Pszenżyto jare

Pszenżyto jare
Uprawa pszenżyta jarego jest znacznie mniej popularna niż ozimego. Wynika to z mniejszej
plenności tej formy oraz stosunkowo późnego jej dojrzewania.
Wymagania klimatyczno-glebowe
■
Temperatura
Wymagania termiczne pszenżyta jarego są zbliżone do wymagań pszenicy jarej. Optymalna
temperatura dla wschodów i krzewienia tej formy wynosi 6-8°C. Temperatura wyższa w
tym okresie może spowodować wytworzenie mniejszej liczby pędów przez rośliny oraz
wpłynąć niekorzystnie na różnicowanie się stożka wzrostu. W dalszym okresie rozwoju
pszenżyto jare nie wymaga wysokiej temperatury, gdyż aż do stadium dojrzałości
woskowej temperatura wyższa niż 16-17°C jest wręcz niekorzystna.
■
Opady
Pszenżyto jare ma stosunkowo niewielkie wymagania wodne, mniejsze niż pszenica jara,
lecz większe niż jęczmień jary. Okresy krytyczne zapotrzebowania na wodę, podobnie jak
w przypadku pszenicy jarej występują w stadium krzewienia i strzelania w źdźbło. Ze
względu na powolne dojrzewanie w okresie od kłoszenia do dojrzałości woskowej nawet
niewielkie opady mogą spowodować przedłużenie dojrzewania do drugiej połowy września.
■
Gleba
Pszenżyto jare ma nieco mniejsze wymagania glebowe niż pszenica jara, ale zbliżone do
jęczmienia jarego. Jest jednak bardziej niż jęczmień tolerancyjne na kwaśny odczyn gleby.
Uprawa pszenżyta jarego jest możliwa na wszystkich kompleksach glebowych z wyjątkiem
żytniego słabego i bardzo słabego oraz kompleksów górskich. Najbardziej jednak
uzasadniona jest na kompleksie żytnim dobrym i bardzo dobrym, glebach klasy IV a i b,
gdzie może zastąpić mniej wydajną uprawę owsa, jęczmienia jarego i pszenicy jarej
plonującą w takim stanowisku dość zawodnie.
Dobór odmiany
Aktualnie w Krajowym Rejestrze Odmian znajduje się jedynie 12 odmian pszenżyta jarego.
Ich uprawa zalecana jest przez COBORU jedynie w województwie kujawsko-pomorskim i
podlaskim.
W tabeli podano wyniki z doświadczeń PDO, które charakteryzują plon odmian.
Odmiany pszenżyta jarego, wg COBORU 2007 r.
Odmiana
Dublet
Gabo
Kargo
Matejko
Mieszko
Migo
Milkaro
Wanad
Przeciętny plon
[t/ha]
7,4
6,6
6,8
6,6
6,9
6,9
7,0
6,8
Odmiany (styczeń 2015)
Andrus
Dublet
Kargo
Matejko
Mazur
Mieszko
Milewo
Milkaro
Nagano
Wielkość plonu uzyskano przy tzw. wysokim poziomie agrotechniki, tzn. nawożenie
azotem w dawce średnio 120 kg N na 1 ha, stosowanie dolistnych preparatów
wieloskładnikowych (łącznie z fungicydami), ochrona przed wylęganiem (1 zabieg) i
chorobami (2 zabiegi). W uzasadnionych przypadkach (w razie konieczności) stosowano
dodatkowo regulator wzrostu i fungicyd.
Agrotechnika
■
Dobór przedplonu
Pszenżyto jare można siać po roślinach okopowych uprawianych na oborniku,
strączkowych, mieszankach zbożowo-strączkowych, motylkowatych wieloletnich, a ze
zbóż - po owsie. Na glebach zwięźlejszych pszenżyto jare można również wysiewać po
kukurydzy.
■
Uprawa roli
Pszenżyto jare, podobnie jak pszenica jara, wymaga bardzo starannego przygotowania roli
przed siewem. Sposób uprawy roli uzależniony jest od rodzaju i terminu zbioru przedplonu.
■
Nawożenie
Pszenżyto jare, podobnie jak ozime, jest tolerancyjne na zakwaszenie gleby, jednak plonuje
znacznie lepiej na glebach zwapnowanych.

Nawożenie fosforem i potasem
Dawki nawozów potasowych i fosforowych dostosowuje się do oczekiwanego plonu ziarna
i zasobności gleby w te składniki, podobnie jak dla pszenżyta ozimego.

Nawożenie azotem
Wielkość całkowitej dawki azotu ustala się w zależności od oczekiwanego plonu, rodzaju
gleby i przedplonu. Dla uzyskania plonu rzędu 4t z 1 ha wystarczająca jest dawka 80-90 kg
N na 1 ha, natomiast w stanowiskach lepszych, gdzie możliwe jest uzyskanie plonu około 6
ton z 1 ha stosuje się około 120 kg N na 1 ha. Dawkę całkowitą dzieli się na dwie części w
proporcji 60 i 40%. Pierwszą część stosuje się przedsiewnie, a drugą w okresie strzelania w
źdźbło.
■
Siew
Ze względu na najdłuższy ze wszystkich zbóż jarych okres wegetacji, termin siewu
pszenżyta jarego musi być jak najwcześniejszy.
Pszenżyto jare wysiewa się gęściej niż ozime, w ilości 500-550 ziaren na 1 m2.
Głębokość wysiewu mieści się w granicach 3-5 cm, przy czy płytszy siew zaleca się na
glebach mocniejszych, pszennych. Na glebach luźniejszych, bardziej suchych, głębokość
zwiększa się do 5 cm.
■
Zabiegi pielęgnacyjne
Pielęgnowanie pszenżyta jarego nie różni się od pielęgnacji pszenicy jarej.