Ochrona konkurencji przez Prezesa UOKiK ze szczególnym

Transkrypt

Ochrona konkurencji przez Prezesa
UOKiK, ze szczególnym
uwzględnieniem ochrony
przed zmowami przetargowymi
Łódź, 8 maja 2014 r.
PLAN WYSTĄPIENIA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Zwalczanie zmów przetargowych na tle kompetencji
Prezesa UOKiK
Instrumenty służące zwalczaniu zmów przetargowych
Zakres zakazu zmów przetargowych w prawie
konkurencji (przepisy i praktyka ich stosowania)
Mechanizmy zawierania zmów przetargowych
Metody wykrywania zmów przetargowych
Podejrzenie zmowy – co dalej?
Zwalczanie zmów przetargowych
na tle kompetencji Prezesa UOKiK
Kompetencje Prezesa UOKiK
„Prezes Urzędu jest centralnym organem administracji
rządowej właściwym w sprawach ochrony konkurencji
i konsumentów”
(art. 29 ust. 1 ustawy z 16.02.2007 r. o ochronie
konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.)
Kompetencje Prezesa UOKiK w zakresie
przeciwdziałania praktykom ograniczającym konkurencję
a. realizują funkcję ochronną organu antymonopolowego
przed takimi praktykami przedsiębiorców, które
ograniczają swobodę działalności gospodarczej innych
przedsiębiorców
b. ochronie podlega konkurencja jako zjawisko
o charakterze instytucjonalnym, charakteryzujące
funkcjonowanie gospodarki. Dobrem objętym ochroną
jest samo istnienie konkurencji jako atmosfery, w jakiej
prowadzona jest działalność gospodarcza
-
Intensyfikacja działań w celu zwalczania zmów
przetargowych: jeden z priorytetów działania Urzędu
wg „Polityki Konkurencji na lata 2011-2013”,
dokumentu przyjętego przez rząd RP w maju 2011 r.,
(Poziom I. Obszar A. Priorytet 1.) oraz projektu „Polityki
Konkurencji na lata 2014-2018”
-
raport „System zamówień
publicznych a rozwój konkurencji
w gospodarce”, wrzesień 2013 r.
-
wzorzec zawiadomienia
o podejrzeniu
niedozwolonego
porozumienia,
wrzesień 2013 r.
www.uokik.gov.pl
-
zaktualizowana broszura nt.
zmów przetargowych,
grudzień 2013 r.
www.uokik.gov.pl
Instrumenty służące zwalczaniu zmów
przetargowych
Zmowy przetargowe – delikt administracyjny
prawa ochrony konkurencji
Administracyjno-prawny tryb ścigania naruszenia
(wstępne) postępowanie wyjaśniające
w sprawie badania rynku
mające na celu wstępne ustalenie, czy doszło
do naruszenia przepisów ustawy
(właściwe) postępowanie antymonopolowe
Źródła informacji o zmowach / dowodów zmów
monitoring i badania rynku
sygnały od uczestników rynku
wnioski uczestników zmowy o odstąpienie od
wymierzenia kary pieniężnej lub jej złagodzenie
zasady funkcjonowania „programu łagodzenia kar”
jako swoistej antymonopolowej instytucji „świadka
koronnego”
warunki przystąpienia do programu
korzyści dla przedsiębiorcy
rozwój programu (liczba wniosków)
ograniczona skuteczność w sferze
zwalczania zmów przetargowych
Źródła informacji o zmowach / dowodów zmów, c.d.
Źródła wewnętrzne:
Postępowanie wyjaśniające – art.48 ust. 2
pkt 1 u.o.k.k., postępowanie
antymonopolowe – art. 49 ust. 1
Źródła zewnętrzne:
Zawiadomienie - art.86 u.o.k.k.
Badanie rynku – art.48 ust. 2 pkt 3
u.o.k.k.
Wniosek leniency – art. 109 u.o.k.k.
Informacje uzyskane w trakcie innych
postępowań przed Prezesem UOKiK – art.
73 ust. 2 u.o.k.k.
Informacje uzyskane od innych organów
antymonopolowych art. 73 ust. 2 pkt 3 u.o.k.k., art. 12
rozporządzenia 1/2003
Kontrola – art. 105 a i nast. u.o.k.k.,
Przeszukanie – art. 105 c i nast. u.o.k.k.,
art. 93 u.o.k.k.
Informacje uzyskane od innych organów art. 72 u.o.k.k.
„Biały wywiad”
„Zwykłe zawiadomienie”, w tym anonim,
interpelacje poselskie, informacje od
dziennikarzy
Sankcje z tytułu naruszenia zakazu
 sankcje administracyjne
 środki tymczasowe dla zapobieżenia skutkom
uprawdopodobnionej praktyki
 nakaz zaniechania przez przedsiębiorcę stwierdzonej
praktyki
 możliwość przyjęcia zobowiązania przedsiębiorcy
 sankcje administracyjno-karne
 (fakultatywna) kara pieniężna do 10% rocznego
przychodu przedsiębiorcy – uczestnika porozumienia
W Wyjaśnieniach Prezesa UOKiK w sprawie ustalania
wysokości kar pieniężnych zmowy przetargowe uznano
za najcięższe naruszenia konkurencji…
Terminy przedawnienia:
- „Nie wszczyna się (…) postępowania, jeżeli upłynęło 5 lat
od końca roku, w którym dopuszczono się naruszenia przepisów
ustawy” (art. 76 ust. 1 uokk)
- „Nie wszczyna się postępowania w sprawie stosowania praktyk
ograniczających konkurencję, jeżeli od końca roku, w którym
zaprzestano ich stosowania, upłynął rok” (art. 93 uokk)
Zakres zakazu zmów przetargowych w prawie
konkurencji (przepisy i praktyka
ich stosowania)
Co to są zmowy przetargowe
1. Zmowy przetargowe to szczególna kategoria zakazanych
porozumień ograniczających konkurencję, tj.:
„porozumień, których celem lub skutkiem jest
wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie
w inny sposób konkurencji na rynku właściwym…”
(art. 6 ust. 1 u.o.k.k.)
2.
W świetle przepisów prawa antymonopolowego
(art. 6 ust. 1 pkt 7 u.o.k.k.) zmowy przetargowe to:
(i) uzgodnienia
(ii) między:
- przedsiębiorcami przystępującymi
do przetargu
- lub między tymi przedsiębiorcami
i przedsiębiorcą będącym organizatorem
przetargu
(iii) dotyczące warunków składanych ofert,
w szczególności zakresu prac lub ceny”
3.
Zmowa przetargowa to jeden z najcięższych przejawów
zakazanych porozumień:
•
w świetle orzecznictwa antymonopolowego
[np. wyrok SN z 14.01.2009, III SK 26/08]
•
w świetle przepisów prawa antymonopolowego;
zakaz porozumień (art. 6 uokk) dotyczy zmów
przetargowych niezależnie od wysokości udziału
rynkowego uczestników zmowy (art. 7 ust. 2 uokk)
4.
Co na gruncie prawa antymonopolowego stanowi
zakazaną zmowę przetargową:
–
jakich podmiotów dotyczy zakaz zmów
przetargowych?
–
jakie działania mogą stanowić „porozumienie”?
–
kiedy uzgodnienia są zakazane (kiedy mogą
ograniczać konkurencję)?
5.
Jakich podmiotów dotyczy zakaz zmów
przetargowych?
–
na podstawie przepisów prawa antymonopolowego
zakazane są porozumienia między przedsiębiorcami
–
zastosowanie zakazu wymaga wykazania stosowania
praktyki przez przedsiębiorców
–
…i choć zawsze wiąże się ona z konkretnymi
działaniami konkretnych osób fizycznych (np.
członków zarządu, kierowników, handlowców etc.),
to nie jest konieczne przypisanie praktyki tym
osobom oraz wykazanie ich winy
–
w prawie antymonopolowym stosowana jest
szeroka definicja przedsiębiorcy obejmująca
podmioty faktycznie uczestniczące w obrocie
gospodarczym i mogące (negatywnie)
oddziaływać na rynek:
> przedsiębiorcy w rozumieniu usdg
> podmioty świadczące / organizujące usługi
o charakterze użyteczności publicznej
> os. fizyczne wykonujące wolne zawody
> związki przedsiębiorców
–
szeroka definicja przedsiębiorcy istotna w sprawach
zmów między uczestnikiem postępowania
o zamówienie publiczne a jego organizatorem.
Za przedsiębiorcę uznawane są np.:
> jednostki samorządu terytorialnego, gdy świadczą usługi
użyteczności publicznej lub gdy je organizują (wyrok SN
z 20.11.2008 r., III SK 12/08, Glosa 2009/3/102
> NFZ (decyzja z 10.07.2009 r. nr RWA-9/2009;
wyrok SA z 23.05.2012 r., VI ACa 1142/11, niepubl.)
> Skarb Państwa - Lasy Państwowe (wyrok SN z
5.11.2008 r., III SK 5/08, OSNP 2010/11-12/152).
•
zakaz porozumień ograniczających konkurencję
dotyczy tylko porozumień między przedsiębiorcami
niezależnymi
- prawo antymonopolowe nie ingeruje w stosunki
wewnątrzorganizacyjne przedsiębiorstwa
- zakazy praktyk ograniczających konkurencję służą ochronie
przed działaniami podejmowanymi przez przedsiębiorstwo
„na zewnątrz”, nie dotyczą natomiast decyzji dotyczących
wewnętrznej organizacji zadań w ramach grupy kapitałowej
(wyrok TS z 31.10.1974 r. w sprawie 15/74 Centrafarm,
pkt 20; wyrok TS z 4.05.1988 r. w sprawie 30/87 Corinne
Bodson, pkt 19-21; wyrok SPI z 16.12.1999 r. w sprawie
T-198/98 Micro Leader Business, pkt 38)
6.
Jakie działania mogą stanowić „porozumienie”?
a. szeroki zakres przedmiotowy zakazu porozumień:
pojęcie porozumienia obejmuje wszelkiego rodzaju
relacje między przedsiębiorcami będące wyrazem
wspólnych zamierzeń odnośnie do podejmowanych
zachowań rynkowych
„Definicja przyjęta przez ustawodawcę odbiega od
cywilistycznego rozumienia pojęcia porozumienia
w tym sensie, że została zakreślona szeroko pozwalając
przyjąć za porozumienia uzgodnienia, a zatem wszelkie
formy skoordynowanych działań, które zmierzają do
naruszenia konkurencji” (wyr. SA w W-wie, sygn. VI Aca
809/10)
6.
Działania mogące stanowić porozumienie [cd.]
b. rodzaje porozumień:
 umowy pomiędzy przedsiębiorcami,
pomiędzy związkami przedsiębiorców
oraz pomiędzy przedsiębiorcami i ich związkami
 uzgodnienia dokonane w jakiejkolwiek formie przez
przedsiębiorców lub ich związki
 uchwała lub inny akt związku przedsiębiorców
lub jego organów statutowych
6.
Działania mogące stanowić porozumienie [cd.]
c. przykładowe formy zawarcia porozumienia:
 pisemna umowa (np. producenta z dystrybutorem
określająca warunki udziału w sieci dystrybucji)
 umowa dżentelmeńska (gentlemen’s agreement),
którą strony w praktyce traktują jako wiążącą
 korespondencyjne (e-mail) uzgodnienie przez
prezesów konkurencyjnych spółek podwyżki cen
 przesyłanie sobie przez konkurentów informacji
o planowanych warunkach ofert przetargowych,
uzgodnione na jedynym spotkaniu przedstawicieli
tych przedsiębiorców
 kodeks etyki zawodowej samorządu zawodowego
7.
Kiedy uzgodnienia są zakazane (kiedy mogą ograniczać
konkurencję)?
a. rodzaje zmów przetargowych [1]:
> mające wymiar horyzontalny [zawarte pomiędzy
przedsiębiorcami - uczestnikami przetargu]
> mające wymiar wertykalny [zawarte pomiędzy
uczestnikiem przetargu i jego organizatorem]
(UWAGA: w porównaniu z art. 305 kk ograniczone
zastosowanie zakazu zmów o wymiarze wertykalnym –
dotyczy tylko spraw, w których organizator ma status
przedsiębiorcy)
b. rodzaje zmów przetargowych [2]:
> uzgodnienia w przetargach organizowanych
w trybie przepisów o zamówieniach publicznych
> uzgodnienia w przetargach niepublicznych
Mechanizmy zawierania zmów
przetargowych
Mechanizmy zmów przetargowych
1. Zmowy pionowe (wertykalne):
•
•
•
•
przedmiotem uzgodnienia jest faworyzowanie,
przyznanie szczególnie korzystnych warunków jednemu,
lub grupie uczestników przetargu;
może polegać np. na wcześniejszym ujawnieniu treści
SIWZ, lub tworzeniu SIWZ „pod” konkretnego
wykonawcę;
najczęściej występuje element korupcyjny, ale jego
wystąpienie nie jest konieczne do stwierdzenia
naruszenia prawa antymonopolowego;
jeśli zamawiający posiada pozycję dominującą na rynku
i nie ma dowodów na dokonywanie uzgodnień między
zamawiającym a wykonawcą/wykonawcami, jego
działanie można uznać za nadużycie pozycji
dominującej.
(por. decyzja Prezesa UOKiK nr RWA-9/2009)
2.
Zmowy poziome (horyzontalne):
Aby uznać zachowanie wykonawców za
zakazaną zmowę przetargową „przedsiębiorcy
nie muszą ustalać wszystkich warunków udziału
w przetargu. Wystarczy fakt porozumienia się
w przedmiocie jednego z elementów
postępowania np. ceny lub tego,
iż jeden z potencjalnych oferentów,
który z reguły występował w przetargach
wycofa się”.
(wyrok SA w W-wie z dnia 13 października 2009 r., VI ACa 6/09)
2.1. Oferty kurtuazyjne, podkładowe,
komplementarne, (ang. cover bidding,
complementary bidding):
•
•
•
•
przedmiot uzgodnienia dotyczy tego, że potencjalny
konkurent złoży ofertę, która będzie celowo mniej korzystna
dla zamawiającego od oferty wytypowanej na zwycięską;
oferta ta ma za zadanie uwiarygodnienie konkurencyjności
przetargu, czy wywołanie wrażenia, że cena z oferty
wspieranej jest względnie korzystna;
oferta kurtuazyjna często zawiera warunki, które nie mogą
zostać zaakceptowane przez zamawiającego, lub zawiera
błędy formalne, lub też jest niekompletna;
oferta ta często przewyższa szacunkową wartość zamówienia.
(por. decyzja Prezesa UOKiK nr RWR-12/2003, decyzja KE, Escalators
and elevators, C-38.823)
Przykład - decyzja Prezesa UOKiK nr RWR-12/2003:
•
•
•
•
uzgodnienie parametrów składanych ofert przez dwie
wrocławskie spółki biorące udział w przetargu na prowadzenie
zorganizowanej kontroli biletowej w pojazdach komunikacji
zbiorowej na terenie Wrocławia;
w przetargu dopuszczono możliwość składania ofert
częściowych na każdy z trzech, wyodrębnionych przez
zamawiającego obszarów kontroli biletowej;
w obszarze I i III najkorzystniejsze oferty złożyła spółka A,
a w obszarze II – spółka B. Każda ze zwycięskich ofert uzyskała
dokładnie po 10 punktów, a zaproponowane przez spółki
odpowiednio w „przegrywających” i „wygrywających”
obszarach ceny i wartości poszczególnych współczynników były
dokładnie takie same;
strony porozumienia w „przegrywających” obszarach złożyły
oferty podkładowe, tak by mogły podzielić się zamówieniem
w proporcji 2/3 dla spółki A i 1/3 dla Spółki B.
2.2 Ograniczanie ofert (ang. bid suppression):
•
•
•
•
uzgodnienie co do nie uczestniczenia w określonym
przetargu;
uzgodnienie co do niespełnienia warunków udziału
w przetargu, co skutkować ma wykluczeniem
wykonawcy;
uzgodnienie co do złożenia oferty podlegającej
odrzuceniu;
uzgodnienie co do wycofania już złożonej oferty.
(por. decyzja Prezesa UOKiK nr RPZ-20/2005,
wyrok SN z dnia 14 stycznia 2009 r., III SK 26/08)
Przykład - decyzja Prezesa UOKiK nr RPZ-20/2005:
•
•
•
•
uzgodnienia cenowych warunków składanych ofert oraz
uzgodnienia zachowań podejmowanych w toku przetargu przez
dwóch przedsiębiorców, którzy ubiegali się o udzielenie
zamówienia na czyszczenie ulic w rejonie Poznania – Wilda;
oferenci nie dołączyli do składanej dokumentacji wymaganych
prawem oświadczeń;
wezwany przez organizatora przetargu do uzupełnienia tych
braków wykonawca składający najkorzystniejszą ofertę nie
dostarczył przedmiotowego oświadczenia;
doprowadziło to do wyboru przez zamawiającego oferty
drugiej w kolejności, która była o 75% wyższa od oferty
najkorzystniejszej.
2.3. Rotacja ofert (ang. bid rotation):
•
systemowe ustalenia co do dwóch lub więcej
przetargów, w których oferta danego wykonawcy
będzie zwycięska - uczestnicy zmowy umawiają się
przykładowo, że będą wygrywać przetargi na zmianę,
często według określonego schematu.
2.4. Podział rynku (ang. market allocation):
•
systemowe ustalenia, iż dani wykonawcy nie będą
składać najkorzystniejszych ofert, lub uczestniczyć
w przetargach organizowanych przez określonych
zamawiających (podział podmiotowy), lub
organizowanych w obrębie określonych obszarów
geograficznych (podział geograficzny),
albo w przetargach dotyczących określonego
przedmiotu zamówienia (podział przedmiotowy).
(por. wyrok SOKiK z dnia 17.04.2008 r., XVII AmA 117/05;
decyzja KE, Pre-Insulated Pipes, C-35.691; decyzja KE
Escalators and elevators, C-38.823; decyzja KE,
Gas Insulated Switchgear, C-38.899)
Przykład - decyzja KE Gas Insulated Switchgear (GIS),
C-38.899:
•
•
•
•
•
10 przedsiębiorców - japońscy i europejscy dostawcy
rozdzielnic z izolacją gazową koordynowali przyznawanie
projektów na całym świecie, z wyjątkiem USA i Kanady;
kartel miał złożoną strukturę: po pierwsze, istniało
porozumienie, zgodnie z którym japońscy przedsiębiorcy nie
będą prowadzić sprzedaży w Europie, a europejscy
przedsiębiorcy nie będą sprzedawać na terytorium Japonii;
po drugie, projekty poza terytorium określonych krajów
europejskich i Japonii były dzielone na podstawie globalnych
kontyngentów;
po trzecie, w oparciu o porozumienie europejskie
przedsiębiorcy europejscy omawiali między sobą projekty
dotyczące krajów europejskich;
po czwarte, pewne kraje europejskie zostały określone jako
"kraje macierzyste” - te kraje pozostawiono przedsiębiorcom
macierzystym.
2.5. Antykonkurencyjne konsorcja
•
przedsiębiorcy, którzy mogliby skutecznie uczestniczyć
w przetargu jako samodzielni wykonawcy uzgadniają
utworzenie antykonkurencyjnego konsorcjum.
(por. decyzja Prezesa UOKiK nr RLU-38/2012)
3.
Zmowa przetargowa obok innych naruszeń
w kartelu, takich jak:
•
•
podział rynków;
ustalanie cen.
(por. decyzja KE Pre-Insulated Pipes, C-35.691; decyzja KE
Escalators and elevators, C-38.823; decyzja KE, Gas Insulated
Switchgear, C-38.899)
Przykład: decyzja KE Escalators and elevators,
C-38.823:
•
•
•
•
•
przedsiębiorcy z grup KONE, Otis, Schindler, ThyssenKrupp
dopuścili się osobnych, lecz powiązanych ze sobą, pojedynczych,
ciągłych naruszeń dotyczących wind i schodów ruchomych
na terytorium Belgii, Luksemburga, Niderlandów i Niemiec ;
porozumienia o podziale rynku;
porozumienia dotyczące podziału przetargów publicznych
i prywatnych, jak również innych kontraktów,
porozumienia dotyczące podziału projektów sprzedaży i instalacji
nowych wind i/lub schodów ruchomych, zgodnie z zasadą
respektowania istniejących już kontaktów z klientami;
porozumienia dotyczące niekonkurowania ze sobą w zakresie
kontraktów na modernizację oraz konserwację już działających,
albo nowych wind i schodów ruchomych oraz sposobu ubiegania
się o tego typu kontrakty.
4.
Metody wynagradzania - podziału zysków
ze zmowy (ang. sharing the spoils):
•
•
•
•
•
•
wypłata gotówki (ang. cash payments);
podwykonawstwo (ang. subcontract);
dodatkowe umowy (ang. side contract);
rotacja ofert (ang. bid rotation);
alokacja rynków (ang. market allocation);
konsorcja.
Sposoby wykrywania zmów
przetargowych
Standard dowodu
Standard dowodu
„Ustalenia w zakresie zmów
przetargowych mogą być bardzo trudne
do wykrycia gdyż zwykle zawiera
się je w tajemnicy.”
(Wytyczne OECD dotyczące zwalczania zmów przetargowych, 2009)
„Wykazanie istnienia zmowy przetargowej
jest niezwykle trudne dowodowo.”
(wyrok SOKiK z dnia 17 kwietnia 2008 r., XVII AmA 117/05)
Standard dowodu
•
•
Podstawowe przyczyny trudności dowodowych:
uzgodnienia mają charakter tajny, konspiracyjny,
a używane przez zmawiających się metody bywają mocno
zaawansowane, wysublimowane, co znacząco utrudnia
uzyskanie bezpośrednich dowodów naruszenia;
praktycznie wszystkie osoby zaangażowane w zmowę
na ogół będą zainteresowane jej ukryciem – z uwagi
na zagrożenie odpowiedzialnością karną (art. 305 kodeksu
karnego).
Standard dowodu
Stąd, Sądy dopuszczają opieranie się na dowodach
pośrednich.
WARUNEK: całokształt ustalonych w sprawie faktów nie
może się dać się wyjaśnić inaczej, aniżeli zawarciem
porozumienia ograniczającego konkurencję.
(wyrok SA w W-wie z dnia 13 października 2009r., VI ACa 6/09)
Fakt zawarcia zmowy jest oceniany po „rezultatach,
przesłankach i całokształcie okoliczności sprawy”.
(wyrok SOKiK z dnia 17 kwietnia 2008r., XVII AmA 117/05)
Standard dowodu
Ponadto, dowiedzenie zawarcia zmowy przetargowej
na gruncie prawa antymonopolowego nie wymaga:

wykazania zaistnienia skutków porozumienia – już
samo zawarcie zmowy przetargowej narusza prawo,
gdyż zmowy takie są antykonkurencyjne
ze względu na sam swój cel;

wykazania szkody zamawiającego – samo zawarcie
porozumienia jest zakazane;

wykazania winy konkretnych osób fizycznych,
które dopuszczają do zawarcia porozumienia przez
przedsiębiorcę.
Okoliczności i dowody
pośrednie zmowy
I. Cechy składanych ofert
1. Czynniki dotyczące treści składanych ofert
uprawdopodabniające zawarcie zmowy przetargowej:
•
identyczne oferty;
•
jednakowe niektóre parametry w ofertach,
np. ceny na niektóre produkty i usługi (RKT-22/2007);
•
jednakowy sposób kalkulacji przyjęty w ofertach
(RKT-22/2007);
•
nieuzasadnione parametry, przykładowo podobne koszty
transportu określają lokalni wykonawcy
i wykonawcy spoza określonego rejonu;
•
odwoływanie się w ofertach do treści ofert innych
uczestników;
•
takie same fragmenty ofert lub pism (RKT-22/2007,
RLU-21/2005);
1. Czynniki dotyczące treści składanych ofert
uprawdopodabniające zawarcie zmowy przetargowej, c.d.:
•
ceny niektórych wykonawców znacznie, i często o tę
samą wartość, różnią się od ceny wygrywającego
przetarg;
•
mało szczegółowe „pozorne” dokumenty przetargowe
złożone przez określonych wykonawców i wyraźnie
bardziej dokładna oferta wykonawcy typowanego
przez zmawiających się jako wygrywającego przetarg;
•
niekolidujące oferty dotyczące określonych części
zamówienia (RLU-21/2008);
•
tam, gdzie w przetargu bierze udział przedsiębiorca
spoza grupy zmawiających się, porównanie jego oferty
z innymi ofertami ujawnia ich anomalie, zbieżności, czy
błędy.
2. Czynniki dotyczące formy składanych ofert
•
ten sam charakter pisma w ofertach lub pismach;
•
jednakowe błędy obliczeniowe, ortograficzne,
gramatyczne lub stylistyczne;
•
ten sam numer telefonu, faksu nadawcy, lub adres
do korespondencji;
•
jednakowy wygląd graficzny ofert lub pism;
•
jednakowe formularze, blankiety, materiały
piśmiennicze;
•
jednakowy stempel pocztowy ofert składanych
przez wykonawców mających oddalone siedziby;
•
liczne, podobne poprawki (np. wprowadzane odręcznie).
II. Cechy przedsiębiorców
Czynniki dotyczące przedsiębiorców zwiększające
prawdopodobieństwo zawierania zmów:
•
powiązania gospodarcze (RPZ-20/2005, RPZ-28/2005);
•
powiązania kapitałowe;
•
powiązania organizacyjne, takie jak prowadzenie
odrębnych działalności pod tym samym adresem,
korzystanie z jednej skrzynki elektronicznej, strony
internetowej, czy numeru telefonu;
•
członkostwo w organizacjach branżowych;
•
częste umowy, przykładowo o podwykonawstwo
(RKT-22/2007);
•
powiązania towarzyskie.
III. Zachowania przedsiębiorców
1. Typowe zachowania przedsiębiorców przed złożeniem
ofert, w trakcie przetargu i po ogłoszeniu wyników
•
jednoczesne stawienie się w siedzibie zamawiającego
i pobranie dokumentacji przetargowej przez kilku
wykonawców (RLU-21/2005);
•
jeden wykonawca pobiera dokumentację przetargową
również dla konkurentów;
•
złożenie wszystkich ofert przez jednego wykonawcę;
•
złożenie ofert jednocześnie (RLU-21/2005);
•
zbliżony czas złożenia ofert;
•
przybycie do zamawiającego z kilkoma ofertami
i ostatecznie złożenie jednej z nich;
•
z informacji pochodzących od przedsiębiorców wynika,
iż zawarli oni niedozwolone porozumienie;
•
zachowanie wskazujące na znajomość ofert
konkurentów;
•
zachowanie wskazujące na pewność co do przyszłego
wyniku przetargu (brak zainteresowania wynikiem
ze względu na symbolicznie składaną ofertę,
lub traktowanie przetargu jako już wygranego);
•
stawianie się na otwarciu ofert tylko jednego
z uczestników porozumienia, który następnie informuje
pozostałych o przebiegu czynności;
•
sporządzenie najkorzystniejszej oferty z błędami,
czy brakami i ich nieusunięcie lub nieuzupełnienie
dokumentacji pomimo wezwania, tak aby musiała
zostać wybrana oferta następna w kolejności (mniej
korzystna) (RPZ-20/2005, RKT-22/2007);
•
nieoczekiwana rezygnacja z uczestnictwa w przetargu,
zwłaszcza wykonawcy, któremu następnie proponowane
jest przez wygrywającego podwykonawstwo
(RPZ-20/2005);
•
wykonawca składający zwycięską ofertę zawiera umowę
podwykonawstwa z wykonawcą, który nie złożył
najkorzystniejszej oferty lub też wycofał swoją ofertę.
2. Typowe zachowania przedsiębiorców mogące
wskazywać na zmowę rozpoznawane metodą
porównawczą, tj. oceniane na tle innych przetargów:
•
•
•
udział w przetargach bądź składanie najkorzystniejszej
oferty stale przez tych samych wykonawców w danych
regionach geograficznych lub w przetargach
organizowanych przez danych zamawiających;
nieskładanie nigdy najkorzystniejszych ofert przez
określonych wykonawców, mimo że regularnie
uczestniczą w przetargach;
inne zależności, schematy, wzory w składaniu
najkorzystniejszej oferty w grupie określonych
wykonawców;
.
2. Typowe zachowania przedsiębiorców mogące
wskazywać na zmowę rozpoznawane metodą
porównawczą, tj. oceniane na tle innych przetargów, c.d.:
•
•
•
niezłożenie ofert przez „stałych wykonawców”
w przetargach, po których „logicznie” spodziewano się,
iż będą uczestnikami przetargu;
oferty cenowe określonych wykonawców w danym
przetargu są znacznie mniej korzystne niż ich oferty
w innym, podobnym przetargu, lub ich oferty
cennikowe;
złożenie przez danego wykonawcę oferty znacznie
korzystniejszej cenowo w stosunku do wcześniejszych
jego ofert, po złożeniu oferty przez nowego
wykonawcę, nieuczestniczącego, lub rzadko
uczestniczącego we wcześniejszych przetargach.
.
Skuteczne, systemowe zwalczanie zmów przetargowych
nie jest możliwe bez informacji od podmiotów mających
bezpośrednią wiedzę o przetargu (zamawiający, podmioty
nadzorujące etc.)
i/ unikalna wiedza o rynku;
ii/ wiedza historyczna o zachowaniach oferentów i innych
uczestników rynku;
ii/ dostęp do dokumentacji przetargowej;
iii/ wiedza fachowa pozwalająca interpretować dokumenty
przedsiębiorców.
Dla skutecznego zwalczania zmów przetargowych pomocne
jest przekazywanie informacji budzących podejrzenie
DOK lub delegaturom terenowym UOKiK
(i innym właściwym służbom).
Daje to UOKiK możliwość oceny symptomów zmowy
i podjęcia odpowiednich kroków formalnych.
Dane i informacje istotne dla oceny sprawy przez
Prezesa UOKiK [1]
- każdy może zgłosić Prezesowi UOKiK na piśmie
zawiadomienie dotyczące podejrzenia stosowania praktyk
ograniczających konkurencję wraz z uzasadnieniem
(art. 86 ust. 1 uokk);
- zawiadamiający nie musi przedstawić dowodów zmowy
(ich zebranie jest rolą prowadzącego postępowanie w
sprawie);
- by ocena sprawy była możliwa przekazane informacje
nie mogą jednak być zdawkowe;
Dane i informacje istotne dla oceny sprawy przez
Prezesa UOKiK [2]
Ocena sprawy w UOKiK jest możliwą, jeśli zawiadamiający:
- wskaże przedsiębiorców, którym jest zarzucana zmowa;
- zidentyfikuje przetarg (przetargi), których sprawa dotyczy;
- opisze stan faktyczny, na podstawie którego domniemywa
istnienie zmowy;
- przekaże dokumenty, które uważa za dowody zmowy
(art. 86 ust. 2 i 3 uokk).
UWAGA! Każdy, kto podejrzewa zmowę powinien
przedsięwziąć środki ostrożności, tj.:
•
nieprzedstawiać wątpliwości uczestnikom
przetargu, lub uczestnikom przetargu
i organizatorowi przetargu, w stosunku do których
istnieje podejrzenie zmowy;
•
zachować wszelkie, nawet mniej znaczące
informacje, które mogą stanowić ww. pośrednie
dowody zmowy;
•
już na wczesnym etapie podejrzenia zmowy podjąć
kontakt z DOK lub delegaturą terenową Urzędu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów;
•
ograniczyć krąg osób wiedzących o podejrzeniu
zmowy i przedsięwziętych krokach.
Wzór zawiadomienia o podejrzeniu zmowy przetargowej
dostępny jest na stronach Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów:
Dziękuję za uwagę!
Irena Gajewska-Leite
[email protected]
www.uokik.gov.pl

Ochrona konkurencji przez Prezesa UOKiK ze szczególnym

Transkrypt

Podobne dokumenty

Ochrona konkurencji przez Prezesa UOKiK, ze szczególnym

Oferta pracy nr: 6223 - WAKAT, lepsza

Wiadomości | MIMUW

Specjalista ds. ofertowania

zmowy przetargowe

prezentacja - Urząd Zamówień Publicznych

Dostawa, transport i montaż instalacji do sygnalizacji pionowej oraz

Realizacja studium nt. możliwości zatrudnienia osób objętych

PLAN DZIAŁANIA NA ROK 2016 WERSJA PLANU DZIAŁANIA1