Katarzyna Gadomska

Projekt „Diagnoza kultury organizacyjnej przedsiębiorstw”
Kierownik projektu Katarzyna Gadomska-Lila
Celem projektu „Diagnoza kultury organizacyjnej przedsiębiorstw” była identyfikacja
charakterystycznych wzorów kultury organizacyjnej przedsiębiorstw z udziałem kapitału
zagranicznego i przedsiębiorstw bez udziału kapitału zagranicznego, a następnie ustalenie
zasadniczych różnic między stosowanymi w nich wzorami kulturowymi oraz ich wpływu na
sprawność zarządzania.
Podmiot
badań
stanowiły
przedsiębiorstwa
produkcyjne
województwa
zachodniopomorskiego. Do udziału w badaniach zaproszono kadrę kierowniczą najwyższego
szczebla organizacyjnego z uwagi na rolę, jaką pełni w kształtowaniu i rozwijaniu kultury
organizacyjnej. Badania trwały od grudnia 2000 roku do listopada 2001 roku. Wzięło w nich
udział 150 przedsiębiorstw (75 z udziałem kapitału zagranicznego i 75 krajowych) spośród
280 zaproszonych do wzięcia udziału w badaniach.
Przedmiot badań stanowiła kultura organizacyjna rozpatrywana w czterech obszarach:
strategii, struktury organizacyjnej, relacji z otoczeniem oraz zarządzania zasobami ludzkimi.
Projekt obejmował przeprowadzenie badań ankietowych, a następnie wywiadów z
przedstawicielami kadry kierowniczej wybranych przedsiębiorstw. Prowadzono również
konsultacje ze szczecińskim oddziałem grupy Ernst&Young, której doświadczenie we
współpracy z lokalnymi przedsiębiorstwami, zwłaszcza z przedsiębiorstwami z udziałem
kapitału zagranicznego, okazało się bardzo przydatne w analizie problemu badawczego.
W wyniku przeprowadzonych badań literaturowych i empirycznych potwierdzono
hipotezę badawczą, że istnieją różnice we wzorach kultury organizacyjnej przedsiębiorstw z
udziałem kapitału zagranicznego i przedsiębiorstw krajowych i że są one jednym z
zasadniczych determinantów efektywności ich funkcjonowania. Niektóre z tych różnic
zaprezentowano w tabeli 1.
Tabela 1
Przykładowe różnice we wzorach kultury organizacyjnej przedsiębiorstw z udziałem
kapitału zagranicznego i przedsiębiorstw krajowych
Rodzaj przedsiębiorstw
Zagadnienie
Hierarchia
priorytetowych
celów
przedsiębiorstw
Typ struktury
organizacyjnej
Postrzeganie zmian
Preferowane
wartości, postawy
z kapitałem zagranicznym
krajowe
Zadowolenie klientów, zadowolenie
pracowników, wysoka jakość
produktów, zysk.
Nastawienie na zysk. Na drugim planie
jest zadowolenie klientów
i troska o jakość.
Dominacja elastycznych typów struktur,
opartych na pracy zespołowej.
Dominacja hierarchicznych typów
struktur, opartych na wyraźnie
wyodrębnionych komórkach z
jednoznacznym określeniem zadań,
uprawnień i odpowiedzialności, bądź też
wariant pośredni między hierarchicznym
a elastycznym.
Traktowanie zmian jako naturalnego
Tendencja do koncentracji na ochronie
elementu działalności przedsiębiorstwa,
tego, co już się pozytywnie sprawdziło.
nierzadko poszukiwanie zmian.
Kreatywność, odpowiedzialność, współpraca, Zdyscyplinowanie, lojalność, współpraca,
inicjatywa.
niezależność.
Źródło: opracowanie własne.
Wykorzystując metody służące do pomiaru cech jakościowych, potwierdzono
statystycznie, że istnieją zależności między preferowanymi w przedsiębiorstwie wzorami
kulturowymi a formą własności kapitału przedsiębiorstwa. Porównując profile kulturowe
jednej i drugiej grupy przedsiębiorstw ustalono, że kultura organizacyjna przedsiębiorstw z
udziałem kapitału zagranicznego jest bardziej proefektywnościowa w porównaniu z kulturą
organizacyjną przedsiębiorstw krajowych. Ponadto dzięki dywersyfikacji źródeł badawczych
zgromadzono bogaty materiał, który wykorzystano do scharakteryzowania kultury
organizacyjnej badanych przedsiębiorstw w poszczególnych obszarach badawczych.
Szczegółowe informacje na temat projektu można uzyskać w Zespole Badawczym
„Integracja”.