Rozliczenie inwestycji pod nazwą „Budowa sali

Rozliczenie inwestycji
pod nazwą
„Budowa sali sportowej i rozbudowa budynków
Zespołu Szkół Samorządowych w Podkowie Leśnej”
Materiał został opracowany przez członków
Stowarzyszenia Nova Podkova:
1. Tomasza Janiszewskiego
2. Dorotę Wacławek
CZERWIEC 2014
Spis treści
Wstęp .........................................................................................................................3
I.
Decyzja o budowie sali sportowej i rozbudowie szkoły .................................5
II.
Projekt – etap przygotowawczy......................................................................6
III.
Rozliczenia finansowe .....................................................................................7
IV.
Proces budowy...............................................................................................15
1.
Etap I firma WID-BAS .................................................................................15
2.
Etap II i III firma RENAL-BUD ..................................................................20
V.
WNIOSKI OGÓLNE....................................................................................21
Wstęp
Analiza została przeprowadzona na podstawie dokumentów publicznie dostępnych
(zamieszczonych na stronie BIP Urzędu Miasta Podkowy Leśnej) oraz otrzymanych bezpośrednio
w Urzędzie Miasta oraz zeznań świadków w procesach sądowych.
Analizą objęto dokumenty:
1) Umowa nr GMiI.342-9/2008 z 05 grudnia 2008 r. - wykonanie projektu architektoniczno –
budowlanego dla zadania „Budowa sali sportowej wraz z rozbudową i modernizacją
budynków Zespołu Szkół Samorządowych w Podkowie Leśnej".
2) Załącznik (Instrukcja dla Wykonawców) do umowy nr GMiI.342-9/2008 z 5 grudnia 2008 r.
3) Projekt budowlany dot. rozbudowy budynku szkoły, budowy sali sportowej przy istniejącej
szkole samorządowej w Podkowie Leśnej – tom I wraz z zawartymi uzgodnieniami.
4) SIWZ na wykonanie dzieła pn.: budowa sali sportowej i rozbudowa budynków Zespołu
Szkół Samorządowych w Podkowie Leśnej.
5) SIWZ na wykonanie projektu architektoniczno-budowlanego dla zadania pn.: budowa sali
sportowej wraz z rozbudową i modernizacją budynków Zespołu Szkół Samorządowych
w Podkowie Leśnej
6) Umowa nr GMiI.342-2/2010 z 29 stycznia 2010 r. zawarta z WID-BAS Konstancin Jeziorna
reprezentowanym przez Antoniego Witolda Gołąbka, której przedmiotem była budowa sali
sportowej i rozbudowa budynków Zespołu Szkół Samorządowych w Podkowie Leśnej;
z kolejnymi aneksami:
a. Aneks nr 1 zawarty 15 lutego 2011 r. wprowadzający nowy Harmonogram
rzeczowo-finansowo-terminowy.
b. Aneks nr 2 zawarty 9 września 2011 r. wprowadzający nowy Harmonogram
rzeczowo-finansowo z dnia 8 września 2011 r. oraz zapis w §5 pkt 2.
c. Aneks nr 3 zawarty 10 października 2011 r. wprowadzający nowy zapis w §5 pkt 2.
7) Umowa nr 6/IN/2012 z 30 lipca 2012r zawarta z Adamem Cebulą RENAL-BUD Błonie,
której przedmiotem było kompleksowe wykonanie zadania „Kontynuacja budowy Sali
sportowej i rozbudowy budynków Zespołu Szkół Samorządowych w Podkowie Leśnej"
część I .
8) Umowa nr 8/IN/2012 z 6 sierpnia 2012r zawarta z Adamem Cebulą RENAL-BUD Błonie,
której przedmiotem było kompleksowe wykonanie zadania „Kontynuacja budowy Sali
sportowej i rozbudowy budynków Zespołu Szkół Samorządowych w Podkowie Leśnej"
część II (sala sportowa).
9) Decyzja nr 1892/09 dot. Udzielenia pozwolenia na budowę obiektu szkoły.
10) Dzienniki budowy, tom: I, II, III, IV, V, VI, VIII, IX.
3
11) Obroty na klasyfikacjach wydatków w latach 2007-2013.
12) Protokoły odbioru robót. (za etapy zgodnie z przyjętymi harmonogramami).
13) Protokół z dnia 10 października 2012 roku, końcowego odbioru robót „Kontynuacja budowy
Sali sportowej i rozbudowy budynków Zespołu Szkół Samorządowych w Podkowie Leśnej"
część I .
14) Protokół z dnia 13 lutego 2013 r. końcowego odbioru robót „Kontynuacja budowy Sali
sportowej i rozbudowy budynków Zespołu Szkół Samorządowych w Podkowie Leśnej"
część II (sala sportowa).
15) Protokół z dnia 18 lutego 2013 r. końcowego odbioru robót „Kontynuacja budowy Sali
sportowej i rozbudowy budynków Zespołu Szkół Samorządowych w Podkowie Leśnej"
część II (sala sportowa).
16) Zestawienie „Szkoła+sala=WID-BAS=rozliczenie” z dnia 21 lutego 2014 r. przygotowane
przez Panią Marię Ostrowską Skarbnika Miasta Podkowy Leśnej.
17) Uchwała nr 133/XXIX/2009 Rady Miasta Podkowy Leśnej z dnia 22 czerwca 2009 r.
w sprawie zmiany zapisów w Strategii ZrównowaŜonego Rozwoju Miasta - Ogrodu
Podkowa Leśna na lata 2005 – 2014 przyjętej Uchwałą nr 134/XXXII/2005 Rady Miasta
z dnia 24 lutego 2005 r.
18) Uchwała nr 152/XXXV/2010 Rady Miasta Podkowy Leśnej z dnia 04 lutego 2010 r.
w sprawie zaciągnięcia kredytu.
19) Decyzję nr 196/13 z dnia 16 lipca 2013 r. dot. pozwolenia na uŜytkowanie rozbudowy
budynku szkoły (część dydaktyczną na I piętrze wraz z klatką schodową).
20) Decyzję nr 104/13 z dnia 28 marca 2013 r. dot. pozwolenia na uŜytkowanie rozbudowy
budynku szkoły (sala sportowa).
21) Decyzję nr 94/13 z dnia 28 marca 2013 r. dot. pozwolenia na uŜytkowanie rozbudowy
budynku szkoły (parter oraz piwnice).
22) Stanowisko w zakresie ochrony przeciwpoŜarowej w sprawie zgodności wykonania obiektu
z projektem budowlanym z dnia 7 marca 2013 r. dot. sali sportowej - ZL I stanowiącej część
budynku szkoły.
23) Stanowisko w zakresie ochrony przeciwpoŜarowej w sprawie zgodności wykonania obiektu
z projektem budowlanym z dnia 2 lipca 2013 r. dot. części dydaktycznej - ZL III budynku
szkoły.
24) Stanowisko w zakresie ochrony przeciwpoŜarowej w sprawie zgodności wykonania obiektu
z projektem budowlanym z dnia 11 lutego 2013 r. dot. części dydaktycznej - ZL III budynku
szkoły.
25) Decyzja nr 40/13 z dnia 8 marca 2013 r. dot. hali sportowej.
26) Decyzja nr 12/13 z dnia 18 stycznia 2013 r. dot. budynku dydaktycznego szkoły
samorządowej.
27) Uchwała Rady Miasta 132/2009 z dnia 22.06.2009 w sprawie przyjęcia Wieloletniego
Programu Inwestycyjnego Miasta Podkowa Leśna na lata 2009-2013.
4
Oceniając współpracę z Urzędem Miasta w Podkowie Leśnej odnośnie analizy inwestycji
natrafialiśmy na szereg utrudnień:
− kwestionowanie prawa do wglądu do dokumentów i dokonywania ich analizy;
− utrudnianie dostępu do dokumentów, przekazywanie tylko części z nich;
− nie udzielanie na posiedzeniach Komisji i Sesjach precyzyjnych odpowiedzi na zadawane
przez nas pytania;
− nie zamieszczanie w BIP materiałów, a odsyłanie nas do BIP.
Takie działania urzędników spowodowało, Ŝe zdobycie niezbędnych materiałów zajęło nam duŜo
czasu.
W zaistniałej sytuacji przyjęliśmy zasadę, Ŝe skoro nie otrzymaliśmy dokumentów (o które
prosiliśmy) wyciągamy daleko idące wnioski.
I.
Decyzja o budowie sali sportowej i rozbudowie szkoły
Decyzja o budowie została podjęta w oparciu o Wieloletni Program Inwestycyjny Miasta
Podkowa Leśna na lata 2009 – 2013 (przyjęty Uchwałą nr 132/XXIX/2009 Rady Miasta z dnia
22 czerwca 2009 r.) za którego opracowanie odpowiadał zastępca Burmistrza (Pani Małgorzata
Stępień – Przygoda). Program ten zakładał realizację szerokiego programu inwestycyjnego
realizowanego głównie w oparciu o środki pozyskane z Unii oraz kredyty, przy minimalnym
zaangaŜowaniu środków własnych. Decyzja o rozbudowie szkoły podjęta została przy
optymistycznych załoŜeniach finansowania przez środki z Unii ale - niestety - bez potwierdzenia
otrzymania środków unijnych – co było błędem.
Głównym powodem nie pozyskania środków unijnych (lub innych środków zewnętrznych) był fakt
nie złoŜenia odpowiednich wniosków na pozyskanie dotacji, a więc brak działań. Urząd Miasta
w Podkowie Leśnej nie podjął jakichkolwiek starań o pozyskanie dotacji na całą inwestycję, uzyskał
jedynie niewielką kwotę (w stosunku do całego kosztu inwestycji) na dofinansowanie hali sportowej
z Ministerstwa Sportu.
Nie otrzymanie środków unijnych załamało plan inwestycyjny miasta, a budowa szkoły musiała być
realizowana w oparciu o kredyty, środki własne oraz dotacje.
Kolejną nieprawidłowością był fakt, Ŝe Rada Miasta nie podjęła uchwały (uchwał) określającej
wysokość środków przeznaczonych na inwestycję.
5
II. Projekt – etap przygotowawczy
Przyjęcie przez inwestora oraz ekspertów załoŜenia, Ŝe projekt i rozwiązania funkcjonalne
szkoły mają nawiązywać do lat 70-tych było błędem rzutującym w sposób istotny na rozwiązania
architektoniczne i nie dostosowanie budynku do aktualnych wymagań dydaktycznych. Dodatkowo
oszczędnościowe wykonawstwo spowodowało, Ŝe obiekt wykonano tandetnie.
Zadziwiający jest fakt przyjęcia do realizacji projektu który moŜna nazwać „architektonicznym
gniotem”, szczególnie w odniesieniu do dobrej architektury szkoły KIK-owskiej (oba projekty były
realizowane w tym samym czasie). NaleŜy zaznaczyć, Ŝe o wyborze przyjętego rozwiązania nie
decydowała cena, poniewaŜ nie wprowadzono ograniczeń finansowych. Dziwi zatem fakt, Ŝe taki
zły projekt powstał w mieście, w którym mieszka tylu architektów oraz Ŝe nie został
zakwestionowany przez grono eksperckie działające przy Urzędzie Miasta.
Bardzo negatywnie na budowę wpłynął nietrafny wybór biura projektowego. Zastanawiającym
jest fakt, Ŝe pomimo tego iŜ w Podkowie i jej okolicach funkcjonuje co najmniej kilka biur
projektowych nie stanęły one do konkursu, a wybrano pracownię z Suchej Beskidzkiej. Wybór biura
projektowego z drugiego końca Polski było jedną z głównych przyczyn kłopotów w trakcie
realizacji inwestycji, opóźnień budowy i wzrostu kosztów. Odległość utrudniała bezpośredni
kontakt wykonawcy z inwestorem i projektantem. Stawiamy pytanie do osoby lub zespołu osób:
dlaczego wybrano biuro projektowe z Suchej Beskidzkiej do wykonania projektu budowlanego?
Prosimy o udzielenie precyzyjnej (jasnej) odpowiedzi.
Trzeba podkreślić, Ŝe przyjęty projekt, który był podstawą realizacji inwestycji był projektem
budowlanym, a nie wykonawczym. Zakupione opracowanie było niekompletne, nie precyzowało
szeregu rozwiązań wykonawczych i nie uwzględniało wielu robót. Ponadto, inwestor w takiej
sytuacji nie zapewnił sobie ścisłej współpracy z biurem projektowym w trakcie realizacji inwestycji.
W oparciu o powyŜsze naleŜy postawić zarzut, Ŝe komisja powołana przez Burmistrza Miasta, która
odbierała projekt była niekompetentna.
Nowo zatrudniony w Urzędzie Kierownik Referatu Inwestycji, który odpowiadał za realizację
budowy w momencie przyjmowania dokumentacji projektowej określił ją jako „zbiór śmieci”
i zagroził odrzuceniem. W konsekwencji wymusił na biurze projektowym, Ŝe będzie ono do
dyspozycji inwestora i wykonawcy na kaŜde Ŝądanie. Niestety przebieg budowy potwierdził
w całości wcześniejsze obawy Kierownika Referatu Inwestycji – właściwej współpracy nie było.
Obecnie - w trakcie przebiegu procesów sądowych - inspektor nadzoru oraz wykonawcy zgodnie
stwierdzili, Ŝe współpraca z biurem projektowym układała się źle oraz była przyczyną przestojów
i niepotrzebnych kosztów.
6
Wnioski dot. etapu przygotowawczego
Za wszystkie błędy w działaniu i w decyzjach na etapie wyboru biura projektowego oraz projektu
naleŜy obarczyć Inwestora. NaleŜy równieŜ pokreślić niekompetencję jego pracowników
zajmujących się tym tematem oraz niekompetencję komisji potwierdzającej odbiór projektu
i eksperckiego ciała doradczego przy Urzędzie Miasta w Podkowie Leśnej..
Dotyczy to zwłaszcza: przyjęcia do projektu rozwiązań z lat 70-tych, co od razu ograniczyło projekt,
nieprzemyślany wybór biura projektowego oraz przyjęcie niekompletnej dokumentacji do realizacji
projektu, co uczyniło powyŜszy projekt produktem wadliwym.
III. Rozliczenia finansowe
SpostrzeŜenia:
1. W dokumentach z posiedzeń Rady Miasta znaleźliśmy jedynie Wieloletni Program
Inwestycyjny na lata 2009-2013 (przyjęty Uchwałą 132/2009 z dnia 22 czerwca 2009 roku),
określający koszty inwestycji na 10 300 000 zł, co pozwala na stwierdzenie, Ŝe koszty
inwestycji zostały przekroczone.
W późniejszych materiałach nie znaleźliśmy Ŝadnego dokumentu aktualizującego przyjętą
kwotę. Natomiast w 2012 Skarbnik miasta zaczął operować pojęciem, Ŝe koszty inwestycji
będę szacowane na 11 mln.
Brak jest uchwały Rady Miasta określającej wielkość zaangaŜowanych środków na ten cel.
W roku 2009 zastępca burmistrza pani Małgorzata Stępień-Przygoda opracowała Wieloletni
plan inwestycyjny 2009-2013 zakładający sfinansowanie inwestycji budowy sali i rozbudowę
szkoły korzystając z dofinansowania zewnętrznego tj. z dotacji unijnych lub środków
pozabudŜetowych oraz kredytu (Załącznik: nr 1 - Wieloletni Program Inwestycji)
Przyjęcie załoŜenia, Ŝe duŜa część inwestycji będzie dofinansowana z środków unijnych było
błędem (załoŜono Ŝe środki unijne pokryją w 80% inwestycję). Po podjęciu decyzji o realizacji
inwestycji okazało się Ŝe Miasto środków nie otrzyma, poniewaŜ Urząd Miasta nie
przygotował wniosku o dofinansowanie. Zatem realizacja inwestycji musiała oprzeć się
o środki własne i kredyty
Jedyne pozyskane środki obce to dotacja 700 tys. z Ministerstwa Sportu. NaleŜy podkreślić, iŜ
w Wieloletnim Programie Inwestycyjnym załoŜono Ŝe zostanie pozyskane 3,6 mln zł
z funduszu „Totalizatora Sportowego” na budowę sali sportowej.
7
2. Główną przyczyną niegospodarności przy realizacji inwestycji jest fakt nieokreślenia granicy
środków przeznaczonych na inwestycję. Rada Miasta przyznawała, na wniosek Burmistrza,
rok rocznie środki finansowe niezbędne na realizację projektu, nie dokonując jakiejkolwiek
analizy wykorzystania tych środków i stopnia zaawansowania inwestycji.
Rada Miasta w latach 2007-2013 przyznała kwotę w wysokości łącznej 20 533 636,21 zł, bez
kontroli prawidłowości i celowości wydanych środków. PoniŜej prezentuje to tabela nr 1
„Zestawienie przyznanych i wydatkowanych kwot w latach 2007-2013”. W planie
budŜetowym na 2014 rok, Rada Miasta zaakceptowała kwotę 700 tys. ujętą w budŜecie miasta
jako kontynuacja inwestycji budowy sali i rozbudowy szkoły, co daje łącznie wartość
21 233 636,21 zł.
Poniesione wydatki do końca 2013 r. wyniosły 10 251 113,27 zł oraz koszty obsługi kredytu
do roku 2013, co daje łącznie kwotę 11 470 183,30 zł.
Przewidywany koszt inwestycji do roku 2025 wyniesie ponad 21 mln zł, w tym ok. 5 mln zł
koszt kredytu, koszty spraw sądowych ok. 2,7 mln zł (szacowane na dzień sporządzenia
opracowania) oraz koszty usunięcia wad i usterek.
Od 2010 roku budowa szkoły zdominowała wydatki inwestycyjne w mieście i w ten sposób,
ograniczyła realizację innych planów.
Skutki podjętej decyzji o budowie będą trwały do 2025 roku, w którym zostanie spłacona
ostatnia rata kapitałowo-odsetkowa, a szczególnie odczują je budŜety miasta w latach
2014-2016.
Wydatkowanie przyznanych środków w poszczególnych latach nie było rozliczane, a nawet
nie było analizowane przez Komisję BudŜetu na koniec roku budŜetowego.
Finansowanie inwestycji było w pełni zabezpieczone i nie było przyczyną przedłuŜania się
inwestycji w czasie.
3. Koszt całkowity inwestycji w okresie 2007-2013 zamknął się w kwocie 11 470 183,30 zł.
Na koniec roku 2013 koszty rozkładały się na :
− prace budowlane, które stanowiły ok. 80% zaangaŜowania finansowego,
− poza budowlane, które stanowiły ok. 20% kosztów.
PoniŜsza tabela nr 2 prezentuje pełne zestawienie poniesionych kosztów.
8
Tabela nr 1 Zestawienie przyznanych i wydatkowanych kwot w latach 2007-2013
Tabela nr 2 Zestawienie poniesionych kosztów inwestycji w latach 2007-2013
10
4. Prace budowlane :
Budowa została zrealizowana w 3 częściach przez głównych wykonawców:
I etap: firma WID-BAS,
II etap: firma RENAL-BUD,
III etap: firma RENAL-BUD.
Rozliczenie z poszczególnymi kontrahentami prezentuje poniŜsza tabela
Tabela nr 3 Kwoty wypłacone głównym wykonawcom
Lp.
1
Firma
WID-BAS
Konstncin Jeziorna ul. Rynkowa 6
Antoni Witold Gołąbek
Wartość
robót
Wartość robót
brutto
8 955 105,65
7 340 250,53
Umowa
Zakończenie
29.01.2010
11.05.2012
Wypłacono
RóŜnica
4 983 430,20
3 240 053,26
CESJE
731 622,19
2
Cebula Adam RENAL-BUD
Błonie ul. Spacerowa 4
578 865,40
712 004,45
30.07.2012
30.09.2012
712 004,45
0,00
3
Cebula Adam RENAL-BUD
Błonie ul. Spacerowa 4
1 235 721,87
1 519 937,91
06.08.2012
07.02.2013
1 420 593,15
99 344,76
9 154 837,80
11 187 048,01
7 847 649,99
3 339 398,02
RAZEM
Urząd Miasta zrealizował faktury wystawione przez firmę WID-BAS na kwotę
6 564 524,84 zł z czego wypłacono 5 715 052,39 zł (87%).
Ponad to stwierdziliśmy nieprawidłowości m.in.:
− Skarbnik zwrócił depozyt bez polecenie działu merytorycznego,
− Skarbnik wypłacił środki finansowe naleŜne komornikowi na polecenie radcy
prawnego.
5. Sprawy sądowe
Realizacja inwestycji zaowocowała dziesięcioma sprawami sądowymi,
z wykonawcami i syndykiem oraz jedną w sądzie pracy.
PoniŜsza tabela prezentuje zestawienie spraw sądowych z przedsiębiorcami.
w
tym
9
Tabela nr 4 Wykaz spraw sądowych
NaleŜy zwrócić uwagę, Ŝe Urząd Miasta w Podkowie Leśnej ma sprawę sądową z kaŜdym
wykonawcą, co świadczy o tym, Ŝe inwestor w Ŝadnym przypadku nie szukał porozumienia, a
jedynie parł do konfliktu i rozwiązania sądowego, powodując w wypadku przegranej
obciąŜenie budŜetu nieuzasadnionymi kosztami procesowymi i odsetkami.
Po analizie dokumentów wyciągnęliśmy wniosek, Ŝe szereg prac zgłoszonych przez
wykonawców, za które Ŝądają zapłaty zostało wykonane, poniewaŜ ich zakończenie
potwierdzone jest protokołami odbioru. Prace nie objęte projektem wykonano na polecenie
UM, a wykonanie ich było konieczne aby zakończyć inwestycję. Nie zostały one jednak
zapłacone. Burmistrz Miasta powinien rozwiązać te sprawy na drodze negocjacji, a nie przeć
do rozwiązań sądowych. Na przykładzie firmy RENAL-BUD stwierdzamy, Ŝe nie została
podjęta nawet próba negocjacji z wykonawcą, który wykonał dodatkowe prace lub zastosował
zamienne wykonanie elementów wymuszone brakiem moŜliwości technicznych zastosowania
rozwiązania ujętego w projekcie (błąd projektowy). PoniŜej przedstawiamy prace wykonane
przez firmę RENAL-BUD ujęte jako dodatkowe lub zamienne, których inwestor nie zapłacił,
a Ŝądanie ich zapłaty rozstrzygane jest przez Sąd Gospodarczy.
Tabela nr 5 Wykaz dodatkowych prac wykonanych przez firmę RENAL-BUD
Pragniemy zwrócić uwagę na kuriozalny fakt zwolnienia dyscyplinarnego Kierownika
Referatu Inwestycji na dzień przed przystąpieniem do odbioru wykonania prac i powierzenie
obowiązków osobie która nie uczestniczyła czynnie przy realizacji tej inwestycji i nie miała
o niej pojęcia (sprawa zwolnienia pracownika toczy się przed sądem pracy).
6. Rolowanie przyznawanych kwot powodujące blokowanie środków na inne cele.
W latach 2007-2014 Rada Miasta przyznała 21 933 636,21 na inwestycję, co spowodowało
zablokowanie środków na inne inwestycję, a nawet ich znaczące ograniczenie.
Inwestycja budowy sali i rozbudowy szkoły kosztowała do końca 2013 roku 10 251 113,27 zł
(bez spraw sądowych).
Taka sytuacja spowodowała przetrzymywanie środków otrzymanych z kredytu na rachunku
bieŜącym i pokrywania nimi deficytu.
Koszty około inwestycyjne są zaleŜne od sprawnego przebiegu inwestycji oraz zakończenia jej
w zaplanowanym terminie. Są to koszty dodatkowe, które musiały być poniesione, jak np.:
ochrona obiektu, ogrzewanie czy teŜ straty w przesunięciu terminu rozpoczęcia eksploatacji
budynku.
Rachunek wykazuje, Ŝe załoŜone koszty budowy zostały przekroczone w istotny sposób.
Natomiast UM nie zabezpieczył sobie moŜliwości odzyskania tych kosztów od wykonawcy:
np.:
− gwarancja określona w umowie z WID-BAS wygasła przed zakończeniem inwestycji,
− nie wykorzystał szansy obciąŜenia inwestora karą 10% w momencie kiedy firma
wymówiła umowę,
− nie zgłosił do syndyka informacji o kontynuowaniu prac budowlanych przez firmę
RENAL-BUD, co uniemoŜliwi odzyskanie wydatkowania większej kwoty w stosunku
do podpisanej umowy z firmą WID-BAS,
− nie wystąpił do biura projektowego o zwrot poniesiony kosztów z tytułu niewłaściwej
dokumentacji.
Urząd nie wystąpił o zwrot kosztów naprawy usterek (inwestycja została przyjęta bez
stwierdzonych usterek).
Podsumowując ten etap naleŜy stwierdzić, Ŝe :
1. UM prowadził zasadę rolowania budŜetu, co blokowało inne inwestycje, a po interwencji
RIO (dokonanej w wyniku naszych działań) o zaprzestaniu tych praktyk będzie musiał
ograniczyć wydatki budŜetowe.
2. Rada Miasta dopuściła do powstania pełzającej inwestycji bez analizy realizacji jej
budŜetu.
Rada Miasta powinna Ŝądać dokładnej analizy poszczególnych etapów inwestycji
i uzasadnienia przyznawania kolejnych transz środków finansowych w takiej a nie innej
wysokości.
14
3. Komisja BudŜetowa na przestrzeni lat nie wykonywała swoich obowiązków kontrolnonadzorczych w stosunku do prowadzonej inwestycji.
Komisja budŜetowa nie monitorowała kosztów budowy oraz kosztów dodatkowych
związanych z realizacją inwestycji. Nie precyzowała Ŝadnych wniosków w tej sprawie do
Rady Miasta, tworząc wraŜenie Ŝe wszystko jest w porządku i pod kontrolą.
Poświadczeniem tego jest fakt, Ŝe Komisja BudŜetowa nie posiada Ŝadnej dokumentacji
potwierdzającej jej pracę nad tym zagadnieniem)–pismo Radnej Skowron (Załącznik nr 2).
4. Nie moŜna ustalić kwoty wydatkowanej na inwestycję bez rozliczenia części niejawnej
o której Komisja BudŜetowa i Rada Miasta nie była informowana, dotyczy to:
a. Gwarancji, ubezpieczenia.
b. Depozytów (naliczanie i rozliczenie).
c. Kar.
d. Wyników Inwentaryzacji po przerwaniu budowy przez WID-BAS.
e. Spraw sądowych i braku ich oszacowania.
f. Konieczności wykonania dodatkowych prac wynikających z wadliwego projektu.
5. Przyczyną strat jest równieŜ podpisanie wadliwej umowy z WID-BAS co świadczy o złej
obsłudze prawnej UM. Chodzi o brak sprecyzowania pojęcia „dzieła”, zasadności
pobierania depozytu oraz przyjęcie niewłaściwego terminu zwolnienia gwarancji.
6. Na wzrost kosztów budowy inwestycji wpłynął brak próby podjęcia rozwiązań w sprawach
spornych oraz przekazywanie ich na drogę sądową, co w końcowym efekcie spowoduje
dodatkowe koszty dla miasta. W wielu sprawach jest oczywiste Ŝe UM powinien zapłacić
za wykonane prace – na podstawie dokumentów odbioru prac i inwentaryzacji. Takie
postępowanie świadczy o złej obsłudze prawnej inwestycji, co skutkowało błędnymi
decyzjami Inwestora.
7. NaleŜy dodać Ŝe przyczyną wzrostu kosztów był wadliwy projekt techniczny, co
spowodowało przedłuŜenie budowy, konieczność wykonania prac nie ujętych w projekcie
lub zmian decyzji z powodu niewłaściwych rozwiązań.
IV. Proces budowy
1.
Etap I firma WID-BAS
Kierownik Inwestycji i Inspektor budowy informowali na bieŜąco Inwestora o stanie prac,
opóźnieniach na budowie i realnym terminie zakończenia inwestycji. Kierownik Inwestycji
w trakcie budowy wnioskował o zerwanie umowy z wykonawcą. Nie otrzymaliśmy, do
wglądu, dokumentów wewnętrznych nie moŜemy stwierdzić jakie Inwestor podejmował
decyzje i dlaczego.
15
Przedstawiciele Stowarzyszenia „Nova Podkova” analizując ten temat zapoznali się z umową
na wykonanie prac, protokółami z posiedzeń koordynacyjnych, fakturami, zeznaniami
świadków w sądzie. Niestety nie otrzymaliśmy szeregu istotnych dokumentów do analizy,
takich jak: protokół z inwentaryzacji, opinie radców pranych, wykaz usterek, dokumenty
związane z gwarancją bankową itp.
Przetarg na budowę sali sportowej… wygrała firma WID-Bas z siedzibą w Konstancinie.
Wartość prac budowlanych na podstawie projektu budowlanego wyceniono na
kwotę 8 955 105,55.
Interes inwestora zabezpieczony został przez:
− gwarancję bankową w wysokości 10% wartości umowy,
− karę w wysokości 10% wartości umowy jeŜeli umowa zostanie zerwana przez
Wykonawcę,
− pobieranie depozytu w wysokości 20% od wartości wykonanych prac, który miał być
rozliczony po zakończeniu umowy,
− kary za opóźnienia,
− ubezpieczenie prac.
Naszym zdaniem umowa nie zabezpieczała we właściwy sposób interesów miasta. Była to
typowa umowa sztampowa i kancelaria, która ją opracowywała nie zadała sobie trudu
dopracowania jej do potrzeb tej inwestycji. Jest to o tyle dziwne, Ŝe w tym okresie Ŝe
w publikacjach prawnych i prasie ogólnej opisywano róŜne „przekręty”, które występowały na
rynku budowlanym.
Niewłaściwe sformułowania zawarte w warunkach umowy oraz nie zabezpieczenie interesów
inwestora okazało się fatalne w skutkach i tak:
a) Umowa dotyczyła wykonania dzieła. Takie sformułowanie moŜe być uŜyte do budowy
np.: pomnika, a nie obiektu szkolnego i prac remontowych.
b) W umowie niewłaściwie sformułowano terminy zwolnienia gwarancji (ponad 800tys.).
Gwarancja wygasła przed zakończeniem umowy.
c) Nie precyzyjne sformułowanie warunków poboru depozytów, poniewaŜ ponownie
w Aneksach nr 1 i nr 2 do umowy, określono inwestycję jako „dzieło”.
Spowodowało to, Ŝe depozyty zostały pobierane dopiero po wprowadzeniu Aneksu nr3
(po interwencji Kierownika Inwestycji).
d) Warunki Umowy nie pozwalały Inwestorowi wycofać się z realizacji umowy z winy
wykonawcy i nie określały wysokości kar oraz sposobu obciąŜenia wykonawcy z tego
tytułu.
Analiza dokumentów jak równieŜ decyzji podejmowanych przez Urząd Miasta w trakcie
realizacji inwestycji świadczą o słabej, niekompetentnej obsłudze prawnej inwestycji.
Na ten fakt zwracali uwagę świadkowie w trakcie procesów, jak równieŜ Kierownik
Inwestycji pisemnie kierując sprawę Radcy Prawnego Pani Tarasiuk do Rady Miasta.
16
Nie udostępniono nam opinii sporządzonych zarówno przez kancelarie zewnętrzne jak
i prawników zatrudnionych w Urzędzie Miasta, uzasadniając to tym, Ŝe parafka radcy
prawnego na dokumentach świadczy o ich poprawności, a i w takiej sytuacji opinie nie są
potrzebne.
NaleŜy stwierdzić, Ŝe istotną przyczyną przekroczenia kosztów inwestycji jest brak
koncyliacyjności pani Burmistrz i radców. W Ŝadnym z przypadków Urząd Miasta nie
podejmował prób rozwiązania spraw w drodze negocjacji, natomiast parł do procesów
sądowych nie bacząc na koszty, które poniesie później miasto.
Wybierając firmę WID-BAS sprawdzono jedynie, czy nie zalega ona z podatkami w wydziale
finansowym i Urzędzie Skarbowym. Natomiast nie rozpoznano zdolności wykonawczej tej
firmy oraz nie zasięgnięto opinii innych inwestorów współpracujących z firmą .
W momencie przejęcia realizacji inwestycji Kierownik Inwestycji UM przeprowadził wizję
lokalną w biurze firmy, spotkał się równieŜ z inwestorami oraz uzyskał pierwsze informacje
o zdolności wykonawczej. Firma nie posiadała zaplecza budowlanego, a wszystkie prace
wykonywała za pomocą podwykonawców. Informacja ta była przekazana Inwestorowi.
Podstawowym problemem budowy był brak pracowników na co zwracano systematycznie
uwagę w dzienniku budowy.
W momencie pojawienia się WID-BAS spółka komandytowa jako podwykonawcę firmy
WID-BAS, podwykonawcy zatrudnieni na budowie zaczęli informować Inwestora
o ewentualnym przekręcie i Ŝe nie otrzymają wynagrodzenia (zeznania w sądzie).
NaleŜy zaznaczyć, Ŝe firma WID-BAS zgłosiła pisemnie (zgodnie z zapisami Umowy) do UM
swojego podwykonawcę firmę komandytową WID-BAS. UM nie zgłosił sprzeciwu
w odpowiednim terminie, co sprawiło uznanie podwykonawcy.
Przyczyną późniejszych spraw sądowych była niekonsekwencja w postępowaniu Urzędu
Miasta i niedopatrzenie. Zgodnie z Umową, warunkiem dopuszczenie do pracy
podwykonawcy było zatwierdzenie go przez UM. Urząd odrzucił podwykonawców, ale
praktycznie dopuścił ich do pracy. W momencie chęci zejścia podwykonawców z budowy
Burmistrz zwrócił się z prośbą o pozostanie i dokończenie robót gwarantując im zapłatę za
wykonanie robót. Sprawę zapłaty próbowano rozwiązać zawierając umowy cesji.
W momencie odbioru prac UM zmienił zdanie, stwierdzając Ŝe nie wypłaci podwykonawcom
za zrealizowane prace.
PowyŜsza decyzja postawiła podwykonawców w trudnej sytuacji finansowej, a jeden
z podwykonawców dostał wylewu.
Po kolejnej Komisji Odbioru Kierownik Budowy dostał zawału serca w wyniku czego zmarł.
Świadczy to o złych stosunkach panujących między inwestorem, a wykonawcami.
W 2012 roku firma WID-BAS znalazła się w takiej sytuacji, Ŝe wielkość kar naliczanych za
opóźnienie zaczęła przekraczać wartość faktur za wykonane prace. W tym momencie podjęła
decyzję o wymówieniu Umowy. (11 maja 2012 roku). Zgodnie z Umową takie wymówienie
17
skutkowało moŜliwością obciąŜenia wykonawcy karą w wysokości 10% głównej kwoty
umowy.
Z niewiadomego powodu urząd nie przyjął tego wymówienia i nie wykorzystał powyŜszego
zapisu, a na domiar złego sam wymówił firmie umowę na ogólnych warunkach zawartych
w KC. W tej sprawie Kierownik Inwestycji UM skierował wniosek o obciąŜenie radcy
prawnego pani Tarasiuk kwotą 10% wartości umowy.
Inwestor nie ustosunkował się do wniosku, natomiast w konsekwencji doprowadził do
zwolnienia Kierownika Inwestycji.
Wniosek:
Przyczyną nie zrealizowania inwestycji przez WID-BAS był brak własnego zaplecza
budowlanego oraz zabezpieczenia finansowego.
Firma korzystała z podwykonawców co zwiększyło jej koszty wytworzenia. Brak płynności
finansowej spowodował wstrzymanie płatności podwykonawcom.
NaleŜy zaznaczyć, Ŝe UM płacił na bieŜąco za odebrane prace – co jest potwierdzone
fakturami.
W trakcie realizacji inwestycji okazało się, Ŝe I harmonogram rzeczowo – finansowy
opiewający na 21 transz płatności, utrudnił firmie zachowanie płynności przy braku własnych
środków zabezpieczających. UM przychylił się do zmiany warunków płatności rozbijając je na
mniejsze kwoty. UM poszedł na rękę firmie zwiększając liczbę transz (na ponad 50)
o mniejszej wartości.
Wątpliwości prawnie budzi fakt zawarcia aneksów do Umowy. O ile Aneks 1 i 2 ma
zasadność w zapisach umowy pozwalający na zmianę harmonogramu w momencie uzyskania
dotacji z Ministerstwa o tyle zapis Aneksu 3 dotyczący harmonogramu rzeczowo-finansowego
zmienia w sposób istotny warunki przetargowe. Zapisy te idą wyraźnie w kierunku udzielenia
pomocy w zapewnienie płynności finansowej wykonawcy.
Stwierdzamy, Ŝe w tej sprawie (dotyczy Aneksów do Umowy) odmówiono nam
przedstawienia opinii wydanych przez radców prawnych.
18
Tabela nr 6 Rozliczenie z firmą WID-BAS
Na przebieg całej inwestycji rzutowały cechy charakteru Burmistrza. Chęć zrealizowania
inwestycji, za wszelką cenę, zdominowała wszystkie decyzje. Burmistrz miasta nie reagował
na przekazywane informacje o zagroŜeniach. Spowodowało to, Ŝe szereg decyzji było
nietrafnych. Dodatkową cechą negatywną był brak postawy koncyliacyjnej, nie wywiązywanie
się z podjętych zobowiązań i nie przyznawanie się do błędów.
W tego powodu Burmistrz Miasta doprowadziła do wszczęcia 9 spraw z podwykonawcami
i 1 sprawę z byłym pracownikiem. We wszystkich sprawach pozwanym jest UM.
Po zejściu firmy WID-BAS z budowy powołana została Komisja inwentaryzacyjna.
Biegli określili w protokole:
− prace wykonane i zapłacone,
− prace wykonane niezapłacone,
− prace niewykonane.
Na podstawie protokołu ustalono wartość prac, które muszą być zapłacone, wartość prac jako
podstawa do zawarcia umowy z nowym wykonawcą na dokończenie inwestycji. Wszystkie
wartości były odnoszone i określane zgodnie z aktualnym kosztorysem budowy.
W tym protokole nie były wymienione Ŝadne usterki.
Przerwa w budowie wiązała się z dodatkowymi kosztami związanymi z ochroną,
ogrzewaniem, itp.
Analiza dziennika budowy i protokołów z posiedzeń koordynacyjnych wykazała, Ŝe przyczyną
opóźnień i wzrostu kosztów był projekt budowlany.
19
Dziennik zawiera wiele wpisów wzywających projektanta do rozwiązania róŜnych kwestii
związanych z wykonaniem. Na wiele rozwiązań musiano oczekiwać dłuŜszy okres.
2.
Etap II i III firma RENAL-BUD
Na dokończenie inwestycji podpisano dwie umowy z nowym wykonawcą firmą RENALBUD:
− Umowa ryczałtowa z dnia 30 lipca 2012 roku na kwotę 712 004,45 zł;
− Umowa ryczałtowa z dnia 6 sierpnia 2012 roku na kwotę 1 519 937,91 zł.
Realizacja obydwu umów przebiegła równolegle i w obydwu wystąpiła konieczność
wykonania prac dodatkowych, których zakres nie mieścił się w umowie ryczałtowej.
Realizacja pierwszej Umowy została zakończona we wrześniu 2012 i przez Kierownika
Inwestycji Pana Grzegorza Lewandowskiego została powołana Komisja Odbioru. Przed
posiedzeniem Komisji Pan Grzegorz Lewandowski został zwolniony z pracy. Komisja
odebrała prace bez uwag, co umoŜliwiło dokonanie płatności firmie RENAL-BUD kwoty
ustalonej w Umowie.
NaleŜy zaznaczyć, Ŝe przed wypłatą kwoty, Inwestor wymusił na wykonawcy oświadczenie,
Ŝe nie będzie rościł pretensji z tytułu robót dodatkowych.
Realizacja drugiej umowy przekroczyła umowny termin o blisko 2 miesiące.
Było to spowodowane trudnościami z odbiorem i niedopuszczeniem budynku szkoły do
eksploatacji ze względu na niespełnienie warunków przeciw poŜarowych i koniecznością
wykonania szeregu prac dodatkowych.
Inwestor odebrał III etap, potrącił kary umowne za przekroczenie terminu realizacji i nie
zapłacił za wykonie robót dodatkowych. Wykonawca wystąpił do sądu o: cofnięcie potrąceń
z tytułu kar i energii elektrycznej oraz zapłaty za dodatkowe roboty (sprawa w toku).
Wykonawca wykonał prace zgodnie z projektem, który był zaakceptowany przez ekspertów,
a po ich wykonaniu straŜ poŜarna nie przyjęła zastosowanych rozwiązań. Wpłynęło to na
opóźnienia oddania budynku do eksploatacji.
20
V. WNIOSKI OGÓLNE
1) Szkoła oddana do uŜytku jest gniotem architektonicznym, niedostosowanym do obecnych
wymogów dydaktycznych, zagraŜająca bezpieczeństwu dzieci, wykonana tandetnie
z licznymi usterkami. Za ten stan odpowiada Inwestor wraz ze swoimi ekspertami.
2) Przebieg realizacji inwestycji wykazał słabość obsługi prawnej UM, którą w pewnych
momentach naleŜy nazwać niekompetentną. Przejaw niekompetencji obsługi prawnej
widoczny jest w innych sferach Ŝycia publicznego Miasta Podkowy na co zwracali uwagę
Radni na sesjach. Zespół radców swoim działaniem przyczynia się do strat. Zatem naleŜy
wymienić obsługę prawną. Za ten stan odpowiada Burmistrz.
3) Na podstawie dokumentów naleŜy stwierdzić, Ŝe Inspektor budowy oraz Kierownik
Inwestycji wykonywali zadania zgodnie ze swoimi kompetencjami. Informowali
systematycznie Inwestora o stanie budowy zagroŜeniach, opóźnieniach. Kierownik
Inwestycji wnioskował o wcześniejsze zerwanie umowy z WID-BAS.
4) Cechy charakterologiczne Burmistrza Miasta i chęć „parcia” do realizacji inwestycji nie
bacząc na koszty (chęć osiągnięcia sukcesu), powodowały nie przyjmowanie do
wiadomości ostrzeŜeń , a w efekcie podejmowanie nietrafnych decyzji.
Podwykonawcy podkreślali niehonorowe zachowanie się Burmistrza w sytuacji
kryzysowej - dotyczy to zapłaty. Burmistrz unikał spotkań, nie odbierał telefonów,
„uciekał” od zajęcia jakiegokolwiek stanowiska.
5) Zarówno burmistrz jak i radcy prawni wykazywali się niechęcią do załatwienia spraw
w sposób polubowny i parli do rozstrzygnięcia spraw na drodze sądowej.
6) Na realizacji budowy zaciąŜyły dwa nieprzemyślane i nietrafne wybory: projektanta
i wykonawcy (WID-BAS).
7) Na opóźnienia i wzrost kosztów budowy wpłynęło kilka czynników. Nie moŜna przypisać
całkowitej winy faktowi bankructwa WID-BAS. Inwestor wiedział wcześniej
o trudnościach finansowych firmy WID-BAS i nadmiernie starał się jej pomóc, nie dbając
o zabezpieczenie własnych interesów.
8) NaleŜy stwierdzić w oparciu o dokumentację budowy (dziennik budowy, protokoły
komisji koordynacyjnych), Ŝe Dział Inwestycji prowadził ją poprawnie. RównieŜ
dokumentacja inwestycji w dziale finansowanie była poprawna, spójna, zawierająca
wszystkie niezbędne dekretacje.
21
9) Przyczyną braku kontroli, przez Radę Miasta, wydatkowania środków finansowych, było
rolowanie budŜetu co ograniczyło inne inwestycje.
10) Rada dopuściła powstanie pełzającej inwestycji.
11) Na podstawie zeznań świadków i dokumentów moŜemy powiedzieć Ŝe przyczyną
prowadzącą do przedłuŜania się inwestycji, powstania dodatkowych kosztów było złe
zarządzanie inwestycją przez Inwestora oraz złe stosunki pomiędzy inwestorem,
a nadzorem jak równieŜ i podwykonawcami.
12) Inwestora cechowała niechęć do przyjmowania uwag które zgłaszała Rada Miasta i rada
Rodziców.
Inwestor przyjął zasadę trwania jak w oblęŜonej twierdzy i nie przyjmowania uwag oraz
ukrywania przed Radą i mieszkańcami prawdziwych problemów związanych z inwestycją.
13) Przy projektowaniu obiektu nie dokonano analizy kosztów i sposobu eksploatacji szkoły.
Do dnia dzisiejszego nie oszacowano wzrostu kosztów eksploatacji budynku i wpływu na
przyszły budŜet.
14) Tandetne wykonanie szkoły będzie skutkowało ciągłym usuwaniem usterek.
W najbliŜszym czasie naleŜy przewidzieć ok. 500 tys. na usuniecie podstawowych wad.
Praktycznie UM nie ma szans na odzyskanie od wykonawcy tej kwoty.
W Protokółach odbioru inwestycji nie stwierdzono usterek. Nie jest nam znany pełen
zakres usterek poniewaŜ Burmistrz Miasta nie wyraził zgody na przeprowadzenie wizji
lokalnej w celu ustalenia stanu technicznego budynku. Nie udostępniono nam równieŜ
pism kierowanych w tej sprawie do syndyka oraz uwag zgłaszanych przez Radę Rodziców.
Uwagi otrzymaliśmy bezpośrednio od Rady Rodziców załącznik nr 3 – Wykaz usterek
zgłoszonych przez Radę Rodziców.
15) NaleŜy szacować, Ŝe przekroczenie kosztów inwestycji wyniesie około dziesięciu
milionów, a dokładna kwota będzie znana dopiero po zakończeniu spraw sądowych.
Do tego naleŜy dodać koszty wynikające z opóźnienia o1,5 roku oddania obiektu szkoły
i sali do eksploatacji.
NaleŜy postawić Inwestorowi zarzut niegospodarności środkami publicznymi.
22