1. krok - Akademia Zdrowej Racicy

1
Rozpoczynamy cykl artykułów,
do których dołączony jest segregator.
Po pierwsze zdrowie
po pierwsze racice
Rafał Kapica
dyplomowany specjalista
korektor,
główny szkoleniowiec
„Akademii Zdrowej Racicy”
wepnij do segregatora
Kolekcjonuj
wiedzę
Branża bydlęca boryka się z dotkliwymi konsekwencjami złego stanu
zdrowia racic i z roku na rok dolegliwość ta się nasila. Wymienione
niżej przyczyny tego zjawiska dzieją
się samoczynnie, gdyż dyktuje je
przede wszystkim potrzeba utrzymania rentowności produkcji. Oto kilka
powodów negatywnego wpływu na
funkcjonalność i stan zdrowia racic:
każde nowe pokolenie daje nam
większą i cięższą krowę, a wielkość
racicy wciąż pozostaje taka sama,
ciągły wzrost wydajności krów
zmusza je do nieustannego pobierania paszy, tym samym odbierając im
czas na odpoczynek,
większe pobranie to częstsze
wydalanie, skutkujące bardziej wilgotnym i agresywnym środowiskiem,
dającym pole do popisu chorobom
infekcyjnym,
utrzymanie rentowności produkcji
wymusza na hodowcach nieustanne
powiększanie stada często na tej
samej powierzchni w oborze,
coraz większe stada obsługiwane
są przez mniejszy personel,
obory z roku na rok są coraz starsze
i bardziej wyeksploatowane.
Po pierwsze nie szkodzić
Funkcjonalna korekcja jest narzędziem dającym krowom szanse
efektywnego funkcjonowania wśród
całej gamy czynników oddziałujących
negatywnie na ich mobilność. Podejmując działanie zmierzające do poprawy mobilności krów, powinniśmy
Zadając sobie pytanie, jaki jest cel wykonywania
korekcji racic, nasuwa się bardzo prosta odpowiedź
– przywrócić fizjologiczny kształt i funkcjonalność
racic krowy. I na tym mógłbym zakończyć ten
artykuł. Niestety, w praktyce zagadnienie to nie jest
tak banalnie proste.
mieć na uwadze zasadę „po pierwsze
nie szkodzić”. W kontekście tej zasady pytanie, jak często wykonywać
korekcję, jest bardzo istotne.
Nie ma jednej właściwej odpowiedzi,
natomiast błędem jest ustanowienie
harmonogramu korekcji w stałych odstępach czasowych czy w zależności
od wydajności i rasy. Najistotniejsze
jest, aby korekcja była rozpatrywana
indywidualnie w stosunku do każdego zwierzęcia. Korekcja wykonana
u zdrowej krowy może przyczynić się
do jej okulawienia. Zobrazowaniem
tej sytuacji będzie krowa, której
zdjęto trapery, założono baletki i pozostawiono na betonowej posadzce
w oborze. Krowa to nie samochód,
który z zasady wymaga przeglądu
z powodu przejechania odpowiedniej
liczby kilometrów. Celowość korekcji
dogłębnie obrazuje cytat z książki
E. Toussaint Raven Cattle Footcare
and Claw Trimming’, tzw. żółtej biblii
korekcji:
Korekcja może odgrywać znaczącą
rolę w leczeniu indywidualnych
przypadków kulawizny. Jeżeli kulawizna dotyczy całego stada, korekcja
również może odgrywać znaczącą
rolę w zapobieganiu pogłębiania
się problemu. Jeżeli nie występuje
problem kulawizny, korekcja może
ją spowodować.
Metoda korekcji na 5
Metoda 5-stopniowa w stylu holenderskim została uznana za najdoskonalszą metodę funkcjonalnej korekcji
styczeń – luty 2013
29
Hoduj z głową
racic krów w warunkach udomowienia na świecie. Jej opracowanie
datuje się na lata sześćdziesiąte
i, co ciekawe, do dzisiejszych czasów wprowadzono jedynie niewielkie
zmiany. Korekcja 5-stopniowa składa
się z pięciu kroków, trzy pierwsze to
cięcia funkcjonalne, a dwa pozostałe
to cięcia lecznicze.
Pięć kroków
do zdrowych racic
cięcia funkcjonalne
I pomiar długości palców
do 7,5 cm (zakres 60-80 mm)
i odcięcie przerośniętego rogu;
II poziomowanie podeszwy
palców
zostawiając 5-7mm grubości czubka,
z zachowaniem jednakowej wysokości
ściany zewnętrznej i wewnętrznej palca,
jak i palców względem siebie, czego
efektem lub celem staje się uzyskanie
4-4,5 cm wysokości piętki;
III
wycięcie wyokrągleń
w środkowej 1/3 długości ściany wewnętrznej palca, tzw. przywrócenie modelu racicy.
cięcia lecznicze
IV dwa ostanie kroki
obniżenie podeszwy palca uszkodzonego w 2/3 długości od pięty do
czubka względem palca zdrowego
w przypadku uszkodzenia podeszwy jednego z palców. Przenosi to obciążenie na
palec zdrowy i daje możliwość regeneracji
i wzrostu palca uszkodzonego;
V usunięcie uszkodzonego i zainfekowanego rogu na piętkach pozostawiającego
gładkie powierzchnie.
W przypadku pozostawienia zbyt długiego
palca (>80 mm) uniemożliwia się przywrócenie
fizjologicznego kształtu racicy i uzyskanie
prawidłowego kąta nachylenia ściany
przedniej puszki względem podeszwy.
Miarka i szczypce
do korekcji racic
1
75 mm
a)
2
b)
1
3
Pierwszy krok
W tym rozdziale przyjrzymy się pierwszemu z pięciu kroków, czyli prawidłowemu
wykonaniu pomiaru długości palców
racicy. Aby przystąpić do pierwszego
kroku korekcji, należy poskromić zwierzę
w bezpieczny dla niego i nas samych sposób. Noga krowy powinna być unieruchomiona, odwrócona do góry podeszwą.
Przed przystąpieniem do pomiaru racicę
krowy należy osuszyć i wyczyścić 1 .
Praktycznym rozwiązaniem będzie użycie
suchych trocin, którymi też można posypać podłoże wokół poskromu. Zaschniętą
warstwę brudu można usunąć nożem lub
szczotką. Czynności te służą odsłonięciu
miejsca pomiaru. Od razu zaznaczam, że
w praktyce powyższe czynności zajmują
przysłowiowe kilka sekund i warto je na
to poświęcić. Prawidłowo przygotowana
racica da nam szanse wykonania prawidłowego pomiaru. Ustalenie długości
palca w celu odcięcia jego nadmiaru ma
być efektem naszej decyzji, a nie dziełem
przypadku.
Do pomiaru długości palca służy miarka
o długości 75 mm i grubości około 7 mm.
(foto u góry strony). Pomiar na racicach
kończyn tylnych wykonujemy na palcu
wewnętrznym racicy. W przednich kończynach pomiar wykonujemy na palcu
zewnętrznym.
Pomiar wykonywany jest na zewnętrznej
ścianie palca od koronki w kierunku
Kolekcjonuj
wiedzę
styczeń – luty 2013
30
Hoduj z głową
czubka palca (rys. a). Jeden koniec miary
przykładany jest do koronki, w tym momencie musi ściśle przylegać do puszki
palca. W ten sposób uzyskujemy pożądaną długość. W przypadku gdy długość
palca odpowiada długości miary lub jest
krótsza – nie dokonujemy żadnego cięcia.
Jeśli jednak róg racicowy jest dłuższy od
zastosowanej miarki, wówczas odcinamy
wystającą część przerośniętego rogu.
Odcięcie wykonujemy za pomocą szczypiec (foto u góry strony), które przykładamy do racicy w ten sposób, aby dolna
szczęka szczypiec (która znajduje się
od spodu racicy) przylegała do miary,
a same szczypce utrzymujemy w pozycji przedłużenia nogi krowy. Dopiero
w takim ustawieniu dokonujemy odcięcia przerośniętego rogu 2 . Po odcięciu
nadmiaru rogu z mierzonego palca,
przystawiamy do niego drugi palec racicy
i odcinamy nadmiar 3 . Po przycięciu
przerośniętych czubków przymierzamy palce do siebie, upewniając się,
iż długość obydwu z nich jest taka sama
4 . Chciałbym nadmienić, iż próba wykonania pierwszego kroku za pomocą
szlifierki jest poważnym uchybieniem
i może zakończyć się porażką.
Sposób wykonania pierwszego kroku
w znacznym stopniu determinuje profesjonalizm kolejnych kroków w pięciostopniowej metodzie korekcji racic, które to
będą omawiane w kolejnych numerach
Hoduj z głową.
4
wepnij do segregatora
Zbyt krótkie przycięcie
(<75 mm, które nie dotyczy
zwierząt poniżej 450 kg wagi)
przyczyni się do osłabienia czubka
palca. A w dalszej konsekwencji
spowoduje zebranie nadmiernej
ilości rogu z podeszwy oraz
jej osłabienie. W skrajnych
przypadkach może dojść
do skaleczenia podeszwy
i okulawienia krowy (rys. b).
Śmiało można stwierdzić, że
dokonanie pomiaru i odcięcie
nadmiaru rogu jest krokiem
fundamentalnym w całym
procesie korekcji. Wykonany
prawidłowo krok przyczyni się
do przywrócenia funkcjonalnej
roli racicy. Zbyt krótko przycięte
palce w dalszych etapach korekcji
przyczynią się do destabilizacji
funkcji racicy, wprowadzą
dyskomfort dla zwierzęcia
i najprawdopodobniej okulawią je.
2