GEO-INFO V - Systherm Info
Transkrypt
GEO-INFO V - Systherm Info
SYSTEM INFORMACJI PRZESTRZENNEJ ® GEO-INFO V GEO-INFO raster Podręcznik Użytkownika SYSTHERM INFO Sp. z o.o., ul. Janickiego [WIEPOFAMA], 60-542 Poznań tel.: (061) 848 03 52, 846 20 80 fax: (061) 848 03 53, 846 20 89 E-mail: [email protected] http://www.systherm-info.pl/ Copyright © 2004 SYSTHERM INFO Sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone Kopiowanie, reprodukowanie, tłumaczenie, przenoszenie na inny nośnik informacji lub zmiana formy na czytelną maszynowo tak całości, jak i części niniejszej publikacji jest niedozwolone bez pisemnego zezwolenia udzielonego przez SYSTHERM INFO Sp. z o.o. SYSTHERM INFO Sp. z o.o. DOSTARCZAJĄC PRODUKT “TAKI JAKI JEST” NIE UDZIELA GWARANCJI I NIE UWZGLĘDNIA REKLAMACJI, ZARÓWNO WYRAŻONYCH JAK I SUGEROWANYCH, DOTYCZĄCYCH MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA GO W OKREŚLONYM CELU. W ŻADNYM WYPADKU SYSTHERM INFO Sp. z o.o. NIE PRZYJMUJE ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA SZKODY, RÓWNIEŻ PRZYPADKOWE, I EWENTUALNE SKUTKI UBOCZNE MAJĄCE ZWIĄZEK LUB MOGĄCE WYNIKAĆ Z ZAKUPU LUB KORZYSTANIA Z NINIEJSZYCH MATERIAŁÓW. WYŁĄCZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ SYSTHERM INFO Sp. z o.o., NIEZALEŻNIE OD FORMY DZIAŁANIA, NIE PRZEKROCZY CENY ZAKUPU PRZEDSTAWIONYCH TUTAJ MATERIAŁÓW. SYSTHERM INFO Sp. z o.o. zastrzega sobie prawo do wprowadzania zmian i ulepszania swoich produktów bez uprzedniego powiadomienia. Niniejsza publikacja przedstawia stan produktu w chwili jej utworzenia, i może nie odzwierciedlać stanu produktu w dowolnym czasie w przyszłości. Znaki towarowe SYSTHERM INFO Sp. z o.o. Nazwa: GEO-INFO jest zastrzeżonym znakiem towarowym SYSTHERM INFO Sp. z o.o. Wszystkie inne nazwy handlowe i towarów występujące w niniejszej publikacji są zastrzeżonymi znakami towarowymi lub nazwami zastrzeżonymi odnośnych właścicieli. Poznań 14 lipca 2011r. Spis treści 3 S PIS TREŚCI Spis treści Spis treści ______________________________________________________________________3 Spis treści ____________________________________________________________________________ 3 Spis rysunków ________________________________________________________________________ 4 Wstęp _________________________________________________________________________5 Wprowadzenie _______________________________________________________________________ 5 Polecenie GiObraz _____________________________________________________________________________ 6 Obsługa plików rastrowych _____________________________________________________________ 8 Wpasowanie rastra (kalibracja) _________________________________________________________10 Wycinanie rastra _____________________________________________________________________14 Wymazywanie rastra _________________________________________________________________15 Spis treści 4 Spis rysunków Rysunek 1. Okno dialogowe obsługi wybranych rastrów ..............................................................6 Rysunek 2. Okno dialogowe procedury Obraz ..............................................................................8 Rysunek 3. Okno dialogowe standardowej procedury wyboru koloru ........................................10 Rysunek 4. Okno dialogowe procedury wpasowania rastrów .....................................................11 Rysunek 5. Okno dialogowe parametrów wpasowania wg siatki współrzędnych .......................12 Rysunek 6. Okno dialogowe procedury wycinania fragmentu rastra ..........................................15 Wstęp 5 W STĘP Wprowadzenie Aplikacja GEO-INFO - raster służy do zarządzania plikami rastrowymi w środowisku Systemu Informacji Przestrzennej GEO-INFO V przy współpracy z edytorem graficznym AutoCAD i IntelliCAD). Aplikacja może być uruchamiana wyłącznie z wykorzystaniem polecenia GIOBRAZ (funkcja z menu: Mapa/Obraz) w czasie pracy z systemem GEO-INFO. Procedura korzysta z bibliotek Microsoft’u (plik możliwy do otwarcia w ‘podglądzie‘ Windows lub posiada informację o typie we właściwościach) i obsługuje następujące pliki rastrowe: Rastry czarno-białe Skalibrowane: geofity (informacja o układzie współrzędnych jest pomijana) tif (TIFF CCITT Group 3) + plik z referencjami (geo, tfw, taf) tif (TIFF CCITT Group 4) + plik z referencjami (geo, tfw, taf) tif (TIFF LZW) + plik z referencjami (geo, tfw, taf) tif (TIFF RLE) + plik z referencjami (geo, tfw, taf) tif (bez kompresji) + plik z referencjami (geo, tfw, taf) Bez kalibracji: Bmp Gif Png tif (TIFF CCITT Group 3) tif (TIFF CCITT Group 4) tif (TIFF LZW) tif (TIFF RLE) tif (bez kompresji) Rastry kolorowe Skalibrowane: geofity (informacja o układzie współrzędnych jest pomijana) tif (TIFF LZW) + plik z referencjami (geo, tfw, taf) tif (bez kompresji) + plik z referencjami (geo, tfw, taf) Bez kalibracji: Bmp JPG Png tif (TIFF LZW) tif (bez kompresji) Wstęp 6 Polecenie GiObraz Moduł GEO-INFO - raster Menu: Polecenie: Mapa/Obraz… GiObraz Procedura GiObraz umożliwia wczytanie, edycję, ustawienie przezroczystości, kalibrację, wymazywanie, wycinanie, sklejanie, usuwanie, wyłączanie oraz zmianę kolejności wyświetlania plików rastrowych wykorzystywanych podczas pracy z zasobem baz danych systemu GEO-INFO. Funkcje Nowy… i Zmień... obsługiwane są poprzez okno dialogowe Parametry Rastra (patrz Obsługa plików rastrowych, str. 8). Procedura umożliwia dokonywanie zmian parametrów rastrów załadowanych do bieżącej mapy. Procedura uruchamiana jest w odpowiednio do istniejącej sytuacji: Do bieżącej mapy nie wczytano jeszcze żadnego rastra – funkcja uruchamia się automatycznie po naciśnięciu klawisza OK. w oknie dialogowym Parametry rastra (patrz Obsługa plików rastrowych, str. 8), Po wykonaniu polecenia GiObraz z klawiatury lub uruchomieniu z menu funkcji Narzędzia\Obraz. Obsługa polecenia odbywa się poprzez okno dialogowe Rastry. Rysunek 1. Okno dialogowe obsługi wybranych rastrów Okno Rastry tworzą następujące elementy: Sekcja Załadowane pliki rastrowe, zawiera listę załadowanych do rysunku bieżącej mapy plików rastrowych. Przełącznik na początku każdego wiersza z nazwą pliku rastrowego określa czy dany raster ma być wyświetlany ( ), czy nie ma być wyświetlany ( ). Raster niezaznaczony staje się nieaktywny i jest aktualnie niewidoczny. Klawisz Nowy, uruchamia procedurę ładowanie nowego rastra do bieżącej mapy (patrz Obsługa plików rastrowych, str. 8). Wstęp 7 Klawisz Usuń, usuwa wybrane (zaznaczone na liście) rastry z bieżącej mapy. Klawisz Zapisz jako…, uruchamia procedurę zapisania wybranego na liście rastra w jednym z następujących formatów: Rastra Mapy Ewidencyjnej (plik nagłówkowy GEO lub TAF zawierający współrzędne narożników rastra oraz plik w formacie TIFF), BMP, GIF, JPEG, PNG, TIFF (CCITT Group 3, CCITT Group 4, LZW, RLE, nieskompresowany). Klawisz Zoom, powoduje najazd lub odjazd widoku mapy umożliwiając jednoczesne oglądanie wszystkich rastrów zaznaczonych aktualnie na liście Klawisz Zmień, umożliwia zmianę parametrów wybranego na liście rastra poprzez otwarcie okna dialogowego Parametry rastra (patrz Obsługa plików rastrowych, str. 8). Klawisz Wpasuj, uruchamia procedurę dokładnego wpasowania (kalibracji) wybranego na liście rastra (patrz Wpasowanie rastra (kalibracja), str. 10). Klawisz Obróć>, uruchamia procedurę umożliwiającą obrócenie rastra o dowolny kąt wokół dowolnie wskazanego punktu ‘bazowego’. Kąt obrotu można wskazać graficznie na mapie lub wpisać z klawiatury (jednostki: grady). Klawisz Wytnij, uruchamia procedurę wycięcia fragmentu wybranego na liście rastra (patrz Wycinanie rastra, str. 14). Klawisz Wymaż>, uruchamia procedurę wymazania wskazanej wielobokiem treści wybranego na liście rastra (patrz Wymazywanie rastra, str. 15). Klawisz Sklej, uruchamia procedurę sklejenia ze sobą dwóch rastrów monochromatycznych wybranych na liście. Procedura działa wg reguły: pierwszy raster (znajdujący się wyżej na liście) jest dołączany, wklejany w drugi wybrany raster. Parametry rastra wynikowego (rozdzielczość i kolory) pozostają bez zmian. Klawisz Cofnij, uruchamia procedurę wycofania ostatniej operacji wykonanej na wybranym na liście rastrze. Możliwe jest wycofanie do trzech operacji wstecz. Po zakończeniu procedury GiObraz (klawisze Zastosuj, OK) wycofanie wprowadzonych zmian jest niemożliwe. Klawisz przesuwa wybrany na liście raster o jeden wyżej (zmienia kolejność wyświetlania rastra na rysunku bieżącej mapy). Klawisz przesuwa wybrany na liście raster o jeden niżej (zmienia kolejność wyświetlania rastra na rysunku bieżącej mapy). Klawisz Zastosuj, powoduje natychmiastowe zastosowanie wybranej kolejności wyświetlania rastrów oraz ich widoczności (lub ukrywania) w bieżącej mapie. Wstęp 8 Klawisz OK., kończy działanie procedury GiObraz, i jeśli została zmieniona kolejność wyświetlania rastrów lub ich widoczność, to dokonuje się zastosowanie tych zmian w bieżącej mapie. Klawisz Anuluj, kończy działanie procedury GiObraz bez zastosowania ewentualnych zmian dokonanych już po użyciu klawisza Zastosuj. W programie istnieje zabezpieczenie uniemożliwiające modyfikację pliku rastrowego używanego przez innego użytkownika systemu. Obsługa plików rastrowych Obsługa plików rastrowych odbywa się w oknie dialogowym Parametry rastra. Dialog w tym oknie, w zależności od funkcji, która go uruchomiła służy do wczytania nowego lub zmiany parametrów wcześniej wybranego rastra znajdującego się na liście plików w oknie dialogowym Rastry (patrz Polecenie GiObraz, str. 6). Jeśli zostanie wskazany plik rastrowy ‘GEOTIF’ lub plik rastrowy, któremu towarzyszy plik tekstowy w formacie ‘GEO’, ‘TFW’ lub ‘TAF’ zawierający parametry wstawienia pliku rastrowego, wówczas plik ten umieści się na mapie zgodnie z parametrami zawartymi w tym pliku bez konieczności kalibrowania. (Format ‘GEO’ - Instrukcja G-5, format programu GEO-INFO V raster dla środowiska graficznego IntelliCAD; format ‘TFW’ - format ArcINFO, format programu GEO-INFO V raster dla środowiska graficznego IntelliCAD, format ‘TAF’ – format programu CadRaster). Rysunek 2. Okno dialogowe procedury Obraz Okno Parametry rastra tworzą następujące elementy: Pole edycyjne Plik, zawiera pełną ścieżkę z nazwę pliku rastrowego, Klawisz Wybierz, skojarzony z polem edycyjnym standardową procedurę wyboru pliku rastrowego, Plik, uruchamia Wstęp Sekcja Punkt wstawienia [m] z funkcjami pozwalającymi na wyznaczenie współrzędnych lewego dolnego narożnika rastra: Pola edycyjne X, Y, w których można wpisać punkt wstawienia rastra, Klawisz Wskaż, uruchamiający procedurę graficznego wskazania punktu wstawienia rastra z wykorzystaniem dialogu w linii poleceń edytora graficznego, Klawisz Przesuń, uruchamiający procedurę graficznego wskazania przesunięcia punktu wstawienia rastra z wykorzystaniem dialogu w linii poleceń edytora graficznego, Sekcja Zmiana orientacji: zwierająca funkcje umożliwiające obrót rastra o wielokrotność kąta prostego oraz odbicie lustrzane w pionie lub poziomie: Klawisz obrotu w lewo o kąt prosty - Klawisz obrotu w prawo o kąt prosty - Klawisz obrotu o kąt półpełny (180o) - Klawisz odbicia lustrzanego w pionie - Klawisz odbicia lustrzanego w poziomie - Aktualną orientację rastra pokazuje ikona 9 , , . Klawisz Przeskaluj i przesuń> uruchamiający procedurę przesunięcia i przeskalowanie rastra z wykorzystaniem funkcji w linii poleceń edytora graficznego, Funkcja wymaga wskazania najpierw pierwszego punktu wektora bazowego i pierwszego punktu wektora docelowego, a następnie drugiego punktu wektora bazowego i drugiego punktu wektora docelowego. Punkt wstawienia rastra zostaje przesunięty o wektor wyznaczony przez pierwszy punkt wektora bazowego i pierwszy punkt wektora docelowego. Skala rastra zostaje zmieniona o stosunek długości wektora docelowego do długości wektora bazowego. Pole edycyjne Skala 1:, w którym można umieścić mianownik skali rastra; domyślnie podpowiadana jest skala bieżącej mapy, Pola edycyjne Rozdzielczość (X x Y):, w których rozdzielczość w punktach na cal wybranego pliku rastra, wyświetlana jest Po wybraniu pliku rastra pola te uzupełniane są wartościami rozdzielczości w jakiej plik został zapisany (o ile dany format pliku przenosi tę informację) lub wartością 300dpi (jeśli dany format nie przenosi tej informacji), Pola te są skojarzone z polem edycyjnym Skala 1:; ręcznie wprowadzona zmiana wartości w polach Rozdzielczość (X x Y): spowoduje zmianę wynikowego zakresu rysunku, Pole informacyjne Wynikowy zakres rysunku (szerokość x wysokość), zawierające wynikowe wymiary jakie będzie miał wyświetlany raster; na wynikowy zakres rysunku mają wpływ skala i rozdzielczość, Wstęp 10 Przełącznik Negatyw, umożliwiający w rastrze dwukolorowym zamianę pierwszego planu na tło i odwrotnie tła na pierwszy plan, Przełącznik Obraz przezroczysty, umożliwiający włączenie przezroczystości rastra, Klawisz Kolor: , uruchamiający standardową procedurę zmiany koloru pierwszego planu bitmapy dwukolorowej oraz ramki rastra; Rysunek 3. Okno dialogowe standardowej procedury wyboru koloru Klawisz Zastosuj, uruchamia procedurę natychmiastowego zastosowania wybranych ustawień rastra w bieżącej mapie bez zamknięcia okna dialogowego Parametry rastra; klawisz OK. staje się nieaktywny, Klawisz OK, kończy działanie funkcji Obraz i jeśli zostały zmienione ustawienia parametrów rastra, to wykonuje procedurę ich zastosowania w bieżącej mapie oraz automatycznie uruchamia procedurę obsługi załadowanych plików rastrowych (patrz Polecenie GiObraz, str. 6). Klawisz Anuluj, przerywa i kończy działanie funkcji Obraz bez zastosowania zmian parametrów jeśli nie użyto wcześniej klawisza. Jeśli klawisz Zastosuj został wcześniej użyty, to procedura działa tak samo jak przy użyciu klawisza OK. Wpasowanie rastra (kalibracja) Procedura umożliwia dokładne wpasowanie (kalibrację) wcześniej wybranego rastra z listy w sekcji Załadowane pliki rastrowe okna dialogowego Rastry (patrz Polecenie GiObraz, str. 6, klawisz Wpasuj). Zarządzanie wpasowaniem rastra odbywa się za pośrednictwem okna dialogowego Wpasowanie rastra. Wstęp 11 Rysunek 4. Okno dialogowe procedury wpasowania rastrów Okno dialogowe Wpasowanie rastra składa się z następujących grup i elementów: Pole edycyjne: Metoda transformacji, obsługiwane rozwijalną zawierającą dwie metody transformacji: Helmerta i Afiniczna. listą Wydaje się, że najkorzystniejsza metoda transformacji (wpasowania) rastra mapy kalibrowanej na siatkę kwadratów to Helmerta. Dla wpasowania mapy (np. ewidencyjnej) na elementy sytuacyjne (np. punkty graniczne) korzystniejsza jest metoda Afiniczna. Sekcja Punkty łączne zawierająca: Listę Punktów łącznych, którą tworzą następujące kolumny: o Lp - liczba porządkowa, o Xp, Yp - współrzędne wybranego punktu rastra, o Xw, Yw – rzeczywiste współrzędne wybranego punktu, o Vx, Vy - różnica między współrzędnymi obliczonymi na podstawie współczynników transformacji i podanymi rzeczywistymi współrzędnymi, o Mpo - błąd średni liczony dla danego punktu wg następującego wzoru: Wstęp 12 Klawisz Wskaż>, uruchamiający procedurę wskazywania punktów łącznych na mapie kolejno parami w ‘układzie pierwotnym’ i w ‘układzie wtórnym’. Przerwanie wskazywania punktów łącznych następuje po naciśnięciu prawego klawisza myszy, klawisza ESC, klawisza ENTER. Jako punkty łączne można wskazywać dowolne punkty (opcja: Punkt) na mapie lub obiekty (opcje: Obiekt/punkt Bliski). Klawisz Wskaż wg siatki>, uruchamiający procedurę wskazywania punktów łącznych na mapie wykorzystując geometrię siatki kwadratów. Funkcja umożliwia wpasowanie rastra poprzez wskazywanie oznaczeń siatki (krzyży siatki) na rastrze. Automat przypisuje je do ich odpowiedników siatki sekcyjnej wygenerowanej w systemie. W przypadku przerwania wskazywania procedura pamięta ostatnio wskazany punkt i pozwala na kontynuację, jeśli ponownie zostanie naciśnięty klawisz ‘Wskaż wg siatki>’. Wskazane współrzędne pojawią się w tabeli punktów łącznych. Rysunek 5. Okno dialogowe parametrów wpasowania wg siatki współrzędnych Klawisz Zmień pkt r.>, uruchamiający procedurę modyfikowania listy punktów łącznych powstałych z wykorzystaniem funkcji ‘Wskaż wg siatki>’. Należy ustawić kursor na punkcie (lub zaznaczyć na liście wybrane punkty), które mają być zmodyfikowane, nacisnąć klawisz Zmień pkt r.> i korzystając z automatycznego wskazywania tych punktów na mapie zmienić położenie wektora dopasowania (wskazać nowe współrzędne). Klawisz Dodaj, uruchamiający procedurę dodawania do listy punktów łącznych poprzez wskazanie punktu rastra i odpowiadające mu punktu dopasowania na mapie; procedura działa poprzez okno dialogowe Punkty pierwotne i wtórne: Wstęp 13 Klawisz Zmień, uruchamiający procedurę zmiany współrzędnych wskazanej na liście pary współrzędnych punktu łącznego; procedura działa poprzez okno dialogowe Punkty pierwotne i wtórne: Klawisz Usuń, uruchamia procedurę usuwania wskazanej na liście pary współrzędnych punktu łącznego, Klawisz Oblicz, realizujący procedurę obliczenia współczynników transformacji wraz z oszacowaniem błędów, którymi są one obarczone; wartości błędów współczynników wpasowania rastra widoczne są w polach: o Błąd średni o Błąd średni wart. Wyrównanej Błędy są wyznaczone odpowiednio wg następujących wzorów: i Klawisz Czytaj punkty, uruchamia procedurę wczytania punktów łącznych z tekstowego pliku zewnętrznego; w każdej linii pliku zapisana jest para punktów łącznych w postaci: Xp; Yp; Xw; Yw, Przykład pliku: 5655599.94;3680900.298;5655600;3680900 5655899.888;3680900.043;5655900;3680900 5655899.961;3681500.147;5655900;3681500 5655599.998;3681500.424;5655600;3681500 5655700.007;3681100.522;5655700;3681100 5655799.712;3681300.267;5655800;3681300 Separatorem może być średnik lub tabulator. Klawisz Zapisz punkty, uruchamia procedurę zapisania punktów łącznych w tekstowym pliku zewnętrznym; wartości z tego pliku mogą być później wielokrotnie wykorzystywane, Przełącznik , pole edycyjne Plik raportu i skojarzony z nimi klawisz , umożliwiające włączenie procedury tworzenia raportu z wpasowania rastra i wybrania nazwy pliku, w którym raport zostanie zapisany. Przykład pliku raportu: Raport: Raport z wpasowania rastra metodą HELMERTA GEO-INFO V DATA: 2004-08-25 GODZ: 23:28:51 Wstęp 14 Numer seryjny: 09999 Układ współrzędnych: 1965_4 Operator: Aleksander Danielski Raport z wpasowania rastra metodą HELMERTA Współczynniki transformacji: x0 = 5655749.918 y0 = 3681200.283 a = 0.082278 b = -0.283353 u = 0.000216 v = -0.000033 Punkty łączne: Punkty w ukł. pierwotnym Punkty w ukł. wtórnym X Vy Mpo 5655599.940 3680900.298 5655600.000 3680900.000 -0.092 Y X Y Vx 0.008 0.033 5655899.888 3680900.043 5655900.000 3680900.000 -0.030 0.198 0.071 5655899.961 3681500.147 5655900.000 3681500.000 0.026 0.114 0.041 5655599.998 3681500.424 5655600.000 3681500.000 -0.021 -0.098 0.035 5655700.007 3681100.522 5655700.000 3681100.000 -0.112 -0.231 0.091 5655799.712 3681300.267 5655800.000 3681300.000 0.229 0.008 0.081 Błąd średni na punktach łącznych = 0.0587 Błąd średni transformacji = 0.0240 ; SumaCrc32=c78e7cb6 Klawisz OK, realizuje i kończy procedurę dopasowanie rastra na podstawie ustawionych parametrów, Klawisz Anuluj, przerywa działanie procedury wpasowania. Wycinanie rastra Funkcja umożliwia wycięcie fragmentu rastra wybranego wcześniej w oknie dialogowym Rastry do interesującego operatora obszaru (patrz klawisz Wytnij, Rysunek 1. Okno dialogowe obsługi wybranych rastrów, str. 6). Wstęp 15 Przycinanie rastra odbywa się w oparciu o okno dialogowe Wytnij. Rysunek 6. Okno dialogowe procedury wycinania fragmentu rastra Okno dialogowe Wytnij składa się z następujących elementów: Pole z nazwą rastra, Sekcja Wytnij, zawierająca przełączniki wyboru metody wycięcia rastra: Przełącznik prostokątem, ustalający możliwość prostokątem obszaru wycięcia fragmentu rastra, wyznaczenia Przełącznik wielobokiem, ustalający możliwość wyznaczenia dowolnym wielobokiem obszaru wycięcia fragmentu rastra, Pola edycyjne X min, X max, Y min, Y max, zawierające współrzędne okna do którego ma zostać przycięty raster, aktywne tylko przy włączonym przełączniku: prostokątem, Klawisz Wskaż graficznie>, uruchamiający procedurę graficznego wskazania obszaru rastra, który ma zostać wycięty, Klawisz OK., zamykający okno dialogowe Wytnij uruchamiający procedurę przycięcia rastra do wskazanego obszaru, Klawisz Anuluj, zamykający okno dialogowe Wytnij przerywający działanie procedury wycinania rastra. Wymazywanie rastra Procedura pozwala wymazać zaznaczony fragment rastra wybranego wcześniej w oknie dialogowym Rastry. Procedura uruchamiana jest klawiszem Wymaż> (patrz Rysunek 1. Okno dialogowe obsługi wybranych rastrów, str. 6). Po naciśnięciu klawisza należy w linii poleceń IntelliCAD’a wybrać opcję wyznaczenia obszaru, który ma być wymazany. Należy wprowadzić z klawiatury literę wyróżnioną w danej opcji (np. dla opcji oBwiednia należy wybrać literę ‘b’ lub ‘B’). Funkcja z opcjami w linii poleceń: Wskaż punkt lub[Ekran/Okno/oKrąg/oBwiednia] Znaczenie opcji: Wskaż punkt lub jako opcja Punkt - wg wskazania wieloboku, Wstęp 16 Ekran - wg wskazania ekranu, Okno - wg wskazania okna, OKrąg - wg wskazania okręgu, oBwiednia - wg wskazania obwiedni graficznej, Wskazywanie wg wieloboku polega na wyborze opcji Wskaż punkt (opcja domyślna) i wskazaniu na mapie punktów wierzchołkowych dowolnego wieloboku. Wskazywanie wg ekranu polega na wyborze opcji Ekran (litera ‘e’ lub ‘E’ z klawiatury). Zostanie wybrany fragment rastra, który wskazuje aktualny ekran, Wskazywanie wg okna polega na wyborze opcji Okno (litera ‘o’ lub ‘O’ z klawiatury). Zostanie wybrany fragment rastra wskazany oknem graficznym (wskazanie po przekątnej punktów wierzchołkowych prostokąta), Wskazywanie wg okręgu polega na wyborze opcji oKrąg (litera ‘k’ lub ‘K’ z klawiatury). Zostanie wybrany fragment rastra wyznaczony okręgiem poprzez wskazanie środka okręgu oraz jego promienia (promień można wskazać graficznie na ekranie lub wprowadzić jego wartość w metrach z klawiatury), Wskazywanie wg obwiedni graficznej polega na wyborze opcji oBwiednia (litera ‘b’ lub ‘B’ z klawiatury). Obiekty zostaną wybrane z obszaru mapy wyznaczonego przez najbliższe, tworzące zamknięty obszar linie graficzne (np. elementy graficzne krawędzi symboli obiektów). Opcja wykorzystuje standardową funkcję aktualnego edytora graficznego do znajdowania najbliższego obszaru zamkniętego graficznie. Niezbędne jest, aby obszar był graficznie domknięty (bez dziur, przerw w obwiedni) oraz wewnątrz tego obszaru nie mogą istnieć wypełnienia (kreskowanie lub solid). Funkcja wymazywania fragmentu rastra realizuje się automatycznie po wskazaniu obszaru do wymazania.