Konstrukcja głowic do walcowania lub nagniatania gwintów
Transkrypt
Konstrukcja głowic do walcowania lub nagniatania gwintów
S. Okoński Konstrukcja głowic do walcowania lub nagniatania gwintów wewnętrznych i technologia obróbki 1. Rozwiązanie konstrukcyjne głowic do walcowania lub nagniatania gwintów wewnętrznych 1.1. Schemat konstrukcyjny głowicy Przedstawiona w dalszym ciągu konstrukcja głowic do walcowania lub nagniatania gwintów wewnętrznych jest wzorowana na rozwiązaniu będącym przedmiotem patentu [12]. Odpowiedni schemat konstrukcji głowicy (patent PRL nr 102594, 1979, autor: S. Okoński) pokazano na rys. 1. 5 9 7 6 1 A 10 8 11 A B-B A-A B 4 2 B 3 Rys. 1. Głowica do walcowania gwintów wewnętrznych: 1 - korpus, 2, 3, 4 - rolki, 5, 6 - wkładki oporowe, 7, 8 - półpanewki ślizgowe, 9 - kulka łożyskowa, 10, 11 - wkręty mocujące W zależności od rodzaju materiału obrabianego oraz średnicy i skoku kształtowanego gwintu, głowice wg powyższego schematu konstrukcyjnego mogą być - ze względu na ograniczoną wytrzymałość lub trwałość ich elementów (rolek, łożysk i korpusu) – wykorzystywane do: • walcowania gwintu o pełnym zarysie wprost w otworze półwyrobu, • walcowania gwintu wstępnie wykonanego za pomocą obróbki skrawaniem i mającego średnice mniejsze od nominalnych, • nagniatania gwintu wstępnie wykonanego za pomocą obróbki skrawaniem, przy czym odkształceniu ulega tylko cienka warstwa materiału o grubości 0,01 – 0,1 [mm]. 1.2. Modyfikacje wprowadzone do rozwiązania W opracowanym rozwiązaniu wprowadzono – względem opatentowanego – następujące modyfikacje: • półpanewki dzielone zastąpiono panewkami jednolitymi otwartymi, • panewki są ustalane i mocowane do korpusu za pośrednictwem specjalnych nakładek i wkrętów, • wszystkie elementy łożyskowania (panewki, wkładki oporowe, nakładki) są mocowane do korpusu rozłącznie za pomocą wkrętów (nie stosuje się lutowania lub klejenia). Modele przestrzenne głowic pokazano na rys. 2 – 4. Rys. 5 przedstawia głowicę wykonaną w Zakładzie Narzędziowym WSK „PZL – Rzeszów”. Rys. 2. Model głowicy do gwintów M24 [6] Rys. 3. Model głowicy do gwintów M36 [6] Rys. 4. Model głowicy do gwintów M68 [6] Rys. 5. Głowica wykonana w Zakładzie Narzędziowym WSK „PZL – Rzeszów”. 1.3. Główne wymiary głowic oraz ich elementów Średnice d, d2 i d1 głowicy oraz wymiary aw i ad zarysu (rys.6 i 7). Do obliczania średnic d (zewnętrznej), d2 (podziałowej) i d1 (wewnętrznej) proponuje się następujące zależności: (1) d = ( D + 0,15P ) −Td d 2 = ( D 2 + TD 2 ) −Td 2 d1 = ( D1 ) −Td 1 (2) (3) Wymiary aw i ad określają wzory: aw = P − (d − d 2 ) tgα 2 (4) ad = P − (d 2 − d 1 ) tgα 2 (5) gdzie: D, D2, D1 – odpowiednie średnice gwintu walcowanego (nominalna, podziałowa i wewnętrzna), P – skok gwintu, T – odpowiednie tolerancje, α – połowa kąta wierzchołkowego. Wzajemne położenie pól tolerancji średnic d, d2 i d1 oraz D, D2 i D1 pokazano na rys. 7. Średnice dr,d2r i d1r oraz odległość c osi rolki od osi głowicy. Wymiary te oblicza się, przyjmując: dr ≈ β d (6) (współczynnik β ≈ 0,35 ÷ 0,37 – wg [10]). c= d − dr 2 (7) d2r = d2 – 2c (8) d1r ≤ dr – d + d1 (9) Analiza wymiarów elementów głowicy. Analizę w celu ustalenia tolerancji wymiarów rolki, wycięcia w korpusie oraz panewki przeprowadza się na podstawie zależności (rys. 6 i 8): Ad2 = 2 Ac – Bdw + A dp2-Bdp1 + Adc + Ad2r (10) Bd2 = 2 Bc – Adw + Bdp2 - Adp1 + Bdc + Bd2r (11) Td 2 = ∑ T = 2T + T i c dw + Td p 2 + Td p1 + Td c + Td 2 r Ød (12) 3 Ø dk dp2 2 dp1 dr d2r d1r c d1 d2 dc 1 dw/2 Rys. 6. Schemat łożyskowania promieniowego rolek głowicy: 1 – korpus, 2 – panewka ślizgowa, 3 czop rolki gdzie literami A i B oznaczono odpowiednio maksymalne i minimalne wartości poszczególnych wymiarów (rys. 6 i 8), a literą T – ich tolerancje. Tolerancja średnic dla głowicy jest równa sumie tolerancji sześciu wymiarów składowych. Oczywiście musi być spełniony warunek: ∑T i + δ < TD 2 (13) gdzie δ oznacza zmniejszenie średnicy D2 po wyjściu narzędzia z otworu wskutek odkształceń sprężystych. Różnica: Z = TD 2 − ∑ Ti − δ > 0 (14) stanowi zapas na zużycie (wymiary d, d2 i d1 głowicy w czasie pracy zmniejszają się, co jest wynikiem ścierania powierzchni roboczych i czopów rolek oraz panewek łożysk ślizgowych). Wartość δ należy wyznaczyć doświadczalnie. Przy dużych wartościach δ warunek (14) może nie być spełniony (Z może być mniejsze od zera). W takim przypadku konieczna staje się modyfikacja wzoru (2), polegająca na dodaniu do wyznaczanej średnicy podziałowej d2 głowicy odpowiedniej poprawki. D2 α D1 Td1/2 d1 D d d2 ad/2 TD1/2 Td2/2 TD2/2 Td/2 0,15P/2 aw/2 P/2 pole tolerancji dla wymiarów głowicy pole tolerancji dla wymiarów gwintu Rys. 7. Wzajemne położenie pól tolerancji średnic gwintu i głowicy (bez uwzględnienia odkształceń sprężystych) c dw/2 dp2/2 dp1/2 d2r/2 dc/2 d2/2 Rys. 8. Rysunek pomocniczy do przeprowadzenia analizy wymiarów elementów głowicy Konstrukcja części wejściowych rolek. Wysokości wierzchołków zarysu części wejściowych rolek zostały zaprojektowane z wykorzystaniem warunku jednakowej powierzchni materiału, odkształcanej przez te wierzchołki. Wobec tego kolejne powierzchnie przekrojów fi (i = 1 ÷ n) ponad średnicą D0 otworu pod gwint (rys. 9) spełniają związki: fn = n f1 (15) f i = (a w + x i ) h i (16) xi = hi tgα (17) hn = d − D0 2 (18) Wykorzystując powyższe wzory otrzymujemy równania, z których wyznacza się kolejne wysokości hi: - dla i = 1: d − D0 d − D0 n (a w + h 1 tg α ) h 1 = a w + tg α 2 2 (19) dla i = 2, ... n: i (a w + h 1 tg α ) h 1 = h i (a w + h i tg α ) (20) przy czym aw i ad wyznacza się z (4) i (5). Średnice kolejnych wierzchołków części wejściowych zarysu rolek oblicza się ze wzoru: (21) d wi = D 0 − 2(c − h i ) Dodatkowo, aby uniknąć asymetrii obciążenia głowicy (zginania korpusu) podczas wejścia pierwszej rolki do otworu dodaje się na początku części roboczej każdej z rolek dodatkowy wierzchołek pilotujący o średnicy dw0: dw0 = D0 – 2c (22) aw P/3 1 fn 7 4 Rolka I f1 5 2 Rolka II 6 fi D0 Rolka III d hi 3 ad dr α d1r dwi xi Rys. 9. Zarysy części wejściowych kolejnych rolek dla n = 7 (d, D0– średnice: nominalna głowicy i otworu pod gwint, dr – średnica zewnętrzna rolki, d1r – średnica rdzenia rolki, P – skok gwintu, α – połowa kąta wierzchołkowego gwintu) Liczba wierzchołków zarysu części roboczej rolek. Po dodaniu wierzchołka pilotującego całkowita liczba wierzchołków wyraża się wzorem: z = zw+zk+1 (23) przy czym liczba wierzchołków części wejściowej zw wynosi: - dla n = 4: zw = 1, - dla n = 7: zw = 2, - dla n = 10: zw = 3. zk oznacza liczbę wierzchołków części kalibrującej (o średnicy dr); pomiędzy liczbą n a liczbą wierzchołków części wejściowej zw istnieje związek: n = 3zw+1 (24) Promień przejścia pomiędzy czopem i ostatnim lub pierwszym wierzchołkiem zarysu części roboczej rolki oraz jej długość całkowita. Promień przejścia R oraz odległości: x1, x2 i x2’ (po drugiej stronie rolki) wyznacza się ze wzorów (rys. 10): R≤ d 1r − d c 2(1 − sin α) (25) lub, dla α = 30o: R ≤ d1r – dc (26) x 1 = R cos α (27) d − d c x2 = r − R (1 − sin α) tgα 2 (28) d − dc x '2 = w 0 − R (1 − sin α) tgα 2 (29) Całkowita długość rolki wynosi: L r = 2( x 1 + l c ) + x 2 + x '2 + a w + (z − 1)P (30) gdzie z jest liczbą wierzchołków zarysu części roboczej. dc α x1 lc α d1r R dr lub dw0 (po drugiej stronie rolki) x2 lub x2’ (po drugiej stronie rolki) Rys. 10. Promień R przejścia pomiędzy czopem i pierwszym lub ostatnim zwojem części roboczej rolki Średnica korpusu głowicy dk. Ze względów wytrzymałościowych średnica korpusu głowicy winna być jak największa, jednak mniejsza od średnicy D1. Kąty skręcenia osi rolek. Kąty skręcenia osi rolek w płaszczyźnie równoległej do osi głowicy względem rzutu osi obrotu głowicy na tę płaszczyznę winny być zbliżone do kąta τ wzniosu linii śrubowej gwintu: τ = arctg P πD 2 (31) Przykładowe wyniki obliczeń dla głowic do walcowania gwintów. Średnice gwintów metrycznych M24 wraz z tolerancjami oraz odpowiednie średnice d (głowic) podano w tab. 1, główne wymiary głowic i rolek dla gwintów M24, M36 oraz M68 i wybranych skoków w tab. 2 - 4. Tab. 5 zawiera wyniki analizy wymiarów dla głowicy M24x3 (przyjęto dw = 9,5 [mm], dc = 5 [mm]). Przykładowe wyniki obliczeń części wejściowych rolek do walcowania gwintów metrycznych M24, M36 i M68 (dla n = 4, 7 i 10 oraz wybranych skoków) zestawiono w tab. 6 - 14. Odpowiednie kąty wzniosu linii śrubowych gwintów M24, M36 i M68 podano w tab. 15. Tabela 1 Wymiary i tolerancje gwintów M24 oraz średnice nominalne d głowic D2 d Oznaczenie Szereg D1 TD1 TD 2 [mm] gwintu tolerancji [mm] [mm] [mm] [mm] 22,051 24,45 M24x3 20,752 4H 0,315 0,170 6H 0,500 0,265 8H 0,800 0,425 22,701 24,3 M24x2 21,835 4H 0,236 0,140 6H 0,375 0,224 8H 0,600 0,355 23,026 24,225 M24x1,5 22,376 4H 0,190 0,125 6H 0,300 0,200 8H 0,475 0,315 23,350 24,15 M24x1 22,917 4H 0,150 0,106 6H 0,236 0,170 8H 0,375 23,513 24,113 M24x0,75 23,188 4H 0,118 0,095 6H 0,190 0,150 Lp 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Lp 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Tabela 2 Główne wymiary rolek i głowic M24x3, M24x2 oraz M24x1 Wymiar M24x3 M24x2 M24x1 Wartość nominalna [mm] d 24,45 24,30 24,15 d2 22,221 22,841 23,456 d1 20,752 21,835 22,917 dr 8,95 8,80 8,65 c 7,75 7,75 7,75 dw, dp2 9,5 9,5 9,5 d2r 6,721 7,341 7,956 d1r 5,252 6,335 7,417 dc, dp1 5 5 5 dk 22 22 22 aw 0,213 0,158 0,099 ad 0,652 0,419 0,188 dr/d 0,362 0,358 0,366 Tabela 3 Główne wymiary rolek i głowic M36x3, M36x2 oraz M36x1 Wymiar M36x3 M36x2 M36x1 Wartość nominalna [mm] d 36,45 36,30 36,15 d2 34,221 34,841 35,456 d1 32,752 33,835 34,917 dr 13,45 13,30 13,15 c 11,5 11,5 11,5 dw, dp2 14 14 14 d2r 11,221 11,841 12,456 d1r 9,752 10,835 11,917 dc, dp1 9 9 9 dk 32 32 32 aw 0,213 0,158 0,099 ad 0,652 0,419 0,188 dr/d 0,366 0,364 0,369 Lp 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Tabela 4 Główne wymiary rolek i głowic M68x4, M68x3 oraz M68x2 Wymiar M68x4 M68x3 M68x2 Wartość nominalna [mm] d 68,6 68,45 68,3 d2 65,602 66,231 66,852 d1 63,67 64,752 65,835 dr 25,2 25,05 24,9 c 21,7 21,7 21,7 dw, dp2 26 26 26 d2r 22,202 22,831 23,452 d1r 20,27 21,352 22,435 dc, dp1 20 20 20 dk 32 32 32 aw 0,269 0,219 0,164 ad 0,885 0,646 0,413 dr/d 0,366 0,365 0,367 Tabela 5 Wymiary i tolerancje elementów głowicy M24x3 Wymiar Odchyłki [mm] Tolerancje [mm] c 7,75 h7 0 0,015 -0,015 dw Ø 9,5 H7 +0,015 0,015 0 dp2 Ø 9,5 j6 +0,007 0,009 -0,002 dp1 Ø 5 H7 +0,012 0,012 0 dc Ø 5 f7 -0,010 0,012 -0,022 d2r Ø 7,341h7 0 0,015 -0,015 Suma tolerancji: 0,093 2Tc + Td + Td + Td + Td + Td w p2 p1 c 2r Średnica podziałowa gwintu M24x3 (szereg tolerancji: 4H) D2 Ø 22,051 +0,140 0,140 0 Tabela 6 Wysokości hi wierzchołków ponad średnicą otworu pod gwint, odpowiednie pola przekrojów fi oraz średnice dwi kolejnych wierzchołków zarysu części wejściowych rolek n = 4, zw = 1 i hi [mm] fi [mm2] dwi [mm] 1 0,451 0,213 7,761 2 0,695 0,427 8,249 3 0,885 0,640 8,628 4 1,046 0,854 8,950 n = 7, zw = 2 1 0,311 0,122 7,481 2 0,491 0,244 7,841 3 0,633 0,366 8,124 4 0,753 0,488 8,365 5 0,860 0,610 8,578 6 0,956 0,732 8,772 7 1,046 0,854 8,950 n = 10, zw = 3 1 0,242 0,085 7,343 2 0,390 0,171 7,639 3 0,507 0,256 7,872 4 0,606 0,342 8,072 5 0,695 0,427 8,249 6 0,775 0,512 8,410 7 0,850 0,598 8,558 8 0,919 0,683 8,696 9 0,984 0,768 8,827 10 1,046 0,854 8,950 Gwint: M24x3, P = 3 [mm], α = 30 [o] Wymiary głowicy: d = 24,45 [mm], d2 = 22,251 [mm], d1 = 20,752 [mm], c = 7,75 [mm], średnica pod gwint: D0 = 22,359 [mm] (tab. 2, 16) Tabela 7 Wysokości hi wierzchołków ponad średnicą otworu pod gwint, odpowiednie pola przekrojów fi oraz średnice dwi kolejnych wierzchołków zarysu części wejściowych rolek n = 4, zw = 1 i hi [mm] fi [mm2] dwi [mm] 1 0,294 0,096 8,006 2 0,456 0,192 8,331 3 0,583 0,288 8,585 4 0,691 0,384 8,800 n = 7, zw = 2 1 0,201 0,055 7,820 2 0,320 0,110 8,060 3 0,415 0,164 8,248 4 0,495 0,220 8,409 5 0,566 0,274 8,551 6 0,631 0,329 8,681 7 0,691 0,384 8,800 n = 10, zw = 3 1 0,155 0,038 7,730 2 0,253 0,077 7,925 3 0,331 0,115 8,080 4 0,397 0,154 8,213 5 0,456 0,192 8,331 6 0,510 0,230 8,439 7 0,559 0,269 8,538 8 0,606 0,307 8,630 9 0,649 0,346 8,717 10 0,691 0,384 8,800 Gwint: M24x2, P = 2 [mm], α = 30 [o] Wymiary głowicy: d = 24,30 [mm], d2 = 22,841 [mm], d1 = 21,835 [mm], c = 7,75 [mm], średnica pod gwint: D0 = 22,919 [mm] (tab. 2, 16) Tabela 8 Wysokości hi wierzchołków ponad średnicą otworu pod gwint, odpowiednie pola przekrojów fi oraz średnice dwi kolejnych wierzchołków zarysu części wejściowych rolek n = 4, zw = 1 i hi [mm] fi [mm2] dwi [mm] 1 0,101 0,066 8,183 2 0,187 0,132 8,356 3 0,264 0,199 8,510 4 0,334 0,265 8,650 n = 7, zw = 2 1 0,060 0,038 8,100 2 0,114 0,076 8,209 3 0,164 0,114 8,308 4 0,210 0,151 8,401 5 0,254 0,189 8,489 6 0,295 0,227 8,571 7 0,334 0,265 8,650 n = 10, zw = 3 1 0,070 0,010 8,121 2 0,117 0,020 8,215 3 0,155 0,029 8,292 4 0,188 0,039 8357 5 0,217 0,049 8,416 6 0,244 0,059 8,469 7 0,269 0,068 8,519 8 0,292 0,078 8,565 9 0,314 0,088 8,609 10 0,335 0,098 8,650 Gwint: M24x1, P = 1 [mm], α = 30 [o] Wymiary głowicy: d = 24,15 [mm], d2 = 23,456 [mm], d1 = 22,917 [mm], c = 7,75 [mm], średnica pod gwint: D0 = 23,481 [mm] (tab. 2, 16) Tabela 9 Wysokości hi wierzchołków ponad średnicą otworu pod gwint, odpowiednie pola przekrojów fi oraz średnice dwi kolejnych wierzchołków zarysu części wejściowych rolek n = 4, zw = 1 i hi [mm] fi [mm2] dwi [mm] 1 0,453 0,215 12,256 2 0,698 0,430 12,746 3 0,889 0,646 13,127 4 1,051 0,861 13,450 n = 7, zw = 2 1 0,313 0,123 11,974 2 0,494 0,246 12,337 3 0,636 0,369 12,621 4 0,757 0,492 12,863 5 0,864 0,615 13,077 6 0,961 0,738 13,271 7 1,051 0,861 13,450 n = 10, zw = 3 1 0,243 0,086 11,836 2 0,392 0,172 12,133 3 0,509 0,258 12,368 4 0,610 0,344 12,568 5 0,698 0,430 12,746 6 0,779 0,517 12,907 7 0,854 0,603 13,056 8 0,932 0,698 13,195 9 0,989 0,775 13,326 10 1,051 0,861 13,450 Gwint: M36x3, P = 3 [mm], α = 30 [o] Wymiary głowicy: d = 36,45 [mm], d2 = 34,221 [mm], d1 = 32,752 [mm], c = 11,5 [mm], średnica pod gwint: D0 = 34,349 [mm] (tab. 3, 17) Tabela 10 Wysokości hi wierzchołków ponad średnicą otworu pod gwint, odpowiednie pola przekrojów fi oraz średnice dwi kolejnych wierzchołków zarysu części wejściowych rolek n = 4, zw = 1 i hi [mm] fi [mm2] dwi [mm] 1 0,295 0,097 12,504 2 0,458 0,193 12,830 3 0,585 0,290 13,084 4 0,693 0,386 13,300 n = 7, zw = 2 1 0,210 0,055 12,318 2 0,321 0,110 12,558 3 0,416 0,165 12,747 4 0,497 0,221 12,908 5 0,568 0,276 13,051 6 0,633 0,331 13,181 7 0,639 0,386 13,300 n = 10, zw = 3 1 0,156 0,039 12,227 2 0,254 0,077 12,423 3 0,332 0,116 12,578 4 0,398 0,154 12,712 5 0,458 0,193 12,830 6 0,511 0,232 12,938 7 0,561 0,270 13,037 8 0,607 0,309 13,130 9 0,651 0,347 13,217 10 0,693 0,386 13,300 Gwint: M36x2, P = 2 [mm], α = 30 [o] Wymiary głowicy: d = 36,30 [mm], d2 = 34,841 [mm], d1 = 33,835 [mm], c = 11,5 [mm], średnica pod gwint: D0 = 34,915 [mm] (tab. 3, 17) Tabela 11 Wysokości hi wierzchołków ponad średnicą otworu pod gwint, odpowiednie pola przekrojów fi oraz średnice dwi kolejnych wierzchołków zarysu części wejściowych rolek n = 4, zw = 1 i hi [mm] fi [mm2] dwi [mm] 1 0,137 0,025 12,755 2 0,218 0,049 12,912 3 0,281 0,074 13,042 4 0,335 0,098 13,150 n = 7, zw = 2 1 0,092 0,014 12,664 2 0,150 0,028 12,781 3 0,197 0,042 12,874 4 0,237 0,056 12,954 5 0,273 0,070 13,026 6 0,305 0,084 13,090 7 0,335 0,098 13,150 n = 10, zw = 3 1 0,070 0,010 12,620 2 0,117 0,020 12,715 3 0,156 0,029 12,791 4 0,188 0,039 12,857 5 0,218 0,049 12,916 6 0,245 0,059 12,969 7 0,269 0,068 13,019 8 0,293 0,078 13,065 9 0,314 0,088 13,109 10 0,335 0,098 13,150 Gwint: M36x1, P = 1 [mm], α = 30 [o] Wymiary głowicy: d = 36,15 [mm], d2 = 35,456 [mm], d1 = 34,917 [mm], c = 11,5 [mm], średnica pod gwint: D0 = 35,350 [mm] (tab. 3, 17) Tabela 12 Wysokości hi wierzchołków ponad średnicą otworu pod gwint, odpowiednie pola przekrojów fi oraz średnice dwi kolejnych wierzchołków zarysu części wejściowych rolek n = 4, zw = 1 i hi [mm] fi [mm2] dwi [mm] 1 0,615 0,383 23,602 2 0,943 0,767 24,259 3 1,198 1,150 24,768 4 1,414 1,534 25,200 n = 7, zw = 2 1 0,426 0,219 23,224 2 0,669 0,438 23,711 3 0,859 0,657 24,091 4 1,021 0,877 24,415 5 1,164 1,096 24,701 6 1,294 1,315 24,961 7 1.414 1,534 25,200 n = 10, zw = 3 1 0,333 0,153 23,038 2 0,532 0,307 23,438 3 0,690 0,460 23,752 4 0,824 0,614 24,021 5 0,943 0,767 24,259 6 1,051 0,920 24,475 7 1,150 1,074 24,674 8 1,243 1,227 24,860 9 1,331 1,381 25,035 10 1,414 1,534 25,200 Gwint: M68x4, P = 4 [mm], α = 30 [o] Wymiary głowicy: d = 68,60 [mm], d2 = 65,602 [mm], d1 = 63,670 [mm], c = 21,7 [mm], średnica pod gwint: D0 = 65,773 [mm] (tab. 4, 18) Tabela 13 Wysokości hi wierzchołków ponad średnicą otworu pod gwint, odpowiednie pola przekrojów fi oraz średnice dwi kolejnych wierzchołków zarysu części wejściowych rolek n = 4, zw = 1 i hi [mm] fi [mm2] dwi [mm] 1 0,452 0,217 23,602 2 0,698 0,434 24,259 3 0,889 0,651 24,768 4 1,052 0,868 25,200 n = 7, zw = 2 1 0,311 0,124 23,570 2 0,493 0,248 23,933 3 0,635 0,372 24,218 4 0,757 0,496 24,461 5 0,864 0,620 24,675 6 0,917 0,744 24,870 7 1.052 0,868 25,050 n = 10, zw = 3 1 0,242 0,087 23,431 2 0,391 0,174 23,729 3 0,508 0,261 23,964 4 0,609 0,347 24,165 5 0,698 0,434 24,343 6 0,779 0,521 24,505 7 0,854 0,608 24,655 8 0,924 0,695 24,794 9 0,989 0,782 24,926 10 1,052 0,868 25,050 Gwint: M68x3, P = 3 [mm], α = 30 [o] Wymiary głowicy: d = 68,45 [mm], d2 = 66,231 [mm], d1 = 64,752 [mm], c = 21,7 [mm], średnica pod gwint: D0 = 66,347 [mm] (tab. 4, 18) Tabela 14 Wysokości hi wierzchołków ponad średnicą otworu pod gwint, odpowiednie pola przekrojów fi oraz średnice dwi kolejnych wierzchołków zarysu części wejściowych rolek n = 4, zw = 1 i hi [mm] fi [mm2] dwi [mm] 1 0,292 0,097 24,103 2 0,456 0,194 24,429 3 0,583 0,292 24,684 4 0,691 0,389 24,900 n = 7, zw = 2 1 0,199 0,056 23,916 2 0,319 0,111 24,156 3 0,414 0,167 24,346 4 0,495 0,222 24,507 5 0,566 0,278 24,650 6 0,631 0,333 24,780 7 0,691 0,389 24,900 n = 10, zw = 3 1 0,154 0,039 23,826 2 0,252 0,078 24,021 3 0,329 0,117 24,177 4 0,396 0,156 24,310 5 0,456 0,194 24,429 6 0,509 0,233 24,537 7 0,559 0,272 24,637 8 0,606 0,311 24,730 9 0,650 0,350 24,817 10 0,691 0,389 24,900 Gwint: M68x2, P = 2 [mm], α = 30 [o] Wymiary głowicy: d = 68,30 [mm], d2 = 66,852 [mm], d1 = 65,835 [mm], c = 21,7 [mm], średnica pod gwint: D0 = 66,918 [mm] (tab. 4, 18) Tabela 15 Kąty τ wzniosu linii śrubowej gwintów M24, M36 i M68 Gwint P [mm] D2 [mm] τ [o ] M24x3 M24x2 M24x1,5 M24x1 M24x0,75 M36x3 M36x2 M36x1 M68x4 M68x3 M68x2 3 2 1,5 1 0,75 3 2 1 4 3 2 22,051 22,701 23,026 23,350 23,513 34,051 34,701 35,350 65,402 66,051 66,701 2o29' 1o36' 1o11' 0o47' 0o34' 1o36’ 1o3’ 0o31’ 1o7’ 0o50’ 0o33’ 2. Technologia walcowania i nagniatania Średnica otworu półwyrobu do walcowania gwintu wewnętrznego. Średnicę otworu D0 można wyznaczyć z warunku stałej objętości. Objętość materiału wyciśniętego przez wierzchołek zarysu narzędzia jest równa objętości utworzonego wierzchołka gwintu (rys. 11): V1 = V2 (32) Objętości V1 i V2 pierścieni o powierzchniach przekrojów F1 i F2 (rys. 11) wynoszą odpowiednio: V1 = π( D 0 + 2s1 )F1 (33) V2 = π( D 0 − 2s 2 )F2 (34) Odległości s1 i s2 wyznaczają położenie środków ciężkości odpowiednich przekrojów. Dla gwintów metrycznych: V1 = π ( D 0 + 2s1 )(a w + a )( D − D 0 ) 4 (35) V2 = π ( D 0 − 2s 2 )(a d + b )( D 0 − D1 ) 4 (36) Zastępując w (34) i (35) średnice gwintu (D i D1) rzeczywistymi wymiarami głowicy (d i d1) otrzymujemy: ( D 0 + 2s1 )(a w + a )(d − D 0 ) = ( D 0 − 2s 2 )(a d + b )( D 0 − d1 ) (37) gdzie: a = a w + (d − D 0 ) tgα (38) b = a d + ( D 0 − d 1 ) tgα (39) s1 = (d − D 0 )(a + 2a w ) 12(a + a w ) (40) s2 = ( D 0 − d1 )( b + 2a d ) 6( b + a d ) (41) gdzie d i d1 są np. określone z (1) i (3). Związek (37) po uwzględnieniu (38) – (41) pozwala na wyznaczenie poszukiwanej średnicy otworu pod gwint (D0). Jeżeli przyjmiemy, że wymiary głowicy odpowiadają dokładnie wymiarom nominalnym gwintu (d = D, d1 = D1, aw = P/8, ad = P/4), to: D0 = 3P( D 2 + 2D12 ) + 8tgα( D 3 − D13 ) 3[3P + 8tgα( D − D1 )] (42) Wzór (42) jest przybliżony, gdyż nie uwzględnia odkształcenia materiału w kierunku osiowym oraz odkształceń sprężystych i obowiązuje tylko dla zarysu rolek zgodnych z teoretycznym zarysem gwintu. Przykładowe wartości średnic D0 obliczone z (37) dla rzeczywistych wymiarów głowic do gwintów metrycznych M24, M36 i M68 o różnych skokach oraz średnicach D1, nominalnych oraz maksymalnych dopuszczalnych (D1max) dla szeregów tolerancji 4, 6 i 8) zestawiono w tab. 16 – 18. Odpowiednie odchyłki zawierają tab. 19 - 21. a aw ad P/2 F1, V1 s2 F2, V2 a d1 = D1 aw ad b d2 s1 D0 d b α Rys. 11. Schemat pomocniczy do obliczania średnicy półwyrobu do walcowania gwintu wewnętrznego Tabela 16 Średnice D0 otworów półwyrobów pod gwinty M24 Szereg D1 D1max d d21) TD1 tolerancji [mm] [mm] [mm] [mm] [mm] M24x3 20,752 24,45 22,221 4H 0,315 21,067 6H 0,500 21,252 8H 0,800 21,552 M24x2 21,835 24,3 22,841 4H 0,236 22,071 6H 0,375 22,210 8H 0,600 22,435 M24x1,5 22,376 24,225 23,151 4H 0,190 22,566 6H 0,300 22,676 8H 0,475 22,851 M24x1 22,917 24,15 23,456 4H 0,150 23,067 6H 0,236 23,153 8H 0,375 23,292 M24x0,75 23,188 24,113 23,608 4H 0,118 23,306 6H 0,190 23,378 1) obliczona z (2) dla szeregu tolerancji 4H Oznaczenie gwintu D0 [mm] 22,359 22,433 22,485 22,584 22,919 22,974 23,014 23,091 23,201 23,245 23,277 23,337 23,481 23,516 23,541 23,591 23,622 23,648 23,669 Tabela 17 Średnice D0 otworów półwyrobów pod gwinty M36 Oznaczenie Szereg D1 D1max d d21) TD1 gwintu tolerancji [mm] [mm] [mm] [mm] [mm] M36x3 32,752 36,45 34,221 4H 0,315 33,067 6H 0,500 33,252 8H 0,800 33,552 M36x2 33,835 36,30 34,841 4H 0,236 34,071 6H 0,375 34,210 8H 0,600 34,435 M36x1 34,917 36,15 35,456 4H 0,150 35,630 6H 0,236 35,716 8H 0,375 35,855 1) obliczona z (2) dla szeregu tolerancji 4H D0 [mm] 34,349 34,424 34,477 34,578 34,915 34,971 35,011 35,089 34,480 35,515 35,540 35,591 Tabela 18 Średnice D0 otworów półwyrobów pod gwinty M68 Szereg D1 D1max d d21) TD1 tolerancji [mm] [mm] [mm] [mm] [mm] M68x4 63,670 68,60 65,602 4H 0,375 64,045 6H 0,600 64,270 8H 0,950 64,620 M68x3 64,752 68,45 66,231 4H 0,315 65,067 6H 0,500 65,252 8H 0,800 65,552 M68x2 65,835 68,30 66,851 4H 0,236 66,071 6H 0,375 66,210 8H 0,600 66,435 1) obliczona z (2) dla szeregu tolerancji 4H Oznaczenie gwintu Tabela 19 Odchyłki średnic półwyrobów Oznaczenie gwintu M24x3 M24x2 M24x1,5 M24x1 M24x0,75 Szereg tolerancji D0 [mm] 4H 6H 8H 4H 6H 8H 4H 6H 8H 4H 6H 8H 4H 6H 22,919 22,797 23,201 23,481 23,622 Odchyłka średnicy D0 [mm] +0,074 +0,126 +0,225 +0,057 +0,095 +0,172 0,044 0,076 0,136 +0,035 +0,060 +0,110 +0,026 +0,047 D0 [mm] 65,773 65.864 65,928 66,042 66,347 66,423 66,477 66,578 66,918 66,974 67,014 67,092 Tabela 20 Odchyłki średnic półwyrobów Oznaczenie gwintu M36x3 M36x2 M36x1 Szereg tolerancji D0 [mm] 4H 6H 8H 4H 6H 8H 4H 6H 8H 34,349 34,915 35,480 Odchyłka średnicy D0 [mm] +0,076 +0,128 +0,229 +0,056 +0,096 +0,174 +0,035 +0,060 +0,111 Tabela 21 Odchyłki średnic półwyrobów Oznaczenie gwintu M68x4 M68x3 M68x2 Szereg tolerancji D0 [mm] 4H 6H 8H 4H 6H 8H 4H 6H 8H 65,773 66,347 66,918 Odchyłka średnicy D0 [mm] +0,091 +0,155 +0,269 +0,076 +0,130 +0,231 +0,056 +0,096 +0,174 Fazy w otworach. W celu łatwego wprowadzenia głowicy do otworu oraz zabezpieczenia pierwszego zwoju gwintu przed oderwaniem, a także uniknięcia wypukłości na powierzchniach czołowych krawędzie otworów winny być odpowiednio sfazowane. Zewnętrzną średnicę fazy otworu (kąt sfazowania: 45 [o]) wyznacza się ze wzoru: D f ≥ D 0 + P tgα (43) Wg [7] należy przyjmować (dla stali i stopów aluminium,): Df = D0 + 1,4 P (44) Minimalna grubość ścianki tulei, w której walcowany jest gwint wewnętrzny. Aby uniknąć trwałych zmian średnicy zewnętrznej tulei, w której walcowany jest gwint należy przyjmować grubości ścianek większe od wartości granicznych (g min). Wg [17]: gmin = 2 P (45) W [10] przedstawiono wyniki obliczeń, z których wynika, że dla gwintu metrycznego: gmin = 1,59 P (46) Minimalną wartość średnicy zewnętrznej tulei oblicza się ze wzoru: Dz min = D0 + 2 gmin (47) Warunki obróbki. Posuw jest równy skokowi gwintu walcowanego lub nagniatanego. Prędkość obróbki można przyjmować jak dla głowic do gwintów zewnętrznych [19]. W szczególnie trudnych warunkach pracy (przy walcowaniu gwintów o małych średnicach i dużych skokach) należy się liczyć z koniecznością zmniejszenia prędkości ze względu na trwałość łożysk ślizgowych. Ośrodek chłodząco – smarujący winien zapewnić głównie właściwe smarowanie tych łożysk. Przyjmując (średnio), że stosowana prędkość obróbki wynosi ok. 40 - 50 [m/min]1 obliczono – dla znormalizowanych prędkości obrotowych (n) wrzecion obrabiarek – rzeczywiste prędkości obwodowe (vg) i kątowe głowic (ωg) oraz rolek (ωr) oraz prędkości obwodowe na średnicach czopów rolek (vc) (tab. 22). Parametry te mogą być przydatne przy analizie pracy i zużycia elementów głowic2. Stosowano następujące wzory: vg = πd 2 n [m / min] 1000 (48) gdzie n – w [obr/min], d2 – w [mm], ωg = 2v g d2 (49) ω r = ωg 2v g d2 = d 2r d 2r (50) vc = vg dc d 2r (51) 1 Prędkość obwodowa na średnicy podziałowej głowicy Trwałość panewek łożyskowych jest uzależniona od wartości obciążającą czop rolki o średnicy dc i długości lc. 2 Pvc/(dclc,), gdzie P jest całkowitą siłą Lp 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Tabela 22 Prędkości kątowe i obwodowe na odpowiednich średnicach głowic i rolek (vg = 40 - 50 [m/min]) Rodzaj d2 d2r dc n vg vc ωg ωr gwintu [mm] [mm] [mm] [obr/min] [m/min] [s-1] [s-1] [m/s] M24x3 22,221 6,721 50 246 0,615 M24x2 22,841 7,341 5 710 51 74,4 241 0,578 M24x1 23,456 7,956 52 219 0,548 M24x3 22,221 6,721 39 194 0,485 M24x2 22,841 7,341 5 560 40 58,6 182 0,456 M24x1 23,456 7,956 41 172 0,432 M36x3 34,221 11,221 48 144 0,647 M36x2 34,841 11.841 9 450 49 47,1 139 0,624 M36x1 35,456 12,456 50 134 0,604 M36x3 34,221 11,221 43 128 0,575 M36x2 34,841 11.841 9 400 44 41,9 123 0,555 M36x1 35,456 12,456 45 119 0,537 M68x4 65,602 22,202 41 61.9 0,619 M68x3 66,231 22,831 20 200 42 20,9 60,8 0,608 42 59,7 0,597 M68x2 66,851 23,456 Gniot przy nagniataniu. Nagniatanie gwintów przeprowadza się po uprzednim wykonaniu (najczęściej za pomocą obróbki wiórowej) gwintu o zarysie różniącym się od ostatecznego. Gniot bezwzględny (zwany w dalszym ciągu gniotem) zdefiniujemy jako grubość warstwy g odkształcanej na bocznej powierzchni zarysu (rys. 12). Przyjmiemy, że dla skoków 1 – 3 [mm] wartości g przy nagniataniu winny zawierać się w granicach 0,01 – 0,10 [mm]. Przy wartościach większych mamy (umownie) do czynienia z walcowaniem gwintu, którego niepełny zarys został wstępnie wykonany inną metodą. Zarys gwintu przeznaczonego do nagniatania winien spełniać określone warunki. Średnica D’ winna być zmniejszona względem średnicy głowicy d o wartość: ∆D = d − D ' = 2g sin α (52) Natomiast średnicę wierzchołków D1’ należy zwiększyć względem wartości nominalnej D1, przy czym: ∆D1 = D1' − D1 ≥ ∆D1 min (53) Wartość ∆D1min wynika z warunku (rys. 12): V ≥ V1 + V2 (54) (objętość materiału V1 + V2 wyciśniętego przez wierzchołek zarysu narzędzia musi się zmieścić w objętości V). a1 S1 ∆D/2 aw/2 S2 V1, ½ F1 Zarys po nagniataniu S V2, F2 g Zarys przed nagniataniem ad/2 ∆D1/2 a2 α d D’ D1’ D1 D2 ’ d2 V, ½ F P/2 Rys. 12. Zarysy gwintu wewnętrznego przed i po nagniataniu Objętości V, V1 i V2 wyrażają się wzorami: V= 1 πF(d − 2S) 2 (55) V1 = 1 πF1 (d − 2S1 ) 2 (56) V2 = πF2 (d − 2S 2 ) gdzie S, S1 i S2 określają położenia środków ciężkości przekrojów F, F1 i F2: (57) F= 1 ∆D1 (2a 2 + a d ) 4 (58) F1 = 1 g ∆ D ( 2a 1 + a w ) = ( 2a 1 + a w ) 4 2 sin α (59) F2 = ∆D g 2g − ∆D1 tgα (d − D1 − ∆D − ∆D1 ) = d − D1 − 4 2 cos α sin α (60) przy czym: a1 = 1 1 2g (a w + ∆D tgα) = (a w + ) 2 2 cos α (61) a2 = 1 (a d + ∆D1 tg α) 2 (62) oraz: d − D1 ∆D1 (a d + 4a 2 ) S= − 2 6( a d + 2a 2 ) (63) S1 = ∆D (a w + 4a 1 ) g (a w + 4a 1 ) = 6 (a w + 2a 1 ) 3 sin α (a w + 2a 1 ) (64) S2 = 1 1 2g (d − D1 + ∆D − ∆D1 ) = d − D1 + − ∆D1 4 4 sin α (65) Wykorzystując powyższe równania i przyjmując znak równości w (54), otrzymujemy: ∆D1 f (g, ∆D1 ) = ∆D1 d 1 (2a 2 + a d ) + (4a 2 + a d ) − 3 2 2g 2g 2g 2g 2 d − =0 − d (2a 1 + a w ) − (4a 1 + a w ) − − ( D + ∆ D ) 1 1 sin α 3 sin α sin α cos α (66) Ostatecznie z (52) i (66) można określić wartości ∆D i ∆D1 w funkcji gniotu g, a tym samym również wymiary D’ i D1’ zarysu gwintu przed nagniataniem. Średnicę D2’ wyznacza się z równania: D '2 = d 2 − 2g sin α (67) Przykładowe wyniki obliczeń podano w tab. 23a, 23b i 23c. Tabela 23a Średnice gwintu M24x3 przed nagniataniem w funkcji gniotu g g D1’ D’ D2’ ∆D1 ∆D [mm] [mm] [mm] [mm] [mm] [mm] 0,01 0,143 0,040 20,895 24,410 22,181 0,02 0,262 0,080 21,014 24,370 22,141 0,03 0,365 0,120 21,117 24,330 22,101 0,04 0,455 0,160 21,207 24,290 22,061 0,05 0,536 0,200 21,289 24,250 22,021 0,06 0,610 0,240 21,362 24,210 21,981 0,07 0,677 0,280 21,429 24,170 21,941 0,08 0,738 0,320 21,490 24,130 21,901 0,09 0,794 0,360 21,547 24,090 21,861 0,10 0,847 0,400 21,599 24,050 21,821 d = 24,45 [mm], d2 = 22,221 [mm], D1 = 20,752 [mm] Tabela 23b Średnice gwintu M36x3 przed nagniataniem w funkcji gniotu g g D1’ D’ D2’ ∆D1 ∆D [mm] [mm] [mm] [mm] [mm] [mm] 0,01 0,138 0,040 32,890 36,410 34,181 0,02 0,255 0,080 33,007 36,370 34,141 0,03 0,355 0,120 33,107 36,330 34,101 0,04 0,444 0,160 33,196 36,290 34,061 0,05 0,524 0,200 33,276 36,250 34,021 0,06 0,596 0,240 33,348 36,210 33,981 0,07 0,662 0,280 33,414 36,170 33,941 0,08 0,723 0,320 33,475 36,130 33,901 0,09 0,779 0,360 33,531 36,090 33,861 0,10 0,831 0,400 33,583 36,050 33,821 d = 36,45 [mm], d2 = 34,221 [mm], D1 = 32,752 [mm] Tabela 23c Średnice gwintu M68x3 przed nagniataniem w funkcji gniotu g g D1’ D’ D2’ ∆D1 ∆D [mm] [mm] [mm] [mm] [mm] [mm] 0,01 0,136 0,040 64,888 68,410 66,191 0,02 0,251 0,080 65,003 68,370 66,151 0,03 0,350 0,120 65,102 68,330 66,111 0,04 0,438 0,160 65,190 68,290 66,071 0,05 0,517 0,200 65,269 68,250 66,031 0,06 0,589 0,240 65,341 68,210 65,991 0,07 0,654 0,280 65,406 68,170 65,951 0,08 0,715 0,320 65,467 68,130 65,911 0,09 0,770 0,360 65,522 68,090 65,871 0,10 0,822 0,400 65,574 68,050 65,831 d = 68,45 [mm], d2 = 66,231 [mm], D1 = 64,752 [mm] Konstrukcja rolek do nagniatania lub walcowania gwintu wstępnie wykonanego (o średnicach mniejszych od nominalnych). W zasadzie operacje te można przeprowadzić rolkami, które były zaprojektowane i użyte do walcowania gwintu wprost w otworze półwyrobu. Jednak przy dużym programie produkcyjnym opłacalne jest wykonanie specjalnych (krótkich) rolek do nagniatania. We wzorze (23) przyjmuje się n = 4 (zw = 1) oraz zk ≤ 3, a więc całkowita liczba wierzchołków z ≤ 5. Średnice wierzchołków pilotujących wyznacza się ze wzoru: d w 0 = D ' − 2c = d − 2g − 2c sin α (68) stosowanego w miejsce (22). Obliczenia średnic wierzchołków części wejściowych kolejnych rolek proponuje się przeprowadzić w oparciu o zasadę stałych objętości przemieszczonych, względnie równego podziału gniotu na poszczególne wierzchołki: d wi = d − 2g (n − i) − 2c n sin α (69) gdzie i = 1,2, … , n. Analogicznie postępuje się, projektując rolki specjalne do walcowania gwintu wstępnie wykonanego o średnicach mniejszych od nominalnych, dla których wartości gniotu są większe niż przyjęta umownie wartość 0,10 [mm]. Należy dodać, że operacje nagniatania lub walcowania gwintu wstępnie wykonanego wymagają wprowadzenia głowicy do otworu za pomocą posuwu ręcznego (przed włączeniem posuwu gwintowego równego skokowi gwintu). 3. Konstrukcja głowic i technologia walcowania dla gwintów specjalnych Jako przykład przedstawimy obliczenia dla gwintu specjalnego o zarysie trójkątnym i kącie wierzchołkowym 150 [o ] (odkuwka zwrotnicy samochodu). Zarys gwintu pokazano na rys. 13. Vw α 1/3 hd hw 1/3 hw b a Vd D D0 D2 P D1 sw hd sd Rys. 13. Zarys gwintu specjalnego (sw i sd – środki ciężkości przekrojów zakreskowanych) Średnicę otworu półwyrobu D0 wyznacza się analogicznie jak dla gwintów normalnych z warunku stałej objętości (rys. 13): Vw = Vd (70) przy czym: Vw = π 2 2 D 0 + h w ah w 2 3 (71) Vd = π 2 2 D 0 − h d bh d 2 3 (72) hw = D − D0 2 (73) hd = D 0 − D1 2 (74) gdzie: a = 2hwtgα (75) b = 2hdtgα (76) Wykorzystując (70) – (76) i zamieniając średnice nominalne D i D1 na odpowiednie średnice głowicy (d i d1) otrzymuje się: d 3 − d 13 3 (d − d 1 ) D0 = (77) gdzie: d = D + TD (78) d1 = D1+ TD1 (79) Kąt wzniosu linii śrubowej gwintu wyznacza się z (31). Konkretne obliczone wartości (bez tolerancji i uwzględnienia odkształceń sprężystych) dla głowicy o średnicy zewnętrznej 25,12 [mm] i skoku 2,5 [mm] podano w tab. 24. Tabela 24 Wymiary głowicy do walcowania gwintu specjalnego i średnica otworu półwyrobu Lp Wymiar Wartość 1 d [mm] 25,12 2 d1 [mm] 24,45 3 d2 [mm] 24,785 4 D0 [mm] 24,786 5 1o50’ τ 6 150 o 2α 7 P [mm] 2,5 dr [mm] 8 8,12 c [mm] 9 8,5 dw, dp2 [mm] 10 10 d2r [mm] 11 7,785 d1r [mm] 12 7,45 dc, dp1 [mm] 6 13 dk [mm] 14 24 dr/d 15 0,323 Przy konstruowaniu rolek wysokości hi wierzchołków zarysu części wejściowej ponad średnicą otworu pod gwint oblicza się tak, jak dla gwintów normalnych, przy czym – w omawianym przypadku – odpowiednie zależności otrzymuje się, podstawiając w (16), (19) i (20) aw = 0: h1 = d − D0 2 n tgα h i = h1 i (80) (81) Bez zmian pozostają wzory (15), (18), (21) i (22). Wyniki obliczeń podano w tab. 25. Model głowicy pokazano na rys. 14. Tabela 25 Wysokości hi wierzchołków ponad średnicą otworu pod gwint, odpowiednie pola przekrojów fi oraz średnice dwi kolejnych wierzchołków zarysu części wejściowych rolek n = 4, zw = 1 i hi [mm] fi [mm2] dwi [mm] 1 0,084 0,026 7,953 2 0,118 0,052 8,022 3 0,145 0,078 8,075 4 0,167 0,104 8.120 n = 7, zw = 2 1 0,063 0,015 7,912 2 0,089 0,030 7,965 3 0,109 0,045 8,005 4 0,126 0,059 8,038 5 0,141 0,074 8,068 6 0,155 0,089 8,095 7 0,167 0,104 8,120 n = 10, zw = 3 1 0,053 0,010 7,891 2 0,075 0,021 7,935 3 0,091 0,031 7,969 4 0,106 0,042 7,997 5 0,118 0,052 8,022 6 0,129 0,062 8,045 7 0,140 0,073 8,065 8 0,149 0,083 8,085 9 0,158 0,94 8,103 10 0,167 0,104 8,120 Gwint: specjalny P = 2,5 [mm], α = 75 [o] Wymiary głowicy: d = 25,12 [mm], d2 = 24,785 [mm], d1 = 24,45 [mm], c = 8,5 [mm], średnica pod gwint: D0 = 24,786 [mm] (tab. 24) Rys. 14. Model głowicy do gwintu specjalnego: 2a = 150o, P = 2,5 [mm], D = 25,12 [mm] (oprac. W. Kuma, M. Wołowicz) Literatura 1. M. Dąbrowski, J. Gawlik, S. Okoński: Die Prüfungen Auserwählter technologischer Prozesse mittels Ausnutzung des kompletten, orthogonalen und rothathabilen Programmierens. Materiały I. Polsko - Węgierskiego Seminarium Metaloznawstwa i Technologii Maszyn. Politechnika Krakowska, 1978 2. Domblesky J. P.: Computer simulation of thread rolling processes. Fastener Technology International, 8, 1999 3. Domblesky J. P.: Computer simulation of thread rolling processes. Part 2: Study results. Fastener Technology International, 12, 2000 4. Ivanov V., Kirov V.: Rolling of internal threads. Part 1. Journal of Material Processing Technology, vol. 72, 1997 5. Ivanov V., Kirov V.: Rolling of internal threads. Part 2. Journal of Material Processing Technology, vol. 72, 1997 6. Kuma W., Wołowicz M.: Konstrukcja głowic rolkowych do walcowania lub nagniatania gwintów wewnętrznych. Praca dyplomowa (magisterska), Politechnika Krakowska, Wydział Mechaniczny, Kraków 2007 7. Łyczko K.: Technologia narzędzi i wygniatania gwintów wewnętrznych. Politechnika Częstochowska, Częstochowa 1999 8. Makówka F., Olszak W.: Głowica do plastycznego kształtowania gwintów wewnętrznych. www.uprp.pl, 1996 9. Makówka F., Olszak W.: Głowica do walcowania gwintów wewnętrznych. www.uprp.pl, 1996 10. Okoński S.: Badania procesu plastycznego kształtowania gwintów wewnętrznych. Praca doktorska, Politechnika Krakowska, Kraków 1977 11. S. Okoński: Belsó menetek hengerlésére és rotációs simito megmunkálására szolgáló görgös fejek szerkezeti kalakitása. IV. Szerszam és Szerszamanyág Szimpozium, Miskolc (Węgry), 1985 12. Okoński S.: Głowica do walcowania lub dogniatania gwintów wewnętrznych. Patent UP PRL nr 102591, 1979 13. Okoński S., Polański Z., Sołkowski T.: Dokładna obróbka plastyczna. Czasopismo Techniczne, z. 4 i 6 M, 1970 14. S. Okoński: Walcowanie gwintów wewnętrznych. Obróbka Plastyczna, t. XVIII, z. 4, 1979 15. S. Okoński: Wgłębianie narzędzia z periodycznym zarysem klinowym w ośrodek plastyczny. Mechanika Teoretyczna i Stosowana, nr 2, 1980 16. Poradnik warsztatowca mechanika. Praca zbiorowa pod red. J. Korzemskiego. WNT, Warszawa 1975 17. Рыжов Е. В., Андрейчиков О. С., Стешков А. Е.: Раскатывание внутренных резб. Изд. Машиностроение, Moskwa 1974 18. Султанов Т. А.: Резбонакатные головки. Изд. Машиностроение, Moskwa 1966 19. Żurawski Z., Sikora J., Płużek J.: Walcowanie gwintów. WNT, Warszawa 1962