opiekun osoby starszej

INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE
OPIEKUN OSOBY STARSZEJ - kod 341202
Opiekun osoby starszej to jeden z 2360 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 lipca 2010
roku klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (DZ.U. z 2010 r. nr 82,
poz. 537). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 stycznia 2005 r.
do 30 czerwca 2010 r. zawód ten nie występował. W związku z tym przygotowana analiza
dotyczy roku 2011 i 2012.
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie opiekun osoby starszej powinien być
przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) rozpoznawania możliwości oraz ograniczeń
wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności;
w funkcjonowaniu
osoby
starszej
2) rozpoznawania i interpretowania sytuacji społecznej, warunków życia, relacji z rodziną,
grupą i środowiskiem lokalnym osoby starszej oraz wykorzystywania zasobów
indywidualnych, środowiska rodzinnego, instytucjonalnego i lokalnego w pracy z osobą
starszą;
3) dobierania metod, technik, narzędzi i form realizacji działań opiekuńczo-wspierających do
sytuacji życiowej, stanu zdrowia, rozpoznanych problemów i potrzeb osoby starszej;
4) udzielania wsparcia emocjonalnego i aktywizowanie osoby starszej do samodzielności
życiowej w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności;
5) nawiązywania, podtrzymywania i rozwijania współpracy z podmiotami działającymi na
rzecz osoby starszej w środowisku lokalnym.
ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY
Wyszczególnienie
Bezrobotni
zarejestrowani w
okresie
sprawozdawczym
Bezrobotni według
stanu na koniec okresu
sprawozdawczego
Osoby do 12 miesięcy
od dnia ukończenia
nauki w okresie
sprawozdawczym
Osoby do 12 miesięcy
od dnia ukończenia
nauki na koniec okresu
sprawozdawczego
Wolne miejsca pracy i
miejsca aktywizacji
zawodowej zgłoszone
w okresie
sprawozdawczym
Wolne miejsca pracy i
miejsca aktywizacji
zawodowej aktualne
na koniec okresu
sprawozdawczego
BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W
ZAWODZIE OPIEKUN OSOBY STARSZEJ W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO – POMORSKIM W
LATACH 2011 – 2012.
2012 r.
2011 r.
33
24
22
9
0
1
0
0
149
264
1
32
( w tym 30 w
Bydgoszczy)
1
W analizowanym okresie zawód ten został sklasyfikowany jako zawód deficytowy 1 tzn. taki,
na który na rynku pracy istnieje większe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących
pracy w tym zawodzie.
W 2012 roku na jedną osobę bezrobotną w zawodzie zarejestrowaną w PUP w danym
okresie przypadało 4,5 ofert pracy natomiast w 2011 roku na jedną osobę bezrobotną
zarejestrowaną w okresie przypadało 11 ofert pracy.
WYNIKI BADAŃ PRACODAWCÓW. 2
W 2012 roku pracodawcy nie planowali zatrudnień ani zwolnień w zawodzie opiekun osoby
starszej.
W 2011 roku planowano zatrudnić na terenie Bydgoszczy 4 osoby w tym zawodzie ( powód
zatrudnienia - wzrostu popytu na usługi (zatrudnienie subsydiowane). W 2011 roku
pracodawcy nie zgłosili planów zwolnień osób w zawodzie.
Z telefonicznych rozmów sondujących z pracodawcami z województwa kujawsko –
pomorskiego, przeprowadzonych na potrzeby przygotowania informacji lokalnej o zawodzie
wynika, że na stanowisku opiekun osoby starszej zatrudniają stowarzyszenia ( np., Polski
Czerwony Krzyż, Polski Komitet Pomocy Społecznej, Stowarzyszenie z Pomocy Serca ) na
umowę zlecenie. Większość takich instytucji jak MOPR, MOPS, GOPS pozyskują
opiekunów osób starszych dla swoich podopiecznych na zasadach konkursowych z
powyższych stowarzyszeń.
Na umowę zlecenie zatrudniane są kobiety bez kierunkowego wykształcenia, nie karane,
między 40 a 50 rokiem życia, silne fizycznie, odporne psychicznie, z dużą motywacją do
pracy, chętnie emerytowane pielęgniarki. Pomimo podkreślanego przez pracodawców
zapotrzebowania społecznego na usługi opiekunów osób starszych, nie idzie za nim system
rozwiązań finansowania. W zawiązku z tym są małe możliwości etatowego zatrudnienia
opiekunów osób starszych.
Firmy prywatne poszukujące pracowników w tym zawodzie kierują bardzo często oferty
pracy do osób chcących podjąć zatrudnienie poza granicami kraju ( np.: opiekun osób
starszych w Niemczech) .
WYNIKI BADAŃ USŁUG SZKOLENIOWYCH
W 2012 roku instytucje szkoleniowe planowały zorganizowanie 26 edycji szkoleniowych dla
239 osób w obszarze opieka nad osobami chorymi, starszymi i niepełnosprawnymi. Czas
trwania poszczególnych szkoleń wynosił od 16 do 268 godzin.
1
Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika
intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc
aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w
badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość
1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1;
natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. W 2011 r. 77,9%
wszystkich zawodów, którymi legitymowali się bezrobotni lub zgłoszono w nich wolne miejsca pracy
i miejsca aktywizacji zawodowej zostały sklasyfikowane jako nadwyżkowe. Zawody deficytowe stanowiły
17,9% zawodów a zrównoważone 4,2%.
2
Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z
badania pracodawców w 2011 i 2012 roku znajduje się na stronie internetowej WUP oraz na stronie
www.podlupa.wup.torun.pl
2
W 2012 roku 6 powiatowych urzędów pracy ( w Bydgoszczy, Grudziądzu, Inowrocławiu,
Nakle nad Notecią, Chełmnie oraz Włocławku) planowało zorganizować szkolenia dla 88
osób. W powiatowym urzędzie pracy w Inowrocławiu i Nakle nad Notecią szkolenie na
opiekuna osoby starszej było połączone z nauką języka niemieckiego. Czas trwania
poszczególnych szkoleń wynosił od 140 do 300 godz.
Powiatowy urząd pracy we Włocławku zorganizował w 2012 roku szkolenie dla 20 osób pt.
„Opiekun osób wymagających pomocy w samodzielnej egzystencji”. Czas trwania szkolenia
– 3 miesiące.
W 2011 r. instytucje szkoleniowe zorganizowały 18 edycji szkoleń dla 372 osób - opiekun
osoby starszej. Były to szkolenia połączone z modułem opieki nad osobami
niepełnosprawnymi, dziećmi oraz z modułem języka niemieckiego.
W 2011 r. 7 powiatowych urzędów pracy (w Grudziądzu, Aleksandrowie Kujawskim,
Golubiu-Dobrzyniu, Inowrocławiu, Lipnie, Nakle nad Notecią, Wąbrzeźnie) planowało
zorganizować szkolenia dla 89 osób. Szkolenia na opiekuna osoby starszej były połączone z
nauką języka niemieckiego (PUP w Grudziądzu i Golubiu-Dobrzyniu), z opieką nad osobami
niepełnosprawnymi (PUP w Aleksandrowie Kujawskim i Inowrocławiu). Czas szkolenia
wynosił od 100 od ok. 250 godzin. 3
Informacja o kursach na stronie http://ris.praca.gov.pl
ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE, OFERTA KSZTAŁCENIA – SYSTEM
OŚWIATY SZKOLNEJ I POZASZKOLNEJ
Wg danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej udostępnianych przez Centrum
Informatyczne Edukacji na stronie www.cie.men.gov.pl w województwie kujawskopomorskim istnieją 2 szkoły kształcące w tym zawodzie - Szkoła Policealna Spectrum we
Włocławku i Policealna Szkoła Opiekunów Osób Starszych w Bydgoszczy ( przy SKK w
Bydgoszczy). Kształcenie w zawodzie opiekun osoby starszej w placówkach odbywa się od
2012 roku i jest bezpłatne. W Szkole Policealnej Spectrum we Włocławku obecnie naukę
kontynuuje 96 uczniów w analizowanym zawodzie, natomiast w Policealnej Szkole
Opiekunów Osób Starszych w Bydgoszczy nie prowadzi się obecnie kształcenia w tym
zawodzie ( brak chętnych).
Informacja o kursach na stronie http://ris.praca.gov.pl
SZKOŁY DLA DOROSŁYCH W REGIONIE:
POLICEALNA SZKOŁA OPIEKUNÓW OSÓB STARSZYCH
Typ: Szkoła policealna
Adres: JAGIELLOŃSKA 4
Kod pocztowy i poczta: 85-067 BYDGOSZCZ
Województwo: WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE
Telefon: 523493448
http://www.skk.pl/bydgoszcz-skk/szkoly-policealne-bydgoszcz/dwuletnie-bydgoszcz/2082policealnaszkolaopiekunowosobstarszych
Szkoła Policealna Spectrum
Typ: Szkoła policealna
Adres: Plac Wolności 1
3
Analiza rynku szkoleniowego jest realizowana w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport
z badania zrealizowanego w 2011 i 2012 roku znajduje się na stronie internetowej WUP.
3
Kod pocztowy i poczta: 87-800 Włocławek
Województwo: WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE
Telefon: 508584088
http://spectrum.edu.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=53&Itemid=221
Informacja o kursach na stronie http://ris.praca.gov.pl
ZMIANY W KSZTAŁCENIU
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 roku w sprawie
klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego określa, że zawód opiekun osoby starszej od
1 września 2012 roku można zdobyć w Szkole Policealnej o dwuletnim cyklu kształcenia.
Nie ma możliwości zdobycia uprawnień w zawodzie poprzez ukończenie kursów
kwalifikacyjnych.
W ramach różnych zawodów wyodrębniono poszczególne kwalifikacje, z których każda
obejmuje określony zasób wiedzy, umiejętności zawodowych oraz kompetencji personalnych
i społecznych, opisanych w podstawie programowej kształcenia w zawodach.
Dla zawodu opiekun osoby starszej wyodrębniono jedną kwalifikację –świadczenie usług
opiekuńczo – wspierających osobie starszej.
Dodatkowe informacje
Uchwały Wojewódzkiej Rady Zatrudnienia:
W 2013 roku Wojewódzka Rada Zatrudnienia negatywnie zaopiniowała potrzebę kształcenia
w nowym kierunku opiekun osoby starszej dla placówki:
- Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Kowalu uchwała nr II/24/2013 z dnia 22 lutego
2013 r.)
W 2012 roku Wojewódzka Rada Zatrudnienia pozytywnie zaopiniowała potrzebę kształcenia
w zawodzie opiekun osoby starszej dla placówek:
- Regionalne Centrum Kształcenia Praktycznego i Ustawicznego w Brodnicy ( Uchwała nr
15/2012 z dnia 20 kwietnia 2012 r.)
- Zespół Szkół Rolniczych w Brodnicy ( Uchwała nr 20/2012 z dnia 20 kwietnia 2012 r.)
- Centrum Kształcenia Ustawicznego w Toruniu ( uchwała nr 27/2012 z dnia 20 kwietnia
2012 r.)
LITERATURA
Aktywność społeczna, kulturalna i oświatowa seniorów. A. Fabiś (red.),Wydawnictwo
Wyższej Szkoły Administracji w B-B, Bielsko-Biała 2008,
Dorosłość wobec starości. Oczekiwania, radości, dylematy. R. Konieczna-Woźniak (red.),
Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2008,
Instytucjonalne wsparcie seniorów – rozwiązania polskie i zagraniczne. A. Fabiś (red.),
Wydawnictwo Wyższej Szkoły Administracji w B-B, Bielsko-Biała 2007
4
Seniorzy w rodzinie, instytucji i społeczeństwie. Wybrane zagadnienia współczesnej
gerontologii, A. Fabiś , Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Marketingu, Sosnowiec
2005
CZASOPISMA
MEDI - Forum Opieki Długoterminowej – kwartalnik
Wydawca: Stowarzyszenie na Rzecz Opieki Długoterminowej i Pomocy Społecznej "Dom
Pod Słoncem", Toruń
Medycyna Paliatywna – kwartalnik
Niepełnosprawność i Rehabilitacja – kwartalnik .
PRZYDATNE INFORMACJE
Informacje na temat planów zatrudnieniowych pracodawców z województwa kujawskopomorskiego w zawodzie OPIEKUN OSOBY STARSZEJ
http://podlupa.wup.torun.pl/wp-content/uploads/2013/05/opiekun-osoby-starszej.pdf
Opracowała:
Marzena Stanisławska- Mrugacz
doradca zawodowy II stopnia
WUP w Toruniu Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Toruniu
Akceptował:
Janusz Bokser
data ostatniej aktualizacji: maj 2013 r.
5