku misjonarzy
wobec miejscowych kultur, zaangażowanie miejscowych ludzi oraz dialogu ekumenicznego.
Dlatego proszę o odpowiedź na pytanie, jak ekumenizm był realizowany przez misjonarzy?
4. Wniosek końcowy
Przedstawioną przez ks. mgr lic. Jerzego Šlégra rozprawę doktorską, zatytułowaną
Główne idee teologiczne czeskich katolickich czasopism misyjnych w latach 1900–1950,
pomimo pewnych drobnych usterek, oceniam bardzo wysoko zarówno pod względem
formalnym, jak i merytorycznym. Mamy tu do czynienia z dojrzałym i oryginalnym studium,
które spełnia wszystkie wymogi stawiane pracom doktorskim. Zaprezentowana rozprawa
świadczy o teologicznej dojrzałości jej Autora.
Przedkładam przeto Wysokiej Radzie Wydziału Teologicznego Uniwersytetu
Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie wniosek o przyjęcie rozprawy, o kontynuację
postępowania, zmierzającego do nadania Jego Autorowi stopnia naukowego doktora
w zakresie teologii oraz o dopuszczenie do publicznej obrony dysertacji.
9
10