projekt mezuzy dla muzeum historii żydów polskich

PROJEKT MEZUZY DLA MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH
“...– Kiedy prorok Eliasz będzie miał obwieścić przyjście
Mesjasza, gdzie stanie, by zadąć w barani róg?...
– Właśnie tu, na rogu Gęsiej i Nalewek...”
Bowiem właśnie tu jest największa na świecie
koncentracja mas żydowskich, żydowskiej siły i –„jidyszkejtu...”
Panorama z przdwojennego skrzyżowania ulic Gęsiej i Zamenhofa- obecnie lokalizacja muzuem, zródło: “ 1947 Barwy Ruin H. N. Cobb
PROJEKT MEZUZY DLA MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH
IDEA
Mezuza w naszym projekcie poza swą podstawową funkcją pokrowca ma opowiadać historię miejsca nadając mu
przede wszystkim wyraz symboliczny. Prosty lecz dekoracyjny pokrowiec na klaf będzie symbolicznie przypominał
o historii tego uświęconego miejsca, w którym dziś powstaje Muzeum Historii Żydów Polskich. Niegdyś centrum
żydowskiego świata, największego skupiska Żydów na świecie; następnie sam środek Getta Warszawskiego, oraz
upamiętniający je pomnik Bohaterów Getta. Inspiracją dla naszej idei są słowa Hilela Seidmana patrzącego na morze
ruin po Getcie:
„…Pewien mój przyjaciel, którego „rzuciło” do Ameryki (Beniamin Wolf Hendeles ),
pisał do mnie jeszcze przed wojną: „Są takie minuty, zwłaszcza w szabes i święta, kiedy
chciałbym całować nalewkowski bruk...”. I powraca wspomnienie tego, co Albert Londres ,
autor Le Juif errant est arrivé , powiedział mi kiedyś:
– Kiedy prorok Eliasz będzie miał obwieścić przyjście Mesjasza, gdzie stanie, by zadąć w
barani róg?
– i odpowiada:– Właśnie tu, na rogu Gęsiej i Nalewek...
Bowiem właśnie tu jest największa na świecie
koncentracja mas żydowskich, żydowskiej siły i –„jidyszkejtu” . Przyjdzie dzień, kiedy prorok Eliasz , orędownik
wieści zbawiennej, stanie właśnie tu i zadmie w barani róg Mesjasza. I wysypią się z Franciszkańskiej i z Wałowej,
ze Smoczej i z Zamenhofa, ze Świętojerskiej i z Nowolipia, Żydzi, Żydzi, Żydzi z brodami i pejsami, bez bród i pejsów, w długich chałatach i krótkich marynarkach, starzy i młodzi, mężczyźni i kobiety, chasydzi i świeccy, i dzieci, i
dzieci, żydowskie dzieci o rozmarzonych oczętach i bladych twarzach; oto ich wytęskniony prorok Eliasz, na którego
czekały przez tyle sederowych nocy, nic chcąc iść spać, póki on nie upije z kielicha, i czekały daremnie – oto w końcu
– doczekają się, promienna dziatwa żydowska...
– Ze wszystkich żydowskich skupisk największe i najbardziej tradycyjne jest – w Polsce, w Polsce – Warszawa,
a w Warszawie – ten oto róg Nalewek i Gęsiej. Wychodzi na to, że tu, a nie gdzie indziej jest samo centrum
żydowskiego świata...” 1
Centrum żydowskiego świata, o którym pisał Seidman, róg dawnych Nalewek i Gęsiej znajduje się zaledwie 270 metrów
od budynku Muzeum. Dlatego z tego właśnie miejsca chcemy wydobyć cegłę – nalewkowski bruk, który całować
chciał „rzucony” do Ameryki przyjaciel Seidmana, a który za sprawą mezuzy będą mogli całować Żydzi odwiedzający
Muzeum będące symbolem odradzającego się życia żydowskiego w Polsce. Cegła, niemy świadek historii, wydobyta
z Nalewek, z centrum żydowskiego świata zostaje umieszczona w odrzwiach nowego budynku - Muzeum Życia.
Przypominać będzie genezę tego miejsca oraz ciągłość kultury i tradycji, skłaniać będzie też do refleksji. Wykonana
z niej mezuza będzie czymś więcej niż ozdobnym pokrowcem. Miejsce odnalezienia ukrytej pod nowymi warstwami
historii cegły, sposób jej wydobycia, jej nowa funkcja i wyeksponowana lokalizacja mogą stać wartością dodaną dla
bogatej oferty edukacyjnej Muzeum.
1
Hilel Seidman, Togbuch fun warszewer geto, Central-Farband fun di pojlisze Jidn in Argentine, Buenos Aires 1947, s.263-266.Tłum. Anna Ciałowicz [podkreślenia własne]
PROJEKT MEZUZY DLA MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH
– Ze wszystkich żydowskich skupisk największe i najbardziej
tradycyjne jest – w Polsce, w Polsce
– Warszawa, a w Warszawie – ten oto róg Nalewek i Gęsiej.
Wychodzi na to, że tu, a nie gdzie indziej jest samo centrum
żydowskiego świata...”
PROJEKT MEZUZY DLA MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH
Połówka cegły ceramicznej z wyrzeźbioną wnęką do zamocowania stalowej osłony ze stali nierdzewniej. W niej zlokalizowany szklany pojemniki zamykany hermetycznie gdzie docelowo umieszczony zostanie klaf.
Osłona ze stali nierdzewniej posiada zamocowaną płytkę na
zawiasie, zamykaną na zatrzask sprężynujący. Całość mocowana klejem epidianowym do ramy ślusarki.
widok wnętrza mezuzy, skala 1:1
od tylniej strony
przekrój podłużny, skala 1:1
PROJEKT MEZUZY DLA MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH
front
tył
25
hermatyczny
pojemnik szklany
na klaf
schemat
6,5
6