Ładunkoznawstwo

Ładunkoznawstwo
Wykład I
Towaroznawstwo a ładunkoznawstwo
Towaroznawstwo istota i zakres
• Towaroznawstwo – jest rozległą dziedziną wiedz której
przedmiotem poznania jest towar. Przedmiotem
Towaroznawstwa jest poznanie w wyniku kompletnych
badań prawidłowości rządzących jakością towarów.
• Towaroznawstwo – to nauka zajmująca się badaniem i
oceną właściwości użytkowych towarów oraz czynników
wpływających na jakość.
• Towaroznawstwo – to nauka o właściwościach
towarów, metody ich badania i oceny, czynnikach,
zjawiskach i procesach rzutujących na jakość i wartość
użytkową, o właściwym ukształtowaniu jakości wyrobów
w sferach: przedprodukcyjnej, produkcyjnej i
poprodukcyjnej.
Towar – dobro – produkt – wyrób
– artykuł
• Towary – realnie istniejące dobra ruchome
posiadające wartość wymienną, a więc cenę,
które z tego powodu są lub mogły być
przedmiotem handlu
• Towar – to produkt pracy ludzkiej przeznaczony
do sprzedaży, dzięki swym właściwościom jest
użyteczny gdyż zaspokaja potrzeby materialne i
niematerialne człowieka. Towar musi mieć
odpowiednią postać handlową i cenę; posiada
wartość rynkową i użytkową.
Zakres towaroznawstwa obejmuje
przede wszystkim :
• wiedzę o grupach towarowych i o
poszczególnych towarach
• wiedzę na temat kształtowania i oceny
jakości
• wiedzę z zakresu logistyki i ochrony
jakości
• stosowanie i doskonalenie metod badań
znajomość zagadnień ogólnych
Towaroznastwo obejmuje
następujące dziedziny:
• Nauki przyrodniczo – techniczne (chemia,
fizyka, mikrobiologia, technologia,
materiałoznawstwo, nauki rolne i leśne ekologia)
• Nauki prawne
• Psychologia
• Nauki ekonomiczne (ekonomia, ekonomika
jakości, marketing, nauka organizacji i
zarządzania, SKJ (statystyczna kontrola
jakości), kwalitologia, logistyka)
Cechy określające jakość towaru:
• Cechy techniczne
• Cechy użytkowe
• Cechy estetyczne
• Cechy ekonomiczne
JAKOŚĆ - rodzaje
• Jakość projektu
• Jakość wykonania
• Jakość eksploatacji
Cechy towarów
• Cechy ergonomiczne
• Cechy ekologiczne
• Cechy logistyczne
Towaroznawstwo żywności
KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI
KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI
1) produkty zbożowe,
2) mleko i przetwory mleczne,
3) jaja,
4) mięso i ryby,
5) masło i śmietana,
6) tłuszcze różne,
7) ziemniaki,
8) warzywa i owoce zawierające duże
ilości witaminy C,
KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI
- przygotowane do obróbki,
- przygotowane do obróbki kulinarnej,
- przygotowane do obróbki cieplnej,
- przygotowane do podgrzewania,
-gotowe do spożycia,
-gotowe do podania na stół.
KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI
- konserwy pasteryzowane i sterylizowane,
- produkty suszone met. tradycyjnymi, produkty
typu
instant i liofilizowane,
- produkty mrożone,
- produkty wychłodzone (surowe i po obróbce
ciepl.)
- produkty chłodzone, pakowane próżniowo,
- produkty chłodzone, pakowane w atm.
modyfikow)
Ładunek jako przedmiot
przewozu
Proces transportowy
Proces transportowy
Ciąg kolejno następujących
czynności,
stanowiących
pewną
całość,
w
wyniku
których
towar
zostanie
dostarczony odbiorcy w jak
najsprawniejszy sposób
Proces transportowy
• czynności spedycyjne
• czynności przemieszczania (przewóz,
przeładunek, składowanie przejściowe)
• czynności dodatkowe (np.
magazynowanie długookresowe)
Uczestnicy rynku
•
•
•
•
•
•
•
Przewoźnicy
Firmy składowe
Firmy przeładunkowe
Firmy kontrolne
Spedytorzy
Brokerzy, maklerzy
Agencje celne
Transport jako element łańcucha
logistycznego
Istota Procesu Transportowego w
Logistyce
- pojęcie, klasyfikacja i znaczenie
procesów transportu w systemie
logistycznym
Logistyka
• Zajmuje się działaniami, uwzględnianymi z
racjonalnym zaspokojeniem popytu
poprzez doprowadzanie ze”źródła”
strumieni materii, informacji, paliw i
energii, ludzi, wody, usług do „ujść” tzn. do
miejsc przeznaczenia, we właściwym
czasie, w odpowiedniej ilości i właściwym
stanie.
System logistyczny
OTOCZENIE SYSTEMU
Wejście
SYSTEM
Zadania
Proces1
Wyjście
Produkt
Proces 2
Zasoby
Usługa
Koszty pochodne
• obniżania jakości ładunków lub występowania
ubytków spowodowanych w trakcie przewozu, prac
ładunkowych (za-, prze- lub wyładunkowych) bądź też
składowania,
• zamrożenia środków obrotowych w czasie transportu;
• dodatkowych kosztów obrotu, wynikających z wyboru
określonej gałęzi transportu lub sposobu przewozu;
• obniżenia ilości i jakości produkowanych wyrobów
wskutek niedostarczenia w wyznaczonym czasie
przewożonych materiałów do produkcji.
Transport może się przyczynić do powstania
określonych korzyści poprzez:
• Poprawę terminowości, czego efektem jest zmniejszenie rezerw
towarowych
• Zwiększenie częstotliwości dostaw przy jednoczesnym zmniejszeniu
jednorazowych wielkości dostaw, co pozwala na obniżenie wielkości
zapasów, zmniejszenie zamrożenia środków obrotowych i
zapotrzebowania na powierzchnię magazynową
• Zwiększenie wielkości jednorazowej dostawy i zmniejszenie
częstotliwości dostaw, w rezultacie czego ulegają obniżeniu koszty
dostawy
• Zmniejszenie uszkodzeń transportowych i reklamacji jakościowych
• Zwiększenie szybkości dostaw, co pozwala na utrzymanie wartości
użytkowej towaru łatwo psującego się oraz zmniejszenie środków
obrotowych w fazie ruchu
Charakterystyka podstawowych gałęzi transportu:
1. Transport samochodowy.
2. Transport kolejowy.
3. Transport morski.
4. Transport rurociągowy.
5. Żegluga śródlądowa.
6. Transport lotniczy.
Wybór opakowania
transportowego - czynniki
•
•
•
•
trasy, region, klimat;
gałęzi transportu;
ilości przeładunków;
tego czy będzie składowany i w jakim
magazynie - otwartym czy zamkniętym;
• niebezpieczeństwa kradzieży
Organizacja procesu
transportowego
Jakość usługi
transportowej
Koszty procesu
transportowego
Czas,
terminowość
Bezpieczeństwo
ładunku
Oddziaływanie
otoczenia
Właściwości
ładunków
Uszkodzenia
Technologia
transportowa
Opakowania i
zabezpieczenie
Informacje – organizacja procesu
transportowego
Właściwości
ładunków
Wymagania
użytkowników
Uwarunkowania
zewnętrzne
ORGANIZACJA PROCESU
TRANSPORTOWEGO
Organizacja procesu
transportowego
• Dobór opakowań
• Sposób ułożenia w środkach
transportowych
• Zastosowanie odpowiedniego taboru
• Właściwe warunki przewozu
Szkody w ładunkach
•
•
•
•
Uszkodzenia
Straty wartości
Zmiana parametrów jakościowych
Kradzieże
Cechy i właściwości ładunków
• Fizyczno – chemiczne - budowę fizyczną,
konsystencję, gęstość, temperaturę topnienia, krzepnięcia,
wrzenia, wytrzymałość na zginanie, ściskanie, zawartość
poszczególnych składników
• Mechaniczne - wytrzymałość, plastyczność,
sprężystość, twardość
Temperatury charakterystyczne
•
•
•
•
•
topnienia,
krzepnięcia,
mięknięcia,
samozapłonu,
zapłonu
• palenia
Podział ciał palnych – temperatura
zapłonu
• I grupa – o temperaturze zapłonu nie
wyższej niż + 25° C – ciała łatwo palne,
• II grupa – o temperaturze zapłonu
zawartej w granicach pomiędzy + 25° C do
60° C – ciała średnio palne,
• III grupa – o temperaturze powyżej 60° C
– ciała trudno palne.
Wrażliwość ładunków
•
•
•
•
•
czas trwania przewozu,
oddziaływanie energii mechanicznej,
oddziaływanie wilgoci,
oddziaływanie temperatury i światła,
wchłanianie obcych zapachów
Ładunki wrażliwe na czas
przewozu - przeciwdziałania
• Dopływ świeżego powietrza
•
•
•
•
•
Utrzymywanie optymalnej temperatury
Utrzymywanie optymalnej wilgotności
Zwiększenie koncentracji dwutlenku węgla
Przygotowanie środków transportu
Przygotowanie ładunku – np. wstępne
schłodzenie
Ładunki wrażliwe na działanie
energii mechanicznej
• skład chemiczny ładunku,
• budowa fizyczna,
• obróbka technologiczna
• sposób wykończenia i opakowania
Narażenia - rodzaje
• przyspieszenie ciągłe jednokierunkowe,
• wibracje,
• wstrząsy,
• uderzenia,
• swobodny spadek,
• napór
Narażenia - przyczyny
•
•
•
•
Ruszanie, hamowanie, zmiana prędkości
Praca silnika i układu napędowego
Wykonywanie robót ładunkowych
Przewóz ładunków odkrytymi środkami
transportu
Narażenia – gałęzie transportu
•
•
•
•
Samochodowy
Kolejowy
Lotniczy
Morski i śródlądowy
Transport kolejowy
• Największe obciążenia dynamiczne w
transporcie kolejowym oddziałują na
ładunki podczas rozrządu, tj. formowania
składu pociągu
Transport lotniczy
• kołowanie,
•
•
•
•
rozbieg przy starcie,
lądowanie,
dobieg po wylądowaniu
wstrząsy spowodowane zaburzeniami
aerodynamicznymi
• drgania spowodowane niewyważeniem
mas wirujących
Transport śródlądowy i morski
• spiętrzenia ładunków
• drgania podłoża ładowni (działanie układu
napędowego)
• kołysanie statku – przechyły poprzeczne i
wzdłużne oraz impulsy spowodowane
uderzeniami fal
Ładunki wrażliwe na działanie energii
mechanicznej - przeciwdziałanie
• odpowiednie ułożenie ładunków,
• zabezpieczenie materiałami
amortyzującymi
• właściwe opakowanie
• oznakowanie
Zabezpieczenie przed skutkami
wstrząsów
• rozłożenie działania wstrząsów na
większą powierzchnię,
• zaabsorbowanie energii wstrząsu,
• zlokalizowanie wstrząsu tak, aby
oddziaływał na te części ładunku, które
mogą wytrzymać.
Ładunki wrażliwe na działanie wilgoci
• Ładunki higroskopijne – wymiana wody z
otoczeniem
• Metale - korozja
Ładunki wrażliwe na zmiany temperatury
utrzymanie w czasie przewozu optymalnej
temperatury
• temperatura wewnętrzna ładunku,
• temperatura otoczenia,
• szybkość i sposób przeprowadzonych
robót ładunkowych,
• szybkość przebiegających procesów
chemicznych, czy też biochemicznych w
ładunkach.
Optymalna temperatura
• Zbyt wysoka – psucie
• Zbyt niska – zamarzanie, wybuch
Ładunki wrażliwe na oddziaływanie
światła
• produkty spożywcze
• lekarstwa,
• wyroby gumowe,
• tkaniny
Ładunki wrażliwe na oddziaływanie
światła
- przeciwdziałanie
•
•
•
całkowitego odizolowania ładunków od
światła
częściowego odizolowani
malowanie opakowań farbami o dobrej
wydajności odbicia energii