Pomoc dla rodzicow dzieci 5,6-letnich

Jak przygotować dziecko
pięcio i sześcio - letnie do pójścia do szkoły?
Zmiana otoczenia z domowego na szkolne przez dziecko może budzić obawy, a nawet lęk u
dorosłych opiekunów - czy to rodziców, czy dziadków, a w konsekwencji także u ich
podopiecznych, czyli maluszków- przedszkolaków, a także 5-cio, czy 6-cio latków. Jak
przygotować siebie samych na tę zmianę? I jak przygotować dziecko? Czy potrzebne są specjalne
zabiegi „przygotowujące” do przyjścia dziecka do grupy przedszkolnej lub szkoły?
Nie trzeba specjalnego nakładu czasu ani środków finansowych, czy pomocy osób trzecich,
wystarczy bycie razem z dzieckiem, trochę pomysłowości i wykorzystanie naturalnych sytuacji,
jakie zdarzają się na co dzień w każdej rodzinie i w jej otoczeniu. Najodpowiedniejszym
momentem na
„rozwojowe wzmocnienie” jest czas wolny spędzany przez dziecko razem z
rodzicami, rodzeństwem i dziadkami, w naturalnych codziennych sytuacjach w spokoju, a nie w
codziennym pędzie – wieczory w ciągu tygodnia, weekendy, wakacje. Także uczestniczenie w
sytuacjach trudnych i doświadczanie tego, jak inni - bliscy- radzą sobie z napięciem, trudnymi,
nieprzyjemnymi emocjami, smutkiem, tęsknotą, niemożnością posiadania czegoś, czy bezradnością.
Można zadać sobie pytanie, jakich umiejętności może potrzebować moje dziecko wraz z podjęciem
nauki w szkole, czy udziałem w zajęciach w grupie przedszkolnej, by czuć się w niej dobrze, by
inni czuli się z nim dobrze, by czuć się akceptowane, przyswajać nowe umiejętności i wiedzę na
miarę swoich możliwości?
Do takich umiejętności, których rozwój mogą wspierać rodzice należą:
•
samodzielność i zaradność na miarę swojego wieku i możliwości
•
ciekawość świata,
•
postawa twórcza, kreatywność,
•
adekwatna samoocena
•
kompetencje społeczne
Jak rozwijać i wzmacniać samodzielność i zaradność dziecka?
• Dawać wybór, lecz ograniczony np. zjesz kanapkę z jakiem na twardo, czy z jajecznicą? Dziecko
uczy się podejmowania decyzji, dokonywania wyborów na miarę swoich możliwości;
• Włączać dziecko w proste prace domowe poprzez zaproszenie dziecka do wspólnego wykonywania
ich z zastosowaniem „podziału pracy”, ale bez wyręczania – dzieci bardzo lubią być traktowane
poważnie i chętnie angażują się w różne „prawdziwe” działania w domu czy wokół niego np.
lepienie pierogów, ścieranie kurzu, odkurzanie prawdziwym odkurzaczem, czy podlewanie
kwiatków;
• W czasie wspólnego wykonywania prac dobrze jest być z dzieckiem w relacji: rozmawiać z nim,
pozwolić na zadawanie pytań, zachęcać do aktywności. To znakomita okazja do lepszego poznania
swego dziecka, tego, co myśli, co już wie i umie, to także naturalna okazja do wyrażenia mu
swojego zadowolenia z posiadanych przez niego wiadomości, umiejętności;
• Pozostawić pole do własnych pomysłów i zachęcanie do tego – np. urządzenie swojego kącika czy
pokoju, decyzje, co ma wisieć na tablicy korkowej nad biurkiem czy stolikiem do zabaw
i nauki, co będzie rosło na grządce, wyznaczonej dla dziecka w ogrodzie;
• Nawiązać kontakt z rodzicami jego kolegów i koleżanek z przedszkola czy najbliższej
okolicy/miejscowości – umawiać się z rodzicami w sprawie wizyt w domu, zabaw na placu zabaw,
wspólnego wyjazdu i noclegu poza domem;
• Zachęcać do dokonywania wyborów, stwarzanie ku temu wiele okazji, rozmawiać o różnych
możliwościach – np. przy kupowaniu ubrania, prezentu dla kogoś, planów remontu mieszkania
• Nie spieszyć się z dawaniem odpowiedzi na zadawane przez dziecko pytania - zamiast szybko na
nie odpowiadać można „odwrócić odpowiedzieć pytaniem: a Ty co o tym myślisz?” zachęci to
dziecko to poszukania samodzielnego odpowiedzi :)
• Nie odbierać nadziei nawet wtedy, gdy dziecko fantazjuje i jego fantazje wydają się niedorzeczne z
punktu widzenia dorosłego:”mamo chcę zostać kosmonautą!”
„ Świetny pomysł, to dopiero będzie doświadczenie móc lecieć w przestworza!”
Jak rozwijać u dziecka ciekawość świata?
• Zabierać dziecko w różne miejsca w bliższej i dalszej okolicy, aby poznało różne miejsca i
instytucje i to, jak należy się w nich zachowywać – wyjścia do lasu, kościoła, sklepiku
osiedlowego, kina, teatru, banku, hipermarketu, galerii, metra, muzeum, szewca, fryzjera, punktu
krawieckiego;
• Podróżować z dzieckiem do krewnych, znajomych – różnymi środkami lokomocji w różne miejsca;
• Organizować wyprawy do księgarni, do biblioteki, poszukiwacz razem różnych informacji
w internecie, wspólnie przeglądać i czytać książki, czasopisma, codzienne gazety, rozkład jazdy
pociągów czy autobusów w internecie – dostarcza to dziecku różnej wiedzy, ale uczy też
koncentracji i wytrwałości, tzn. tego, że należy doczekać do końca jakiejś historii, finalizować
podjęte działania;
• Rozmawiać z dzieckiem, prowokować do zadawania pytań, do samodzielnego poszukiwania na nie
odpowiedzi, odpowiadać na jego pytania i zachęcać do zadawania kolejnych.
Jak kształtować postawę twórczą dziecka?
• Zachęcać dziecko do różnych form ekspresji poprzez rysowanie, malowanie, lepienie, śpiew, taniec,
grę na instrumentach, robienie zdjęć, grę na grach planszowych i komputerowych
• Opowiadać dziecku różne historyjki, wymyślać je razem z dzieckiem, ilustrować rysunkami,
gotowymi obrazkami, zdjęciami, zapisywać w komputerze, wydawać w postaci „książeczek
z domowej biblioteczki”, pokazywać za zgodą dziecka bliskim,
• Zadawać pytania typu „a jak można to zrobić inaczej?”, przy czytaniu czy opowiadaniu historyjek
pytania typu „a co było przedtem?”, „jak inaczej mogłoby się to skończyć?”;
• zachęcać do niestandardowych pomysłów – np. dziś przygotujemy dla mamy niespodziankę, będzie
całe śniadanie‘na biało, nietypowe prezenty dla bliskich na święta, oryginale opakowania
własnoręcznie przez dziecko przygotowane.
• Urządzać przebieranki, malowanki(np. Farbami do malowania twarzy, pozwalać dziecku na
zabawy, w których może się zabrudzić – nie musi uważać na zachowanie ubrania w
czystości(„czyste dziecko to dziecko nieszczęśliwe, brudne dziecko to dziecko szczęśliwe”)
Jak rozwijać społeczne kompetencje dziecka?
•
Utrzymywać jako rodzina kontakty z bliższymi i dalszymi krewnymi, zapraszać ich do domu i
odwiedzać z dzieckiem;
• Utrzymywać kontakty z sąsiadami;
• Zadbać o to, by dziecko miało jak najwięcej kontaktów z innymi dziećmi, szczególnie gdy jest
jedynakiem – chodzi nie tylko o kontakty z rówieśnikami, ale także z dziećmi młodszymi (uczy się
opiekowania) i starszymi (uczy się podporządkowywania, ale i „walki o swoje”);
• Uczyć, głównie na własnym przykładzie, różnych form nawiązywania i podtrzymywania kontaktów
– dzieci uczą się od dorosłych- spotykać się ze swoimi znajomymi, rodzicami, zapraszać przyjaciół
do domu, bywać w gościach, telefonować i rozmawiać poprzez telefon, media internetowe;
Jak wzmocnić samoocenę dziecka?
• Włączać dziecko w jak najwięcej działań wspólnie z innymi – z dorosłym i dziećmi, będzie się
mogło od nich wielu rzeczy jeszcze nauczyć;
• Dużo z dzieckiem rozmawiać, pytać, wyrażać swoje zadowolenie, że dało sobie z czymś radę, że
się czegoś nauczyło, czy dowiedziało, że poznało nowych kolegów;
• Stosować opisowe pochwały, zrezygnować z krytyki zachowania dziecka, stawiać granice wobec
nieakceptowanego zachowania dziecka
• Zaplanować 1 września jako dzień uroczysty dla całej rodziny, urządzić małe przyjęcie rodzinne,
sprawić dziecku jakąś niespodziankę, zrobić zdjęcie do rodzinnego albumu albo do oprawienia i
powieszenia nad biurkiem dziecka, opowiedzieć mu o swoim pierwszym dniu w szkole albo
zachęcić dziadków do takiej opowieści.
Można także porozmawiać o swoich obawach związanych z powierzeniem opieki nad dzieckiem
nauczycielom w przedszkolu, czy w szkole z bliskimi, zaufanymi osobami, a także takimi, które
mają podobne doświadczenia w rozstawaniu się z dzieckiem:
•
Mężem, partnerem, ojcem dziecka;
•
Matką, partnerką, żoną;
•
Własnymi rodzicami. Oni także mogli mieć obawy podobne do naszych i mają
doświadczenie, z którego warto skorzystać,
•
Pedagogiem szkolnym lub psychologiem w szkole do której ma uczęszczać dziecko,
nauczycielem-wychowawcą, czy Dyrektorem. Szkoły – często jest możliwość odwiedzenia
szkoły, poznania jej i „oswojenia się” z jej wnętrzem;
•
Pracownikiem Poradni Psychologiczno - Pedagogicznym
Warto też zastanowić się nad kwestią, jak ja, rodzic, babcia przeżywam to, że przestaję być
opiekunem dziecka, które rozpoczyna naukę w szkole, staje się przedszkolakiem? Co to dla mnie
oznacza? Kim jest dla mnie to dziecko? Jakie miejsce zajmowało w moim życiu? Co teraz będę
robić, gdy dziecko będzie przebywać w szkole, w przedszkolu? Czym wypełnię wolny od opieki
nad nim czas?
Jeśli jest to dla mnie trudne, jeśli zaczynam czuć się samotnie, czuję smutek , a moje dziecko
zaczyna marudzić podczas rozstania, płakać, nie chce wręcz rozstać się ze mną - jest to znak, że
warto sięgnąć do rozmowy ze specjalistą i bliżej przyjrzeć się sobie i własnym emocjom
związanym z rozstaniem z dzieckiem, porozmawiać: czy to ze szkolnym pedagogiem lub
psychologiem, czy z psychologiem w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, czy w innej
placówce świadczącej Pomoc psychologiczną.
Opracowanie Agnieszka Skołyszewska
02.04.2014