Format MARC21 rekordu bibliograficznego dla książki

Materiał opracowany przez Konsorcjum Bibliotek SOWA
Format MARC21 rekordu bibliograficznego dla książki
(instrukcja dla systemu SOWA2/MARC21)
Format MARC 21 - uwagi ogólne:
Pola danych reprezentują trzyznakowe etykiety pól (np. 020, 041, 245, 650, ... ).
Kodem podpola jest specjalny znak, który stanowi połączenie separatora i identyfikatora pola. W systemie
SOWA2/MARC21 funkcję separatora podpola pełni znak "^" (tzw. daszek), wywoływany poprzez naciśnięcie
na klawiaturze komputera kombinacji klawiszy [Shift+6] oraz wybranie z wyświetlonej listy menu właściwego
identyfikatora.
UWAGA: niektóre instrukcje formatu MARC21 stosują oznaczenia kodu podpola w postaci znaków $, @, #.
Etykieta pola stanowi ciąg trzyznakowych cyfr, np. 020, 100,245,600 itd.
Pola dzielą się na stałej długości oraz zmiennej długości.
Istnieje również podział na pola i podpola powtarzalne, oznaczane w opracowaniach formatu MARC-21 jako P,
np. 041 - Język dokumentu (P); a także pola i podpola niepowtarzalne oznaczane symbolem NP, np. 250 - Strefa
wydania (NP). Dla ułatwienia pracy w systemie, wprowadzono dodatkowe udogodnienia w rozwijanej liście
menu, polegające na oznaczeniu podpól powtarzalnych znakiem ,,*" (gwiazdki) na końcu kodu i nazwy
podpola. Wypełnione podpole w systemie musi zostać każdorazowo poprzedzone znakiem spacji. System
SOWA2/MARC21 kontroluje powtarzalność wypełnianych pól oraz podpól, zapobiegając niewłaściwemu
opracowaniu pola lub podpola.
Pola nie zakończone kropką:
020, 041, 080, 920
490, 830
246
700 ^t
6xx
kody
seria i książka wielotomowa
wariant tytułu
pole zakończone tytułem
hasła przedmiotowe (nie dot skrótów, np. XX w.)
Pozostałe pola są zakończone kropką.
Dodatkowe informacje:
· przed i po znaku umownym (dwukropek, średnik, kreska ukośna, znak równości) należy zastosować odstęp
· kropki i przecinka nie poprzedza się odstępem - odstęp powinien wystąpić po tych znakach
· dane pochodzące spoza podstawowego dla danej strefy źródła danych należy ujmować w nawiasy
kwadratowe
· wielką literą należy rozpoczynać pierwszy wyraz każdej strefy opisu
· każde wypełnione podpole w systemie musi zostać poprzedzone znakiem spacji (nie dotyczy pierwszego
podpola)
Bibliografia:
1. Format MARC21 rekordu bibliograficznego dla książki. Wersja ze zmianami redakcyjnymi Marii
Lenartowicz. [Warszawa]: Centrum NU KAT, grudzień 2005. Dostęp online:
http://centrum.nukat.edu.pl/images/storiesjfile/instrukcje_proceduryjMARC_21/marc21.ksiazka_070202b.pdf
2. Opis bibliograficzny dokumentów w formacie MARC 21 w systemie HORIZON. Cz. 1. Książka [online].
Opracowanie: Mirosława Lont, Ewa Woźniakowska. - Poznań; Łódź: Biblioteka Główna Politechniki
Łódzkiej, 2006. Dostęp online: http://www.wbc.poznan.pl/publication/231 (wyłącznie pola 6XX; s. 261301).
Format MARC21 rekordu bibliograficznego dla książki
(instrukcja dla systemu SOWA2jMARC21)
Etykieta Wskaź.1 Wskaź.2
920
brak
020
0
brak
041
1
brak
080
0
100
1
0
0
Książka
Objaśnienie
ISBN np.^a978-83-926601-2-5 (usunąć cenę po kopiowaniu)
ISBN bez „-” np.^a9788392660125 (usunąć po kopiowaniu oznacz. wydawcy, np. t.2)
tekst w jęz. pol. np.^apol (MARC Code List for Languages)
tekst w tł. np.^apol ^heng (należy powtórzyć podpola ^a i ^h jeśli jest więcej
języków)
symbol UKD np.^a94(438)A/Z
hasło osobowe zaczynające się od imienia: ^almię ^d(daty).
np. ^aJan Paweł ^bII ^c(papież ; ^d1920-2005).
hasło osobowe zaczynające się od nazwiska: ^a Nazwisko, Imię ^d (daty).
np. ^aMusierowicz, Małgorzata ^d(1945- ).
gdy brak pól 100-130
np. ^aTytuł : ^bpodtytuł / ^codpowiedzialność.
gdy występuje jedno z pól 100-130; praca autorska
^aTytuł : ^b podtytuł. ^nNr cz, ^ptyt. części / ^c odpowiedzialność ; odpowiedzialność.
np. ^aTytuł : ^bdodatek do tytułu. ^nT. 1, ^pTyt.Tomu /
^codpowiedzialność.
1 0 ^aTam, gdzie konwalie... / ^cZdzisław Kulawinek.
1 0 ^aWojna polsko-bolszewicka 1919-1920 : ^bdziałania bojowe :
kalendarium. ^nT. 1, ^p1 stycznia 1910 - 29 lutego 1920 r. / ^cGrzegorz
Łukomski, Bogusław Polak, Mieczysław Wrzosek.
245
1
0
1
246
sporządza się
uwagę w polu
500
3
*
nie sporządza
się uwagi
250
260
Jeśli jest powyżej trzech autorów wpisujemy nazwę pierwszej osoby lub ciała zbiorowego,
zaznaczając pominięcia skrótem [et al.)
np. ^cJan Kowalski [et al.]
Jeżeli opisywany tom nie ma własnego tytułu lub ma tytuł zależny od tytułu całości
książki wielotomowej, w polu 245 podaje się najpierw tytuł całości (^a), dodatek do
tytułu (^b), a następnie ozn. części (^n), nazwę części (^p) oraz ozn. odpowiedzialności
(^"c) odnoszące się do opisywanej części. Jeżeli trudno zdecydować, czy jest to tytuł
wyróżniający, należy go traktować jako tytuł zależny od tytułu całości książki
wielotomowej.
np. ^aHistoria starożytnych Greków. ^nT. 3, ^pOkres hellenistyczny / ^cEwa
Wipszycka.
zapisujemy tu ^aWariant tytułu (bez kropki na końcu)
(jeśli po kopiowaniu jest ^iTyt.org. : ^aTytuł - usunąć)
-----* 0 - odmienna forma tytułu właściwego, dodatek do tytułu; 1 - tytuł równoległy; 3 inny tytuł; 4 - tytuł okładkowy; 5 - tytuł z dodatkowej strony tytułowej; 6 - tytuł
nagłówkowy; 8 - tytuł grzbietowy.
Np. ^aWyd. 2 popr.
^aMiejsce wydania: ^bWydawca, ^crok wydania.
Nazwa wydawcy przepisana ze strony tyt. albo redakcyjnej bez cudzysłowów.
Nie stosować skrótów: (Wydaw.- - Wydawnictwo).
Usunąć ozn. cop. Jeżeli w książce nie ma roku wydania, wpisać rok przybliżony [ca
2010].
Np. ^aPoznań : ^bWydawnictwo WBPiCAK, ^c2010.
300
490
1
brak
Uwaga! Jeśli jest kilka miejsc lub wydawnictw to powielamy odpowiednio ^a i ^b
i oddzielamy średnikiem.
^astrony: ^bil.; ^ccm + ^eCD.
np. ^a258, [16] s. : ^bil. ; ^c25 cm + ^eCD.
Jeśli seria jest czynnikiem wyszukiwania - wypełnić pole 830
^aTytuł (serii lub wie/otom.), ^xISSN ; ^vnumer
np. ^aSeria lub książka wielotomowa / odpowiedzialność (zaczynać od imienia)
np. ^vnumeracja - część lub numer tomu
490 ^aBiblioteka Krakowska. Seria 1 ; ^vnr 127
830 ^aBiblioteka Krakowska. ^nSeria 1, ^pRozprawy Naukowe ; ^vnr 127
• podpole ^v poprzedza się średnikiem, podpole ^x poprzedza się przecinkiem
Nawiasy okrągłe, w które ujmuje się strefę serii, są generowane przez system - nie
trzeba ich zaznaczać.
500
Uwaga! No końcu pola nie stawiać kropki!!!
^aStrefa uwag.
Podaje się dodatkowe informacje uznane za ważne, jeżeli przepisy nie pozwalają włączyć
ich do innych stref opisu.
np. ^aTyt oryg.: "The last song" rok.
Do każdej uwagi dotyczącej odrębnej strefy opisu otwierać nowe pole 500.
504
^aBibliogr. s. 100-190.
546
^aTł. z jęz. ang. (zob. też pole 041)
HASŁA. Zmiana drugiego ze wskaźników w polach haseł przed. 6XX (źródło pochodzenia nazwy)
9 - dla JHP stosowane przez BN do 09.2010
//
4 - dla JHP stosowane przez BN od 09.2010
BN w 2010 dokonała zamiany określników formalnych (6xx^v) i niektórych tematów pospolitych (650^a) na
tematy formalne 655^a
Hasło przedmiotowe - nazwa osobowa, na końcu pola nie stawiać kropki
0
4
(hasło zaczyna się od imienia)
^aNazwa osobowa ^d(daty) ^xokreślnik rzeczowy ^yokreślnik chronologiczny
^zokreślnik geograficzny
np. ^aJan Paweł ^bII ^c(papież ; ^d1920-2005)
1
4
(hasło zaczyna się od nazwiska)
600
^aNazwa osobowa ^d(daty) ^xokreślnik rzeczowy ^yokreślnik chronologiczny
^zokreślnik geograficzny
np. ^aMatejko, Jan ^d(1838-1893)
3
4
(nazwa rodu lub rodziny)
^aNazwa rodu ^cdopowiedzenie inne niż daty biogr.
np. ^aJagiellonowie ^c(ród)
Hasło przedmiotowe - nazwa pospolita, na końcu pola nie stawiać kropki
650
^aTemat ^xokreślnik rzeczowy ^yokreślnik chronologiczny ^zokreślnik geograficzny
brak
4
np. ^aDziecko ^zPolska ^y18 w.
Hasło przedmiotowe - nazwa geograficzna, na końcu pola nie stawiać kropki
651
^aTemat ^xokreślnik rzeczowy ^yokreślnik chronologiczny ^zokreślnik geograficzny
brak
4
np. ^aKalisz (woj. wielkopolskie ; okręg) ^xbudownictwo ^y18-20 w.
Hasło przedmiotowe – gatunek, rodzaj, forma, na końcu pola nie stawiać kropki
^aTemat ^xokreślnik rzeczowy ^yokreślnik chronologiczny ^zokreślnik geograficzny
655
brak
4
np. ^aMateriały pomocnicze dla szkół ponadgimnazjalnych
^aPowieść francuska ^y21 w.
W polu 700 podaje się hasła osobowe dodatkowe zawierające nazwy osób wymienionych w polu 245. Pola 700 powinny
zawierać nazwy drugiego i trzeciego autora, jeżeli w polu 100 podano nazwę głównego autora lub wymienionego w
książce na pierwszym miejscu, a liczba autorów nie przekracza trzech. W tych hasłach nie wpisuje się rodzaju współpracy.
(hasło zaczyna się od imienia)
700
0
brak
np. ^aJan ^bIII Sobieski ^c(król Polski ; ^d1629-1696).
(hasło zaczyna się od nazwiska)
1
brak
^aNazwisko, imię. ^eRodzaj współpracy*.
np. ^aBorkowski, Jan ^d(1923- ). ^eOprac.
* Określenie rodzaju współpracy i ich skróty (7xx ^e):
Określenie poprzedza się kropką. Nie stosuje się określenia dla współautora (Współaut. ; Aut).
autor bibliografii załącznikowej Bibliogr.
autor indeksu Indeks
autor komentarza Koment.
autor oryginału Aut. oryg.
autor posłowia Posł.
autor przedmowy Przedm.
autor suplementu Supl.
autor wstępu Wstęp
drukarz Druk.
fotograf Fot.
ilustrator Il.
kaligraf Kaligraf
opracowujący Oprac.
redaktor Red.
tłumacz Tł.
twórca adaptacji Adapt.
twórca wyboru Wybór
twórca zbioru Zebr.
wydawca Wyd.
Drugi wsk. wpisywać tylko, gdy podaje się hasło opisu dokumentu niesamoistnego wydawniczo.
^a Nazwisko ^d (daty). ^tTytuł
0 lub 1
2
np. 1 0 245 ^aAndromacha ; ^bBerenika ; Fedra / ^cJean Baptiste Racine.
1 2 700 ^aRacine, Jean ^d(1639-1699). ^tFedra
1 2 700 ^aRacine, Jean ^d(1639-1699). ^tBerenika
(Na końcu pola nie stawiać kropki jeśli kończy się tytułem)
Pole 800 zawiera informacje o całości książki wielotomowej opisywanej pod hasłem autorskim (100). Pola 800 używa się,
jeżeli w rekordzie występuje pole 490, które zawiera informację o tej książce podaną w formie nie nadającej się do
wyszukiwania.
(hasło zaczyna się od imienia)
0
^almię ^d(daty). ^tTytuł ^vnr
(Na końcu pola nie stawiać kropki)
800
(hasło zaczyna się od nazwiska)
^almię ^d(daty). ^tTytuł ^vnr
1
np. ^aSapkowski Andrzej ^d(1948- ). ^tSaga o wiedźminie ^vt. 3
(Na końcu pola nie stawiać kropki)
Pole 830 zawiera informacje o serii lub całości książki wielotomowej opisywanej pod tytułem. przejęte w formie ustalonej
w kartotece haseł wzorcowych. Pola 830 używa się, jeżeli występuje pole 490, które zawiera informację o tej serii lub
książce podaną w formie nie nadającej się do wyszukiwania.
^aTytuł serii. ^nOznaczenie podserii, ^pNazwa podserii ^xISSN ^vOzn. w obrębie
serii/podserii
np. ^aPoznańskie Studia Polonistyczne. ^pSeria Literacka ^v4
^aBiblioteka Narodowa. ^nSeria I ^vnr 127
^aTytuł książki wielotomowej. ^nOznaczenie części, ^pNazwa części ^vOznaczenie
tomu
830
0
(ilość znaków pomijanych
przy szeregowaniu)
Jeżeli tom ma własny tytuł indywidualny, niezależny od tytułu całości książki
wielotomowej, w polu 245 podaje się tytuł (^a), dodatki do tytułu (^b) i ozn.
odpowiedzialności (^c) właściwe dla danego tomu.
Strefę tytułu i ozn. odpowiedzialności całości książki wielotomowej umieszcza się w
polach 490 i 830.
np. 245 ^aSsaki / ^cWłodzimierz Serafiński
490 ^aZwierzęta Świata
830 ^aZwierzęta Świata