Ładunkoznawstwo
Transkrypt
Ładunkoznawstwo
Ładunkoznawstwo Wykład I Towaroznawstwo a ładunkoznawstwo Towaroznawstwo istota i zakres • Towaroznawstwo – jest rozległą dziedziną wiedz której przedmiotem poznania jest towar. Przedmiotem Towaroznawstwa jest poznanie w wyniku kompletnych badań prawidłowości rządzących jakością towarów. • Towaroznawstwo – to nauka zajmująca się badaniem i oceną właściwości użytkowych towarów oraz czynników wpływających na jakość. • Towaroznawstwo – to nauka o właściwościach towarów, metody ich badania i oceny, czynnikach, zjawiskach i procesach rzutujących na jakość i wartość użytkową, o właściwym ukształtowaniu jakości wyrobów w sferach: przedprodukcyjnej, produkcyjnej i poprodukcyjnej. Towar – dobro – produkt – wyrób – artykuł • Towary – realnie istniejące dobra ruchome posiadające wartość wymienną, a więc cenę, które z tego powodu są lub mogły być przedmiotem handlu • Towar – to produkt pracy ludzkiej przeznaczony do sprzedaży, dzięki swym właściwościom jest użyteczny gdyż zaspokaja potrzeby materialne i niematerialne człowieka. Towar musi mieć odpowiednią postać handlową i cenę; posiada wartość rynkową i użytkową. Zakres towaroznawstwa obejmuje przede wszystkim : • wiedzę o grupach towarowych i o poszczególnych towarach • wiedzę na temat kształtowania i oceny jakości • wiedzę z zakresu logistyki i ochrony jakości • stosowanie i doskonalenie metod badań znajomość zagadnień ogólnych Towaroznastwo obejmuje następujące dziedziny: • Nauki przyrodniczo – techniczne (chemia, fizyka, mikrobiologia, technologia, materiałoznawstwo, nauki rolne i leśne ekologia) • Nauki prawne • Psychologia • Nauki ekonomiczne (ekonomia, ekonomika jakości, marketing, nauka organizacji i zarządzania, SKJ (statystyczna kontrola jakości), kwalitologia, logistyka) Cechy określające jakość towaru: • Cechy techniczne • Cechy użytkowe • Cechy estetyczne • Cechy ekonomiczne JAKOŚĆ - rodzaje • Jakość projektu • Jakość wykonania • Jakość eksploatacji Cechy towarów • Cechy ergonomiczne • Cechy ekologiczne • Cechy logistyczne Towaroznawstwo żywności KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI 1) produkty zbożowe, 2) mleko i przetwory mleczne, 3) jaja, 4) mięso i ryby, 5) masło i śmietana, 6) tłuszcze różne, 7) ziemniaki, 8) warzywa i owoce zawierające duże ilości witaminy C, KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI - przygotowane do obróbki, - przygotowane do obróbki kulinarnej, - przygotowane do obróbki cieplnej, - przygotowane do podgrzewania, -gotowe do spożycia, -gotowe do podania na stół. KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI - konserwy pasteryzowane i sterylizowane, - produkty suszone met. tradycyjnymi, produkty typu instant i liofilizowane, - produkty mrożone, - produkty wychłodzone (surowe i po obróbce ciepl.) - produkty chłodzone, pakowane próżniowo, - produkty chłodzone, pakowane w atm. modyfikow) Ładunek jako przedmiot przewozu Proces transportowy Proces transportowy Ciąg kolejno następujących czynności, stanowiących pewną całość, w wyniku których towar zostanie dostarczony odbiorcy w jak najsprawniejszy sposób Proces transportowy • czynności spedycyjne • czynności przemieszczania (przewóz, przeładunek, składowanie przejściowe) • czynności dodatkowe (np. magazynowanie długookresowe) Uczestnicy rynku • • • • • • • Przewoźnicy Firmy składowe Firmy przeładunkowe Firmy kontrolne Spedytorzy Brokerzy, maklerzy Agencje celne Transport jako element łańcucha logistycznego Istota Procesu Transportowego w Logistyce - pojęcie, klasyfikacja i znaczenie procesów transportu w systemie logistycznym Logistyka • Zajmuje się działaniami, uwzględnianymi z racjonalnym zaspokojeniem popytu poprzez doprowadzanie ze”źródła” strumieni materii, informacji, paliw i energii, ludzi, wody, usług do „ujść” tzn. do miejsc przeznaczenia, we właściwym czasie, w odpowiedniej ilości i właściwym stanie. System logistyczny OTOCZENIE SYSTEMU Wejście SYSTEM Zadania Proces1 Wyjście Produkt Proces 2 Zasoby Usługa Koszty pochodne • obniżania jakości ładunków lub występowania ubytków spowodowanych w trakcie przewozu, prac ładunkowych (za-, prze- lub wyładunkowych) bądź też składowania, • zamrożenia środków obrotowych w czasie transportu; • dodatkowych kosztów obrotu, wynikających z wyboru określonej gałęzi transportu lub sposobu przewozu; • obniżenia ilości i jakości produkowanych wyrobów wskutek niedostarczenia w wyznaczonym czasie przewożonych materiałów do produkcji. Transport może się przyczynić do powstania określonych korzyści poprzez: • Poprawę terminowości, czego efektem jest zmniejszenie rezerw towarowych • Zwiększenie częstotliwości dostaw przy jednoczesnym zmniejszeniu jednorazowych wielkości dostaw, co pozwala na obniżenie wielkości zapasów, zmniejszenie zamrożenia środków obrotowych i zapotrzebowania na powierzchnię magazynową • Zwiększenie wielkości jednorazowej dostawy i zmniejszenie częstotliwości dostaw, w rezultacie czego ulegają obniżeniu koszty dostawy • Zmniejszenie uszkodzeń transportowych i reklamacji jakościowych • Zwiększenie szybkości dostaw, co pozwala na utrzymanie wartości użytkowej towaru łatwo psującego się oraz zmniejszenie środków obrotowych w fazie ruchu Charakterystyka podstawowych gałęzi transportu: 1. Transport samochodowy. 2. Transport kolejowy. 3. Transport morski. 4. Transport rurociągowy. 5. Żegluga śródlądowa. 6. Transport lotniczy. Wybór opakowania transportowego - czynniki • • • • trasy, region, klimat; gałęzi transportu; ilości przeładunków; tego czy będzie składowany i w jakim magazynie - otwartym czy zamkniętym; • niebezpieczeństwa kradzieży Organizacja procesu transportowego Jakość usługi transportowej Koszty procesu transportowego Czas, terminowość Bezpieczeństwo ładunku Oddziaływanie otoczenia Właściwości ładunków Uszkodzenia Technologia transportowa Opakowania i zabezpieczenie Informacje – organizacja procesu transportowego Właściwości ładunków Wymagania użytkowników Uwarunkowania zewnętrzne ORGANIZACJA PROCESU TRANSPORTOWEGO Organizacja procesu transportowego • Dobór opakowań • Sposób ułożenia w środkach transportowych • Zastosowanie odpowiedniego taboru • Właściwe warunki przewozu Szkody w ładunkach • • • • Uszkodzenia Straty wartości Zmiana parametrów jakościowych Kradzieże Cechy i właściwości ładunków • Fizyczno – chemiczne - budowę fizyczną, konsystencję, gęstość, temperaturę topnienia, krzepnięcia, wrzenia, wytrzymałość na zginanie, ściskanie, zawartość poszczególnych składników • Mechaniczne - wytrzymałość, plastyczność, sprężystość, twardość Temperatury charakterystyczne • • • • • topnienia, krzepnięcia, mięknięcia, samozapłonu, zapłonu • palenia Podział ciał palnych – temperatura zapłonu • I grupa – o temperaturze zapłonu nie wyższej niż + 25° C – ciała łatwo palne, • II grupa – o temperaturze zapłonu zawartej w granicach pomiędzy + 25° C do 60° C – ciała średnio palne, • III grupa – o temperaturze powyżej 60° C – ciała trudno palne. Wrażliwość ładunków • • • • • czas trwania przewozu, oddziaływanie energii mechanicznej, oddziaływanie wilgoci, oddziaływanie temperatury i światła, wchłanianie obcych zapachów Ładunki wrażliwe na czas przewozu - przeciwdziałania • Dopływ świeżego powietrza • • • • • Utrzymywanie optymalnej temperatury Utrzymywanie optymalnej wilgotności Zwiększenie koncentracji dwutlenku węgla Przygotowanie środków transportu Przygotowanie ładunku – np. wstępne schłodzenie Ładunki wrażliwe na działanie energii mechanicznej • skład chemiczny ładunku, • budowa fizyczna, • obróbka technologiczna • sposób wykończenia i opakowania Narażenia - rodzaje • przyspieszenie ciągłe jednokierunkowe, • wibracje, • wstrząsy, • uderzenia, • swobodny spadek, • napór Narażenia - przyczyny • • • • Ruszanie, hamowanie, zmiana prędkości Praca silnika i układu napędowego Wykonywanie robót ładunkowych Przewóz ładunków odkrytymi środkami transportu Narażenia – gałęzie transportu • • • • Samochodowy Kolejowy Lotniczy Morski i śródlądowy Transport kolejowy • Największe obciążenia dynamiczne w transporcie kolejowym oddziałują na ładunki podczas rozrządu, tj. formowania składu pociągu Transport lotniczy • kołowanie, • • • • rozbieg przy starcie, lądowanie, dobieg po wylądowaniu wstrząsy spowodowane zaburzeniami aerodynamicznymi • drgania spowodowane niewyważeniem mas wirujących Transport śródlądowy i morski • spiętrzenia ładunków • drgania podłoża ładowni (działanie układu napędowego) • kołysanie statku – przechyły poprzeczne i wzdłużne oraz impulsy spowodowane uderzeniami fal Ładunki wrażliwe na działanie energii mechanicznej - przeciwdziałanie • odpowiednie ułożenie ładunków, • zabezpieczenie materiałami amortyzującymi • właściwe opakowanie • oznakowanie Zabezpieczenie przed skutkami wstrząsów • rozłożenie działania wstrząsów na większą powierzchnię, • zaabsorbowanie energii wstrząsu, • zlokalizowanie wstrząsu tak, aby oddziaływał na te części ładunku, które mogą wytrzymać. Ładunki wrażliwe na działanie wilgoci • Ładunki higroskopijne – wymiana wody z otoczeniem • Metale - korozja Ładunki wrażliwe na zmiany temperatury utrzymanie w czasie przewozu optymalnej temperatury • temperatura wewnętrzna ładunku, • temperatura otoczenia, • szybkość i sposób przeprowadzonych robót ładunkowych, • szybkość przebiegających procesów chemicznych, czy też biochemicznych w ładunkach. Optymalna temperatura • Zbyt wysoka – psucie • Zbyt niska – zamarzanie, wybuch Ładunki wrażliwe na oddziaływanie światła • produkty spożywcze • lekarstwa, • wyroby gumowe, • tkaniny Ładunki wrażliwe na oddziaływanie światła - przeciwdziałanie • • • całkowitego odizolowania ładunków od światła częściowego odizolowani malowanie opakowań farbami o dobrej wydajności odbicia energii