docProgram dla Śląska – propozycje śląskiego biznesu
download 
Reklamacja Transkrypt
Program dla Śląska – propozycje śląskiego biznesu
Program dla Śląska – propozycje śląskiego biznesu Materiał sumujący projekt zrealizowany przez zespół portalu gospodarczego wnp.pl (luty 2015) P rzedsięwzięcie było pomyślane jako element publicznej debaty w regionie poświęconej założeniom Programu dla województwa śląskiego, w którym chodzi o stworzenie realnej alternatywy rozwojowej w obliczu trudności, z jakimi boryka się sektor górnictwa węgla kamiennego wraz z zapleczem, oraz koniecznej restrukturyzacji tej branży. Głównymi komponentami Programu mają być działania służące wzmocnieniu potencjału przemysłowego i inwestycyjnego Śląska. W ramach projektu przeprowadzono ponad 20 rozmów z przedsiębiorcami, inwestorami i menedżerami związany ze Śląskiem firm kilku branż o zróżnicowanej skali działalności. Ich bezpośrednim efektem były publikacje na portalu wnp.pl oraz w Miesięczniku Gospodarczym Nowy Przemysł (03.2015). Poniższy materiał zawiera uporządkowane tematycznie propozycje i postulaty najczęściej powtarzające się w rozmowach z przedsiębiorcami. Stworzenie metropolii śląsko-zagłębiowskiej P ołączenie miast tworzących konurbację śląsko-zaOpinie i komentarze głębiowską w jeden organizm miejski, co wywoła efekty synergii na poziomie zarządzania i finansowania za- Arkadiusz Hołda, dań, pozwoli na koordynację i kumulację działań inwesty- katowicki przedsiębiorca, prezes zarządu Holdimex cyjnych, poprawi postrzeganie aglomeracji wśród inwesto- – Śląsk ma podobną specyfikę do Zagłębia Ruhry, jednak tam rów, ułatwi sięganie po zewnętrzne finansowanie dużych konsekwentną politykę aglomeracyjną prowadzi się od dzieprojektów rozwojowych (infrastrukturalnych). sięcioleci. U nas natomiast robi się to z doskoku, zrywami co jakiś czas. (...) Jedno, duże miasto, które miałoby około 2 mln mieszkańców, stałoby się poważnym konkurentem dla Narzędzia i działania Warszawy, a także ważnym ośrodkiem na mapie Europy z ogromnym potencjałem do przyciągania inwestorów. • Inicjatywa oddolna, czyli połączenie sąsiednich gmin (Katowice z Siemianowicami, Świętochłowicami, Cho- Jerzy Bernhard, rzowem, Mysłowicami, ewent. z Zabrzem, Bytomiem). Do prezes zarządu firmy Stalprofil „supermiasta” przyłączyłyby się inne ośrodki aglomeracji, – Należałoby przeprowadzić proces tworzenia dużej aglomewidząc wynikające z tego korzyści. racji działającej jako całościowy podmiot. Obecnie między • Alternatywnie: akt prawny wymuszający porozumienie poszczególnymi miastami nie ma koordynacji rozwojowej. miast aglomeracji śląskiej i określający zasady ich współ- Każdy zgłasza swoje pomysły, które często mają się całkowipracy w ramach metropolii. cie nijak do strategii sąsiadów, a w sumie mówimy o regionie, • Działanie możliwe do przeprowadzenia bez formalnego po- w którym granice między miastami są już w praktyce całkowstania metropolii – opracowanie danych statystycznych dla wicie zatarte. całej aglomeracji, co pozwoli na prezentowanie na zewnątrz „skumulowanego” potencjału tworzących ją miast. Program dla Śląska 01 Roman Trzaskalik, (...) Tracimy wizerunkowo na obecnym, samorządowym prezes Parku Naukowo-Technologicznego rozdrobnieniu. Przykładowo w rankingach dotyczących iloEuro-Centrum w Katowicach ści nowoczesnych powierzchni biurowych Katowice są klasy– Dla rozwoju regionu potrzebne jest jak najszybsze połącze- fikowane jako samodzielne miasto, a nie cała konurbacja, co nie miast konurbacji śląsko-zagłębiowskiej w jeden, silny nie ukazuje naszego prawdziwego potencjału. podmiot. Pozwoliłoby to na lepsze planowanie przestrzenne, a także zwiększenie potencjału inwestycyjnego. Lokalne elity Artur Tomasik, samorządowe i polityczne muszą wznieść się ponad podziały prezes Górnośląskiego Towarzystwa Lotniczego SA i zrozumieć, że działanie w pojedynkę przynosi duże straty – W materiałach statystycznych, które są podstawowym źródla regionu. dłem informacji dla linii lotniczych i innych kontrahentów, miasta aglomeracji występują osobno. Dobrze byłoby, żeby na Mirosław Czarnik, potrzeby promowania regionu stworzyć jeden wspólny dziennik prezes Górnośląskiego Parku Przemysłowego statystyczny, który dotarłby do wszystkich agencji ratingowych – Na mapie świata pojawiłby się nowy, duży ośrodek. Liczą- i wszystkich koncernów. Mielibyśmy wtedy większe szanse, aby cemu ponad 2 mln mieszkańców miastu o wiele łatwiej by- być rozpoznawani jako region śląski, który ma 5 mln ludzi, łoby upomnieć się o swoje racje w Warszawie. 50 uczelni, 400 szkół średnich. Obecnie zawsze patrzą na nas przez pryzmat kurczących się demograficznie Katowic. Rozwój specjalnej strefy ekonomicznej na Śląsku i w Zagłębiu N ajwiększa i jedna z najbardziej efektywnych SSE dopasowaniu położenia nowych stref do układu logistyki w kraju pozostaje od lat użytecznym, sprawdzo- i transportu, a nie tylko „łatania dziur” po upadłych zakłanym narzędziem restrukturyzacji regionu. Trzeba nadać dach czy zagospodarowania nieużytków. jej nową dynamikę, rozwinąć terytorialnie i funkcjonalnie – łącząc z istniejącą i rozbudowywaną siecią transpor- Artur Tomasik, towo-logistyczną. Nowe, także jakościowo, inwestycje na prezes Górnośląskiego Towarzystwa Lotniczego SA terenach KSSE będą stymulowały rozwój poszczególnych – Marka Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej jest w zaobszarów i całego województwa. sadzie obecna w głowach wszystkich największych światowych koncernów motoryzacyjnych. Działając w oparciu o nią, nie trzeba więc niczego promować, tylko dawać sygnał, że dalej Narzędzia i działania się rozwijamy, oferujemy atrakcyjne tereny i preferencje. (...) Mógłbym wskazać około stu hektarów gruntu w bezpo• Rozbudować Katowicką Specjalną Strefę Ekonomiczną średnim sąsiedztwie Międzynarodowego Portu Lotniczego o nowe obszary, szczególnie wzdłuż szlaków komuni- Katowice w Pyrzowicach, na którym już teraz można prokacyjnych, w tym w pobliżu Międzynarodowego Portu wadzić wszelkiego typu inwestycje. Nic nie stoi na przeszkoLotniczego „Katowice” w Pyrzowicach. dzie, aby najbliższe otoczenie lotniska było dedykowane pod • Dodatkowe preferencje dla firm wprowadzających do działalność związaną z przemysłem lotniczym. Zwłaszcza SSE na Śląsku nowoczesne technologie. że w najbliższym czasie będzie rozstrzyganych wiele kon• Przedłużyć działalność SSE poza rok 2026. traktów na zakup urządzeń lotniczych i wtedy można też skorzystać z dodatkowego narzędzia, jakim jest offset. Opinie i komentarze Leszek Tomica, prezes firmy Proximus Jerzy Bernhard, – Z różnych powodów w Unii Europejskiej SSE nie są zbyt prezes Stalprofilu mile widziane, ale w sytuacji gospodarczej naszego regionu – Sposobem na rozwinięcie na Śląsku produkcji wysoko- rozbudowa specjalnych stref gospodarczych byłaby jak najprzetworzonej jest wspieranie rozwoju stref ekonomicznych, bardziej wskazana. To nam się po prostu opłaca. SSE odw których zwykle powstają zakłady bardziej nowoczesne niosły wielki sukces, a skoro tak, to dlaczego ich dalej nie i wykorzystujące nowocześniejsze technologie. Należałoby rozwijać? pomyśleć o takiej zmianie prawa, żeby większa niż obecnie część zysku tych firm zostawała w Polsce, a także o lepszym Program dla Śląska 02 Restrukturyzacja i wsparcie górnictwa K onsekwentne działania restrukturyzacyjne w spółOpinie i komentarze kach i zakładach górniczych, aktywnie nadzorowane przez państwowego właściciela, powinny zostać także Józef Wolski, wsparte elementami długofalowej polityki wyznaczającej prezes Kopeksu węglowi miejsce w krajowym systemie energetycznym zgod- – Najpilniejszym zadaniem jest przedstawienie, zatwierdzenie nie z interesem polskiej gospodarki i zobowiązaniami Polski i realizacja kompleksowego planu dla całego polskiego górnicjako członka Unii Europejskiej. twa. Konieczna jest też restrukturyzacja spółek górniczych, tak by w efekcie wyeliminować generowane przez nie straty. Polski węgiel musi być konkurencyjny. Musi być tańszy, Narzędzia i działania a więc wydobywany wydajniej. Potrzebne są impulsy ze strony państwowych instytucji prowadzące do zwiększenia po• Program dla polskiego węgla, który zawierałby wielolet- ziomu inwestycji w prace udostępniające oraz wysokowydajnie perspektywy zapotrzebowania (w formie swoistych ne maszyny i urządzenia, które zwiększają bezpieczeństwo gwarancji politycznych), co pozwalałoby planować, fi- załogi i wydajność wydobycia. nansować i realizować inwestycje podnoszące efektywność wydobycia. Mirosław Czarnik, • Konsekwencja w restrukturyzacji spółek górniczych z eli- prezes Górnośląskiego Parku Przemysłowego minacją generowanych przez nie strat jako priorytetem. – Nie można z powodów politycznych i dla zachowania spoko• Stymulowanie bazy popytowej dla polskiego węgla po- ju społecznego tworzyć złudzenia, że polskie górnictwo w tym przez wsparcie inicjatyw służących czystszemu wykorzy- kształcie, w jakim jest dzisiaj, ma przyszłość. Gdybyśmy konstaniu węgla w energetyce (np. elektrownia poligenera- sekwentnie restrukturyzowali górnictwo węgla kamiennego cyjna, małe elektrownie przy kopalniach – zob. Aneks. od lat 90. ubiegłego wieku, tworząc przy tym alternatywne Propozycje szczegółowe). miejsca pracy w innych branżach, to obecnie nasza śląska gospodarka byłaby w całkiem innym miejscu. Nowe, efektywne kopalnie węgla kamiennego S zansą dla Śląska są nowe, budowane od podstaw Opinie i komentarze w oparciu o kategoryczne i zweryfikowane założenia techniczne i ekonomiczne zakłady wydobywcze. Józef Wolski, Gwarantowałyby one opłacalne wykorzystanie istnieją- prezes Kopeksu cych zasobów węgla przy utrzymaniu stabilnego poziomu – Nie jest prawdą, że szlachetnymi wyjątkami na mapie recesji zatrudnienia, zapewniły popyt na produkowane w dużej polskiego górnictwa mogą być tylko PG Silesia i LW Bogdanka. części na Śląsku zaawansowane technologicznie produkty Wspomnę tu o planowanej przez Kopex kopalni w Przeciszowie, i usługi zaplecza górnictwa. która będzie się mogła pochwalić jeszcze większą rentownością. Są też plany poważnych inwestorów zagranicznych budowy kopalń w Orzeszu, Nowej Rudzie, na Lubelszczyźnie. W Polsce Narzędzia i działania i na samym Śląsku jest jeszcze mnóstwo pokładów dobrej jakości węgla, które można tanio i efektywnie eksploatować. • Opracować narodowy plan rozwoju energetyki wskazujący realne zapotrzebowanie na węgiel w horyzoncie Jerzy Markowski, 20-30 lat. były wiceminister gospodarki • Maksymalnie uprościć procedurę udzielania koncesji na – Kopalnie budowane według nowego modelu mają szanse poszukiwanie i wydobycie węgla kamiennego. na rentowne funkcjonowanie. Wystarczy spojrzeć na kopal• Zredukować lub czasowo zawiesić niektóre daniny publicz- nie Budryk czy Bogdanka. Albo nawet na kopalnię Marcel, ne, którymi obłożone jest wydobycie węgla kamiennego. która odwagą w rozwiązaniu infrastruktury podziemnej • Obniżyć stawkę VAT w obrocie węglem kamiennym. zrobiła milowy krok ku efektywności. (...) Wydaje mi się, że Program dla Śląska 03 przekonywanie inwestorów, w tym zagranicznych, do budo- procentach pokrylibyśmy własne potrzeby energetyczne, ciewania nowych kopalń w Polsce, jest dużo bardziej racjonalne płownicze oraz rynku odbiorców indywidualnych i koksowz punktu widzenia polskiej gospodarki i polskiej racji stanu nictwa, to przy wydajności, która musi być wyższa od obecniż sprzedawanie im kopalń już istniejących. nej o około 50 procent – bo inna się ekonomicznie nie obroni Gdybyśmy zatrzymali wydobycie węgla w Polsce na pozio- – generujemy w samym górnictwie i jego otoczeniu prawie 400 mie wynoszącym przynajmniej około 70 mln ton, czym w stu tysięcy nowych miejsc pracy. Prywatyzacja górnictwa Z miana formy własności niektórych podmiotów śląskiego górnictwa z państwowej na prywatną może być rozwiązaniem części problemów całej branży, zapewnić środki na konieczne inwestycje i efekty synergii z dotychczasową działalnością potencjalnych inwestorów. dojść do prywatyzacji poszczególnych kopalń, aby mogły one samodzielnie pracować na swoje wyniki. Wtedy nastąpi naturalna, rynkowa weryfikacja poszczególnych zakładów. Jeśli dana kopalnia nie będzie w stanie sprostać konkurencji, to przestanie istnieć. Śląskie kopalnie powinny działać w takim modelu jak Bogdanka. Narzędzia i działania Przemysław Sztuczkowski, prezes spółki Cognor • Podjąć – poprzedzoną dialogiem z wszystkimi intere- – Poprawa sytuacji Śląska wymaga jednego, najważniejszego sariuszami polskiego górnictwa – polityczną decyzję posunięcia: natychmiastowej prywatyzacji górnictwa. Skala otwierającą drogę do prywatyzacji sektora. braków i bezwładności zarządzania w górnictwie i w wielu • Ułatwić prywatnym inwestorom nabycie górniczych aktywów. firmach z jego otoczenia jest już bardzo duża. To jest główną przyczyną braku rentowności wydobycia węgla w Polsce, a nie jego niska cena na świecie. Gdyby kopalnie były w strukturze Opinie i komentarze prywatnego biznesu, to zła sytuacja na globalnym rynku pewnie powodowałaby, że zyski byłyby niewielkie, ale górnictwo Arkadiusz Hołda, nie generowałoby tak wielkich strat jak obecnie. katowicki przedsiębiorca, prezes zarządu Holdimex – Od lat wiadomo, że państwo jest zazwyczaj złym właścicielem, a zarządzane przez nie firmy są mało efektywne. Powinno Rewitalizacja terenów pogórniczych z myślą o inwestycjach T ereny zdewastowane w związku z działalnością górniczą są sporym problemem na Śląsku, hamulcem rozwoju miast, zagrożeniem dla stanu środowiska, a ich dotychczasowa prosta rekultywacja zwykle pochłania spore koszty, nie tworząc wartości znaczącej gospodarczo. Tymczasem przemyślana rewitalizacja tych obszarów może uruchomić ich biznesowy i rozwojowy potencjał, stwarzając nowe szanse dla inwestorów, regionu i rynku pracy. Narzędzia i działania • Zmiana prawa – tak, aby rekultywacja terenów zdegradowanych przez górnictwo mogła być prowadzona nie tylko pod kątem sukcesji naturalnej (tj. zagospodarowania jako tereny zielone), ale z myślą o udostępnieniu terenu inwestorom. • Powołanie operatora regionalnego lub branżowego, który koordynowałby działania rekultywacyjne. • Uwolnienie spółek węglowych od obowiązku rekultywacji terenów, na których nie prowadzą już one działalności górniczej. Program dla Śląska 04 Opinie i komentarze Tadeusz Koperski, prezes Haldex SA – Pierwszą rzeczą, którą musimy zrobić, by ściągnąć na Śląsk większą liczbę inwestorów, to zrewitalizować tereny pogórnicze. Dlatego niezbędne są pewne modyfikacje prawne, bo musimy pamiętać, że dzisiaj na obszarach przykopalnianych rekultywacja jest często prowadzona surowym odpadem wydobywczym. Prowadzi się ją pod kątem sukcesji naturalnej. Po kilku latach ten materiał, zawierający muły i części węglowe, często się zapala. Jeżeli nawet nie ma elementów palnych, to jeżeli na tym terenie chcemy potem prowadzić jakiekolwiek inwestycje, to niestety trzeba ponieść następne koszty, żeby ten obszar miał odpowiednią nośność. (...) Przy kompleksowej rewitalizacji terenów pogórniczych mogłoby znaleźć pracę nawet do 5 tysięcy pracowników odchodzących z górnictwa. Proponuję powołanie operatora regionalnego lub branżowego, który koordynowałby działania rekultywacyjne. Skupiałby on wszystkie instrumenty prawne i finansowe pozwalając na prowadzenie działań na znacznie większą skalę niż dotychczas. Wsparcie przemysłu energochłonnego U dział kosztów zakupu energii elektrycznej w wielu ważnych dla śląskiej gospodarki firmach stanowi znaczący udział w ich kosztach ogółem. Stanowi to obciążenie znacznie utrudniające konkurowanie z firmami tych samych branż z krajów europejskich czy pozaeuropejskich, gdzie balast ten jest proporcjonalnie niższy. Wszelkie działania służące ułatwieniu funkcjonowania zakładów produkcyjnych o energochłonnych specjalnościach pozwoliłyby uwolnić ich rezerwy, co przyczyniłoby się do ich większej aktywności (inwestycje, zatrudnienie) w regionie. Narzędzia i działania • Inwestycje w infrastrukturę przesyłu energii. • Redukcja (np. poprzez presję regulacyjną na sektor elektroenergetyczny) kosztów przesyłu energii, które w Polsce należą do najwyższych w Europie. • Zniesienie akcyzy na energię elektryczną (jesteśmy jednym z nielicznych krajów UE, który pobiera akcyzę – wśród największych unijnych producentów stali jedynym). • Wprowadzenie zwolnień z dopłat do energii odnawialnej – do 85 proc. Na takie ulgi pozwalają unijne przepisy i inne państwa je stosują. • Wprowadzenie rekompensat z tytułu pośredniego opłacania kosztów praw do emisji CO2 (są one „ukryte” w cenach energii). Opinie i komentarze Przemysław Sztuczkowski, prezes spółki Cognor – Należymy do przemysłów energochłonnych, więc dla nas podstawą jest koszt energii. Huty w Niemczech płacą 40-60 zł taniej za MWh. W jakiej sytuacji konkurencyjnej nas to stawia? Potrzeba inwestycji państwa w poprawę sieci przesyłowych, co może ułatwić kupowanie energii za granicą. Zamiast tego mówi się o całkiem chybionych pomysłach, takich jak łączenie firm energetycznych. Teraz występując o zakup energii, mam cztery, pięć ofert, a po połączeniu firm będę miał dwie. Jak się taka sytuacja odbije na cenach? Oczywiście wzrosną. Chybionym pomysłem byłoby też oddanie energetyce nierentownych kopalń, a więc wrzucenie ich strat w koszty firm energetycznych, czyli w ceny energii. Stefan Dzienniak, prezes zarządu Hutniczej Izby Przemysłowo-Handlowej – Powołany Międzyresortowy Zespół ds. wzmocnienia potencjału przemysłowego Śląska umożliwia podjęcie dyskusji w zakresie zagadnień istotnych dla przedsiębiorstw energochłonnych obecnych na Śląsku, takich jak podmioty górnicze lub hutnicze. Warto podjąć merytoryczny dialog w sprawie istotnego czynnika przyczyniającego się do zmniejszenia się konkurencyjności rynkowej tych podmiotów, tj. kosztu energii elektrycznej, na który w Polsce składają się również znaczne obciążenia administracyjne. W szczególności, podmioty te wykazują zainteresowanie takimi kwestiami jak wprowadzenie zwolnienia od akcyzy na energię elektryczną oraz systemu rekompensat na pokrycie kosztów emisji pośredniej zawartej w cenie zakupu energii elektrycznej. Tomasz Ślęzak, dyrektor ds. nadzoru korporacyjnego i współpracy z sektorem publicznym ArcelorMittal Poland – Obecnie w Polsce mamy bardzo drogą energię dla przemysłu. Różnica w cenach energii między Polską a np. Niemcami wynosi już ponad kilkanaście euro na MWh, co spowodowane jest przede wszystkim wysoką akcyzą, opłatami związanymi z odnawialnymi źródłami energii i wspieraniem wysokosprawnych kogeneracji. Duży udział w tym koszcie mają także wysokie ceny usług dystrybucyjnych. Program dla Śląska 05 Trzeba poważnie pomyśleć o zmianach w zakresie podatku akcyzowego, bo jesteśmy jedynym krajem w Europie, który taki podatek stosuje dla odbiorców przemysłowych. (...) Kolejnym problemem jest znacząca różnica między cenami gazu w Polsce a np. w Niemczech, co wynika z braku pełnej liberalizacji polskiego rynku gazowego. Rozwój produkcji wysokoprzetworzonej R egion Górnego Śląska, mimo trwających już trzecią dekadę przeobrażeń, jest nadal zdominowany przez produkcję surowcową oraz niskoprzetworzoną. Odpowiedzią na tę strukturalną słabość śląskiej gospodarki winno być wszechstronne wsparcie producentów wyrobów wysokoprzetworzonych generujących wysokie marże. Narzędzia i działania surowcowy, zaopatrujący inne regiony. Wytwarzamy bardzo dużo półproduktów, produktów niskoprzetworzonych. Największy zakład metalurgiczny w regionie, a nawet w całej Polsce połowę swojej produkcji sprzedaje w formie półwyrobów. Inaczej mówiąc – zostawiamy sobie tę mniej ekologiczną część produkcji, natomiast półprodukty, z których w warunkach znacznie mniej uciążliwych dla środowiska powstają wyroby o wysokiej wartości dodanej, wysyłamy gdzie indziej. Mirosław Czarnik, • Dystrybucja środków unijnych z uwzględnieniem po- prezes Górnośląskiego Parku Przemysłowego stulatu, by środki popłynęły do firm wprowadzających – Kluczowa będzie odpowiednia dystrybucja dotacji unijnowoczesne rozwiązania technologiczne, wydłużających nych. Muszą one trafić na dalszą rozbudowę infrastruktury, proces wytwórczy. wzmacnianie i promowanie nowych projektów i technologii innowacyjnych, zwłaszcza w przemyśle motoryzacyjnym oraz IT, a także na rewitalizację terenów poprzemysłowych. Opinie i komentarze Musimy postawić na te dziedziny i technologie, które rokują nadzieje na rentowność w przyszłości. Mimo tego, że Jerzy Bernhard, z optymizmem patrzę na rynek OZE, to przestrzegam przed prezes Stalprofilu zbyt dużym optymizmem z tym związanym, przestrogą dla – Powinniśmy postawić na rozwój produktów wysokoprze- wszystkich niech będą negatywne doświadczenia z fotowoltatworzonych. Do tej pory jesteśmy postrzegani jako region iką w Czechach. Sprawne dokończenie inwestycji w infrastrukturze drogowej S ieć drogowa woj. śląskiego (jakkolwiek dobrze rozNarzędzia i działania winięta, a w ostatnich latach zmodernizowana), ma nadal kilka „wąskich gardeł”. Odblokowanie tych barier • Autostrada A1 – budowa odcinka od końca obwodnicy dałoby znaczący impuls gospodarczy, poprawiając skomuCzęstochowy do Tuszyna koło Piotrkowa Trybunalskienikowanie regionu z Polską, sąsiadami oraz południem go o długości blisko 82 km, z czego na woj. śląskie przyEuropy, zwiększając mobilność pracowników, podnosząc pada niespełna 18 km. potencjał inwestycyjny i atrakcyjność regionu. • Brakujący odcinek S1 mający połączyć Mysłowice z BielBrakujące odcinki dróg znalazły się na tzw. rządowej liskiem-Białą. Trasa o długości ok. 40 km, poza woj. śląście rezerwowej. skim, będzie też biec przez powiat oświęcimski w woj. małopolskim. S1 od dawna łączy już Bielsko z granicą z Czechami w Cieszynie. • Ostatni fragment S69 z Bielska-Białej do granicy ze Słowacją w Zwardoniu, który jeszcze czeka na realizację – tzw. obejście Węgierskiej Górki o długości ponad 8 km wraz z dwoma tunelami. Program dla Śląska 06 Współpraca nauki i edukacji z biznesem P otencjał naukowy Śląska, liczne, renomowane szkoOpinie i komentarze ły i uczelnie, a z drugiej strony modernizujący się przemysł i przedsiębiorczość nie mogą funkcjonować osob- Leszek Tomica, no. Kluczowa jest tu kwestia komunikacji i wymiany infor- prezes firmy Proximus macji tak, by oferta edukacyjna trafiała w potrzeby rynku – Ubolewam nad tym, że w naszym kraju nie ma modelu współpracy, efekty działalności naukowej miały szanse komer- pracy uczelni wyższych z przemysłem, który byłby korzystny dla cjalizacji, a oczekiwania biznesu były jasno formułowane wszystkich zainteresowanych. Problem zresztą jak już wspomniai kierowane do odpowiednich jednostek. łem nie dotyczy tylko Śląska, ale całego kraju. Polityka firm sprowadza się do (trudno się temu dziwić) „wyrywania” najlepszych absolwentów. Tak zresztą bywa takNarzędzia i działania że na świecie. Wydaje mi się, że wina jest także częściowo po stronie przedsiębiorców. • Inwentaryzacja uczelnianych laboratoriów i połączenie Na uczelniach chyba nie ma, niestety, jednostek, które zajmoich w sprawnie zarządzaną sieć wykonującą usługi na wałyby się kontaktami z biznesem. To nie powinno być tak, że zlecenie biznesu. tylko przemysł szuka pracowników. Uczelnie też powinny ich • Odbudowa, modernizacja, dofinansowanie systemu szkol- oferować. Dla uczelni dobre relacje z przemysłem powinny być nictwa zawodowego na Śląsku z uwzględnieniem prak- ważne. Absolwenci zajmujący eksponowane, prestiżowe miejtycznej strony kształcenia, oczekiwań rynku pracy i wielo- sca pracy promują swoją uczelnię. letnich perspektyw rozwojowych regionu i kraju. • Stworzenie na poziomie wojewódzkim systemu zachęt Roman Trzaskalik, i ułatwień (finansowych, organizacyjnych, prestiżowo- prezes Parku Naukowo-Technologicznego Euro-Centrum -promocyjnych), premiującego wspólne inicjatywy ko- w Katowicach mercyjne uczelni i firm, organizację staży i praktyk, zle- – Jeśli mamy stawiać na innowację i współpracę nauki z biznecanie prac badawczych i opracowań służących inwesty- sem, potrzebna jest inwentaryzacja wszystkich laboratoriów cjom oraz innym konkretnym projektom gospodarczym. na uczelniach, w instytucjach naukowych i firmach. Tak aby • Kierowanie środków finansowych na wsparcie innowa- przedsiębiorca mógł szybko sprawdzić, gdzie i kiedy mógłby cji i sektora R&D do firm, a nie do placówek naukowych, wykonać usługę laboratoryjną. co pozwoli realizować projekty z wyraźną perspektywą komercjalizacji. Mirosław Czarnik, prezes Górnośląskiego Parku Przemysłowego – Odbudowując szkolnictwo zawodowe (bardziej chodzi o zasadnicze szkoły zawodowe i technika niż szkoły wyższe), przy tak dużym rynku wewnętrznym, jaki posiada woj. śląskie, możemy być pewni, że rynek będzie w stanie wchłonąć absolwentów i staną się oni jedną z ważniejszych zachęt do lokowania w regionie nowych inwestycji. Poprawa warunków prowadzenia biznesu. Wsparcie przedsiębiorczości w wybranych branżach prorozwojowych P olityka wsparcia biznesu w regionie powinna Narzędzia i działania w większym stopniu brać pod uwagę kryteria wartościujące, by efektywnie wspierać te projekty gospodarcze • Uzależnić podatki dla firm od liczby pracowników, poi firmy, które stanowią motory lokalnego czy regionalnego ziomu innowacyjności. wzrostu, rozwijają nowoczesne branże i specjalności, two- • Obniżyć podatki lub/i zaproponować pakiety ułatwień i ulg rzą popyt na specjalistyczne usługi, kreują współpracę nafirmom osiągającym najwyższą wartość dodaną, tj. twouki i biznesu, zatrudniają wysokiej klasy specjalistów. rzącym zaawansowane technicznie, wysokoprzetworzone Program dla Śląska 07 produkty, specjalistyczne, stabilne miejsca pracy, wartościowe z punktu widzenia rozwoju gospodarki sieci powiązań kooperacyjnych. • Zwiększyć rządowe wsparcie dla eksporterów. • Doprowadzić do równouprawnienia sektora prywatnego wobec firm państwowych. Opinie i komentarze i wsparcie przy tworzeniu nowych miejsc pracy z pewnością przyczynią się do rozwoju regionu. Nie bez znaczenia dla przemysłu jest również dalsze zwiększanie rządowego wsparcia dla eksportu. Paweł Buszman, prezes zarządu American Heart of Poland SA – Bardzo ważne jest dywersyfikowanie różnych branż – nie tylko medycyny – uwzględniające zarówno sektor publiczny, jak i prywatny. Niestety, ten pierwszy wciąż jest faworyzowany i konserwowany. Leszek Tomica, prezes firmy Proximus – Rozwiązaniem, które mogłoby się przyczynić do rozwoju regio- Teresa Mokrysz, nu, byłaby obniżka podatków lokalnych. Wiem, że takie roz- właścicielka Grupy Mokate wiązanie nie wszystkim się podoba, ale na dłuższą metę byłoby – Wartym rozważania pomysłem byłoby stworzenie przez ono bardzo korzystne. Wydaje mi się, że taka obniżka powinna władze lokalne i centralne kolejnych, bardziej atrakcyjnych być jednak uzależniona od wielu czynników – od liczby pra- pakietów ofertowych dla inwestorów. Ich celem byłoby przycowników, zarobków, poziomu technologicznego, innowacyjno- spieszenie rozwoju gospodarczego w kierunku pożądanych ści itp. Być może premię w postaci niższych podatków powinny dziedzin – jak na przykład usług informatycznych czy prootrzymać te firmy, które generują najwyższą wartość dodaną. dukcji wyrobów wysokoprzetworzonych. Pakiety te powinny opierać się na zachętach o wymiarze ekonomicznym, zbliżoJózef Wolski, nych do tych, które oferowały strefy ekonomiczne. prezes Kopeksu – Korzystne dla całego Śląska będzie też poprawienie warunków prowadzenia biznesu. Redukcja obciążeń podatkowych Podniesienie jakości życia w regionie O decyzjach inwestorów przy nasilającej się konkurencji • Wzbogacenie oferty edukacyjnej o szkolnictwo anglojęmiędzy miastami i regionami coraz częściej decydują zyczne, dzięki czemu Śląsk stałby się atrakcyjniejszy dla tzw. czynniki miękkie. Czas podjąć działania zwiększające zagranicznych inwestorów i pracowników. atrakcyjność Śląska jako miejsca, w którym warto mieszkać • Stworzenie warunków równoprawnego rozwoju sektora i pracować. Inwestycje w infrastrukturę i usługi, w ochronę opieki zdrowotnej w oparciu o kapitał prywatny. środowiska, w przestrzeń miejską i bazę hotelową, w eduka- • Budowa marki i podniesienie prestiżu lokalnych uczelni. cję, kulturę i turystykę stwarzają miejsca pracy i mogą wpłynąć na perspektywy rozwoju regionu i jego gospodarki. Opinie i komentarze Narzędzia i działania • • • • • Prof. Paweł Buszman, prezes zarządu American Heart of Poland SA Poprawić jakość środowiska naturalnego, zadbać o czy- – Strategicznym zadaniem jest powstrzymanie ucieczki ze stość powietrza. Śląska wielu młodych, dobrze wykształconych ludzi, którzy Wyższa jakość i zintegrowanie systemu komunikacji pu- nie chcą żyć w zatrutym środowisku. Inną przyczyną wyblicznej w aglomeracji i regionie. ludniania się śląskich miast jest przedwczesna umieralność, Rewitalizacja przestrzeni miejskiej – podniesienie atrak- spowodowana m.in. chorobami sercowo-naczyniowymi. cyjności miast jako środowiska pracy i życia. Dlatego musimy wspierać rozwój nowych, możliwie czystych Działania nakierowane na ściąganie na Śląsk ważnych ekologicznie technologii. (...) wydarzeń sportowych, kulturalnych i biznesowych. Sektor medyczny powinien mocniej wpisywać się w mapę Wsparcie rozwoju przemysłu czasu wolnego. gospodarczą regionu. Nadal nie tworzymy przyjaznych warunków do kształtowania nowoczesnej opieki zdrowotnej. Jest wiele nowoczesnych placówek, ale w niektórych wciąż Program dla Śląska 08 funkcjonuje stara, odziedziczona po minionym ustroju, struk- Teresa Mokrysz, tura organizacyjna lecznictwa, w której nie dba się o dobro właścicielka Grupy Mokate pacjentów. – Potrzebny jest projekt, który realizowany w bardziej odległej perspektywie, rozszerzy koncepcję „zielonego Śląska”. Co Arkadiusz Hołda, ważne, projekt ten powinien być dobrze znany społeczeństwu. katowicki przedsiębiorca, prezes zarządu, Holdimex – Nasz region przegrywa z Wrocławiem czy Krakowem w ta- Tomasz Konior, kich z pozoru błahych aspektach jak chociażby szkoły z na- uznany katowicki architekt uczaniem w języku angielskim. Takie czynniki często mają – Poziom transportu publicznego pozostawia wiele do żydecydujący wpływ na decyzje zagranicznych inwestorów czenia, a to on powinien być naszym podstawowym atutem. o lokalizacji danego przedsięwzięcia. Obcokrajowcy, który Poruszanie się pomiędzy miastami sprawia problemy mieszprzyjeżdżają na Śląsk, muszą się tu dobrze czuć. kańcom, a dla przyjezdnych to istny koszmar. Najwyższy czas zainwestować w sieć wygodnych połączeń Jarosław Czaja, w skali aglomeracji i wprowadzić oczekiwany od lat jeden, prezes spółki Future Processing regionalny bilet na wszystkie środki transportu, a konse– Potrzebujemy zwiększenia atrakcyjności Śląska jako miej- kwentnie podnosić jakość taboru. Transport publiczny jest sca, w którym warto mieszkać i pracować. Miejsca, gdzie jej bazą współpracy regionalnej. (...) można nie tylko pracować, ale także przyjemnie spędzić czas Wielką szansę widzę w kulturze. Katowice, które słypoza pracą i po prostu dobrze się czuć, zawsze przyciągają ną z muzyki, w znacznym stopniu budują swoją pozycję ambitne, twórcze osoby poszukujące ciekawej, rozwijającej w oparciu o wydarzenia i miejsca z nią związane. Z optymipracy. zmem obserwuję, jak miasto z tego korzysta. (...) Śląsk ma w tym zakresie dużo atutów, choć ten potencjał Bez wątpienia brakuje atrakcyjnych centrów miast, które warto lepiej spożytkować. Wykorzystanie tego potencjału przyciągają zarówno mieszkańców, jak i przyjezdnych. Uwapozwoli z jednej strony zatrzymać na miejscu młodych lu- żam, że zdecydowanie trzeba postawić na jakość śródmieść. dzi, a z drugiej przyciągnąć nowych, a właśnie na takich wy- Centrum nie tylko stanowi wizytówkę miasta, ale przede kształconych pracownikach zależy takim firmom jak nasza. wszystkim zaspokaja potrzeby i pobudza do działania. Przy Warto budować markę i prestiż lokalnych uczelni, jeśli nie budowie infrastruktury za mało uwagi i troski wkłada się w całości, to wybranych kierunków kształcenia, tak by skło- w jakość przestrzeni publicznych, które w moim przekonić maturzystów do studiowania na miejscu i w przyszłości naniu bardziej wpływają na atrakcyjność miasta niż same do zasilenia kadry specjalistów na Śląsku. budynki. Działania na rynku pracy w konsultacji z biznesem R estrukturyzacja górnictwa i związane z tym procesy Opinie i komentarze znacząco wpłyną na sytuację na regionalnym rynku pracy. Działania łagodzące skutki tych procesów winny Bogdan Fiszer, być na bieżąco konsultowane z potencjalnymi pracodawca- prezes Conbeltsu Bytom mi w regionie. – O aktywizację zawodową najpierw powinno się zapytać przedsiębiorców. Przykładowo – przedsiębiorcy z danego miasta zaproszeni do dyskusji wskazują, jak tworzyć nowe miejsca Narzędzia i działania pracy. Działania trzeba różnicować w zależności chociażby od tego, w jakiej branży funkcjonuje dany przedsiębiorca, na ja• Poprawić komunikację między urzędami pracy a przed- kim terenie. siębiorcami tak, by dać szansę na działania wyprzedzające zamiast reagowania z opóźnieniem na społeczno-go- Roman Trzaskalik, spodarcze skutki restrukturyzacji przemysłu. prezes Parku Naukowo-Technologicznego Euro-Centrum • Kierować środki rozwojowe bezpośrednio do sektora MSP. w Katowicach • Nie ograniczać pomocy dla pracowników likwidowa- – Środki na rozwój powinny zostać skierowane do sektora nych zakładów do pakietu socjalnego i odpraw – przy- MŚP, gdyż ten szybciej może dokonać ich absorpcji, co szybgotowywać dla nich „celowane” w rynek pracy szkolenia ciej przełoży się też na efekty w postaci nowych miejsc pracy. i nowe miejsca pracy. Program dla Śląska 09 Jan Chojnacki, prezes Siltechu – Jeżeli w określonej perspektywie czasowej trzeba będzie dany zakład zamknąć, to już wcześniej trzeba pomyśleć o tworzeniu nowych, alternatywnych miejsc pracy. W miejsce starych powstawać muszą nowe, stabilne miejsca pracy. Nie jest sposobem danie ludziom odpraw i powiedzenie: „załóżcie sobie własne biznesy”. Jak się spojrzy na czasy Górniczego Pakietu Socjalnego, to można dostrzec, ilu byłym górnikom powiodło się ze swymi biznesami... Aneks. Propozycje szczegółowe 1. Budowa zeroemisyjnej, poligeneracyjnej elektrowni z sekwestracją CO2 w Kędzierzynie-Koźlu Po dokonaniu ewentualnych korekt parametrów całego przedsięwzięcia, tak by było ono nie tylko innowacyjne, proekologiczne, ale także efektywne biznesowo. Elektrownia o sprawności powyżej 60 proc. wykorzystywałaby technologię naziemnego zgazowywania węgla. Inwestycja, wspierana środkami UE, budowałaby pozycję Polski jako kraju wykorzystującego i rozwijającego najnowsze technologie w energetyce w zgodzie z kierunkami europejskiej polityki klimatycznej. 2. System małych elektrowni przy kopalniach Strategicznym zadaniem jest zmiana sposobu wytwarzania energii. Nie chodzi tylko o szersze sięgnięcie po źródła odnawialne. Należy też odtworzyć system małych elektrowni przy kopalniach. (Paweł Buszman, prezes zarządu American Heart of Poland SA) 3. Inwestycje w komunikacji, transporcie i logistyce • Strategiczne znaczenie dla rozwoju Śląska ma przebudowa połączenia kolejowego Katowic z Krakowem, która pozwoliłaby na skrócenie podróży do 30 minut. Wskazana byłaby budowa szybkiego połączenia kolejowego Katowic z portem lotniczym w Pyrzowicach. To połączenie przyniesie zakładane korzyści tylko wtedy, kiedy przebiegać będzie najkrótszą trasą, czyli przez Siemianowice Śląskie i Wojkowice, a nie przez Tarnowskie Góry. (Mirosław Czarnik, prezes Górnośląskiego Parku Przemysłowego) • Stworzenie w oparciu o infrastrukturę i doświadczenie MPL „Katowice” w Pyrzowicach polskiego i liczącego się, naszej części Europy węzła (hubu) transportowego dla przewozów lotniczego cargo. (Artur Tomasik, prezes Górnośląskiego Towarzystwa Lotniczego SA) Treść informacyjno-publicystyczna: zespół dziennikarski portalu wnp.pl i Miesięcznika Gospodarczego Nowy Przemysł. Agregacja i opracowanie redakcyjne: Adrian Ołdak i Oskar Filipowicz. Program dla Śląska 10
