Wewnątrzszkolne procedury postępowania w sytuacjach trudnych

WEWNĄTRZSZKOLNE PROCEDURY
POSTĘPOWANIA W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH
I TRUDNYCH
W GIMNAZJUM NR 3 IM. MISTRZÓW
OLIMPIJSKICH
WE WROCŁAWIU
1
Spis treści
I.
NAUCZYCIEL BĄDŹ PRACOWNIK SZKOŁY JEST ŚWIADKIEM
AGRESYWNEGO ZACHOWANIA UCZNIÓW. ........................................................................ 4
II.
PROCEDURA POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU WYSTĘPOWANIA
CYBERPRZEMOCY. ...................................................................................................................... 5
III.
PROCEDURA POSTĘPOWANIA, W PRZYPADKU GDY NAUCZYCIEL
PODEJRZEWA, ŻE UCZEŃ JEST SPRAWCĄ CZYNU KARALNEGO LUB
PRZESTĘPSTWA (NP. KRADZIEŻ, GROŹBY KARALNE, ZASTRASZANIE). ................ 6
IV.
PROCEDURA POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU, GDY NAUCZYCIEL
PODEJRZEWA, ŻE UCZEŃ JEST POD WPŁYWEM ALKOHOLU LUB INNEGO
ŚRODKA ODURZAJĄCEGO. ....................................................................................................... 7
V.
PROCEDURA POSTĘPOWANIE Z UCZNIEM W PRZYPADKU PODEJRZENIA
LUB ZŁAPANIA UCZNIA NA PALENIU PAPIEROSÓW ( W TYM
ELEKTRONICZNYCH ) NA TERENIE SZKOŁY. ..................................................................... 8
VI.
PROCEDURY POSTĘPOWANIA WOBEC UCZNIÓW GIMNAZJUM
NIESYSTEMATYCZNIE REALIZUJĄCYCH OBOWIĄZEK SZKOLNY. ............................ 10
VII.
PROCEDURA POSTĘPOWANIA WOBEC UCZNIA Z ZABURZENIAMI
PSYCHICZNYMI, KTÓRY ZACHOWUJE SIĘ AGRESYWNIE W STOSUNKU
DO
INNYCH LUB SIEBIE ................................................................................................................ 12
VIII. PROCEDURA POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU, GDY NAUCZYCIEL
STWIERDZA, ŻE UCZEŃ POSIADA NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE
LUB PRZEDMIOTY TYPU PETARDY, SCYZORYKI, ZAPAŁKI, ZAPALNICZKA, GAZ
ŁZAWIĄCY. ................................................................................................................................. 13
IX.
PROCEDURA POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU, GDY NAUCZYCIEL
PODEJRZEWA, ŻE UCZEŃ MA PRZY SOBIE SUBSTANCJĘ PRZYPOMINAJĄCĄ
NARKOTYK. ............................................................................................................................... 14
X.
PROCEDURA POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU UZYSKANIA PRZEZ
NAUCZYCIELA INFORMACJI, ŻE UCZEŃ ULEGA PROCESOWI DEMORALIZACJI
(UŻYWANIE ALKOHOLU, PROSTYTUCJA, KRADZIEŻE ITD.) ..................................... 15
2
XI.
ZASADY POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI W SYTUACJI ZAGROŻENIA
PRÓBĄ SAMOBÓJCZĄ, OKALECZENIEM. .......................................................................... 16
XII.
PROCEDURA POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU PODEJRZENIA, ŻE UCZEŃ
JEST OFIARĄ PRZEMOCY W RODZINIE............................................................................. 17
XIII.
ZAGROŻENIE BOMBOWE - OGŁOSZENIE ALARMU BOMBOWEGO. ............ 18
XIV.
ROZPYLENIE, ROZLANIE, ROZSYPANIE SUBSTANCJI SZKODLIWYCH. ..... 19
XV.
PROCEDURY POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI W SYTUACJI KRYZYSOWYCH
POZA PLACÓWKĄ WYPADEK, ZAGROŻENIA ZDROWIA I ŻYCIA. ............................. 20
XVI. ZASADY POSTĘPOWANIA W SYTUACJI ŻAŁOBY PO ŚMIERCI JEDNEGO
Z RODZICÓW UCZNIA. ............................................................................................................ 21
XVII. ZASADY POSTĘPOWANIA W SYTUACJI ŻAŁOBY PO ŚMIERCI UCZNIA ..... 21
3
I.
Nauczyciel bądź pracownik szkoły jest świadkiem
agresywnego zachowania uczniów.
1. Nauczyciel natychmiast stanowczo reaguje na zaistniałą sytuację, tzn.:

rozdziela uczniów i odizolowuje sprawcę od ofiary,

zgłasza fakt wychowawcy- tutorowi klasy i pedagogowi/psychologowi szkolnemu
oraz dyrektorowi,

jeśli
sytuacja
tego
wymaga,
zaprowadza
ucznia
do
pielęgniarki
szkolnej,
a w przypadku jej nieobecności udziela poszkodowanemu pierwszej pomocy/ wzywa
pogotowie.
2. Wychowawca- tutor lub pedagog/psycholog przeprowadza rozmowę z uczniem bądź
uczniami biorącymi udział w zdarzeniu w celu ustalenia przyczyn i okoliczności
zdarzenia.
3. Wychowawca- tutor bądź pedagog wzywa do szkoły lub powiadamia telefonicznie
rodziców uczniów (zarówno sprawcy, jak i ofiary) o incydencie.
4. Uczeń, który dopuścił się zachowania agresywnego, otrzymuje uwagę do dziennika.
5. Ze zdarzenia pedagog/wychowawca sporządza notatkę, którą podpisują uczeń
i rodzic. W przypadku poważnego naruszenia nietykalności osobistej dyrektor szkoły
powiadamia policję celem wyciągnięcia konsekwencji prawnych wobec agresora.
4
II.
Procedura postępowania w przypadku występowania
cyberprzemocy.
1. Nauczyciel przyjmuje informację, zapewniając dyskrecję zgłaszającemu poprzez
wysłuchanie go bez świadków. O zdarzeniu informuje pedagoga/psychologa
szkolnego, który bezzwłocznie przekazuje informację dyrektorowi szkoły.
2. Zdarzenie cyberprzemocy jest dokładnie badane przez pedagoga szkolnego:
m. in. poprzez rozmowy wyjaśniające ze wszystkimi uczestnikami zdarzenia.
3. Pedagog zawiadamia i wzywa do szkoły rodziców (opiekunów prawnych)
pokrzywdzonych i sprawców.
4. Jeśli rodzice/opiekunowie prawni współpracują ze szkołą, ustala się:
- działania wobec sprawcy (np. rozmowy z wychowawcą i pedagogiem, terapia
psychologiczna, kary rodzicielskie i statutowe takie, jak: nagana, obniżenie oceny
z zachowania) ,
-działania
wobec
poszkodowanego
(np.
rozmowy
z
wychowawcą
i pedagogiem, terapia psychologiczna, zadośćuczynienie sprawcy),
- działania wobec świadków (rozmowy wychowawcze).
Z rozmowy sporządza się notatkę służbową.
5. Jeśli rodzice/opiekunowie prawni nieletniego sprawcy nie współpracują ze szkołą
lub podjęte działania są nieskuteczne, a akty cyberprzemocy są częste, dyrektor
zawiadamia policję lub sąd rodzinny i nieletnich.
6. W przypadku gdy sprawca cyberprzemocy jest nieznany, dyrektor po rozpoznaniu
sprawy
informuje
rodziców/opiekunów
prawnych
ucznia
poszkodowanego
o możliwości zawiadomienia policji lub sam zawiadamia policję.
7. Jeżeli akt cyberprzemocy ma znamiona przestępstwa lub czynu karalnego, dyrektor
wzywa policję.
5
III.
Procedura postępowania, w przypadku gdy nauczyciel
podejrzewa, że uczeń jest sprawcą czynu karalnego lub
przestępstwa (np. kradzież, groźby karalne, zastraszanie).
1.
Nauczyciel niezwłoczne powiadamia dyrektora szkoły i pedagoga/psychologa.
2.
Pedagog przejmuje opieką nad sprawcą (o ile jest znany i przebywa na terenie
szkoły).
3.
Pedagog ustala okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia oraz wzywa
rodziców ucznia – sprawcy do szkoły.
4.
W uzasadnionych przypadkach pedagog/psycholog niezwłocznie wzywa policję .
5.
Nauczyciel i pedagog zabezpieczają ewentualne dowody przestępstwa i przekazują
je policji.
6.
Ze zdarzenia sporządzana jest notatka służbowa.
6
IV.
Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel
podejrzewa, że uczeń jest pod wpływem alkoholu lub innego
środka odurzającego.
1. Nauczyciel niezwłocznie ( telefonicznie lub osobiście ) powiadamia
pedagoga
o swoich podejrzeniach wobec ucznia .
2. Pedagog odizolowuje ucznia od reszty klasy. Ze względów bezpieczeństwa
nie pozostawia go samego; stwarza warunki, w których nie będzie zagrożone jego
zdrowie.
3. Pracownik
administracyjny
wzywa
pielęgniarkę
szkolną.
W
uzasadnionych
przypadkach, po ocenie stanu zdrowia ucznia (zagrożone zdrowie), pielęgniarka
wzywa pogotowie ratunkowe.
4. Pedagog zawiadamia dyrektora szkoły.
5. Pedagog/psycholog wzywa do szkoły rodziców/rodzica (opiekuna prawnego) ucznia
i informuje o zaistniałym zdarzeniu.
6. Zaistniałe zdarzenie jest odnotowywane w dokumentacji pedagoga/ psychologa
szkolnego. Oprócz tego sporządzany jest protokół opisujący zdarzenie, stan ucznia,
który podpisują nauczyciele, świadkowie zajścia. Dokument ten jest przedstawiany
rodzicowi, który proszony jest o potwierdzenie go swoim podpisem.
7. Jeżeli rodzice nie współpracują ze szkołą i odmawiają odbioru ucznia ze szkoły,
dyrektor zawiadamia policję i ustala z policjantami sposób rozwiązania sytuacji.
8. W
ciągu
tygodnia
od
zdarzenia
wychowawca
-
tutor
zobowiązany
jest do przeprowadzenia z uczniem rozmowy wychowawczej i wyznaczenia jednej
z kar statutowych.
9. W przypadku powtórzenia się sytuacji (incydent alkoholowy) dyrektor składa wniosek
do Sądu Rodzinnego o wgląd w sytuację dziecka.
Dyrektor szkoły powiadamia komisariat policji, w przypadku gdy uczeń będący pod wpływem
środków psychoaktywnych jest agresywny lub swoim zachowaniem
zagraża życiu
lub zdrowiu innych osób.
Spożywanie alkoholu na terenie szkoły przez ucznia, który ukończył 17 lat jest wykroczeniem
(art.43 ust.1 Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi). W związku z tym dyrektor szkoły powiadamia o tym fakcie
policję.
7
V.
Procedura postępowanie z uczniem w przypadku podejrzenia
lub złapania ucznia na paleniu papierosów ( w tym
elektronicznych ) na terenie szkoły.
W przypadku ucznia palącego papierosy na terenie szkoły przewiduje się następujące
zasady postępowanie:
1. W sytuacji podejrzenia lub stwierdzenia palenia papierosów przez ucznia nauczyciel
interweniujący przypomina o zakazie obowiązującym w szkole.
2. Odprowadza ucznia do pokoju pedagoga lub pokoju nauczycielskiego. W obecności
wychowawcy- tutora, pedagoga lub innego nauczyciela uczeń zobowiązany
jest oddać posiadane papierosy, zapalniczki, zapałki.
3. W przypadku stwierdzenia przez ucznia, że takich przedmiotów nie posiada, uczeń
zobowiązany jest do samodzielnego opróżnienia kieszeni, plecaka, itp.
4. Odebrane uczniowi przedmioty związane z wykroczeniem zatrzymywane są jako
dowód rzeczowy i przekazywane pedagogowi, wychowawcy lub tutorowi ucznia.
5. Następnie nauczyciel odnotowuje fakt palenia papierosów w ZESZYCIE PALĄCYCH.
Wpisuje datę, nazwisko i imię ucznia, klasę i krótko opisuje sytuację.
6. ZESZYT
PALĄCYCH znajduje się w pokoju nauczycielskim. Wychowawcy
i tutorzy na bieżąco sprawdzają dokonane zapisy.
7. Tutor ucznia na najbliższym spotkaniu tutorskim
przeprowadza rozmowę
profilaktyczno – wychowawczą z uczniem oraz wyznacza mu zadanie edukacyjne
zawiązane z profilaktyką uzależnień, np. wykonanie prezentacji multimedialnej
z tego zakresu , przeprowadzenie lekcji wychowawczej itd. Tutor może zastosować
jedną ze statutowych kar.
8. W przypadku powtórzenia się sytuacji palenia papierosów na terenie szkoły
wychowawca/ tutor ma obowiązek o zaistniałym zdarzeniu poinformować rodziców
lub prawnych opiekunów ucznia (telefonicznie lub listowanie).
9. Każdorazowo
fakt
palenia
papierosów
przez
ucznia
jest
odnotowywany
w ZESZYCIE PALĄCYCH .
10. Jeżeli uczeń nadal pali papierosy, wychowawca wzywa rodziców lub opiekunów
prawnych na rozmowę w obecności pedagoga szkolnego. Rodzic zobowiązuje
się do szczególnego nadzoru nad dzieckiem i do pomocy w wyjściu z nałogu. Szkoła
proponuje placówkę, w której można uzyskać pomoc.
Z przeprowadzonej rozmowy
pedagog szkolny sporządza notatkę służbową.
11. W przypadku, gdy rodzice odmawiają współpracy, nie stawiają się do szkoły,
nie wspierają swojego dziecka i występują dodatkowe okoliczności świadczące
8
o demoralizacji ucznia, Dyrektor szkoły pisemnie powiadamia Sąd Rodzinny
o istniejącej sytuacji.
12. Jeżeli uczeń ukończył 17 rok życia i nie poprawia swojego zachowania , nadal
uporczywie pali papierosy, wzywa się Policję lub Straż Miejską w celu ukarania
ucznia mandatem. Z przeprowadzonych działań sporządza się "Protokół zdarzenia".
W przypadku podejrzenia ucznia o palenie papierosów (zapach) obowiązuje procedura
jak wyżej.
System kar przewidzianych wobec ucznia palącego papierosy lub podejrzanego
o palenie papierosów:
1) upomnienie wychowawcy,
2) upomnienie dyrektora szkoły,
3) obniżenie oceny z zachowanie,
4) wykonywanie prac porządkowych na rzecz szkoły, w czasie wolnym od zajęć
lekcyjnych,
5) zakaz udziału w imprezach klasowych lub szkolnych na okres 3 miesięcy.
W celu uświadomienia młodzieży zagrożeń wynikających ze szkodliwości palenia
papierosów wychowawca klasy zobowiązany jest do przeprowadzenia przynajmniej raz
w roku szkolnym na godzinie wychowawczej zajęć poświęconych temu tematowi.
9
VI.
Procedury postępowania wobec uczniów gimnazjum
niesystematycznie realizujących obowiązek szkolny.
1. Wychowawca- tutor jest odpowiedzialny za monitorowanie
frekwencji
swoich
podopiecznych .
2. Uczeń
ma
obowiązek
przedstawić
usprawiedliwienie
swojej
nieobecności
wychowawcy / tutorowi w terminie 5 dni roboczych od ustania przyczyny absencji.
3. W przypadku choroby ucznia
trwającej więcej niż 5 dni rodzic ma obowiązek
powiadomienia szkoły o nieobecności dziecka ( sekretariat szkolny).
4. W przypadku braku informacji od rodzica wychowawca- tutor ucznia podejmuje
z nim kontakt telefoniczny. Telefon do rodzica wykonywany jest również w przypadku
przekroczenia 10 spóźnień tygodniowo.
5. Kiedy nieobecności nieusprawiedliwione przedłużają się powyżej 7 dni roboczych,
a rodzic nie kontaktuje się ze szkołą, wychowawca- tutor wysyła powiadomienie
pisemne o nierealizacji obowiązku szkolnego, wzywa rodzica do szkoły
i przeprowadza z nim i uczniem rozmowę wyjaśniającą.
6. Po opuszczeniu przez ucznia 15 godzin lekcyjnych bez usprawiedliwienia
wychowawca- tutor zawiera z nim kontrakt. O kontrakcie musi być powiadomiony
rodzic ucznia, co poświadcza swoim podpisem .
7. W
przypadku
dalszych
nieobecności
ucznia
–
powyżej
30
godzin
nieusprawiedliwionych – na wniosek wychowawcy- tutora zwoływana jest komisja
frekwencyjna
z udziałem pedagoga, wychowawcy- tutora. Z posiedzenia Komisji
sporządzany jest protokół.
8. Jeżeli mimo podjętych działań uczeń nie realizuje obowiązku szkolnego
a ilość
godzin przekroczy 40 godzin lekcyjnych, uczeń w obecności rodzica otrzymuje
naganę dyrektora szkoły w formie pisemnej.
9. Kiedy ilość godzin nieusprawiedliwionych przekroczy 100, wysyłany jest wniosek
do Sądu Rodzinnego. Wniosek składa pedagog szkoły w oparciu o przedstawioną
dokumentację wychowawcy - tutora.
10. Jeżeli do braku realizacji obowiązku szkolnego dołączają się zachowania polegające
na drastycznym naruszaniu norm społecznych na wniosek wychowawcy klasy
zwoływana jest Komisja Wychowawcza. Na posiedzenie Komisji tutor/ wychowawca
zobowiązany jest do przygotowania opinii o uczniu w formie pisemnej. Opinia
powinna zawierać opis zachowań, sytuację dydaktyczną, frekwencję i analizę działań
tutorskich.
10
11. W przypadku kiedy rodzic nie odpowiada na wezwania i nie kontaktuje się z tutorem /
wychowawcą, podejmujemy próbę kontaktu w postaci wywiadu środowiskowego
z udziałem pedagoga, przedstawiciela Policji lub Straży Miejskiej.
11
VII.
1.
Procedura postępowania wobec ucznia z zaburzeniami
psychicznymi, który zachowuje się agresywnie w stosunku
do innych lub siebie
Nauczyciel, który jest świadkiem agresywnego zachowania ucznia z zaburzeniami
psychicznymi, niezwłocznie zawiadamia pedagoga/psychologa szkolnego o zajściu.
Pedagog/psycholog odizolowuje ucznia od zespołu klasowego i zapewnia opiekę oraz
pomoc medyczną, jeżeli jest konieczna (wezwanie pielęgniarki szkolnej/ pogotowia
ratunkowego). Wskazówki dla nauczyciela do postępowania z uczniem, który chce
okaleczyć siebie lub innych – załącznik nr 1.
2.
Jeśli inni uczniowie odnieśli obrażenia fizyczne, nauczyciel wzywa pielęgniarkę
/pogotowie ratunkowe.
3.
Nauczyciel informuje o zaistniałym fakcie lub zdarzeniach dyrektora i wychowawcętutora.
4.
Pedagog /psycholog wzywa rodziców /prawnych opiekunów do szkoły.
5.
Wychowawca-tutor
i
psycholog/pedagog
przeprowadzają
rozmowy
z poszkodowanym uczniem, o ile taki był oraz ewentualnymi świadkami.
6.
Wspólnie z rodzicami ustala się działania wobec chorego ucznia (takie, jak np. wizyta
u lekarza, rozmowy z wychowawcą i pedagogiem, terapia psychologiczna) oraz wobec
poszkodowanego (takie, jak np. rozmowy z wychowawcą i pedagogiem, terapia
psychologiczna, zadośćuczynienie) a także świadków (rozmowy wychowawcze).
7.
Pedagog, psycholog, wychowawca-tutor i dyrekcja po wnikliwej analizie zaistniałej
sytuacji podejmują decyzję o ewentualnym zawiadomieniu policji lub sądu rodzinnego.
12
VIII.
Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel
stwierdza, że uczeń posiada niebezpieczne substancje
lub przedmioty typu petardy, scyzoryki, zapałki, zapalniczka,
gaz łzawiący.
1. Nauczyciel żąda, aby uczeń przekazał mu niebezpieczne przedmioty, pokazał
zawartość plecaka oraz kieszeni (nauczyciel nie ma prawa samodzielnie wykonać
czynności przeszukania odzieży ani teczki ucznia - jest to czynność zastrzeżona
dla policji). Oddane przedmioty nauczyciel odpowiednio zabezpiecza, przekazuje
do wyznaczonej, zamykanej na klucz szafki na portierni.
2. O zaistniałym zdarzeniu powiadamia dyrektora, wychowawcę-tutora i pedagoga.
3. Nauczyciel wzywa do szkoły rodziców/prawnych opiekunów.
4. W przypadku, kiedy uczeń używa przedmiotów w celu zastraszania uczniów
lub pracowników szkoły, dyrektor wzywa policję.
5. Pedagog, wychowawca/tutor w obecności dyrektora przeprowadzają rozmowę
z rodzicami/prawnymi opiekunami, przekazują oddane przedmioty, zobowiązują
ich do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. Z rozmowy sporządzana jest notatka
służbowa, którą podpisują uczestnicy spotkania.
6. Jeśli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, dyrektor pisemnie
powiadamia o zaistniałej sytuacji policję.
13
IX.
1.
Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel
podejrzewa, że uczeń ma przy sobie substancję
przypominającą narkotyk.
Nauczyciel
niezwłocznie
informuje
o
swoich
podejrzeniach
dyrektora
szkoły
i pedagoga.
2.
Dyrektor szkoły wzywa policję.
3.
Pedagog szkolny zawiadamia rodzica (opiekuna prawnego ucznia).
4.
Pedagog informuje o sprawie wychowawcę i pielęgniarkę. Do czasu przyjazdu policji
oraz rodzica/opiekuna prawnego uczeń przebywa pod opieką pedagoga/ psychologa/
wychowawcy- tutora lub pielęgniarki.
5.
Po przyjeździe policji dyrektor lub pedagog/psycholog przekazują funkcjonariuszom
informacje dotyczące szczegółów zdarzenia i postępują zgodnie ze wskazaniami
policjantów.
6.
Jeśli rodzice/opiekunowie prawni nie współpracują ze szkołą, stosuje się procedurę
dotyczącą demoralizacji.
7.
Zaistniałe zdarzenie jest odnotowywane w dokumentacji pedagoga/ psychologa
szkolnego. Oprócz tego sporządzany jest protokół opisujący zdarzenie, stan ucznia,
który podpisują nauczyciele, świadkowie zajścia. Dokument ten jest przedstawiany
rodzicowi, który proszony jest o potwierdzenie go swoim podpisem. Protokół może być
podstawą do obniżenia zachowania.
14
X.
Procedura postępowania w przypadku uzyskania przez
nauczyciela informacji, że uczeń ulega procesowi
demoralizacji (używanie alkoholu, prostytucja, kradzieże itd.)
1. Nauczyciel - tutor przekazuje uzyskaną informację pedagogowi/psychologowi
szkolnemu.
2. Pedagog/psycholog informuje dyrektora szkoły.
3. Pedagog wzywa do szkoły rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i przekazuje
im uzyskaną informację. Przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz z uczniem
w ich obecności. W przypadku potwierdzenia informacji wskazuje uczniowi i jego
rodzicom formy pomocy oraz placówki specjalistyczne świadczące pomoc. Pedagog
sporządza notatkę, pod którą podpisują się rodzice.
4. Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal
z wiarygodnych źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji ich dziecka,
dyrektor szkoły pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję
(sekcję do spraw nieletnich)
15
XI.
1.
Zasady postępowania nauczycieli w sytuacji zagrożenia
próbą samobójczą, okaleczeniem.
Nauczyciel przyjmuje informację, zapewniając dyskrecję zgłaszającemu poprzez
wysłuchanie go bez świadków. Zapisuje datę i godzinę zgłoszenia.
2.
Nauczyciel obejmuje ucznia opieką i zapewnia wsparcie pedagoga/psychologa.
3.
Nauczyciel
informuje
o
zaistniałym
fakcie
lub
zdarzeniach
dyrektora,
wychowawcę- tutora.
4.
Jeżeli stan ucznia wskazuje na zagrożenie jego zdrowia i życia, dyrektor
lub pedagog/psycholog wzywa pielęgniarkę/pogotowie ratunkowe.
5.
Psycholog/pedagog, dbając o dyskrecję, przeprowadzają rozmowę z uczniem.
6.
Pedagog/psycholog zawiadamia i wzywa do szkoły rodzica i przeprowadza
rozmowę, z której sporządza notatkę.
7.
W
uzasadnionych przypadkach
należy skorzystać ze wsparcia Poradni
Psychologiczno-Pedagogicznej nr 9 (terapeuci).
16
XII.
Procedura postępowania w przypadku podejrzenia,
że uczeń jest ofiarą przemocy w rodzinie.
1.
Nauczyciel przyjmuje informację, zapewniając dyskrecję zgłaszającemu poprzez
wysłuchanie go bez świadków. Zapisuje datę i godzinę zgłoszenia.
2.
Nauczyciel informuje o zaistniałym fakcie lub zdarzeniach wychowawcę- tutora klasy,
pedagoga i dyrektora szkoły.
3.
Jeżeli stan ucznia wskazuje na zagrożenie jego zdrowia i życia, dyrektor
lub pedagog/psycholog wzywa pogotowie ratunkowe.
4.
Psycholog/pedagog,
z
dbając
poszkodowanym,
o
dyskrecję,
o
ile
jest
przeprowadzają
to
rozmowę
możliwe
(gdzie
i kiedy doszło do zdarzenia lub zdarzeń, jaka była ich częstotliwość).
5.
Pedagog/psycholog zawiadamia i wzywa do szkoły rodzica (prawnego opiekuna)
lub osobę z najbliższej rodziny pokrzywdzonego, którego sprawa nie dotyczy.
6.
Dyrektor podejmuje decyzję o wdrożeniu procedury „Niebieskiej Karty”(Załączniki
do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 kwietnia 2011r. poz.1245) i wyznacza
pracownika, który ją przeprowadza.
7.
Dyrektor niezwłocznie po wdrożeniu procedury zawiadamia przewodniczącego
zespołu
interdyscyplinarnego
i
przekazuje
mu
sporządzoną
dokumentację
pokrzywdzonego.
8.
W
przypadku
osoby
nieletniej
i nieletnich (załącznik nr 2 i 3).
17
dyrektor
zawiadamia
sąd
rodzinny
XIII.
Zagrożenie bombowe - ogłoszenie alarmu bombowego.
1. Nauczyciel , który odebrał telefon z pogróżkami, powinien prowadzić rozmowę
w sposób umożliwiający uzyskanie jak największej ilości informacji dotyczących
zagrożenia
oraz
zapamiętać
istotne
dla
zdarzenia
informacje
(wskazówki
w załączniku nr 2).
2. Natychmiast powiadomić dyrektora szkoły.
3. Dyrektor niezwłocznie powiadamia policję.
4. Do czasu przybycia policji akcją kieruje dyrektor szkoły.
5. Na miejsce zagrożenia incydentem bombowym dyrektor szkoły (osoba przez niego
wyznaczona) wzywa służby pomocnicze, takie jak: pogotowie energetyczne.
pogotowie ratunkowe, straż pożarna, pogotowie gazowe, pogotowie wodnokanalizacyjne, MPEC.
6. Po przybyciu policji na miejsce incydentu bombowego przejmuje ona dalsze
kierowanie akcją. Należy bezwzględnie wykonywać polecenia policjantów.
7. Podejrzanych przedmiotów nie wolno dotykać, a o ich lokalizacji należy powiadomić
dyrektora.
8. Po ogłoszeniu ewakuacji należy zachować spokój i opanowanie oraz opuścić szkołę,
zabierając rzeczy osobiste (plecaki, torby itp.).
18
XIV.
Rozpylenie, rozlanie, rozsypanie substancji szkodliwych.
Najczęściej rozpylany jest gaz łzawiący lub paraliżujący z ręcznego miotacza gazu.
1. W sytuacji rozpylenia gazu lub innej substancji trującej należy usunąć wszystkie
osoby znajdujące się w pobliżu miejsca, w którym doszło do rozpylenia.
2. Jeśli rozpylono gaz, należy w miarę możliwości przewietrzyć pomieszczenie, celem
zmniejszenia jego stężenia.
3. W sytuacji rozpylenia proszku zamknąć drzwi i okna, aby ruch powietrza nie roznosił
substancji na dalsze części szkoły.
4. Jeśli rozlano substancję, np. kwas, należy usunąć uczniów
z pomieszczenia,
a pomieszczenie zamknąć.
5. We wszystkich przypadkach należy powiadomić dyrektora szkoły, który wzywa policję
i straż pożarną.
19
XV.
Procedury postępowania nauczycieli w sytuacji kryzysowych
poza placówką wypadek, zagrożenia zdrowia i życia.
Należy pamiętać, że udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach jest
prawnym obowiązkiem każdego (art. 162 Kodeksu Karnego).
Nauczyciel powinien:
1. Zachować spokój, rozpoznać stan poszkodowanego.
2. Usunąć poszkodowanego z rejonu zagrożenia (jeżeli to możliwe).
3. Zorganizować pierwszą pomoc, wezwać pomoc medyczną.
4. Bezzwłocznie poinformować dyrektora o zaistniałej sytuacji.
Dyrektor nadzoruje przebieg działań podejmowanych przez nauczycieli.
Dyrektor powiadamia rodziców (opiekunów prawnych) uczniów, uczestniczących
w zdarzeniu o zaistniałej sytuacji.
20
ZASADY POSTĘPOWANIA W SYTUACJACH TRAUMATYCZNYCH
XVI.
Zasady postępowania w sytuacji żałoby po śmierci jednego
z rodziców ucznia.
1. Wychowawca/tutor informuje o sytuacji dyrektora i radę pedagogiczną.
2. Wychowawca klasy za zgodą rodziny ucznia informuje uczniów danego zespołu
klasowego o zdarzeniu w celu udzielenia wsparcia społecznego.
3. Pedagog/psycholog obejmuje ucznia opieką psychologiczną.
4. Należy stworzyć możliwości uczestniczenia w ceremoniach pogrzebowych (w tym też
zespołu klasowego).
XVII.
Zasady postępowania w sytuacji żałoby po śmierci ucznia
1. Dyrektor szkoły informuje nauczycieli/ wychowawców-tutorów.
2. Wychowawca wspólnie z psychologiem informują o zdarzeniu uczniów na forum
klasy, uwzględniając życzenia rodziny zmarłego.
3. Stworzenie
możliwości
uczestniczenia
w
ceremoniach
pogrzebowych,
uroczystościach o charakterze „wspominkowym” itp.
4. Nauczyciele powinni monitorować stan psychiczny uczniów ze szczególnym
uwzględnieniem reakcji stresu pourazowego, zwracać uwagę na uczniów, u których
stwierdza się szczególnie ostry lub chroniczny przebieg reakcji.
5. Pedagog/psycholog konsultuje sytuację ze specjalistami z Poradni PsychologicznoPedagogicznej nr 9 w celu zapewnienia form wsparcia dla klasy (warsztaty,
indywidualna pomoc, inne).
6. Wychowawca organizuje zebranie z rodzicami zespołu klasowego, przekazuje
informacje o instytucjach, placówkach specjalistycznych, w których mogą uzyskać
pomoc.
21
W opracowaniu zostały wykorzystane następujące materiały źródłowe:
1. „Procedury postępowania nauczycieli i metody współpracy szkół z policją
w sytuacjach zagrożenia dzieci oraz młodzieży przestępczością i demoralizacją,
w szczególności narkomanią, alkoholizmem i prostytucją”
(Jeden
z
modułów
Krajowego
Programu
Zapobiegania
Niedostosowaniu
Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży, przyjętego przez Radę
Ministrów w dniu 13 stycznia 2004 roku), Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu;
2. Dariusz Piotrowicz „Odpowiedzialność za zapewnianie bezpieczeństwa uczniów
w kontekście sytuacji kryzysowych”, ORE;
3. „Procedury postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży
demoralizację i przestępczością” opracowanie Dorota Macander na podstawie
Programu Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości Wśród
Dzieci i Młodzieży Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji na lata
2003-2013, ORE 2016
Opracowały:
Edyta Ćwiklik i Edyta Cieślar przy współudziale zespołu nauczycieli:
p. Agata Adamczyk. p. Małgorzata Hejna, p. Agnieszka Imiołek, p. Małgorzata
Polańska, p. Radosław Pietrusiewicz, p. Jarosław Wołczyński.
Procedury wprowadzono Zarządzeniem nr 7/15/16 Dyrektora Gimnazjum nr 3
im. Mistrzów Olimpijskich z dnia 28 stycznia 2016r.
22
ZAŁĄCZNIKI DO PROCEDUR
Załącznik nr 1
Wskazówki dla nauczyciela do postępowania z uczniem, który chce okaleczyć
siebie lub innych:

bądź dyrektywny- jeśli czas na to pozwala, poinformuj dokładnie, co dziecko ma robić
z rękami, nogami, itp., np. jeśli właśnie chce kogoś uderzyć, powiedz: „opuść ręce”;
jeśli chce rzucić krzesłem, należy powiedzieć: „postaw krzesło”; jeżeli chce kopać:
„trzymaj stopy na podłodze”;

unikaj pouczania go, czego nie ma robić, np. nie mówić „nie bij”; zamiast tego należy
udzielić wskazówek, co ma robić;

unikaj niejasnych sformułowań typu: „uspokój się”, a używaj precyzyjnych wyrażeń,
takich jak: „trzymaj ręce w bezruchu”;

jeśli wskazówki werbalne są ignorowane i dziecko w dalszym ciągu zachowuje
się agresywnie, próbuje ugodzić innych, czy niszczy mienie, należy uniemożliwić
mu to, używając siły fizycznej; może zaistnieć potrzeba przejścia do bezpośredniego
użycia siły fizycznej w sytuacji, gdy brak jest czasu na wskazówki słowne;

jeśli jest to możliwe, należy używać takich technik, jak blokowanie, w celu
uniemożliwienia dosięgnięcia innych, czy okaleczenia siebie;

aby nie dopuścić do okaleczenia, należy, jeśli to możliwe, unieruchomić dziecku ręce
i nogi; jedyne, co powinno się mówić w takiej sytuacji, to: „trzymaj ręce w bezruchu,
puszczę cię wtedy, gdy twoje ręce będą nieruchome”; nie powinno się mówić
nic więcej do czasu, gdy dziecko zapanuje nad swoimi kończynami;

gdy zaczyna postępować zgodnie ze wskazówkami, należy stopniowo redukować siłę
fizyczną; jeśli ponownie stanie się gwałtowne, znowu powinno być wprowadzone
zabezpieczenie fizyczne;

użycie siły fizycznej powinno być stosowane tylko w przypadku zagrażającym
okaleczeniem dziecka i usunięte, gdy tylko sytuacja zostanie uznana za bezpieczną;

jeśli zajdzie taka okoliczność, należy wezwać pomoc; powinno się to zrobić
w spokojny sposób, nie okazując emocji;

nie dyskutować o zaistniałej sytuacji w obecności dzieci;

opiekunowie,
aby
posługiwać
się
siłą
fizyczną,
powinni
przez specjalistę w tej dziedzinie, muszą być kompetentni;
23
być
przeszkoleni
Załącznik nr 2
Uzyskanie informacji o podłożeniu ładunku wybuchowego.
(wskazówki do prowadzenia rozmów ze zgłaszającym podłożenie „bomby”)
1. Po usłyszeniu słów „Podłożyłem ładunek wybuchowy – bombę” nie należy wpadać
w panikę.
2. Należy natychmiast powiadomić swoich przełożonych (dyrektora szkoły).
3. Podczas rozmowy należy zachować spokój i starać się uzyskać od zgłaszającego
jak największą ilość informacji.
4. Tak prowadzić rozmowę, aby stworzyć możliwość zidentyfikowania sprawcy
(chociażby w przybliżeniu).
5. Należy ocenić: czas przyjęcia ostrzeżenia, płeć dzwoniącego, akcent, stan pod
wpływem alkoholu lub środków odurzających, tło rozmowy, itp. Należy dążyć
do uzyskania odpowiedzi na następujące pytania:
a. Czy Pan/Pani podłożył/a bombę?
b. Kiedy bomba wybuchnie?
c. Gdzie jest w tej chwili bomba?
d. Jak bomba wygląda?
e. Jakiego typu jest ta bomba?
f.
Co spowoduje wybuch bomby?
g. Dlaczego Pan/Pani podłożył/a bombę?
h. Skąd Pan/Pani telefonuje?
i.
Gdzie Pan/Pani się w tej chwili znajduje?
j.
Jak się Pan/Pani nazywa?
6. Nie należy rozpowszechniać samowolnie informacji o otrzymanym zgłoszeniu
o podłożeniu bomby.
7. Osoba
przyjmująca
zgłoszenie
staje
się
na tę okoliczność przesłuchiwana przez policję.
24
świadkiem
zdarzenia
i
będzie
Załącznik nr 3
Scenariusz rozmowy z uczniem, co do którego zachodzi podejrzenie
wykorzystywania seksualnego.
Opracowali: Jolanta Walenczak-Pankonin, Piotr Pankonin, Joanna Teleżyńska, Maria
Jaworska-Kępka
Jeżeli nie czujesz się odpowiednio przygotowany, aby przeprowadzić wywiad z potencjalną
ofiarą nadużycia seksualnego, to lepiej poproś o pomoc psychologa. Ma on większe
doświadczenie i dysponuje odpowiednimi narzędziami do diagnozy. Jeśli psycholog
potwierdzi problem molestowania seksualnego, powinien niezwłocznie zgłosić sprawę do
prokuratury, sądu rodzinnego lub komisariatu policji właściwego dla miejsca zamieszkania
ucznia.
Jak rozmawiać z uczniem?

Z uwagą słuchamy wszystkiego, co uczeń chce nam powiedzieć.

Staramy się podtrzymać kontakt wzrokowy z rozmówcą, choć będzie to trudne; uczeń
może być zawstydzony.

Nie krytykujemy słownictwa, jakiego używa uczeń (jeżeli jest wulgarne, można zwrócić
uwagę, że są też inne słowa określające to, co uczeń chce wyrazić). Należy liczyć się z
tym, że podczas rozmowy trzeba uczniowi pomóc. Może on bowiem nie znać określeń
różnych seksualnych zachowań czy nazw narządów płciowych, może też być
zwyczajnie zawstydzony.

Nie oceniamy zachowań ucznia ani sprawcy.

Jeśli chcemy coś wyjaśnić, pytajmy raczej jak?, w jaki sposób?, unikając pytań
dlaczego? (uczeń bowiem nie musi znać przyczyn wielu zjawisk i zachowań, także
swoich).

Zadajemy pytania otwarte (np. zamiast pytać Czy twoja mama o tym wie?, pytajmy:
Czy mówiłeś o tym mamie, Czy mama to widziała?).

Nie zadajemy pytań sugerujących odpowiedź. Powinna to być relacja ucznia, a nie
nasza interpretacja jego wypowiedzi.

Używamy języka prostego i zrozumiałego, dopasowanego do poziomu ucznia.
25

Przygotujmy się na to, że zamiast mówić, uczeń będzie wolał coś pokazać lub
narysować. Dlatego warto zaopatrzyć się w papier i kredki. W przypadku dzieci
młodszych przygotujmy także maskotkę (np. misia), na której uczeń – gdyby miał
trudności z opowiadaniem – będzie mógł pokazać, co się stało, lub chociażby przytulić
się do niej.

Zapewniajmy ucznia, że zostanie mu udzielona wszelka możliwa pomoc i że bardzo
dobrze zrobił, przychodząc do nas.

Nie można zapominać o poczuciu winy, które jest bardzo charakterystyczne dla
dziecka molestowanego seksualnie. Dlatego ważne jest, abyśmy w trakcie rozmowy
utwierdzili ucznia w przekonaniu, że nie jest winny ani temu, co się stało, ani
konsekwencji, jakie wywoła ujawnienie sprawy.

Jeżeli po tej rozmowie uczeń będzie się bał wrócić do domu, należy skontaktować się z
osobą dorosłą, której ufa (najczęściej jest to matka), i zasygnalizować jego obawy. Jeśli
to możliwe, należy zapewnić uczniowi opiekę do czasu, aż odbierze go dorosły godny
zaufania.
Nie można zapewnić ucznia, że zatrzyma się w tajemnicy historię, którą opowie. Warto go
poinformować, jakie kroki zamierza się podjąć. Z chwilą, kiedy dyrektor albo nauczyciel
dowiaduje się o zdarzeniu, ma obowiązek zgłosić sprawę do prokuratury, sądu rodzinnego
lub na posterunku policji. Najlepiej jednak w pierwszej kolejności zgłosić się do psychologa
lub przynajmniej poprosić go o pomoc.
Co pomaga uczniowi przezwyciężyć lęk i zaufać nauczycielowi
Uczeń w trakcie rozmowy powinno usłyszeć, że:

nie będzie już osamotnione ze swoim problemem,

nie musi dźwigać tajemnicy dorosłego,

dorosły straszył je, żeby zapewnić sobie tajemnicę,

jest to przestępstwo dorosłego,

to zrozumiałe, że nie mogło odmówić dorosłemu,
26

może trzeba będzie sprawcę izolować od dziecka, ponieważ najważniejsze, żeby
wykorzystywanie seksualne nie powtórzyło się,

trzeba będzie zaangażować w tę sprawę kilka życzliwych dziecku osób,

może będzie musiało jeszcze którejś z nich opowiedzieć o swoich przeżyciach.
Jak zapewnić dziecku maksymalny komfort podczas ujawniania

Nie przyspieszać.

Dostosować się do słownictwa dziecka.

Niczego nie kwestionować.

Nie ujawniać swoich negatywnych uczuć do sprawcy (dziecko może być związane z
nim emocjonalnie i przeżywać sprzeczne uczucia wobec niego; negatywna ocena
sprawcy może zwiększyć poczucie winy u ofiary).

Cierpliwie dopytywać, stopniowo uszczegóławiając ogólne pytania.

Chwalić za odwagę.

Podczas rozmowy zapewnić intymne, nieformalne warunki.
Fragmenty możliwych rozmów nauczyciela z ofiarą wykorzystywania seksualnego
Rozmowa 1:
Uczennica: „Myśli pani, że powinnam powiedzieć w sądzie, co ojciec mi zrobił?”.
Nauczycielka: „Pewnie bardzo się boisz zeznawać w tej sprawie”.
Uczennica: „Wydaje mi się, że wszyscy się ode mnie odwrócą, zostanę wyklęta przez
rodzinę, że przeze mnie ojciec pójdzie do więzienia”.
Nauczycielka: „Ojciec ma zostać osądzony za krzywdy, jakie ci wyrządził, ma go spotkać
kara za to, co on robił, ty za to nie odpowiadasz”.
Uczennica: „Ale jednak mogę zeznać tak albo inaczej. Od tego zależy, co się z nim stanie”.
Nauczycielka: „To, co się z nim stanie powinno zależeć od tego, jak on się zachowywał. Sąd
ma to ustalić i na podstawie tych ustaleń wymierzyć mu odpowiednią karę”.
27
Rozmowa 2:
Uczennica: „Bardzo się boję zeznawać w sądzie”.
Nauczycielka: „Jak sobie wyobrażasz, co się tam może wydarzyć?”.
Uczennica: „No, to, że będę mówić przy ojcu o tym, co mi zrobił. Boję się spojrzeć na niego,
on potrafi być groźny nawet wtedy, gdy nie może mi nic zrobić”.
Nauczycielka: „Boisz się, bo spotkało cię wiele krzywdy z jego strony. Ale nie musisz
zeznawać przy ojcu. Może nawet nie powinno to się tak odbywać. Masz prawo zeznawać
bez jego obecności”.
Rozmowa 3:
Uczennica: „Moja rodzina pewnie potępia mnie za to, co zrobiłam. Ojciec wszystkich
utrzymywał, teraz pójdzie do więzienia i w domu będzie straszna bieda”.
Nauczycielka: „Rozmawiałaś z nimi na ten temat?”.
Uczennica: „No, właściwie nie, ale mama patrzy na mnie tak, jakby chciała wymusić, abym
wszystko wycofała”.
Nauczycielka: „Myślisz, że mama ma do ciebie żal, że sprawa znalazła się w sądzie?”.
Uczennica: „Chyba tak”.
Nauczycielka: „Może warto, aby twój terapeuta zaprosił mamę i porozmawiał z nią i z tobą o
tym, co dzieje się między wami. Może uda się pewne sprawy wyjaśnić. Myślisz, że takie
spotkanie może pomóc?”.
Uczennica: „Boję się, ale chętnie bym spróbowała. To napięcie, jakie panuje między nami
jest już nie do wytrzymania”.
28
Załącznik nr 4
………………………………
(miejsce, data)
Sąd Rejonowy w …………………1
Wydział Rodzinny i Nieletnich
Wnioskodawca: ………………………………………………………………………………
(imię i nazwisko dyrektora szkoły)
…………………………………………………………………………………………………
(nazwa i adres szkoły)
Uczestnicy postępowania: ……………………………………..……………………………
(imię i nazwisko rodziców dziecka, adres)
rodzice małoletniego: …………………………………………………………………………
(imię i nazwisko dziecka, adres)
Wniosek o wgląd w sytuację dziecka
Wnoszę o wgląd w sytuację małoletniego …………………………………………………
i wydanie odpowiednich zarządzeń opiekuńczych.
Uzasadnienie
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………2
Wniosek należy złożyć do Sądu Rodzinnego i Nieletnich właściwego ze względu na miejsce
zamieszkania dziecka.
2
Należy opisać sytuację, która się wydarzyła i wskazuje na zagrożenia dla dziecka.
1
29
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Mając powyższe na uwadze, zachodzi podejrzenie o niewłaściwe wypełnianie opieki
nad małoletnim przez jego rodziców, dlatego też konieczny jest wgląd w sytuacje
dziecka oraz pomoc rodzicom dziecka.
…………………………………………………
(podpis osoby dyrektora)
30
Załącznik nr 5
Opracował: Adam Balicki
……………………………………
(miejsce, data)
Prokuratura Rejonowa
w ………………………………
…………………………………3
Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa
Niniejszym zawiadamiam o możliwości popełnienia przestępstwa na szkodę
…………………………………………… przez ……………………………………………4
(imię i nazwisko)
(imię i nazwisko)
Wychowawca powiadomił dyrektora szkoły o nietypowym zachowaniu się uczennicy.
W celu zdiagnozowania problemu odbył z nią rozmowę w obecności psychologa
szkolnego ………………………… Psycholog stwierdził, że zachowania uczennicy
oraz jej wypowiedź wskazują na to, że jest wykorzystywana seksualnie. Z informacji,
jakie dotarły do wychowawcy klasy, wynika, że od dwóch miesięcy mieszka ona
jedynie z ojczymem, gdyż matka przebywa za granicą5.
Wnoszę o wszczęcie postępowania w tej sprawie.
…………………………………………………
(podpis osoby zawiadamiającej)
3
Zawiadomienie należy złożyć do Prokuratury Rejonowej właściwej ze względu na miejsce
popełnienia przestępstwa.
4
Nie ma obowiązku podawania danych personalnych sprawcy.
5
Tu powinny znaleźć się: opis sytuacji, która wskazuje na popełnienie przestępstwa, oraz informacje,
które mogą wskazywać na sprawcę.
31