Cena gazowego paliwa

Profesjonalne Gazownictwo 2008
Analiza Zmian Taryfowych
Analiza zmian taryfowych gazu ziemnego
dla gospodarstw domowych w Polsce
Cena gazowego paliwa
Gospodarstwa domowe w warunkach krajowych wykorzystują gaz ziemny do produkcji ciepła jako nośnik energii
służący przygotowaniu potraw (kuchenka gazowa) oraz jako
paliwo do ogrzania wody zarówno do celów użytkowych,
jak i bytowych (terma gazowa, kocioł gazowy).
Gaz ziemny do gospodarstw domowych w przeważającej
ilości dostarczany jest przez jedną z sześciu Spółek Gazownictwa należących do Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa. Najwyższą sprzedaż gazu z sieci do gospodarstw
domowych (w przeliczeniu na 1 odbiorcę) w 2006 roku odnotowano w województwie wielkopolskim (900,3 m3), przy
najniższej w województwie łódzkim (355,7 m3) (rys. 1).
Gaz ziemny dostarczany jest do odbiorców na podstawie
umów kompleksowych zawierających postanowienia umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usług dystrybucji paliw gazowych. Powyższe wynika z rozdzielenia działalności handlowej prowadzonej przez Oddziały Obrotu Gazem
od działalności dystrybucyjnej prowadzonej obecnie przez
Spółki Gazownictwa, które w okresie od lipca 2007 do października 2008 prowadziły swoją działalność jako Operatorzy Systemu Dystrybucyjnego.
System taryfowy
Obrót paliwem gazowym w Polsce jest działalnością regulowaną, na której prowadzenie konieczne jest zarówno uzyskanie koncesji od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE),
jak również zatwierdzenie przez niego taryfy określającej m.in.
cenę paliwa gazowego. Na skutek integracji działalności obrotu w ramach PGNiG S.A. w 2007 roku PGNiG S.A. przejęło,
Rys. 1. Sprzedaż gazu wg województw w 2006 r.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie [23]
P
R
O
F
E
S
J
O
N
A
L
N
E
G A
w drodze sukcesji, od Spółek Obrotu Gazem 6 koncesji na obrót paliwami gazowymi, 2 koncesje na obrót gazem ziemnym
z zagranicą oraz 1 koncesję na obrót paliwami ciekłymi [26].
Podobnie jak w przypadku koncesji przepisy przewidują szczegółowy sposób ustalania i zatwierdzania taryf na
obrót, przesył i dystrybucję. Zgodnie z przepisami ustawy
z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (Dz. U.
z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn. zm.), przedsiębiorstwa
energetyczne wykonujące działalność w zakresie dostarczania paliw gazowych (tj. przesył, dystrybucja, magazynowanie, skraplanie i regazyfikacja skroplonego gazu ziemnego,
obrót) ustalają taryfy dla wykonywanego rodzaju działalności, które podlegają zatwierdzeniu przez prezesa URE.
Szczegółowe przepisy dotyczące ustalania cen dla paliw
gazowych znajdują się w rozporządzeniu ministra gospodarki z dnia 6 lutego 2008 roku w sprawie szczegółowych zasad
kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi (Dz. U. Nr 28, poz. 165). Regulacje w nim przyjęte
są konsekwencją dostosowania prawa polskiego do prawa Unii
Europejskiej, tj. dyrektywy 2003/55/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003 roku dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego.
Przedsiębiorstwa energetyczne zobowiązane są do określenia jasnych reguł podziału odbiorców na grupy taryfowe oraz przypisania każdej z nich odpowiedniego cennika.
Warunkiem koniecznym stosowania taryfy jest każdorazowa akceptacja i zatwierdzenie taryfy przez prezesa URE
(maksymalnie na okres lat trzech), który może odmówić ich
zatwierdzenia, w przypadku gdy nie spełniają wymagań
ustawy Prawo energetyczne. W kompetencji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki jest również możliwość zwolnienia
przedsiębiorstwa z obowiązku przedstawiania i zatwierdzania taryf, jeśli stwierdzi, że działa ono w warunkach
Z
O
W
N
I
C
T
W
O
2
0
0
8
53
Analiza Zmian Taryfowych
Profesjonalne Gazownictwo 2008
konkurencji (w przypadku ustania przesłanek zwolnienia
może on również zwolnienie cofnąć) [25]. Przykładem uwolnienia cen przez prezesa URE było zwolnienie wszystkich
przedsiębiorstw posiadających koncesje na obrót paliwami
gazowymi z obowiązku przedkładania do zatwierdzenia taryf na sprężony gaz ziemny (CNG), którym napędzane są
pojazdy mechaniczne (decyzja z 28 marca 2008 r.).
Dla Grupy Kapitałowej PGNiG obsługującej niemal całość
odbiorców domowych na terenie Polski, uzyskiwane przychody uzależnione będą zatem w znacznej mierze od regulacji taryfowych zatwierdzonych przez URE. Zatwierdzone stawki taryfowe powinny przekładać się na możliwość
uzyskania przychodów pokrywających ponoszone koszty
uzasadnione wraz ze zwrotem zaangażowanego kapitału.
Zatem przychód GK PGNiG uzależniony jest od cen sprzedaży paliwa gazowego podlegającego regulacji. Dlatego też
niezmiernie ważne dla kondycji finansowej PGNiG są zasady ustalania taryf, które w dalszej części artykułu zostaną
w skrócie przybliżone [26].
Według § 3.1 rozporządzenia [4] określone w taryfie ceny
lub stawki opłat dla poszczególnych grup taryfowych różnicuje się odpowiednio do kosztów uzasadnionych wykonywanej działalności gospodarczej związanej z dostarczaniem
paliw gazowych, z uwzględnieniem eliminowania subsydiowania skrośnego, czyli pokrywania kosztów dotyczących
jednej z grup taryfowych odbiorców usług przychodami pochodzącymi od innej taryfowej grupy odbiorców.
Podstawą kalkulacji cen i stawek opłat zawartych w taryfie według § 6.1[4] są:
I. Koszty uzasadnione oraz
II. Zwrot z kapitału zaangażowanego w działalność gospodarczą.
Ad.) I. Koszty uzasadnione uwzględniane w kalkulacji
cen i stawek opłat zawartych w taryfie dla wykonywanej
działalności gospodarczej w zakresie [4]:
1. przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych, magazynowania paliw gazowych oraz skraplania lub regazyfikacji
skroplonego gazu ziemnego stanowią planowane, dla danego roku, uzasadnione koszty przedsiębiorstwa energetycznego, obejmujące koszty:
a. operacyjne, z wyłączeniem amortyzacji,
b. amortyzacji zaangażowanego w działalność przedsiębiorstwa energetycznego majątku,
c. współfinansowania przedsięwzięć, o których mowa w art.
45 ust. 2 i 3 ustawy prawo energetyczne [3];
2. obrotu paliwami gazowymi, stanowią planowane dla danego roku uzasadnione koszty przedsiębiorstwa energetycznego obejmujące koszty [4]:
a. operacyjne, z wyłączeniem kosztów (pozyskania paliw
gazowych, transportu gazociągami przebiegającymi przez
granicę RP, skraplania lub regazyfikacji skroplonego gazu
ziemnego, tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych),
b. współfinansowania przedsięwzięć, o których mowa w art.
45 ustawy prawo energetyczne [3];
3. obrotu paliwami gazowymi przez przedsiębiorstwo energetyczne świadczące usługę kompleksową, zaliczane
są planowane dla danego roku koszty, o których mowa
w pkt. 2, oraz uzasadnione koszty obejmujące [4]:
a. koszty magazynowania paliw gazowych niezwiązanych
z tworzeniem zapasów obowiązkowych,
b. koszty bilansowania systemu i zarządzania ograniczeniami
54
P
R
O
F
E
S
J
O
N
A
L
N
E
G A
systemowymi, związane z realizacją umów przesyłania
i dystrybucji paliw gazowych na terenie kraju, w tym także koszty wynikające z instrukcji, o których mowa w art.
9c ustawy Prawo energetyczne [3].
Ad.) II. Według § 6.3 i § 6.4 [4] uzasadniony zwrot z kapitału zaangażowanego w wykonywaną działalność gospodarczą przedsiębiorstwa energetycznego w zakresie przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych, magazynowania
paliw gazowych, skraplania lub regazyfikacji skroplonego
gazu ziemnego lub obrotu paliwami gazowymi oblicza się
według wzoru:
ZNK – WACC · (WRA+WC)
gdzie:
ZNK – zwrot z zaangażowanego kapitału [zł]
WACC – średnioważony koszt kapitału [%]
WRA – wartość netto zaangażowanego majątku [zł]
WC
– kapitał obrotowy [zł]
Opłata za dostawę paliw gazowych
w ramach umowy kompleksowej
Dla odbiorców paliw gazowych w gospodarstwie domowym oraz odbiorców odbierających paliwa gazowe w ilościach do 10 m3/h dla gazu ziemnego wysokometanowego
lub gazu propan-butan albo do 25 m3/h dla gazu ziemnego
zaazotowanego opłatę za świadczoną usługę kompleksową
oblicza się według wzoru [4]:
Qk=C · Q + SZS · Q + SSS · k + Sa · k
gdzie:
Ok – opłata za dostawę paliw gazowych w ramach umowy kompleksowej [zł]
C – cena paliw gazowych [zł/m3]
Q – ilość paliw gazowych dostarczonych w okresie rozliczeniowym [m3]
Szs – stawka sieciowa opłaty zmiennej [zł/m3]
Sss – stawka sieciowa opłaty stałej [zł/miesiąc],
Sa – stawka opłaty abonamentowej, [zł/miesiąc]
k – ilość miesięcy w okresie rozliczeniowym
Cena za paliwo gazowe jest częścią zmienną, gdyż zależy od
ilości zużytego, według wskazań gazomierza, paliwa liczonego
w m3. Kalkulowana jest na podstawie kosztów uzasadnionych.
Stawka sieciowa opłaty zmiennej to opłata za dostarczenie klientom paliwa gazowego w wymaganych ilościach
i właściwych parametrach jakościowych. Kalkulowana jest
na podstawie kosztów zmiennych ponoszonych z tytułów
zlecania przez przedsiębiorstwo energetyczne usług w zakresie przesyłania, dystrybucji, magazynowania, skraplania lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego, kosztów
magazynowania w instalacjach własnych przedsiębiorstwa
oraz kosztów bilansowania systemu i zarządzania ograniczeniami systemowymi.
Opłata abonamentowa jest częścią stałą, zależną od grupy
taryfowej, do której jest zakwalifikowany odbiorca. Pobierana jest w pełnej wysokości za każdy miesiąc kalendarzowy,
bez względu na dzień miesiąca, w jakim została zawarta
lub rozwiązana umowa. Opłata dotyczy handlowej obsługi
Z
O
W N
I
C
T
W O
2
0
0
8