w japonii i chinach? - Projektownia Wizerunku

26 ❙ ZARZĄDZANIE ❙ Transport manager
O KULTURZE BIZNESOWEJ PAŃSTWA ŚRODKA
I KRAJU KWITNĄCEJ WIŚNI
Chiny i Japonia należą do kultur propartnerskich,
ceremonialnych i hierarchicznych. Obie nacje
nastawione są przede wszystkim na relacje.
JAK ROZMAWIAĆ O INTERESACH
W JAPONII I CHINACH?
Stracić kontrakt z powodu niewłaściwego potraktowania wizytówki otrzymanej od przyszłego
kontrahenta – czy jest to możliwe? Otóż tak, szczególne gdy ów kontrahent pochodzi z Japonii
czy Chin, gdzie wręczanie i otrzymywanie wizytówek to pewnego rodzaju rytuał, który ma
pokazać szacunek i zaangażowanie w budowane relacje. To tylko autentyczny przykład, który ma
zwrócić uwagę na to, jak odmienne mogą być zwyczaje kulturowe i jak dalekie możemy ponieść
konsekwencje, nie znając zwyczajów i kultury naszych zagranicznych kontrahentów.
Transport manager ❙ ZARZĄDZANIE ❙ 27
C
hiny i Japonia to wizytówka dalekowschodniej kultury i obyczajów, które choć kojarzą
nam się z piękną egzotyką, to znacznie
odbiegają od norm i obyczajów praktykowanych
w naszym kraju. Tym samym mogą przysparzać
nam sporych kłopotów podczas budowania relacji
służbowych.
Relacje są kluczowe
Oba kraje należą do kultur propartnerskich, ceremonialnych i hierarchicznych. W praktyce oznacza
to, że zarówno Japończycy jak i Chińczycy nastawieni są przede wszystkim na relacje, które są dla
nich kluczowym aspektem podczas nawiązywania
kontaktów biznesowych. Chińczycy i Japończycy robią interesy z ludźmi, a nie z instytucjami,
stąd bardzo ważne są osobiste kontakty i lojalność,
a działania biznesowe prowadzi się na podstawie
relacji międzyludzkich. Oznacza to, że zanim rozpoczniemy rozmowy o interesach, powinniśmy
cierpliwie poświęcić czas na wzajemne poznanie
się, wspólne wyjście na kolację, rozmowę o sprawach niezwiązanych z biznesem. Nieocenione
może okazać się również wspólne wypicie dobrego
alkoholowego trunku, po którym z reguły następuje zmniejszenie dystansu w relacjach.
W obu tych kulturach również hierarchia odgrywa
bardzo ważną rolę. Szczególny szacunek okazuje
się osobom zajmującym wysokie pozycje zarówno w hierarchii służbowej, jak i społecznej. Wiek
jest ściśle powiązany z zajmowaną pozycją i z re-
guły osoby starsze piastują wyższe stanowiska
w firmach. Warto pamiętać o tym, przygotowując
się do spotkania i zadbać o to, by wśród naszej
reprezentacji znalazły się osoby o podobnym statusie i stażu pracy. Nawiązując kontakty należy
pamiętać też o poszanowaniu kolejności i oddaniu
należytego szacunku osobom o wyższej pozycji,
na co szczególnie są wyczuleni Japończycy i Chińczycy.
Charakterystyczną cechą tych kultur jest również
powściągliwość w kontaktach z innymi ludźmi.
Mimo że nastawieni są na budowanie relacji, to te
kontakty odbywają się z zachowaniem dystansu
i bez okazywania emocji. Niewskazane jest nadmierne gestykulowanie, okazywanie uczuć czy
utrata panowania nad sobą.
Pierwszy kontakt
❙❙ Punktualność – zarówno w Chinach jak
i Japonii szczególną wagę przywiązuje się
do punktualności, a spóźnienie lub odwołanie
spotkania bez większej przyczyny traktują
jako brak szacunku.
❙❙ Powitanie – najczęściej praktykowany jest
ukłon oraz delikatny uścisk dłoni. Unikamy
natarczywych spojrzeń, a witając się z Chińczykami wskazane jest delikatne opuszczenie
wzroku. Nie należy poklepywać się przy powitaniu ani obejmować. Zarówno w Chinach,
jak i Japonii, przedstawiając się, podaje się
najpierw nazwisko, a następnie swoje imię.
Autorka artykułu
Dagmara Łuczka
doradza w zakresie budowania
wizerunku osób i firm. Założycielka
Projektowni Wizerunku. Wykładowca
studiów podyplomowych. Prowadzi
szkolenia m.in. z savoir vivre'u,
etykiety biznesu oraz zagadnień
związanych z Public Relations.
www.projektowniawizerunku.pl
28 ❙ ZARZĄDZANIE ❙ Transport manager
PAMIĘTAJ W CHINACH
I JAPONII
❙❙ Wchodząc do czyjegoś domu, zawsze ściągamy obuwie.
❙❙ Nie wolno pokazywać podeszwy
buta.
❙❙ Jedząc pałeczkami nigdy nie
wbijamy ich na sztorc w potrawę, a po zakończonym posiłku
odkładamy je na specjalną podpórkę. Nie należy nigdy zostawiać pałeczek w misce lub na
talerzu.
❙❙ Nie należy wkładać rąk do ust,
obgryzać paznokci, dłubać w zębach, chować do kieszeni chusteczki po wyczyszczeniu nosa.
Zachowania tego typu zostaną
odebrane jako bardzo niegrzeczne.
❙❙ Pokazując na coś, wskazujemy
to całą dłonią, a nie palcem.
❙❙ Pozytywne kolory to czerwony
i złoty. Unikamy kolorów: białego, czarnego i niebieskiego (kojarzą się z pogrzebami).
❙❙ Nieparzyste cyfry kojarzą się
z nieszczęściem (parzyste za to
ze szczęściem).
❙❙ Prezenty odgrywają istotną rolę
w budowaniu relacji. W Chinach
prezenty przyjmujemy obiema
rękami i rozpakowujemy po
spotkaniu, nie w obecności osoby, która nam prezent podarowała. Unikamy wręczania noży
i zegarów. W kulturze chińskiej
negatywnie się kojarzą. W Japonii opakowanie prezentu jest
równie ważne jak sam prezent,
stąd prezent powinien być estetycznie i starannie zapakowany.
Podczas powitania z Japończykiem lub
Chińczykiem najczęściej praktykowany jest
ukłon oraz delikatny uścisk dłoni.
❙❙
❙❙
❙❙
Tytułowanie – zwracamy się do określonej
osoby po nazwisku lub używamy tytułów zawodowych (np. dyrektor, inżynier). Zwracając
się do Japończyka dodajemy przyrostek „san”.
Nie mówimy do Chińczyków czy Japończyków
po imieniu, chyba że nas o to poproszą.
Wizytówki – zarówno w Japonii jak i Chinach
wręczanie wizytówek to prawdziwy rytuał. Pamiętajmy, żeby okazać otrzymanej wizytówce
należyty szacunek poprzez skupienie wzroku
na niej, a następnie włożenie jej do wizytownika – nigdy kieszeni spodni. Wizytówkę odbieramy i podajemy obiema rękami, nie piszemy również nic na wizytówkach w obecności
gościa. Podajemy wizytówkę tak, by osoba
obdarowana mogła od razu przeczytać co jest
na niej napisane.
Ubiór – oba narody cenią elegancki, ale
skromny wygląd. Dla mężczyzn jest to garnitur lub biała koszula ze stonowanym krawatem. Dla kobiet odpowiednim strojem będzie
garsonka/spodnium lub sukienka. Podobnie
jak w Polsce, wykluczone są krótkie spódnice, duże dekolty, krzykliwe kolory i ekstrawagancka biżuteria. Najbardziej preferowane
obuwie dla pań to buty na płaskim lub niewysokim obcasie.
Komunikacja i współpraca biznesowa
Wiele opracowań na temat charakterystyki kultury japońskiej i chińskiej podkreśla, że w relacjach
służbowych w Chinach i Japonii najważniejsza
jest grupa, stąd pracownicy postrzegają siebie
jako część grupy i to ona jest najważniejsza. Poszczególne decyzje podejmowane są grupowo,
podlegają licznym konsultacjom, w których interes grupy jest najważniejszy. Szczególnie widoczne jest to w komunikacji, bo o tyle, o ile w Polsce
powiemy „Ja”, „Mój projekt” – o tyle w Chinach
czy Japonii powiemy „My”, „Nasz projekt”. Warto o tym pamiętać i nieco przestawić się na tryb
„grupy”, argumentując pewne działania czy informując o pewnych decyzjach naszych azjatyckich
partnerów biznesowych: wówczas „Zadecydowaliśmy” czy „Firma postanowiła” będzie odpowiedniejszym zwrotem niż „Zadecydowałem” czy „Postanowiłem”.
To, co może przysporzyć nam trudności w kontaktach z Japończykami i Chińczykami, to sposób,
w jaki się komunikują. W naszej kulturze komunikacja przebiega w sposób otwarty, co oznacza, że
nie mamy większych problemów z przekazywaniem nawet tych trudnych informacji. W Chinach
i Japonii nie prowadzi się jasnej i bezpośredniej
komunikacji. Wysyłane są wieloznaczne komunikaty, czasami o ukrytym znaczeniu. Unika się
przekazów, które mogą wprawić kogoś w zły nastrój, podważyć autorytet lub naruszyć godność.
Chińczycy bardzo rzadko mówią „NIE”, nawet
jeśli się z czymś nie zgadzają. Osoby współpracujące na co dzień z kulturą chińską czy japońską
radzą, by nie być zbyt dosłownym w komunikacji
i w wyrażaniu swoich opinii. Niewskazane jest też
pokazywania zdenerwowania, a wszelkie tematy
sporne i konflikty należy rozwiązywać na osobności. Utrata zimnej krwi grozi utratą zaufania.
Podczas komunikacji służbowej warto, by kontaktowały się ze sobą osoby o podobnej randze i pozycji.
Zarówno w Chinach jak i Japonii decyzje podejmowane są dość wolno. Nie wypada okazać zniecierpliwienia lub ponaglać naszych zagranicznych współpracowników. Uznane to może zostać
za duży nietakt. Decyzje podejmowane są po licznych konsultacjach, stąd tempo pracy jest dość powolne, a finalne terminy są traktowane elastycznie. Warto monitorować postępy prac na bieżąco.
Czytając liczne relacje z podróży czy opisy budowania relacji biznesowych z Chińczykami lub
Japończykami, napotykam na powtarzający się
element pewnego szoku, który towarzyszy poznaniu tych kultur. Wiele może nas dziwić, wiele nas
też dzieli, jednak świadomość tych różnic może
pomóc nam uniknąć niezręcznych sytuacji i przyspieszyć budowanie tak ważnych dla tych kultur
relacji. Czasem łatwiej jest powiedzieć: dziwny,
niż dać sobie czas na poznanie, zrozumienie pewnych różnic. Nie zawsze mamy w sobie chęć otworzenia się na nową kulturę, często brakuje nam
na to czasu. Jednak skoro biznes to w głównej
mierze właśnie relacje, to czy nie warto budować
ich świadomie, w oparciu o wzajemną ciekawość
i szacunek, które są doskonałym wstępem do rozpoczęcia każdej znajomości, nie tylko tej służbowej.
Dagmara Łuczka
Źródła:
1 – „Światowe kultury biznesu” – Barry Tomalin, Mike Nicks
2 – „Różnice kulturowe w biznesie” – Radosław Zenderowski, Bartosz Koziński
RELACJE, HIERARCHIA, ALE I POWŚCIĄGLIWOŚĆ W KONTAKTACH MIĘDZYLUDZKICH I BIZNESOWYCH
TO CECHY JAPOŃCZYKÓW I CHIŃCZYKÓW. TAK TEŻ NALEŻY Z NIMI ROZMAWIAĆ O INTERESACH.