D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kaliszu

Sygnatura akt II Cz 997/13
POSTANOWIENIE
K., dnia 21 stycznia 2013 r.
Sąd Okręgowy w Kaliszu, Wydział II Cywilny
w składzie:
Przewodniczący: SSO. Wojciech Vogt
Sędziowie: SSO. Barbara Mokras
SSO. Janusz Roszewski – spr.
po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2013 r. w Kaliszu
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z wniosku M. A.
z udziałem S. A.
o podział majątku wspólnego
na skutek zażalenia wnioskodawcy M. A.
od postanowienia Sądu Rejonowego w Kaliszu
z dnia 25 listopada 2013 r., sygn. akt I Ns 1923/13
postanawia:
1. zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że udzielić zabezpieczenia roszczeniu wnioskodawcy M. A. sprawie
przed Sądem Rejonowym w Kaliszu I Ns 1923/13 poprzez wpisanie w dziale III księgi wieczystej nieruchomości
położonej w K. (...),
o pow.0,50,06 ha, dla której Sąd Rejonowy Jarocinie IX Zamiejscowy
Wydział Ksiąg Wieczystych w P. prowadzi księgę wieczystąkw.
nr (...) ostrzeżenia następującej treści: "przed Sądem Rejonowym
w K. toczy się pod sygnaturą akt INs 1923/13 postępowanie w sprawie
z wniosku M. A. z udziałem S. A. o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, w której
zgłoszono żądanie ustalenia nieważności umowy z dnia 26.04.2010r. sporządzonej
w kancelarii notarialnej notariusza J. K. w P., Rep. A
nr (...)” i oddalić wniosek w pozostałym zakresie;
2. oddalić zażalenie w pozostałej części.
II Cz 997/13
UZASADNIENIE
Wnioskodawca M. A. złożył wniosek o podział majątku wspólnego. Wnioskodawca wskazał, że w skład majątku
wspólnego wchodzą między innymi nieruchomości, dla których prowadzone są przez Sąd Rejonowy wJarocinie IX
Zamiejscowy
Wydział Ksiąg Wieczystych w P. księgi wieczyste nr (...) iprzez Sąd Rejonowy w K. (...) i wniósł o przyznanie
nieruchomości pierwszej
z nich na własność wnioskodawcy a drugiej na własność uczestniczce postępowania S. A. a ponadto o zwrot nakładów
z jego majątku osobistego na majątek osobisty uczestniczki postępowania.
Jednocześnie wnioskodawca wniósł o zabezpieczenie wniosku o podział majątku wspólnego poprzez wpisanie do
powyższych ksiąg wieczystych ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu
wspólności majątkowej małżeńskiej oraz udzielenia zabezpieczenia roszczenia o zwrot nakładów przez obciążenie
dwóch nieruchomości lokalowych stanowiących własność uczestniczki postępowania hipotekami przymusowymi
każdą do kwoty 969.000 złotych.
Sąd Rejonowy oddalając wniosek o udzieleniu zabezpieczenia w uzasadnieniu tego postanowienia wskazał, że
wnioskodawca uprawdopodobnił roszczenie o dokonanie podziału majtku wspólnego oraz, że uczestniczka nosi się
z zamiarem sprzedaży obu nieruchomości objętych wnioskiem, lecz dokonanie zabezpieczenia w sposób wskazany
we wniosku jest niecelowe, bowiem uczestniczka jest wpisana do jako ich wyłączny właściciel i wpis ostrzeżenia o
toczącym się postepowania o podział majtku wspólnego w żaden sposób nie zabezpieczy roszczenia o jego podział.
Wnioskodawca natomiast nie uprawdopodobnił roszczenia o rozliczenie nakładów z majątku wspólnego na majątek
osobisty uczestniczki postępowania w postaci lokalu mieszkalnego w W., oraz nakładów z majątku osobistego
wnioskodawcy na makatek osobisty uczestniczki ponad kwotę otrzymanych darowizn w wysokości 450.000 zł, a
i w zabezpieczeniu roszczenia w tej kwocie wnioskodawca nie uprawdopodobnił interesu prawnego, bowiem nie
wykazał, że ma ona zamiar wyzbyćposiadany majątek, natomiast jego wartość jest wystarczająca na zaspokojenie tego
roszczenia.
Zażalenie na postanowienie Sądu Rejonowego w Kaliszu wniósł wnioskodawca M. A. domagając się jego zmiany przez
udzielenie zabezpieczenia roszczenia
o podział majątku wspólnego zgodnie z wnioskiem, zaś roszczenia o rozliczenie nakładów poprzez obciążenie –
nieruchomości lokalowej pozwanej, dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa prowadzi księgę wieczystą
nr (...) – hipoteką przymusową do kwoty 969 000,00 zł oraz nieruchomości lokalowej, dla której Sąd Rejonowy w
Kielcach prowadzi księgę wieczystą nr (...) – hipoteką przymusową do kwoty 969 000,00 zł.
W uzasadnieniu wskazano, iż aktualnie uczestniczka postępowania S. A.
w następstwie nieważnego podziału majątku wspólnego jest ujawniona jako jedyny właściciel nieruchomości objętych
wnioskiem o podział majątku wspólnego, przez co może samodzielnie rozporządzać składnikami majątkowymi
objętymi wnioskiem o podział. Zabezpieczenia roszczenie przez nakazanie wpisu stosownych ostrzeżeń w księgach
wieczystych nieruchomości będzie gwarantować możliwość zrealizowania zapadłego
w sprawie orzeczenia o podział majątku wspólnego, tj. uzyskanie przez wnioskodawcę nieruchomości przypadającej
mu w wyniku podziału. Ponadto wnioskodawca nie domaga się rozliczenia długu z tytułu kredytu w kwocie 700
000,00 złna zakup mieszkania uczestniczki S. A., lecz nakładu z majątku wspólnego na majątek osobisty S. A.
przekazania zaciągniętego wspólnie kredytu bankowego na zakup jej mieszkania, który podlega rozliczeniu w ramach
sprawy o podział majątku wspólnego a przytoczone okoliczności uzasadniają twierdzenie o realnej obawie wyzbywania
się majątku przez uczestniczkę S. A., co czyni wysoce prawdopodobnym udaremnienie zaspokojenia roszczeń
wnioskodawcy dochodzonych w niniejszej sprawie.
Sąd Okręgowy, zważył co następuje:
Zażaleniezasługuje na częściowe uwzględnienie.
Analizując argumenty podniesione w zażaleniu oraz uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia wskazać należy, iż Sąd
Rejonowy słusznie zauważył, iż wnioskodawca uprawdopodobnił swoje roszczenie o podział majtku wspólnego, lecz
wbrew stanowisku skarżącego, jak i stanowisku Sądu Rejonowego, nie uprawdopodobnili swojego roszczenia
o rozliczenie nakładów w jakiejkolwiek części. W ocenie Sądu Okręgowego w zakresie roszczenia o podział majątku
wspólnego obejmującego nieruchomości lokalową w K. objętą księga wieczystą nr (...), nie spełnił on również
drugiej z koniecznych przesłanek w postaci wykazania interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia poprzez wpis
ostrzeżenia.
W uzasadnieniu wniosku o zabezpieczenie wnioskodawca wskazał, że wnosi
o przyznanie mu na wyłączną własność w wyniku podziału jednej z nieruchomości nieruchomości, a mianowicie
tej położonej w K. (...) objętej księgą wieczysta nr (...), druga z tych nieruchomości położona w K. i objętą księgą
wieczystą nr (...), ma według żądania wnioskodawcy zostać przyznana na własność uczestniczki postepowania, a zatem
stan prawny tej nieruchomości na skutek uwzględnienia wniosku o podział majątku wspólnego, nie ulegnie zmianie.
Wnioskodawca podniósł w uzasadnieniu wniosku o udzielenie zabezpieczenia, że na wniosek uczestniczki Sąd poczynił
w powyższych księgach wpisu w miejsce prawa własności małżonków na zasadzie wspólności małżeńskiej wpisów udziałów każdego z małżonków po 1/2, co przy rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych może skutkować zbyciem,
udziałów przez uczestniczkę z naruszeniem prawa wnioskodawcy.
Zgodnie z art. 7301 § 2 k.p.c. interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia
uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego
w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w
sprawie.Jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne, sąd może nakazać wpisanie stosownego
ostrzeżenia w księdze wieczystej lub we właściwym rejestrze (art. 755 § 1 pkt 5 k.p.c.) W świetle cytowanych przepisów
zabezpieczenie wniosku jest uzależnione od spełnienia przesłanki wiarygodności roszczenia oraz interesu prawnego
w udzieleniu zabezpieczenia. W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie spełnione są wszystkie powyższe
przesłanki w stosunku do roszczenia o podział majątku wspólnego, lecz interes wnioskodawcy w udzieleniu
zabezpieczenia istnieje jedynie w zakresie wniosku odnoszącego się nieruchomości, która zgodnie z wnioskiem
miałaby przypaść mu na własność tj.położonej w K. (...)objętej księgą wieczysta
nr (...).
W niniejszej sprawie wnioskodawca złożył do akt odpisy aktu notarialnego
z 26.04.2010r. oraz z ksiąg wieczystychnr (...), z których wynika, że w miejsce prawa własności małżonków
A. wpisana została własność uczestniczki postępowania S. A. do całości na podstawie umowy podziału ich
majątku wspólnego zawartej w związku zustanowieniem rozdzielności majątkowej. Wnioskodawca podnosząc zarzut
pozorności czynności prawnej stron umowyo podział majątku wspólnego, domaga się uznania jej nieważności. Sprawy
o stwierdzenia nieważności umowy o podział majątku wspólnego, są sporami o własność rozpoznawanymi według
art. 618 k.p.c. w zw. z art. 567 §3 k.p.c. w sprawie o podział majątku wspólnego, zatem
o wiarygodności roszczenia o podział majątku wspólnego rozstrzyga także wiarygodność roszczenia wynikającego ze
sporu o własność wspólnej rzeczy, w tym przypadku obu dzielonych nieruchomości.
Powyższy wpis ujawniony w obu księgach - w razie ewentualnego zbycia przez uczestniczkę postępowania przed
dokonaniem podziału majątku wspólnego stron
- rozstrzygałby na korzyść nabywcy. Mogłoby to naruszyć prawa wnioskodawcy M. A.do ubiegania się o
tenskładnik majątku wspólnego, który stanowi wskazaną we wniosku nieruchomość położoną w K. (...). Tym
samym roszczenie wnioskodawcy uznać należy za uwiarygodnione w stopniu wystarczającym do udzielenia
zabezpieczenia, a jednocześnie w ocenie Sądu nie ulega również wątpliwości, iż brak zabezpieczenia w odniesieniu
do tej nieruchomości mógłby pozbawić wnioskodawcę zaspokojenia. Brak jest natomiast interesu w udzieleniu
zabezpieczenia w odniesieniu do drugiej nieruchomości lokalowej położonej w K.. Należy bowiem zważyć, że wobec
wniosku o przyznanie tej nieruchomości na jej wyłączność uczestniczce postępowania S. A., ewentualne zbycie
tej nieruchomości spowoduje jedynie ten skutek, że w razie uwzględnienia zarzutu nieważności umowy opodziale
majątku wspólnego, rozliczeniu podlegać będzie jej równowartość.
Jednocześnie wskazać należy, iż powyższe nie przesądza o zasadności wniosków
w niniejszej sprawie i przyjęcia proponowanego przez wnioskodawcę sposobu podziału wspólnego. Prawdziwość i
zasadność twierdzeń wnioskodawcy oraz ostateczna ocena prawna sprawy zostanie bowiem rozstrzygnięta przez Sąd
w orzeczeniu kończącym postępowanie
w sprawie, wydanym w szczególności po zaznajomieniu się ze stanowiskiem uczestniczki, jej zarzutami i wnioskami
do sposobu i podziału majątku wspólnego oraz po przeprowadzeniu postępowania dowodowego.
Całkowicie jest natomiast bezzasadny zarzut skarżącego odnoszący się do braku udzielenia przez Sąd I instancji
zabezpieczenia zgłoszonego roszczenia rozliczenia jego nakładów z jego majątku osobistego na majątek osobisty
uczestniczki postępowania. Sąd Okręgowy przy tym nie podziela nawet stanowiska Sądu I instancji, że roszczenie to
jest wiarygodne w części wskazanej w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia jako nakład sfinansowany w łącznej
kwocie 450.000 zł ze środków pochodzących z otrzymanych przez wnioskodawcę darowizn od jego ojca.
Z twierdzeń wnioskodawcy oraz z okoliczności dotyczących wniosku a także
z treścidołączonych dokumentów darowizny wynika, że wszystkie środki pieniężne otrzymał przed zawarciem umowy
o rozdzielność majątkową, które w całości wpłacił na poczet ceny zakupu lokalu mieszkalnego w W., bowiem zgodnie
z umową z developerem miał on stanowić przedmiot wspólnego prawa obu małżonków. Następnie po ustanowieniu
rozdzielności majątkowej tak nabyte wspólnie prawo (ekspektatywa) zostało wolą obu małżonków przekazane na
rzecz uczestniczki postępowania, w następstwie czego nabyła lokal na wyłączną własność. Zatemwnioskodawca
uprawdopodobnił jedynie okoliczność nakładu polegający na wpłacie własnych środków pieniężnych na cenę nabycia
własności lokalu mieszkalnego, lecz brak jest uprawdopodobnienia okoliczności uzasadniających, że rozporządzenie
ekspektatywą do lokalu mieszkalnegona rzecz uczestniczki postępowania
w drodze umownego podziału majątku wspólnego, nastąpiło pod tytułem zwrotu wpłaconych przez wnioskodawcę
kwot lub innego rozliczenia małżonków w ramach tego składnika majątkowego.
Jeżeli natomiast chodzi pozostałe kwoty z roszczenia pieniężnego, tytułem dokonanych przez wnioskodawcę
wydatków na wyposażenie mieszkania uczestniczki
w W., które skarżący określił jako nakłady z jego majątku osobistego na majątek osobisty uczestniczki, to brak interesu
w zabezpieczanietego roszczenia wynikaz istoty postępowania o podział majątku wspólnego, w którym nakłady takie
nie podlegają rozliczeniu, czemu daje wyraz dyspozycja art. 567 §1 k.p.c.
Wprawdzie Sąd Najwyższy w uchwale z 16.12.1980r., III CZP 46/80 OSN 1981, Nr 11, poz. 206, uznał, że „w
postępowaniu o podział majątku wspólnego rozliczeniu podlegają nakłady z majątku odrębnego małżonków na
majątek odrębny jednego z nich”, jednakże wbrew dosłownemu brzmieniu tej uchwały, a zgodnie z jej uzasadnieniem,
jest ono dopuszczalne tylko w tego rodzaju sytuacji, gdy np. na nieruchomości stanowiącej odrębny majątek jednego
z małżonków powstał kompletny obiekt kosztem zarówno majątku wspólnego, jak i majątków odrębnych każdego
z małżonków. Taka bowiem sytuacja wskazuje na potrzebę kompleksowego rozliczenia całości nakładów w jednym
postępowaniu. Tymczasem sytuacja, która uzasadniała podjęcie powyższej uchwały, nie zachodzi
w okolicznościach przytoczonych przez wnioskodawcę w niniejszej sprawie.
Całkiem natomiast jest chybione upatrywanie nakładu lub świadczenia z majątku wspólnego na majątek osobisty
małżonka, w roszczeniuobejmującym świadczenie banku
z tytułu udzielonego małżonkom kredytu bankowego w kwocie 700.000 zł. Kredyt ten wprawdzie został udzielony
wspólnie obu małżonkom, lecz celem było przeznaczenie otrzymanej kwoty wyłącznie na zakup mieszkania w W.,
które w wyniku rozporządzeń majątkowych stron, stanowi przedmiot wyłącznej własności uczestniczki postępowania.
Świadczenie banku w ramach umowy kredytowej nie miało charakteru aktywu majątku wspólnego, skoro w chwili
pokrycia kredytem części ceny powstało zadłużenie małżonków. Z tych przyczyn w postępowaniu o podział majątku
wspólnego rozliczeniu będą podlegały jedynie te kwoty, które zostały przeznczone z majątku wspólnego na spłatę
całości lub częścitego zadłużenia. Tego zaś wnioskodawca domagający się udzielenia zabezpieczenia nie wywodzi, co
czyni dalsze rozważania nad wiarygodnością zgłoszonego przez wnioskodawcę roszczenia, jako bezprzedmiotowe.
Mając na uwadze powyższe okoliczności, skoro zażalenie nie zawiera żadnych nowych argumentów, należało zgodnie
z art. 386 §1 w zw. z art. 397 §2 i 13 §2 k.p.c., orzec jak w punkcie 1 oraz na podstawie art. 385 w zw. z art. 397 § 2
i 13 § 2 k.p.c., orzec jak
w punkcie 2 sentencji postanowienia.