Etap 6. - Helion Edukacja

Transkrypt

Etap 6.
Przetwarzamy multimedia
Spotkanie 23. Multimedia z różnych źródeł
Multimediami (ang. multimedia, z łac. mul-
tum i medium) nazywamy techniki jednoczesnego przekazu informacji za pomocą
wielu rodzajów mediów: tekstu, grafiki,
dźwięku, animacji i wideo (rysunek 6.1).
Do pierwszych przekazów multimedialnych używano nośników audio i wideo, np.
magnetofonów i rzutników, później projektorów filmowych, magnetowidów, a następnie — wraz z pojawieniem się techniki
cyfrowej — komputerów i symulatorów.
Jak zeskanować dokument
Skanowanie to proces przekształcania nie-
ruchomego dwuwymiarowego obrazu lub
obiektu trójwymiarowego do postaci cyfrowej przy użyciu urządzenia zwanego Rysunek 6.1. Składniki przekazu multimedialnego
skanerem optycznym. Słowo scan pochodzi z języka angielskiego i oznacza „dokładne
przyjrzenie się czemuś”, „zbadanie”. Skaner bada więc zdjęcie lub dokument, linia po linii, a współdziałający z nim program zamienia odczytane informacje na dane cyfrowe.
Przyjmuje się, że obraz analogowy tworzy siatkę punktów (pikseli). W trakcie próbkowania otrzymujemy więc opis każdego piksela — jego wartość tonalną (biały, czarny,
odcień szarości lub kolor). Skaner umożliwia również szybką cyfrową archiwizację dokumentów, gazet i wszelkiego rodzaju tekstów zapisanych na papierze.
Podczas skanowania istotne jest właściwe ustawienie rozdzielczości skanowania. Ten parametr określa, z ilu punktów obrazu ma się składać odcinek jednego cala (około 2,54 cm).
W praktyce ustalisz go, dzieląc np. szerokość docelowej grafiki w pikselach przez szerokość
rzeczywistego obrazka w calach. Wymagana rozdzielczość zależy od celu skanowania:
•rysunek do druku na kolorowej drukarce atramentowej: 200 – 300 dpi (punktów na cal),
•grafika do druku na czarno-białej drukarce laserowej: 300 – 600 dpi,
•kompozycja do oglądania na ekranie monitora — wystarczy 72 dpi,
•dokument do przetworzenia programami do rozpoznawania tekstu — nie mniej niż
300 dpi.
252
Spotkanie
Etap 6. Przetwarzamy
23. Multimedia
multimedia
z różnych źródeł
zapamiętaj
Możesz wykorzystać cudze obrazy tylko
wtedy, gdy masz na to pozwolenie ich
autora.
Zazwyczaj do zakupionego skanera jest
dołączone specjalizowane oprogramowanie. Jeśli jednak Twój skaner jest zgodny
ze standardem TWAIN (ang. Technology
Without An Interesting Name), podłącz go
do portu USB komputera, a komputer sam
zainstaluje potrzebne
sterowniki. Ikona skanera pojawi się w oknie
Urządzenia i drukarki,
które otwiera się poprzez
menu Start/Urządzenia
i drukarki. Aby pobrać
obraz ze skanera, kliknij
ikonę skanera prawym
przyciskiem myszy i wybierz opcję Rozpocznij
skanowanie. Wtedy zostanie otwarty program
obsługi skanera. Aby
zobaczyć roboczy podgląd dokumentu, naciśRysunek 6.2. Okno programu dostarczonego ze skanerem
nij odpowiedni przycisk
— w naszym przypadku jest to Podgląd. Dokument zostanie szybko zeskanowany w niskiej rozdzielczości. Następnie wskaż obszar, który chcesz zeskanować, rozciągając nad
nim ramkę zaznaczania, i kliknij przycisk Skanuj (rysunek 6.2).
Programy do skanowania dostarczane wraz z zakupionym urządzeniem mogą się różnić wyglądem i działaniem. Poniżej opisano parametry, na które warto zwrócić uwagę,
a które zazwyczaj pojawiają się w tego typu programach, choć mogą być inaczej nazwane
przez producenta:
Format koloru — służy do skanowania obiektów w kolorze; możesz wybrać pełen kolor
albo skalę odcieni szarości lub wersję czarno-białą.
Typ pliku — umożliwia wybór formatu pliku wyjściowego (JPEG, TIFF, PNG, BMP).
Rozdzielczość (DPI) — umożliwia określenie stopnia dokładności skanowania.
Jasność, Kontrast — pozwalają wstępnie dostosować parametry kolorów (jasność i kontrast).
Jak uzyskać doskonałe skany
•W przypadku skanowania elementów z czasopisma, gazety lub książki wybierz w pro-
gramie skanującym opcję derasteryzującą (np. Derasteryzacja, Descreen), aby usunąć
ewentualny efekt mory. Efekt ten powstaje, gdy skanowany wzór (włókna materiału,
253
równoległe linie) pokrywa się z rozdzielczością czujnika obrazu, co w efekcie powoduje powstanie nieistniejącej w rzeczywistości faktury.
•Unikaj korzystania z tzw. interpolowanej rozdzielczości skanera i używaj wyłącznie
optycznej. Podobnie jak w cyfrowych aparatach fotograficznych, ten sam efekt powiększenia możesz w każdej chwili uzyskać podczas obróbki w dowolnym edytorze
graficznym.
•Jeśli zdjęcie wielkości pocztówki chcesz wydrukować na dwa razy większej kartce A4
przy użyciu kolorowej drukarki atramentowej, zamiast zalecanej rozdzielczości 200 –
300 dpi zastosuj dwukrotnie większą.
•Przed rozpoczęciem skanowania wyczyść szybę skanera. Pył, włosy i odciski palców
mogą zepsuć efekt Twojej pracy. Nawet jeśli nie możesz dostrzec takich zabrudzeń na
szybie skanera, skanowanie z dużą rozdzielczością je uwidoczni.
•Obraz przeznaczony dla programu typu OCR (komputerowe rozpoznawanie tekstu) powinien być zapisany w odcieniach szarości, najlepiej w formacie nieskompresowanym.
Czym jest OCR
Wynikiem skanowania jest zawsze obraz graficzny. Dotyczy to także dokumentów tekstowych. Aby móc edytować zeskanowany tekst, musisz zastosować oprogramowanie
typu OCR (ang. Optical Character Recognition). Pozwala ono uwolnić użytkownika komputera od żmudnej, odtwórczej pracy, polegającej na ręcznym przepisywaniu tekstu. ICR
(ang. Intelligent Character Recognition) to
technika zmierzająca do rozpoznawania
pisma odręcznego z użyciem mechanizmów sieci neuronowych, przypominających działanie ludzkiego mózgu.
Znanymi programami OCR są komercyjne aplikacje FineReader i ReadIris.
Trudno wskazać ich bezpłatne odpowiedniki. Na stronie http://www.free-ocr.com/
jest dostępne narzędzie tego typu, które
działa online i obsługuje język polski
(rysunek 6.3). Trwają testy nowej usługi
OCR, zintegrowanej z dokumentami
Google. Konwersja jednej standardowej
strony A4 trwa około minuty, a poprawność rozpoznawania przekracza 99,9%.
Dla osób niewidomych OCR jest znaRysunek 6.3. Działający online serwis oferujący rozpokomitym narzędziem, dzięki któremu znawanie tekstu
wszelkiego rodzaju druki, po zeskanowaniu i rozpoznaniu optycznym, mogą być odczytywane przez programy syntezy mowy.
To znakomita pomoc umożliwiająca niepełnosprawnym pracę, naukę i kontakt ze słowem
drukowanym.
254
Etap 6. Przetwarzamy multimedia
Do programu OCR wczytaj zeskanowany dokument (najlepiej w formacie TIFF). Program spróbuje rozpoznać tekst, porównując wygląd poszczególnych liter z obrazami zapisanymi w jego bazie danych. Programy do OCR radzą sobie tylko z maszynopisami
— odręcznie napisany tekst jest zbyt zróżnicowany. Najnowsze programy rozpoznają
także polskie znaki narodowe. Jeżeli program nie potrafi rozpoznać danej litery, gdyż
jej kształt zbyt odbiega od wzorca w bazie, prosi użytkownika o podpowiedź. Niektóre
programy będą o taką podpowiedź prosiły za każdym razem, a inne potrafią się uczyć.
Na koniec zapisujemy wynik do pliku (najczęściej .rtf, .txt lub .doc). Nowoczesne aplikacje od razu wczytują wiele zeskanowanych stron wprost ze skanera i dokonują ich rozpoznania jako jednego dokumentu.
Jak zrobić zrzut ekranu
W pewnych sytuacjach bardzo przydaje się funkcja robienia zrzutów ekranowych:
•wciśnięcie klawisza Print Screen pozwala zrobić zdjęcie całego ekranu w postaci pliku,
który zostanie umieszczony w schowku systemowym;
•użycie kombinacji Alt+Print Screen powoduje umieszczenie w schowku systemowym
zrzutu aktywnego okna.
Polecenia wykonania zrzutów ekranu nie znajdziesz bezpośrednio np. w programie Paint.
Windows 7 jest jednak wyposażony w Narzędzie Wycinanie (rysunek 6.4), które umożliwia przechwycenie zrzutu ekranu dowolnego elementu na pulpicie. Jeżeli będziesz chciał
go użyć, wystaczy, że otworzysz menu Start i wybierzesz program z listy. Możesz skorzystać także z komercyjnych programów do robienia zrzutów ekranowych, takich jak:
•FastStone Capture — http://www.faststone.org/download.htm (rysunek 6.4),
•Gadwin PrintScreen — http://www.gadwin.com/download/.
Rysunek 6.4. Okna edycji programów Narzędzie Wycinanie i FastStone Capture
255
Jak nagrać ruchomy zrzut ekranu
Jing Free to bezpłatna, multiplatformowa aplikacja pozwalająca nagrać operacje wyko-
nywane na ekranie. Aplikacja rejestruje poczynania użytkownika, a następnie przetwarza
obraz do formatu SWF, który z powodzeniem
można wstawić na stronę internetową. Program daje możliwość wyboru rejestracji całego ekranu lub niewielkiego jego fragmentu,
a także zapisywania dźwięku podczas nagrania. Wykonane nagranie możesz automatycznie umieścić na stronie http://screencast.com/,
a odsyłacz do niego wysłać znajomym. Wystarczy wcisnąć ustalony w programie skrót klawiaturowy, wybrać obszar nagrywania i wskazać,
czy chcesz zrobić pojedynczy zrzut ekranu, czy
nagrać film. Po zakończeniu nagrywania zdecyduj, gdzie zapisać plik wynikowy — na dysku
Rysunek 6.5. Ustawienia programu Jing
czy w sieci.
Jing jest dostępny pod adresem http://www.techsmith.com/download/jing/ (rysunek 6.5).
Także odtwarzacz QuickTime Player w wersji 10 ma wbudowaną obsługę nagrywania
ekranu.
Jak pobrać pliki z internetu
Obraz ze strony internetowej możesz pobrać, przeciągając go po prostu na pulpit lub nad
okno innego programu. Jeśli chcesz go zapisać w innym miejscu, kliknij grafikę prawym
przyciskiem myszy, po czym z menu kontekstowego wybierz polecenie Zapisz obrazek
jako… (lub podobne — zależnie od przeglądarki) i wskaż w oknie dialogowym wybraną
lokalizację. Możesz też wybrać polecenie Kopiuj, a następnie wkleić obrazek do otwartego
dokumentu. Jeszcze innym wyjściem jest zrobienie po prostu zrzutu ekranu. Pamiętaj
o podaniu źródła, jeśli chcesz wykorzystać taką grafikę w swoich pracach.
Znane serwisy oferujące fotografie do bezpłatnego pobrania:
•www.turbophoto.com/
•www.deviantart.com/
•www.pixelgalerie.com/
•www.flickr.com/
•www.imageafter.com/
•www.freephotosbank.com/
•www.lightmatterphotography.com/
•www.openphoto.net/
•www.pdphoto.org/
•www.freerangestock.com/
•www.freepixels.com/
Upraszczając, strona internetowa i jej wszystkie elementy składowe muszą najpierw zostać pobrane i zapisane na dysku w pamięci podręcznej, zanim będzie można wyświetlić
całość w oknie przeglądarki. Wynika stąd oczywisty wniosek, że jeśli jakiś obraz, dźwięk
czy animacja wchodzą w skład strony, którą oglądasz, to odpowiedni plik już znajduje
256
się na dysku Twojego komputera (nie dotyczy to przekazu strumieniowego, o którym
przeczytasz w dalszej części rozdziału). Pozostaje tylko znaleźć sposób, by się do niego
dostać. W przypadku Firefoksa kliknij favicon widoczny przed adresem strony, a następnie wybierz polecenie Więcej informacji… (rysunek 6.6).
Rysunek 6.6. Możliwość podglądu mediów na stronie w Firefoksie
Zostanie wyświetlone okno ze szczegółową listą wszystkich pobranych składników strony
wraz z ich dokładnym położeniem w internecie. Wystarczy odszukać interesujący Cię
składnik, kliknąć przycisk Zapisz jako… i wskazać miejsce zapisu pliku. Metoda ta nie
działa w przypadku mediów dostarczanych w tzw. przekazie strumieniowym, które są
odtwarzane niejako w czasie rzeczywistym, bez pobierania całego materiału na dysk. Rozwiązaniem jest wtyczka do przeglądarki Firefox o nazwie Video DownloadHelper (addons.
mozilla.org/pl/firefox/addon/video-downloadhelper/). Program na bieżąco monitoruje najpopularniejsze serwisy wideo i gdy tylko na taki wejdziesz, ikona aplikacji natychmiast
poinformuje o możliwości zapisania oferowanego w serwisie strumienia na dysk.
Jak nagrać dźwięk
Do pracy z plikami dźwiękowymi (ang. audio) możesz wykorzystać programy iTunes
oraz QuickTime Player. Ten ostatni standardowo zajmuje się odtwarzaniem multimediów, ale po zakupieniu numeru aktywacyjnego staje się całkiem potężnym kombajnem
do ich obróbki. Programy te możesz pobrać ze strony http://www.apple.com/pl/quicktime/
download/.
W Windowsie systemowym odtwarzaczem plików dźwiękowych jest
Windows Media Player oraz Rejestrator dźwięku (rysunek 6.7), jednak Rysunek 6.7. Nagrywanie dźwięku w programie Rejestrator
dźwięku
ich możliwości są bardzo ograniczone
w porównaniu z QuickTime Playerem i iTunes. Rejestrator dźwięku jest dostępny w menu
Start/Wszystkie programy/Akcesoria, a Windows Media Player w menu Start/Wszystkie
programy/Windows.
257
W programie iTunes możesz:
•odtwarzać pliki muzyczne w różnych formatach,
•słuchać radia internetowego,
•nagrywać płyty CD odtwarzane przez domowy sprzęt audio,
•eksportować nagrania do innych formatów dźwiękowych,
•prenumerować podcasty (audycje internetowe) i słuchać ich,
•synchronizować zawartość biblioteki iTunes ze swoim iPodem lub iPadem,
•kupować pojedyncze utwory i całe albumy w sklepie muzycznym iTunes Store (opcja
dostępna w Polsce od września 2011 r.).
Najprościej zaprenumerować (subskrybować, ang. subscribe) kanał z audycją internetową
(ang. podcast), odwiedzając sklep iTunes. Jeśli jednak na którejś ze stron w sieci znajdziesz
ofertę podcastów, skopiuj kanał, a w programie iTunes wybierz polecenie Zaawansowane/
Subskrybuj podcast i wklej go w oknie, które się pokaże. Audycje będą automatycznie pobierane i znajdziesz je w bibliotece Podcasty. Jednym z prekursorów w Polsce w zakresie
wideocastów jest stacja TVN24. Na stronie http://www.tvn24.pl/podcast.html znajdziesz
kilka przykładowych kanałów.
Audacity
Zaawansowanej obróbki dźwięku możesz dokonać, posługując się wielościeżkowym
edytorem Audacity (audacity.sourceforge.net), rozpowszechnianym na licencji GNU
GPL. Jego zalety to fakt, że jest bezpłatny i dostępny w wersjach dla systemów Linux,
MS Windows i Mac OS.
Umożliwia cięcie i miksowanie plików, akceptuje pliki .wav, .aiff, .au, .midi, .mp3 i .ogg,
a zapisuje z rozszerzeniami .wav, .mp3 i .ogg. Pierwszą czynnością po uruchomieniu
programu powinno być otwarcie istniejącego pliku dźwiękowego, który chcesz poddać
edycji, lub nagranie nowego materiału, np. przy użyciu mikrofonu. W oknie programu
pojawi się wykres falowy zaimportowanego pliku. Pliki dźwiękowe będą dodawane jako
kolejne ścieżki. Pliki stereo składają się zawsze z pary ścieżek: lewej i prawej.
Najprostsze operacje edycyjne
Podstawową funkcją edytora jest wycinanie i wklejanie fragmentów zapisu dźwiękowego.
Wystarczy zaznaczyć część wykresu falowego (upewnij się, że w górnej części okna jest
wciśnięty przycisk zaznaczania), a następnie wybrać Edytuj/Remove Audio/Wytnij lub
Edytuj/Kopiuj. Funkcja ta przydaje się do usuwania niechcianych fragmentów nagrania
bądź powielania wybranych partii utworu (rysunek 6.8).
Poprawa jakości nagrania
Wielką zaletą programu jest duża liczba dobrej jakości efektów, między innymi takich
jak echo, podbicie basów, equalizer, filtry, odszumiacz czy wyciszanie.
Zazwyczaj nagranie na początku i na końcu zawiera swego rodzaju „śmieci” (tzw. szum
tła). Aby usunąć irytujący szum towarzyszący nagraniu, zaznacz niewielki fragment nagrania. Następnie użyj polecenia Efekty/Usuwanie szumu... W otwartym oknie kliknij
258
Rysunek 6.8. Okno programu z wykresami falowymi
Pobierz próbkę szumu (GetNoise Profile). Następnie zamknij okno i zaznacz całość nagrania (np. przy użyciu kombinacji klawiszy Ctrl+A). Ponownie otwórz okno odszumiacza
i zaznacz opcję Remove. Jeśli uzyskany efekt nie jest zadowalający, zmień ustawienie suwaków określających stopień filtrowania szumu.
Dobre wyniki możesz uzyskać, stosując efekty
Narastanie poziomu na początku i Wyciszanie na
końcu utworu. Przed zastosowaniem tych funkcji
zaznacz odpowiedni fragment (początkowy lub
końcowy) wykresu falowego. Filtr Normalizuj...
pozwala podnieść ogólną głośność nagrania bez
pojawienia się przesterowań. Zastosuj go dla całego utworu (rysunek 6.9).
Rysunek 6.9. W przypadku normalizacji wartość 3,5 dB powinna być odpowiednia
Miksowanie wielu ścieżek dźwiękowych
Wybierając polecenie Plik/Importuj/Audio..., możesz dodać do projektu kolejne pliki
dźwiękowe. Jeśli chcesz dograć drugi głos, zacznij po prostu nagrywać — pojawi się kolejny wykres falowy. Podczas nagrywania jednocześnie odtwarzany jest dotychczas obecny
w projekcie dźwięk. Koniecznie użyj słuchawek, by uniknąć powstania efektu pogłosu.
Nagrania możesz wyrównywać, przesuwać i edytować każde z osobna.
Eksportowanie materiału wynikowego
Całą kompozycję możesz zapisać jako projekt programu Audacity, co pozwoli Ci kontynuować edycję w późniejszym czasie, lub wyeksportować jako plik dźwiękowy w jednym
z dostępnych formatów. Przed zapisaniem w formacie WAV trzeba rozdzielić oba kanały
stereofoniczne. Kliknij nazwę pliku po lewej stronie wykresu falowego i z podręcznego
259
menu wybierz Podziel ścieżkę stereo. Następnie każdą ścieżkę przypisz do lewego bądź prawego kanału (przy użyciu tego samego podręcznego menu). Wynik zapisz przy użyciu
polecenia Plik/Eksportuj... Zanim nastąpi właściwy eksport, zostanie wyświetlone okno,
w którym należy wprowadzić dane opisujące plik. Warto poświęcić chwilę na ich wpisanie,
ponieważ to właśnie te dane pojawiają się potem na wyświetlaczach odtwarzaczy MP3.
CD Jak przesyłać pliki między różnymi urządzeniami, możesz przeczytać w artykule,
który znajdziesz na płycie dołączonej do podręcznika.
Jak poprawić zdjęcie
Oprócz znajomości zasad pracy z programami graficznymi bardzo przydatna jest też
wiedza na temat kompozycji, teorii barw, metod barwnego druku i wielu innych zagadnień. Windows 7 jest bardzo ubogi w programy do obróbki i przeglądania zdjęć.
Na dysku peceta znajdziesz:
•Paint (narzędzie systemowe) — program do tworzenia grafiki oraz prostej obróbki
zdjęć;
•Przeglądarka fotografii systemu Windows (narzędzie systemowe) — program pełniący funkcję systemowej przeglądarki grafik.
•Możesz też skorzystać z darmowych narzędzi, takich jak:
• CD GIMP (open source) — potężne narzędzie do edycji grafiki, którego możliwości
dorównują płatnym produktom; operuje warstwami, rozpoznaje większość formatów
graficznych (krótki opis znajdziesz na naszej płycie CD);
•XnView (freeware do zastosowań niekomercyjnych) — program przeznaczony do przeglądania i konwersji plików graficznych — wspiera ponad 400 formatów plików;
•Picasa (freeware) — darmowe oprogramowanie firmy Google do edycji zdjęć oraz
ich udostępniania.
Aby wyretuszować zdjęcie w programie XnView, wskaż w oknie znajdującym się z prawej strony programu plik graficzny, którego retuszu chcesz dokonać. Kliknij go dwukrotnie, żeby został wyświetlony na całym ekranie. Do dyspozycji masz pasek narzędzi,
na którym znajdują się między innymi opcje, które pozwalają na:
•dopasowanie jasności oraz kontrastu zdjęcia,
•usunięcie efektu czerwonych oczu,
•obrócenie zdjęcia,
•przycięcie zdjęcia do odpowiednich rozmiarów.
Ponadto są dostępne opcje umożliwiające:
•konwersję zdjęcia na skalę szarości,
•dodanie efektów,
•dodanie tekstu,
•dodanie znaku wodnego itp.
Czy obraz obrazowi równy
Często zachodzi potrzeba zapisania obrazu w innym formacie, by na przykład umożliwić jego odczyt w innym programie. Zazwyczaj każdy edytor grafiki oferuje taką opcję,
czyli program potrafi odczytać format pliku źródłowego oraz pozwala na zapis do pliku
w innym wybranym przez Ciebie formacie.
260
Rysunek 6.10. Program XnView z dostępnymi opcjami retuszu zdjęć
zapamiętaj
Format graficzny (ang. graphic format) to ustalony algorytm zapisania do pliku infor-
macji zawartych w obrazie. Wyróżnia się formaty otwarte (algorytm jest powszechnie znany) oraz zamknięte (algorytm jest utajniony przez jego pomysłodawcę).
Wśród formatów graficznych można wyróżnić:
•formaty grafiki rastrowej:
niestosujące żadnej kompresji,
stosujące kompresję bezstratną,
stosujące kompresję stratną,
•formaty grafiki wektorowej.
zapamiętaj
Kompresja (ang. compression) to taki sposób zapisu pliku, który umożliwia zmniej-
szenie liczby bitów potrzebnych do wyrażenia danej informacji. W przypadku kompresji stratnej odrzuca się część informacji, których brak zmysły ludzkie rejestrują
w minimalnym stopniu. W kompresji bezstratnej odtworzona informacja będzie
zawsze identyczna z oryginałem, lecz stopień kompresji zazwyczaj nie jest tak duży
jak przy kompresji stratnej.
Ten sam utwór, który na zwykłej płytce audio zajmuje nawet ponad 100 MB, zapisany
w znanym Ci formacie MP3 zajmie kilka megabajtów. Tak duża oszczędność wynika
m.in. z całkowitego pominięcia dźwięków o częstotliwościach kilkunastu kiloherców,
których większość ludzi i tak nie słyszy. Na podobnej zasadzie działa kompresja grafik,
która wykorzystuje znane właściwości oka ludzkiego.
261
Najczęściej stosowane formaty plików do zapisu grafiki to: BMP, GIF, JPEG, PNG i TIFF.
Format pliku możesz rozpoznać po rozszerzeniu jego nazwy.
Najbardziej znane formaty stosujące kompresję stratną:
•JPEG (ang. Joint Photographic Experts Group), JPG — najpopularniejszy format, obsługiwany przez wszystkie przeglądarki internetowe, powszechnie stosowany w cyfrowych aparatach fotograficznych, obsługiwany przez współczesne systemy operacyjne
i domowe urządzenia wizyjne;
•JPEG 2000 — nowsza wersja poprzedniego formatu, oferująca lepszą kompresję;
•TIFF (ang. Tagged Image File Format) — popularny format oferujący różne sposoby
kompresji (zarówno stratnej, jak i bezstratnej), a także pozwalający na zastosowanie
przezroczystości wybranych obszarów grafiki (tzw. kanał alfa).
•Formaty graficzne z kompresją bezstratną:
•GIF (ang. Graphics Interchange Format) — popularny format grafiki, szczególnie internetowej, pozwalający przechowywać wiele obrazów w jednym pliku, tworząc z nich
animację; obsługuje przezroczystość monochromatyczną (pełna przezroczystość lub
jej brak); liczba pamiętanych kolorów nie może przekraczać 256;
•PNG (ang. Portable Network Graphics) — następca poprzedniego formatu, w pełni obsługujący kanał alfa, który nie jest ograniczony do 256 kolorów;
•TIFF — patrz wyżej, format
stosowany w szczególności
w przypadku materiałów przeznaczonych do druku;
•BMP (ang. bitmap) — oferuje
zapis z kompresją RLE lub bez
kompresji (powszechniejszy),
wykorzystywany m.in. przez
program MS Paint.
Formaty graficzne bez kompresji:
•XCF (ang. eXperimental Computing Facility) — wielowarstwowa
mapa bitowa programu GIMP;
•PSD (and. Photoshop Document)
— wielowarstwowa mapa bitowa
programu Adobe Photoshop.
Formaty grafiki wektorowej:
•SVG (ang. Scalable Vector
Graphics) — otwarty format, oparty na języku XML, uważany
za standard grafiki wektorowej;
wspiera tworzenie animacji;
Rysunek 6.11. Różne formaty dostępne podczas zapisu w programach Paint i XnView
262
•CDR (ang. Corel Draw) — format opatentowany przez firmę Corel Corporation, trak-
towany jako standard przemysłowy, akceptowany przez wszystkie pracownie poligraficzne;
•SWF (ang. Shockwave Flash) — format grafiki wektorowej firmy Adobe, popularny w internecie; umożliwia tworzenie animacji, a nawet całych aplikacji, które charakteryzują
się niewielką objętością, ale bardzo obciążają procesor podczas odtwarzania;
•EPS (ang. Encapsulated PostScript) — format pozwalający opisać wygląd strony dokumentu w specjalnym języku PostScript; pozwala przechowywać grafikę wektorową
w postaci umożliwiającej osadzanie jej w innych dokumentach.
Komputery pracują na danych w postaci skwantowanej, co w przypadku grafiki oznacza,
że dysponujemy skończoną liczbą kolorów i nie jest możliwe uzyskanie żadnej barwy pośredniej pomiędzy tymi zdefiniowanymi w postaci palety barw. Pierwsze komputery potrafiły wyświetlić zaledwie 2, 4, 8, 16 lub 256 kolorów. Dzisiaj ich liczba wzrosła do ponad
16 mln — tak obszerną paletę określa się często jako „full color” (224 = 16 777 216). Ze
względu na ograniczone możliwości percepcji ludzkiego oka jest w zupełności wystarczająca. Obrazy mogą być więc zapisywane w palecie 1-, 4-, 8- lub 24-bitowej. Liczba kolorów
możliwych do uzyskania i liczba dostępnych kolorów to dwa różne pojęcia. Na przykład niektóre formaty
plików graficznych pozwalają użyć
każdej barwy z pełnej, 24-bitowej palety, ale w jednym pliku może ich być
jednocześnie tylko 256 (formaty GIF,
PNG). Jeżeli podczas zapisu obrazu, Rysunek 6.12. Ten sam rysunek zapisany z coraz mniejszą
nawet w tym samym formacie, wy- paletą kolorów
bierzesz mniejszą paletę, Twój plik
wynikowy zmniejszy swoją objętość. Oczywiście odbędzie się to kosztem jakości (rysunek 6.12).
Format JPEG jest wykorzystywany do zapisu fotografii, a GIF służy do zapisu prostych rysunków z niewielką liczbą kolorów i dużymi kontrastami. Zwróć
uwagę, że powiększając rysunek w formacie GIF Rysunek 6.13. Rysunek w formacie GIF
w skali 1:1, nawet duże powiększenie nie powoduje w skali 1:1 i powiększony czterokrotnie
pogorszenia jakości obrazu (nie ma rozmyć, przebarwień i wszystkie elementy są wyraźnie widoczne), a następuje jedynie pikselizacja. Tej wady nie mają obrazy wektorowe.
Szczegóły na fotografii przy płynnych przejściach między milionami
kolorów są tak drobne, że oko ludzkie ich nie zauważa, więc można
je pominąć podczas kompresji. Użyty stopień kompresji nie jest bez
znaczenia, np. podczas zapisu pliku .jpg suwak kom- Rysunek 6.14. Przykład źle dobranego formatu (JPG) do prostego rysunku
presji ustawia się zwykle na 80 – 90%.
263
Jak już wcześniej wspomniałem, popularną aplikacją (zarówno w środowisku Windows, jak i Mac
OS) do katalogowania, przeglądania i retuszu
zdjęć jest bezpłatny program firmy Google —
Picasa. Już przy pierwszym uruchomieniu wyszuka on pliki graficzne na Twoim dysku. Potem
możesz je skatalogować, opisać, nagrać w postaci
prezentacji na CD, zarchiwizować, wydrukować
itd. Program umożliwia też podstawową obróbkę
każdego zdjęcia: kadrowanie, obracanie, redukcję
efektu czerwonych oczu, rozjaśnianie, wyostrzanie, efekt sepii, redukcję ziarna, korekcję nasycenia barw i inne (rysunek 6.15). W programie Rysunek 6.15. Picasa daje możliwość prostego
uwzględniono udostępnianie zdjęć innym użyt- retuszu fotografii
kownikom, uproszczono też jego obsługę. W lewej części okna mamy wyróżnione zbiory fotografii, jakie Picasa znalazła na Twoim dysku
zaraz po uruchomieniu. W części dolnej są umieszczone przyciski przenoszące nas do
poszczególnych funkcji programu oraz suwak regulujący wielkość podglądu.
Poprawione zdjęcia można bezpośrednio z programu wyeksportować na dysk, wysłać
znajomym pocztą elektroniczną lub umieścić na własnej stronie z fotogalerią. Ta ostatnia
opcja wymaga posiadania konta pocztowego w Google. Aplikację pobierzesz ze strony
http://picasa.google.pl/.
Zmniejszając głębię kolorów, tracisz dokładność odwzorowania barw w porównaniu
z rzeczywistym obrazem, a zyskasz na objętości pliku. Nie zawsze jednak poprawność
odwzorowania barw ma znaczenie, czasem chodzi właśnie o uzyskanie efektu artystycznego, czasem liczy się szybkość przesyłania obrazu itp. Przekształcając obraz wektorowy
na rastrowy, tracisz możliwość dowolnego skalowania, ale zyskujesz uniwersalność —
grafikę rastrową da się odczytać prawie wszędzie, choćby w przeglądarce internetowej
czy telefonie, a wektorową tylko w specjalistycznych programach.
Jak przygotować animowaną grafikę
Animacje komputerowe wykorzystują pewną bezwładność naszego narządu wzroku.
Oglądając statyczne obrazy, przedstawiające kolejne fazy ruchu, wyświetlane w odpowiednim tempie (wystarczy kilkanaście zmian na sekundę), odnosisz wrażenie, że się one
płynnie przemieszczają. Animacja może być zapamiętana jako plik w różnych formatach. W systemie Windows jednym z podstawowych jest format AVI (ang. Animated Video Image). Dawniej na stronach internetowych najczęściej były umieszczane animacje
w postaci plików GIF lub PNG, które zawierały sekwencje obrazów. Przeglądarki mają
wbudowaną funkcję odtwarzania takiego pliku jako animacji. GIF może być również
odtwarzany na slajdzie prezentacji. Obecnie powszechnie stosuje się bardziej zaawansowaną technologię Flash, którą w 1996 r. opatentowała firma Macromedia. Technolo-
264
gia ta opiera się na wykorzystaniu grafiki wektorowej (zamiast bitmapowej) i bazuje na
klatkach kluczowych. Pozwala to na bardzo duże zmniejszenie pliku wynikowego, ale
też wymaga znacznie wydajniejszego procesora, który musi natychmiast wygenerować
właściwą animację na podstawie informacji zapisanych w pliku .swf. Klatka kluczowa
(ang. key frame) to element łączący klatki pośrednie w procesie animacji. Firma Adobe
wzbogaciła technologię Flash o specyficzny język programowania, co pozwoliło tworzyć
interaktywne animacje i programy dostępne bezpośrednio przez stronę internetową.
Do tworzenia animowanych obrazów w plikach typu GIF służą programy określane jako
gif animator. Niektóre umożliwiają tworzenie obrazów od początku do końca i mają
wszystkie podstawowe cechy typowych edytorów grafiki, inne pozwalają jedynie importować przygotowane wcześniej obrazy i łączyć je w jeden plik. Istnieją też programy,
w których z dwóch statycznych obrazów można automatycznie uzyskać sekwencję kadrów ukazującą płynne przejście z jednego obrazu w drugi (ang. morphing).
Pencil (http://www.pencil-animation.org/) jest wieloplatformowym narzędziem dla amato-
rów, służącym do tworzenia dwuwymiarowych animacji (rysunek 6.16). Program oferuje
narzędzia pozwalające na uzyskanie prostych grafik oraz późniejsze ich animowanie. Gotowe obrazy rastrowe i wektorowe możesz też zaimportować z pliku. Technika animacji
zastosowana w programie nosi nazwę onion skinning — widzisz kilka kolejnych klatek
nałożonych na siebie jak przezroczyste folie. Dzięki temu łatwiej Ci będzie rysować kolejne
fazy ruchu. Otrzymaną animację możesz wyeksportować w formacie Flash,
QuickTime lub w postaci
sekwencji obrazów PNG.
Program można obsługiwać przy użyciu myszki,
choć projektowany jest
pod kątem sterowania za
pomocą tabletu. Narzędzia
malarskie działają podobnie jak w innych programach, a ustawienia każdego
z nich możesz regulować
na palecie Options.
Aby tworzyć kolejne klatki
animacji, wybierz najpierw warstwę wektorową
lub rastrową, klikając prawym przyciskiem myszy
na osi czasu. Każda klatka
(ang. frame) to pojedynczy
Rysunek 6.16. Okno programu Pencil
265
obraz, który będzie potem odpowiednio krótko wyświetlany, by stworzyć złudzenie ruchu. Dodawaj kolejne klatki niewielkim przyciskiem z plusem. Poprzednia klatka będzie
prześwitywać poprzez nową, by ułatwić Ci modyfikację rysunku. Użyj przycisków po lewej stronie, by włączyć lub wyłączyć wyświetlanie poprzedniej i następnej klatki. W zależności od tego, na której warstwie rysujesz, obiekty będą miały charakter rastrowy lub
wektorowy. Krzywe wektorowe regulujesz za pomocą narzędzia z wizerunkiem palca.
Możesz przeciągać i upuszczać pliki ze zdjęciami bezpośrednio nad oknem programu.
Jest to szczególnie przydatne, gdy masz dużo zdjęć. Jeśli chcesz zaimportować zdjęcie
w określone miejsce, najpierw rozciągnij ramkę zaznaczenia. Jeśli obraz jest większy niż
zaznaczenie, zostanie przeskalowany. Możesz również wklejać obrazy ze schowka.
Narzędzie Sketch działa tylko na warstwie rastrowej, dlatego linie narysowane na warstwie wektorowej są wyświetlane jako przerywane — możesz je ukrywać i pokazywać za
pomocą przycisku po lewej stronie. Aby rysować widoczne krzywe, użyj narzędzia Draw.
W przypadku obrazów wektorowych narzędzie Fill (używane do wypełniania wnętrza
figury) może nie zadziałać, jeśli obrys nie jest całkowicie zamknięty. Znajdź wówczas
luki i uzupełnij braki konturu.
Aby szybko uzyskać efekt ruchu, zaznacz wybrany fragment rysunku, skopiuj go do
schowka systemowego i wklej na następnej klatce, po czym delikatnie przesuń narzędziem strzałki. Warto najpierw utworzyć kilka klatek kluczowych, odzwierciedlających
początkową i końcową fazę planowanego ruchu.
Do uzyskania płynności ruchu wystarczy 25 klatek na sekundę (ang. frames per second,
fps). Animatorzy, aby ułatwić sobie pracę, stosują często tylko 12 fps, co w większości
przypadków w zupełności wystarcza. Szybkość animacji możesz regulować, zmieniając
właśnie liczbę klatek na sekundę, po prawej stronie okna.
Położenie klatek na linii czasu możesz zmienić, przeciągając je w inne miejsce. Aby zaznaczyć kilka klatek jednocześnie, przytrzymaj Shift. Podwójne kliknięcie z klawiszem
Alt automatycznie zaznacza wszystkie kolejne klatki. Dodaj warstwę zawierającą podkład dźwiękowy. Plik dźwiękowy zaimportujesz, wybierając Edit/Import sound…. Program akceptuje pliki w formatach WAV i QuickTime. W każdej chwili możesz obejrzeć
efekt dotychczasowej pracy, klikając
przycisk odtwarzania znajdujący się
po prawej stronie ekranu.
Eksportu animacji dokonujemy, wybierając polecenie File/Export (rysunek 6.17). W oknie dialogowym
wybierz format wynikowy i miejsce
docelowe.
Jeśli wybierzesz format PNG, otrzymasz sekwencję wielu plików, po jednym na każdą klatkę. Aby połączyć
266
Rysunek 6.17. Eksportowanie gotowego projektu
je w jeden plik, użyj np. napisanego w języku Java programu GiftedMotion (http://
www.onyxbits.de/giftedmotion). Program jest bardzo
prosty w działaniu. Wystarczy przeciągnąć sekwencję
plików i zapisać ją jako animację w formacie GIF (rysunek 6.18).
Ciekawym programem do
tworzenia animacji, interaktywnych historii, a nawet prostych gier jest Scratch (http://
scratch.mit.edu/). Działa zarówno pod Windowsem, jak
i Linuksem. Wyposażony jest Rysunek 6.18. Okno programu GiftedMotion
w edukacyjny język obiektowy, który pozwala programować w sposób wizualny — elementy języka wyglądają
jak puzzle, z których układa się sekwencje działań. Począwszy od wersji 1.1, Scratch został częściowo spolonizowany.
Odpowiedz na pytania
1. Co znaczy przedrostek multi-? Co oznacza słowo media?
2. Na czym polega proces skanowania? Jak zmieni się wielkość pliku wynikowego, jeśli ten sam materiał zeskanujesz z dwukrotnie większą rozdzielczością?
3. Dlaczego piksel ekranu i punkt obrazu to synonimy tego samego pojęcia? Na jakiej
podstawie tak wnioskujesz?
4. Dlaczego wielkość przeglądanych zdjęć ma wpływ na szybkość działania przeglądarki? Czy istotne jest źródło plików (dysk, pamięć ﬂash, płytka CD/DVD)?
5. Czy do obejrzenia zdjęcia można wykorzystać przeglądarkę internetową, otwierając
w niej odpowiedni plik?
6. Jakie formaty zapisu plików graficznych możesz wymienić? W jakich sytuacjach je zastosujesz?
7. Co w języku angielskim znaczą słowa blue i tooth?
8. Czym różni się zmiana ekspozycji od zmiany jasności podczas korekcji zdjęcia?
9. Jakie są wady i zalety grafiki rastrowej i wektorowej?
267
Wykonaj ćwiczenia
1. Wykonaj zrzut okna programu XnView, korzystając np. z programu FastStone Capture.
2. Zaprenumeruj w sklepie iTunes dwa podcasty — będąc w bibliotece podcastów
iTunes, kliknij Katalog podcastów, dzięki czemu przeniesiesz się do sklepu firmy Apple.
3. Zanuć i nagraj za pomocą Audacity i wbudowanego mikrofonu krótki fragment
ulubionej piosenki jednego z polskich wykonawców. Spróbuj oczyścić plik z szumów, dograć drugi głos i zapisać całość w pliku .mp3.
4. Zajrzyj na stronę http://www.pixlr.com/app/. Znajduje się tam bardzo interesujący
program malarski, działający w trybie online, co oznacza, że musisz mieć stały dostęp do internetu w czasie pracy.
5. Znajdź odpowiedź na pytanie, ile punktów (pikseli) przypada na jeden cal ekranu
Twojego peceta. W tym celu sprawdź ustawioną rozdzielczość i zmierz linijką szerokość ekranu.
6. Otwórz dowolne zdjęcie, używając programu XnView. Wyeksportuj (polecenie Plik/
Kreator eksportu…) je czterokrotnie, za każdym razem używając innego formatu.
Każdy z tak powstałych plików spakuj osobno i sprawdź, o ile zmniejszyła się wielkość pliku .zip w porównaniu z oryginałem.
7. Przynieś kilka swoich zdjęć z dzieciństwa i zeskanuj. Popraw jakość tak zrobionych
cyfrowych odbitek, dokonując retuszu w dowolnym programie.
8. Zeskanuj swoją legitymację szkolną. Odwiedź stronę http://finereader.abbyyonline.
com/ i spróbuj przetworzyć zeskanowaną legitymację przy użyciu dostępnego tam
modułu OCR.
9. Na stronie http://www.pato.pl/ znajdziesz serwis, który pozwala dodawać bardzo interesujące efekty do zdjęć. Wypróbuj jego działanie.
10. Korzystając z programu Jing, nagraj animację przedstawiającą sposób ustalania opcji
formatu pliku wynikowego podczas zapisu w programie Paint. Do nagrania dodaj
swój komentarz dźwiękowy.
11. Stwórz nowy dzwonek do swojego telefonu. W tym celu nagraj w programie Audacity
zapowiedź połączenia telefonicznego. Pamiętaj, by mówić głośno i wyraźnie. Oczyść
nagranie i wyeksportuj do pliku MP3. Na koniec prześlij plik do swojej komórki.
12. Przygotuj zestaw kilkunastu zdjęć na wybrany, interesujący Cię temat. Zaimportuj
je do programu XnView i utwórz w nim pokaz slajdów. Dodaj podkład dźwiękowy.
Efekty swojej pracy zaprezentuj na forum klasy.
Pracuj samodzielnie
Przygotuj baner reklamujący Twoje hobby. Skorzystaj z jednego z generatorów online:
•http://onlinebannergenerator.com/
•http://www.3dtextmaker.com/
268
•http://www.coder.com/creations/banner/banner-form.pl.cgi
•http://www.crecon.com/banners.html
Spotkanie 24. amatorski stół montażowy
Podłączając kamerę internetową do swojego komputera, zyskujesz nowe możliwości —
od rozmów wideo przy użyciu np. komunikatora Skype po proste narzędzie młodego
filmowca. Kamera jest coraz częściej standardowym wyposażeniem komputerów przenośnych, w przypadku stacjonarnych — trzeba ją dokupić jako oddzielne urządzenie.
Do pozyskania materiału filmowego możesz też wykorzystać cyfrowy aparat fotograficzny z funkcją nagrywania.
Przy montażu filmu możesz się posłużyć programem Windows Movie Maker. W Windows 7 nie jest on jednak — jak to było we wcześniejszych wersjach — dostarczony
wraz z systemem. Stanowi bowiem element pakietu Podstawowe programy Windows
Live, który można za darmo pobrać z internetu. Sam program Windows Live Movie
Maker znajdziesz pod adresem http://windows.microsoft.com/pl-PL/windows/downloads/
get-movie-maker.
Od czego zacząć
Materiał źródłowy w postaci ujęć filmowych i zdjęć możesz zaimportować
z dysku. Wystarczy kliknąć na kartę
Strona główna, a następnie w grupie Dodawanie wybrać polecenie Dodaj wideo
i fotografie. Możesz również skorzystać
bezpośrednio z kamery internetowej.
Windows Live Movie Maker akceptuje
wiele formatów wideo (rysunek 6.19).
Zaimportowany materiał znajdziesz
w postaci ujęć w zasobniku po prawej
stronie okna. Ujęcia te należy poukładać
w dowolnej kolejności, tak by utworzyły
logiczną całość (rysunek 6.20).
Podczas kręcenia ujęć filmowych bardzo istotnym elementem jest oświetlenie — najlepiej dosyć jasne, białe
i pochodzące z kilku źródeł. W amatorskich warunkach dobre efekty daje
skierowanie światła nie bezpośrednio
na obiekt, lecz po odbiciu, np. od białej
płachty papieru.
Rysunek 6.19. Okno wyboru plików wideo i zdjęć
Rysunek 6.20. Okno programu Windows Live Movie Maker
Spotkanie 24. Amatorski stół montażowy
269
Jak pociąć ujęcia
Zazwyczaj nagrywamy znacznie więcej materiału, niż potem wykorzystamy w zmontowanym filmie, gdyż najczęściej wybieramy tylko najlepsze ujęcia. Aby przyciąć ujęcie,
kliknij plik wideo, który chcesz przyciąć i przejdź na kartę Edycja w sekcji Narzędzia
wideo. Następnie w grupie Edytowanie wybierz Narzędzie przycinania — zostaną wyświetlone punkt początkowy i końcowy (pionowe suwaki) na osi czasu naszego ujęcia
wideo.Teraz ustaw kursor nad skrajnym lewym lub skrajnym prawym suwakiem, tak
aby kursor nabrał formę jak na rysunku 6.21. Kliknij i przytrzymaj lewy przycisk myszy,
a następnie przesuń kursor do tego miejsca, w którym chcesz dokonać cięcia. I gotowe!
Zwróć uwagę, że ścieżka oraz inne elementy kolekcji zostały automatycznie przesunięte
do przycinanego elementu kolekcji, tak aby nie powstała między nimi wolna przestrzeń.
Do momentu zapisu projektu możesz w każdej chwili wrócić do oryginalnej formy i dokonać innego cięcia.
Rysunek 6.21. Przycinanie elementu kolekcji od końca
Jak dodać przejścia między ujęciami
Aby dodać przejścia do
naszego projektu, musimy
wejść na kartę Animacja.
Następnie należy zaznaczyć dowolne ujęcie wideo lub zdjęcie, w którym
chcemy zastosować przejście, i w grupie Przejścia
rozwinąć listę dostępnych
efektów. Po najechaniu na
dowolne przejście w lewym
oknie podglądu zobaczysz
podgląd wybranego efektu.
270
Rysunek 6.22. Dodawanie przejść między ujęciami
Jeżeli chcesz go zastosować, wystarczy kliknąć lewym przyciskiem myszy. Dodane przejście pojawi się automatycznie na wybranym ujęciu w zasobniku w postaci półprzezroczystego trójkąta w dolnym lewym rogu widoku ujęcia.
Tą samą metodą możemy wybrać sposób kadrowania poszczególnych ujęć. Opcja ta
znajduje się na karcie Animacje w grupie Wykadruj.
Jak dostosować tło dźwiękowe filmu
W programie Windows Live Movie Maker masz możliwość dodania podkładu dźwiękowego z zewnętrznego pliku. Aby tego dokonać, wystarczy kliknąć na kartę Strona główna,
a następnie w grupie Dodawanie wybrać polecenie Dodaj muzykę. Zaimportowany materiał znajdziesz w postaci ścieżki dźwiękowej w zasobniku po prawej stronie okna. Podkład
dźwiękowy możemy przyciąć podobnie jak przycina się ujęcia filmowe. Kliknij ścieżkę
dźwiękową, przejdź na kartę Opcje w sekcji Narzędzia muzyki, następnie w grupie Edytowanie ustaw Czas rozpoczęcia, Punkt początkowy i Punkt końcowy. W tym samym miejscu
w grupie Audio znajdują się również ustawienia Wzmacnianie i Zanikanie ścieżki audio.
Aby dźwięk nie pojawiał się nagle na początku i nie urywał na końcu, możesz ustawić
wzmacnianie i zanikanie głośności ścieżki dźwiękowej (rysunek 6.23).
Rysunek 6.23. Edycja ścieżek dźwiękowych
Jak dodać napisy do filmu
Program umożliwia dodawanie napisów do filmu poprzez kliknięcie opcji Tytuł,
Podpis lub Tekst, dostępnej na karcie Strona główna w grupie Dodawanie. Aby dodać tytuł, wybierz opcję Tytuł. W zasobniku pojawi się ścieżka z domyślnym tekstem, który
możemy dowolnie zmieniać. W tym celu przejdź na kartę Formatowanie w sekcji Narzędzia tekstowe, następnie kliknij dwukrotnie lewym przyciskiem myszy w ścieżkę
z tekstem. W lewym oknie podglądu zobaczysz domyśny tekst, który możesz teraz
271
Rysunek 6.24. Edycja ścieżek z tekstem
zmienić. Na karcie Formatowanie w sekcji Narzędzia tekstowe znajduje się wiele grup narzędzi, dzięki którym możesz zmienić m.in. czcionkę, jej wielkość, kolor, tło, czas rozpoczęcia wyświetlania, czas wyświetlania tekstu oraz efekty animacji (rysunek 2.64).
Jak zapisać film
Tak jak w przypadku innych plików, na koniec pracy dobrze byłoby zapisać końcowy
efekt w postaci pliku w uniwersalnym formacie.
Możesz zapisać cały materiał jako projekt programu Windows Live Movie Maker z rozszerzeniem nazwy .wlmp (Ctrl+S lub F12), co pozwoli Ci w przyszłości powrócić do edycji filmu. Gorzej jednak
będzie z uniwersalnością takiego rozwiązania.
Opcja Zapisz film daje
więcej możliwości zapisu (rysunek 6.25). Kreator zapisywania umieści
wszystkie ustawienia osi
czasu, układ i zawartość
projektu jako kompletny
film. Możesz w ten sposób zapisać zmontowany
Rysunek 6.25. Opcje zapisu gotowego projektu
film na dysk komputera, i dodatkowo wybrać opcje zapisu, w zależności od potrzeb i przeznaczenia filmu
(np. w wysokiej rozdzielczości, przystosowany do telefonu komórkowego lub do wysłania pocztą elektroniczną).
W programie Windows Live Movie Maker mamy możliwość zastosowania funkcji
Autofilm, znajdującej się na karcie Strona główna. Opcja ta pozwala na użycie gotowego
motywu w całym projekcie (napisy, efekty wizualne itp.).
272
W programie możemy również zmieniać efekty wizualne w wybranym wideo lub zdjęciu oraz ich jasność (opcja Efekty dostępna na karcie Efekty wizualne). Mamy możliwość
zmiany współczynnika proporcji obrazu (opcja Współczynnik proporcji na karcie Widok)
oraz dopasowania zdjęcia do muzyki (opcja Dopasuj do muzyki na karcie Strona główna
w grupie Edytowanie).
Jak nagrać płytę z gotowym filmem
Komputery często nie są już wyposażane w stacje dyskietek. Ten typ nośnika jest po prostu przestarzały i mało pojemny. Dzisiaj dane przenosimy, korzystając z pamięci ﬂash
(ang. pendrive), na płytach CD/DVD lub przesyłamy przez sieć. Nośniki typu CD/DVD
są w tej chwili tak tanie, że nie ma sensu oszczędzać podczas ich zakupu — wybieraj zawsze markowe płytki dobrej jakości, np. firmy Verbatim, Sony, TDK, omijając z daleka
płytki nieznanego producenta, które warstwę nośnika mają tak cienką, że kiedy popatrzysz pod światło, jest ona prawie przezroczysta.
Płyty możesz wypalać (slangowe określenie nagrywania) bezpośrednio z poziomu systemu operacyjnego lub użyć jednego z wielu programów zewnętrznych, które pozwalają nagrywać w różnych formatach.
Zanim naciśniesz przycisk Wypal, zdecyduj o formacie zapisu danych na płycie:
•ISO9660 — domyślny format używany na pecetach;
•Joliet — nowszy format, pozwalający nadawać nagrywanym plikom nazwy dłuższe niż
8 znaków, dawniej takie nazywanie plików było niemożliwe, dziś to standard;
•DVD-ROM (UDF) — system plików ISO nie dopuszcza plików większych niż 2 GB,
a format UDF radzi sobie ze zbiorami praktycznie dowolnych rozmiarów; nie wszystkie systemy obsługują takie płytki.
Jednokrotny proces nagrywania nazywamy sesją. Jeśli w czasie pierwszego nagrywania
płyty „nie zamkniesz płytki”, to będzie można dogrywać następne sesje (ang. Session At
Once, SAO). Jednak np. stacjonarne odtwarzacze audio potrafią odczytać informacje jedynie z pierwszej sesji. Opcja Nie zamykaj sesji domyślnie nie jest zaznaczona, czyli program
po nagraniu blokuje możliwość dogrywania danych (ang. Disc At Once, DAO). I niech
tak pozostanie — nagrywanie płytek jednosesyjnych daje większą pewność, że będą one
czytelne dla każdego napędu. Komentarza wymaga jeszcze przypadek płyt audio — po
wypaleniu każdej piosenki laser jest na chwilę wyłączany (ang. Track At Once, TAO).
Aby płyta mogła być zapisana poprawnie, komputer musi zapewnić nagrywarce ciągłość
dopływu danych. Skutkiem nagłego przerwania strumienia danych będzie uszkodzenie
płyty lub nagrywanej ścieżki. Zaznaczenie w programie opcji Zabezpieczenie underrun
(ang. Buffer underrun — opróżnienie bufora) chroni przed taką sytuacją oraz zapobiega
blokowaniu pracy komputera podczas zapisu płyty. Zawsze ją zaznaczaj.
W czasie nagrywania możesz używać komputera do innych prac. System przyjmuje jednak, że nagrywanie jest w takiej sytuacji najważniejsze (ma wysoki priorytet), więc może
nieco wolniej reagować na Twoje operacje.
Cd Na dołączonej do podręcznika płycie znajdziesz krótki słownik pojęć używanych
w procesie nagrywania płyt optycznych (rysunek 6.26).
273
Rysunek 6.26. Zapis na płycie optycznej składa się z wielu różnych bloków
1. Jakie formaty filmowe potrafisz wymienić? W jakim formacie są przechowywane
filmy w serwisie YouTube?
2. Czym różni się standard Full HD od HD Ready?
3. Do czego można wykorzystać efekty wideo dostępne w programie Windows Live
Movie Maker?
4. Jak założyć konto w serwisie YouTube?
5. Co oznaczają skróty TAO, DAO i SAO?
6. Czym jest sesja nagrywania? Co to znaczy, że płyta po nagraniu zostanie zamknięta?
7. Na czym polega działanie zabezpieczenia przed opróżnieniem bufora podczas nagrywania?
Wykonaj ćwiczenia
1. Przy użyciu kamery komputerowej nagraj materiał do filmu, w którym przedstawisz bandażowanie rany głowy, zakładanie opatrunku nosa i bandażowanie dłoni
sposobem o nazwie „rękawiczka”.
2. Zmontuj materiał nagrany w poprzednim ćwiczeniu. Dodaj narrację i opisy tekstowe.
3. Gotowy projekt z poprzedniego ćwiczenia zapisz na płycie CD.
4. Spróbuj zaimportować swój film do innej kolekcji.
5. Jeżeli nie dysponujesz kamerą, spróbuj stworzyć film z materiałów pobranych z serwisu YouTube. Program Tooble potrafi pobrać stamtąd film na dysk komputera
i przetworzyć na format odpowiedni do dalszej obróbki. Wystarczy odszukać materiał w serwisie i wkleić adres w okienku programu. Pobrany film znajdziesz w swojej teczce z filmami. Jako temat pracy wybierz na przykład „Polskie kabarety”.
6. Odnajdź w internecie przykładowy program do nagrywania, w którym można robić kopie całych płyt CD/DVD na podstawie plików z rozszerzeniem .iso.
274
7. Kup płytę wielokrotnego zapisu (oznaczenie CD-RW). Korzystając z programu
Winamp Media Player, przygotuj składankę ulubionych przez Ciebie utworów muzycznych (ang. playlist) i nagraj na tę płytę. .
8. Wyczyść nagraną w poprzednim ćwiczeniu płytę, używając do tego wybranego programu do nagrywania.
Przygotuj samodzielnie
Nagraj np. telefonem komórkowym film przedstawiający doświadczenie lub eksperyment
z fizyki, chemii lub biologii. Zaimportuj nagrany film do komputera. Jeśli chcesz, zmontuj
materiał, dodając napisy i narrację. Zorganizujcie w klasie pokaz nakręconych filmów.
Oceńcie jakość wykonania, walory edukacyjne i pomysłowość poszczególnych filmów.
Spotkanie 25. multimedialna rzeczywistość
Większość z nas tworzy multimedia na pamiątkę wydarzeń w naszym życiu i zazwyczaj
chcemy pokazać je znajomym czy krewnym. Powszechny dziś dostęp do sieci daje możliwość pochwalenia się swoją twórczością dosłownie całemu światu.
Jak umieścić film w sieci
Może się okazać, że ciekawy film, opublikowany
w sieci, obejrzą miliony internautów, a my staniemy
się sławni. Przed publikacją
warto starannie zmontować
materiał, wyciąć dłużyzny,
wstawić napisy i ciekawy
podkład dźwiękowy. Dzięki
temu klip stanie się bardziej
dynamiczny i z pewnością obejrzy go więcej osób. Rysunek 6.27. Umieszczanie filmu w serwisie YouTube
Gotowy film możesz opublikować np. w bardzo dziś popularnym serwisie YouTube, jeśli tylko posiadasz w nim
bezpłatne konto. Wejdź na stronę http://youtube.com, kliknij odsyłacz Prześlij film, wskaż
film na dysku i poczekaj, aż transfer dobiegnie końca (rysunek 6.27). Inny serwis tego
typu znajdziesz pod adresem http://vimeo.com/.
W zależności od wielkości filmu i szybkości łącza przesyłanie go do serwisu YouTube potrwa od kilku minut do nawet kilku godzin, a o jego zakończeniu poinformuje Cię zielona
ikona. W tym czasie możesz uzupełnić pola formularza, wpisując tytuł klipu, kilkuzdaniowy opis oraz hasła wywoławcze. Na zakończenie kliknij przycisk Zapisz zmiany.
Spotkanie 25. Multimedialna rzeczywistość
275
Film nie od razu będzie widoczny w serwisie, ponieważ będzie ponownie konwertowany
na serwerze. O tym, że film został już udostępniony internautom, zawiadomi Cię komunikat Dostępny. Po jakimś czasie, logując się na stronie serwisu i klikając Moje konto/Filmy,
sprawdzisz, jak wiele osób widziało Twój klip. Jeśli chcesz wysłać znajomym odsyłacz do
swojego filmu, kliknij Opcje udostępniania, zaznacz wyświetlony adres i skopiuj go.
Zdarza się, że rejestrujemy niezwykłe wydarzenia za pomocą kamery telefonu komórkowego. Możesz wysłać taki film do sieci natychmiast, bez komputera, dzięki usłudze
YouTube Mobile. Otwórz w przeglądarce telefonu adres http://m.youtube.com/app i zainstaluj dostępną tam aplikację. Po zalogowaniu się w tym programie do mobilnego
serwisu YouTube przy użyciu swojego loginu i hasła, zobaczysz listę filmów zapisanych
w telefonie. Możesz je wysłać, licząc się oczywiście z opłatą za tę operację, jaka zostanie
pobrana za transfer danych przez Twojego operatora telefonicznego.
Ciekawostka
YouTube stworzono w lutym 2005 r. Serwis korzysta z technologii MP4, WebM i coraz mniej
z FLV (ang. Flash Video) do wyświetlania dużego wyboru filmów zamieszczonych przez użytkowników. Większość materiałów na YouTube pochodzi od prywatnych osób. Także wiele firm
(na przykład BBC Polska, Polska Agencja Prasowa, Grupa TVN) oferuje niektóre swoje materiały przez YouTube jako część programu partnerskiego.
Jak słuchać radia bez radia
Radio już od dawna przestało kojarzyć się z odbiornikiem radiowym i anteną. Często
słuchamy radia w samochodzie, przy użyciu telefonu komórkowego czy komputera.
Dzięki internetowi możliwe stało się słuchanie ogromnej liczby stacji radiowych, nawet poza zasięgiem anten stacji nadawczej. Wynika to z niewielkich wymagań do przesyłania sygnału radiowego w odniesieniu do możliwości łącza internetowego i sprzętu
komputerowego.
Najprostszym sposobem na słuchanie radia przez internet jest otwarcie odpowiedniej
strony w przeglądarce. Bardzo często na stronie głównej stacji radiowej znajduje się
przycisk typu „Słuchaj na żywo”, który umożliwia odbiór. Aby to sprawdzić, odwiedź na
przykład stronę http://www.polskieradio.pl/.
Jeśli chcesz uzyskać dostęp do kilkuset rozgłośni radiowych w jednym miejscu, możesz
skorzystać z któregoś z programów multimedialnych typu iTunes czy Winamp. Po uruchomieniu tego pierwszego kliknij sekcję Radio (rysunek 6.28). Zobaczysz stacje radiowe
pogrupowane pod względem stylu prezentowanej muzyki. Jeśli rozwiniesz listę International, wśród innych stacji znajdziesz na przykład polską stację RMF FM. Kliknij i słuchaj. Kliknij dwukrotnie nazwę stacji, jeśli chcesz dostroić sygnał.
Utworów ze stacji radiowych nie można nagrywać ani zachowywać na dysku, ale można
dodawać ulubione stacje do biblioteki. W przypadku korzystania z wolnych łączy in-
276
Rysunek 6.28. Słuchanie radia w iTunes
ternetowych zdecyduj się na stację z przepływem mniejszym niż 48 kb/s lub wybierz
Edycja/Preferencje, po czym na zakładce Zaawansowane wskaż Duży przy opcji Wielkość
bufora strumieniowego.
Audycje przekazywane strumieniowo (radiowe i telewizyjne) możesz odbierać także
przy użyciu innych programów, takich jak QuickTime Player czy VLC (rysunek 6.29).
Zazwyczaj wystarczy podać odpowiedni adres strumienia uzyskany od jego nadawcy,
np. znaleziony na internetowej stronie firmowej.
Rysunek 6.29. Wiele programów pozwala na odbiór przekazu strumieniowego
277
Program VLC, dzieło ruchu wolnego oprogramowania, jest udostępniany na wiele platform pod adresem http://www.videolan.org/vlc/. Oferuje on bardzo wiele funkcji. Znacznym
ułatwieniem jest to, że jego autorzy zaszyli w nim wszystkie obsługiwane kodeki. Oznacza to, że nie ma konieczności doinstalowywania ich oddzielnie. Dodatkowym atutem
jest planowane włączenie odtwarzacza do przeglądarki Mozilla Firefox.
Jak oglądać telewizję bez telewizora
Nie trzeba podpisywać umowy z operatorem telewizji kablowej czy satelitarnej, by oglądać filmy. Nawet telewizor jest zbędny. Telewizja już od dłuższego czasu nadaje programy
przez internet. Wiele stacji na całym świecie pobiera opłaty za odbieranie ich strumienia multimediów, inne udostępniają swoje audycje za darmo. Technika strumieniowania
(ang. streaming) została już na tyle zoptymalizowana, że nie wymaga posiadania wyjątkowo wydajnego łącza.
Najłatwiejszą metodą oglądania telewizji przez internet jest odwiedzenie firmowej strony
wybranej stacji telewizyjnej. Wielu nadawców udostępnia tam przekaz na żywo. Większość zaś gromadzi na swoim serwerze programy archiwalne. Niektóre stacje prowadzą
odwrotną politykę. Na przykład stacja TVN udostępnia swoje najlepsze seriale i teleturnieje, jeszcze zanim pojawią się one na antenie. Istnieją również witryny, które oferują
dostęp do wielu kanałów jednocześnie:
•http://www.coolstreaming.us/blog-en/live-tv/
•http://www.tvfree.xaa.pl/
•http://www.telewizja.internetowa.online.ooj.pl/
•http://www.megawypas.pl/
•http://www.itelewizja.com/
•http://tv.szperaj.com/
•http://epolonia.us/multimedia/
Pojawiają się też serwisy oferujące swego rodzaju wypożyczalnie filmów, gdzie możesz
zdecydować, co chcesz obejrzeć, wybierając z bogatej oferty: http://www.iplex.pl/ czy
http://tvnplayer.pl.
W ostatnim czasie prężnie rozwija się telewizja ipla. Po pobraniu niewielkiego programu
ze strony http://www.ipla.tv, nawet jeśli dysponujesz słabym łączem, zyskasz dostęp do
wielu polskojęzycznych programów, seriali i audycji na żywo (rysunek 6.30). Program
udostępnia także funkcje czatu i komunikatora, co pozwala internautom aktywnie uczestniczyć w relacjach na żywo, np. komentować na bieżąco rozgrywki sportowe lub za pośrednictwem czatu zadawać pytania gościom będącym na wizji.
Możesz też oglądać materiały archiwalne, wiadomości, transmisje koncertów i wydarzeń sportowych.
Podobnie jak to było w przypadku słuchania radia internetowego, możesz także samodzielnie odszukać adresy strumieni multimedialnych i oglądać je w jednym z odtwarzaczy:
278
Rysunek 6.30. Okno firmowego odtwarzacza telewizji ipla
•http://sem.jogger.pl/2007/09/13/ogladanie-telewizji-przez-internet/
•http://sem.jogger.pl/2008/02/11/telewizja-online-jak-gdze-linki-tv-w-internecie/
Rysunek 6.31. Odtwarzacz VLC pozwala oglądać telewizję internetową
Trudno podać precyzyjniejsze recepty, ponieważ sytuacja w tym zakresie nie jest
jeszcze ustabilizowana i serwery przekazu
strumieniowego często się zmieniają. Łatwo
także o ich przeciążenie, gdyż udostępnianie
obrazu i dźwięku jednocześnie wymaga dobrego łącza ze strony operatora.
Cd Jeśli zadajesz sobie pytanie, jak wysłać faks z komputera, przeczytaj artykuł zamieszczony na płycie dołączonej do podręcznika.
1. W jakim formacie są zamieszczane filmy w serwisie YouTube?
2. Jak udostępnić znajomym swój film w internecie?
3. Co łączy Google i YouTube?
4. Jak poprawnie nazywa się urządzenie podpowiadające drogę kierowcy w czasie jazdy?
279
5. CD Czym są GPS, GIS i orbita geostacjonarna? (w poszukiwaniu odpowiedzi zajrzyj
na płytę CD)
6. Jaka jest procedura dodawania nowej lokalizacji (obiektu) w serwisie Zumi?
7. Na czym polega strumieniowy przekaz mediów w internecie?
8. Czym jest podcast, a czym wideocast? Na czym polega różnica między nimi?
Wykonaj ćwiczenia
1. Przygotuj kilka zdjęć przyrody lub zabytków z Twojej okolicy. Utwórz z nich album,
korzystając z aplikacji Picasa, i wyślij wprost z programu do sieci. Podaj nauczycielowi adres internetowy tak wykonanego albumu.
2. Dowiedz się, jaka jest cena wykonania 10-kartkowego albumu fotograficznego w zakładzie fotograficznym lub w drukarni w Twojej okolicy. Być może konieczne będzie nawiązanie kontaktu przez internet.
3. CD Sprawdź, czy Twoja szkoła znajduje się w bazie serwisu Zumi. Jeśli nie, wyślij
informację o niej. O tym, jak korzystać z map internetowych i nawigacji GPS, przeczytaj w artykule, który znajdziesz na płycie dołączonej do podręcznika.
4. Otwórz stronę serwisu Google Maps. Wpisz w polu wyszukiwania nazwę swojej
miejscowości. Korzystając z widoku satelitarnego, obejrzyj okolice swojej szkoły.
Czy uda Ci się rozpoznać ulice i budynki? Porównaj z widokiem centrum Poznania lub Krakowa.
5. Spróbuj zaplanować wycieczkę szkolną. Wyznacz optymalną trasę i czas podróży.
Wyszukaj informacje o postojach, noclegach i interesujących miejscach, które warto
odwiedzić. Porównaj wyniki pochodzące z różnych serwisów. Opracuj dokument
tekstowy opisujący trasę wycieczki. Umieść w nim mapkę i fotografie proponowanych miejsc do zwiedzania.
6. Na podstawie danych z wybranego serwisu internetowego wyznacz odległość oraz
czas przebycia trasy z Białegostoku do:
a) Koszalina,
b) Jeleniej Góry.
7. Wyznacz odległość oraz czas podróży samochodem w Gdańsku z ul. Heweliusza na
ul. Kołobrzeską. Zrób to samo w przypadku wycieczki pieszej. Czy odszukane trasy
różnią się? Jeśli tak, to dlaczego?
8. W dowolnym odtwarzaczu spróbuj pobrać i wyświetlić strumień nadawany przez
TV Polonia. Odpowiedni adres strumienia wyszukaj w internecie.
9. Zapoznaj się z programem do tworzenia albumów ze zdjęciami wzbogaconych opisami z możliwością publikacji w internecie, jakie oferuje bezpłatny BookSmart dostępny na stronie http://www.blurb.com/create/book/download.
10. Spróbuj w programie VLC posłuchać radia, otwierając strumień dostępny pod adresem http://www.polskieradio.pl/st/program3M.asx.
280
Pracuj samodzielnie
Odszukaj w serwisie YouTube i pobierz na dysk film prezentujący udzielanie pierwszej
pomocy, np. w przypadku omdleń, tonięcia, porażenia prądem, ataku padaczki itp.
Spotkanie 26. Prezentacje multimedialne
Powszechnym sposobem prezentowania rozmaitych zagadnień, oprócz sprawozdań, referatów, prospektów czy raportów, stała się dziś prezentacja multimedialna. Współcześnie
każdy pakiet biurowy zawiera moduł pozwalający tworzyć takie prezentacje, np. Impress
wchodzący w skład OpenOffice. My zajmiemy się aplikacją PowerPoint, która wchodzi
w skład pakietu MS Office, i właśnie z wykorzystaniem tego programu omówimy w dalszej części rozdziału zagadnienia związane z tworzeniem prezentacji.
Prezentacja multimedialna jest zbudowana z następujących po sobie obrazów, zwanych
slajdami. Każdy slajd może być kompozycją tekstu, ruchomej i statycznej grafiki oraz
dźwięku. Poszczególne elementy występujące na slajdzie mogą się pojawiać w ustalonej
kolejności.
Ciekawostka
Firma Microso kupiła PowerPointa w 1987 r. od producenta oprogramowania dla komputerów Apple — firmy Forethought, w której powstał znany program obsługi baz danych FileMaker. Trzy lata później Microso wypuścił na rynek pakiet Microso Office, najpierw dla Apple’a,
a później dla Windowsa. W jego skład weszły Word, Excel oraz właśnie PowerPoint.
Jak zrobić dobrą prezentację
Aby przygotować dobrą i estetyczną prezentację, podczas jej tworzenia miej na uwadze
kilka podstawowych zasad:
1. Każda prezentacja powinna się rozpoczynać slajdem tytułowym i kończyć się,
np. podsumowaniem, wnioskami.
2. Treści podane w postaci tekstowej wzbogacaj obrazami i animacjami, ale w umiarkowany sposób. Zbyt duża liczba animacji i dźwięków sprawia, że odbiorca bardziej
zwraca uwagę na zastosowane efekty niż na treść pokazu.
3. Jednakowe tło na wszystkich slajdach korzystnie wpływa na odbiór całości. Jedynie w przypadku bardziej rozbudowanej tematycznie prezentacji warto wyróżnić
poszczególne logiczne części pokazu przez zastosowanie różnych teł.
4. Do tytułu i śródtytułów stosuj większy rozmiar czcionki niż do innych tekstów.
5. Staraj się używać jednego kroju czcionki, by nie rozpraszać uwagi widza.
6. Dobieraj kolor czcionki odpowiednio do koloru tła, żeby tekst był dobrze widoczny,
ale nie nazbyt jaskrawy.
281
7. Inny kolor lub styl czcionki zarezerwuj dla treści, na które chcesz zwrócić uwagę.
8. Zadbaj o odpowiednie rozmieszczenie tekstów i obrazów. Wyrównaj ich środki lub
krawędzie do tej samej niewidzialnej linii.
9. Ustal odpowiedni czas wyświetlania dla poszczególnych slajdów, aby odbiorca zdążył zapoznać się z całą treścią slajdu.
10. Nie stosuj dla każdego slajdu innego podkładu muzycznego. Jeśli podczas prezentacji planujesz własne wystąpienie, muzyka w ogóle jest niewskazana.
11. Jeśli prezentacja ma być wyświetlana, stosuj jasne napisy na ciemniejszym tle, a jeżeli przeznaczona jest do druku — ciemniejsze litery, a tło jaśniejsze.
Co potrafi slajd
Po uruchomieniu programu PowerPoint włącza się szablon pustej prezentacji, który nie
zawiera żadnych elementów. Główne okno programu składa się z czterech obszarów
(rysunek 6.32): obszaru
roboczego — po prawej,
obszaru podglądu slajdów
— po lewej, obszaru notatek — na dole, i obszaru
wstążek z narzędziami —
u góry.
W skład każdej prezentacji może wchodzić dowolna liczba slajdów, które
w każdym momencie możesz modyfikować lub
usuwać; możesz też zmieniać ich kolejność oraz
dodawać nowe. Aby do- Rysunek 6.32. Okno programu PowerPoint z zaznaczonymi obszarami
dać slajd, naciśnij przycisk Nowy slajd w grupie Slajdy na karcie Narzędzia główne; jeśli
chcesz go skasować, użyj kasownika lub opcji Usuń w tej samej grupie. Jeśli chcesz wykonać duplikat slajdu, wybierz opcję Kopiuj, a następnie Wklej w grupie Schowek.
Widoki
Slajdy można przeglądać i modyfikować w różnych widokach. Widok można zmienić,
wybierając jedno z poleceń z karty Widok w grupie Widoki prezentacji:
•widok normalny — służy do tworzenia nowych i edycji istniejących slajdów;
•widok sortowania slajdów — zawiera miniatury slajdów, co ułatwia zmianę ich kolejności;
•widok strony notatek — umożliwia utworzenie notatek dotyczących wyświetlanego
slajdu, przydatnych podczas prowadzenia prezentacji;
•widok pokazu slajdów — podgląd prezentacji w trybie prezentacji.
282
Możesz wcześniej przygotować konspekt swojej prezentacji jako zwykły dokument tekstowy np. w programie WordPad:
•nazwy kolejnych slajdów zapisz w postaci listy numerowanej;
•jeśli zastosujesz wypunktowanie wielopoziomowe, to pierwszy poziom zostanie potraktowany jako tytuł slajdu, a kolejne — jako ich treść;
•całość skopiuj do systemowego schowka;
•utwórz pustą prezentację;
•przełącz się na widok konspektu;
•kliknij prawym przyciskiem myszy pierwszy pusty slajd i wklej zawartość schowka.
Na dołączonej do podręcznika płycie znajdziesz plik z listą wielopoziomową zawirającą
pomocne wskazówki dla prelegenta. Możesz ją wykorzystać, by stworzyć pokaz slajdów
o tym, jak przeprowadzić wystąpienie wspomagane prezentacją.
Bardzo ciekawe, acz zupełnie inne podejście do tworzenia prezentacji prezentuje projekt Prezi (http://prezi.com/), a dodatkowo w prosty sposób pozwala dzielić się swoimi
dokonaniami. Odwiedź stronę http://www.enauczanie.com/narzedzia/prezentacje/prezi/
tutorial by dowiedzieć się jak zacząć.
Tło i układ slajdu
Tło slajdu może być pokryte jednolitym kolorem, przejściem kolorów (gradientem),
kreskowaniem lub wcześniej przygotowanym obrazem. Kliknij prawym przyciskiem myszy tło slajdu i wybierz z menu kontekstowego polecenie Formatuj tło…. Wprowadzone
zmiany mogą dotyczyć aktualnie wyświetlanego slajdu lub wszystkich.
Aby uniknąć zbyt dużej różnorodności kolorystycznej na slajdach i zautomatyzować
pracę, lepiej użyć dostępnych szablonów prezentacji, które możesz przeglądać na karcie Projekt w grupie Motywy (rysunek 6.33). Aby zobaczyć podgląd szablonu, wystarczy
wskazać go kursorem myszy, a podwójne kliknięcie szablonu sprawi, że zostanie on zastosowany w projekcie. Każdy szablon ma zdefiniowanych kilka układów slajdu, które
wybierasz, rozwijając opcję Nowy slajd z karty Narzędzia główne w grupie Slajdy.
Rysunek 6.33. Wybór dostępnego szablonu slajdów
Jeśli chcesz samodzielnie zaprojektować powierzchnię slajdu, wybierz z karty Narzędzia
główne w grupie Slajdy w rozwiniętej opcji Nowy slajd opcję Pusty. Na karcie Rysowanie
znajdziesz narzędzia do tworzenia własnego wyglądu slajdu.
283
Rysunek 6.34. Wybór
układu na slajdzie
Obiekty
Tekst zawsze jest umieszczany w ramkach tekstowych, które możesz w dowolnym momencie dodawać, korzystając z przycisku na kartach Narzędzia główne oraz Wstawianie
(rysunek 6.35). W ramkach tekstowych pochodzących z szablonu pojawia się podpowiedź Kliknij, aby dodać tekst lub Kliknij, aby dodać tytuł. Kliknięcie tego napisu uaktywnia
pole i umożliwia wpisanie własnego napisu. Jeżeli nic nie wpiszesz, podczas wyświetlania prezentacji w ogóle nie będzie widać ramki. Lepiej jednak nie pozostawiać pustych
ramek tekstowych, gdyż utrudnia to późniejsze poprawianie prezentacji. Do slajdu możesz też wstawiać inne obiekty. Najwygodniej jest tworzyć prezentację, dodając kolejne
elementy, a dopiero po wprowadzeniu całej treści uatrakcyjnić jej wygląd odpowiednio
dobraną czcionką, kolorami, grafiką i — ewentualnie — animacjami.
Rysunek 6.35. Wstążka pozwala łatwo dodawać obiekty na slajdzie
284
O układzie gotowych elementów na slajdzie możesz zdecydować, wybierając jedną z propozycji dostępnych na liście Układ na karcie Narzędzia główne w grupie Slajdy. Jeżeli
wybrany układ nie spełnia Twoich oczekiwań, możesz go w każdej chwili zmienić, ręcznie przesuwając obiekty.
OLE (ang. Object Linking and Embedding) — ta zapewne znana Ci technologia została
opracowana w 1993 r. przez Microsoft. Osadza dokumenty wewnątrz innych, utworzonych w skojarzonych aplikacjach, przy czym w dokumencie głównym we wskazanym
miejscu wstawiane jest jedynie łącze prowadzące do dokumentu źródłowego. Pozwala
to na niezależną pracę nad dokumentami i zmniejszenie objętości pliku wynikowego.
Zmiany dokonane w źródle są widoczne w dokumencie, w którym znajduje się link,
po kolejnym jego otwarciu.
Wybierz polecenie Obiekt
w grupie Tekst na karcie Wstawianie. W otwartym oknie
dialogowym przy zaznaczonej
opcji Utwórz nowy z dostępnej listy obiektów wybierz typ
obiektu, jaki chcesz wstawić na
slajd, lub przy zaznaczonej opcji Utwórz z pliku wskaż plik,
gdy potrzebny obiekt już jest
na komputerze (rysunek 6.36).
Rysunek 6.36. Okno wstawiania obiektu OLE
Jeśli chcesz uatrakcyjnić prezentację, możesz do niej dołączyć dźwięki i krótkie ujęcia
filmowe. Aby wstawić tego typu elementy multimedialne, skorzystaj z opcji Film lub
Dźwięk na karcie Wstawianie w grupie Klipy multimedialne.
Rysunek 6.37. Opcje sterowania obiektami dźwiękowymi wstawionymi do slajdu
Retusz
Wstawioną grafikę możesz modyfikować, zmieniając jej rozmiar oraz regulując kontrast, jasność i kształt. Aby zmienić rozmiar wstawionego rysunku, zaznacz go i ustaw
odpowiadającą Ci wielkość w grupie Rozmiar, która znajduje się na karcie Formatowanie
w sekcji Narzędzia obrazów — tam ustawisz szerokość oraz wysokość rysunku. Zauważ,
że zmieniając jeden z parametrów wstawionej grafiki, zmieni się również drugi, dzięki
czemu zostanie zachowany oryginalny stosunek wymiarów.
Obiekty umieszczone na slajdzie możesz też dowolnie obracać. Zaznacz obiekt i na wstążce
z grupy Rozmieszczanie wybierz opcję Obrót (rysunek 6.38). W rozwiniętym menu znajdziesz opcje obrotu zaznaczonego obiektu. Jeżeli chcesz bardzo dokładnie określić paraSpotkanie 26. Prezentacje multimedialne
285
Rysunek 6.38. Opcje umożliwiające zmianę rozmiarów i obrót grafiki
metry obrotu, wybierz opcję Więcej opcji obrotu…. Pamiętaj, że każdą operację odwołasz
poleceniem Cofnij z paska Szybki dostęp (jak zwykle Ctrl+Z). Do grafiki umieszczonej na
slajdzie możesz również dodawać różne efekty, np. cień, odbicie, poświatę, skos czy też
obrót 3-W. Odpowiednie polecenia znajdziesz na karcie Formatowanie w sekcji Narzędzia obrazów w grupie Style obrazu — opcja Efekty obrazów.
Kolorystykę grafiki zmienisz nawet po jej umieszczeniu na slajdzie i nie potrzebujesz do
tego celu żadnych zaawansowanych programów — wystarczą narzędzia dostępne w programie PowerPoint. Po zaznaczeniu grafiki wybierz na karcie Formatowanie w sekcji
Narzędzia obrazów w grupie Dopasowywanie opcję Koloruj ponownie; rozwinięta zostanie lista trybów kolorów (rysunek 6.39).
Rysunek 6.39. Opcje zmiany koloru grafiki dostępne
w programie PowerPoint
Wstawiony rysunek możesz dopasować do potrzeb slajdu, odpowiednio go kadrując przy
użyciu przycisku Przytnij na wstążce w grupie Rozmiar. Stopień przycięcia ustawisz przy
użyciu uchwytów, które pojawią się na obrysie wstawionej grafiki. W trakcie przycinania
widać zarys fragmentu grafiki, który pozostanie po odcięciu.
Położenie obiektów
Grafiki wstawiane kolejno na slajd układają się jedna nad drugą, tworząc warstwy.
Aby zmienić ich kolejność, na karcie Formatowanie w sekcji Narzędzia obrazów w grupie
Rozmieszczanie wybierz jedną z dostępnych opcji:
•Przesuń na wierzch (przesuń do przodu) — przenosi zaznaczony obiekt nad wszystkie
inne (o jeden do przodu);
•Przesuń na spód (przesuń do tyłu) — przenosi zaznaczony obiekt pod wszystkie inne
(o jeden do tyłu);
•Okienko zaznaczenia — otwiera okno, w którym mamy możliwość ukrycia obiektów
znajdujących się na slajdzie oraz określenia ich położenia względem innych obiektów.
286
Obiekty na slajdzie wyrównujesz względem slajdu przy użyciu narzędzia Wyrównaj. Znajdziesz je w sekcji Narzędzia do rysowania na karcie Formatowanie w grupie
Rozmieszczanie (rysunek 6.40). Po jego rozwinięciu masz kilka opcji do wyboru. Na przykład Wyrównaj do lewej przesuwa zaznaczony obiekt do lewego brzegu slajdu, nie zmieniając jego położenia w pionie.
Rysunek 6.40. Narzędzia regulacji położenia obiektów na slajdzie
Animacje obiektów na slajdzie
Jeśli Twoja prezentacja jest przeznaczona do wyświetlania, warto ją uatrakcyjnić animacjami obiektów umieszczonych na slajdach. Aby dodać efekt ruchu, zaznacz obiekt
i z karty Animacje w grupie Animacje wybierz opcję Animacja niestandardowa. W otwartej w ten sposób części panelu ustal odpowiednie parametry. Kliknij przycisk Dodaj efekt
(rysunek 6.41).
W otwartym oknie możesz:
•ustalić efekt związany z pojawieniem się
obiektu na slajdzie,
•dodać efekt pozwalający wyróżnić obiekt,
•animować usuwanie obiektu ze slajdu,
•poruszyć obiektem w obrębie slajdu.
Animacje obiektów możesz wzbogacić o efekty
dźwiękowe. Dodatkowe dźwięki nie są jednak zalecane w przypadku prezentacji wspomagających prelekcję. Z listy Animacja tekstu
wybierz efekt związany z wyświetleniem lub
wygaszeniem tekstu w ramkach tekstowych,
a na zakładce Chronometraż ustal czas opóźnienia pomiędzy kolejnymi animacjami (rysunek 6.42). Polecenia z listy Szybkość pozwolą Ci
ustalić tempo poszczególnych animacji. Opcja
Wyzwalacze umożliwia ustalenie sposobu wywołania animacji — automatycznie lub kliknięciem.
Rysunek 6.41. Okno animowania obiektów na slajdzie
287
Rysunek 6.42. Opcje związane z chronometrażem animacji
Jak dostosować prezentację
Slajdy w trakcie prezentacji są wyświetlane jeden po drugim. Możesz jednak określić
sposób przejścia pomiędzy slajdami.
Przejście slajdu
Prezentacja przedstawiana na monitorze komputera wygląda ciekawiej, jeżeli zastosuje
się tak zwane przejście. Aby ustalić rodzaj przejścia, skorzystaj z karty Animacje i określ
jego opcje w grupie Przejście do tego slajdu (rysunek 6.43).
Rysunek 6.43. Panel sterowania przejściami pomiędzy slajdami
Ustal szybkość zastosowanego przejścia i ewentualnie dodaj dźwięk mu towarzyszący.
Zaznaczenie opcji Przy kliknięciu myszą nakaże programowi czekać na Twoje kliknięcie,
w przeciwieństwie do opcji Automatycznie po, która powoduje samoczynne wyświetlenie kolejnego slajdu po ustalonym czasie. Kliknięcie przycisku Zastosuj do wszystkich
powoduje zastosowanie efektu w odniesieniu do wszystkich slajdów. Przycisk Podgląd
pozwala obejrzeć efekt zastosowanych ustawień.
Odsyłacze
Odsyłacz, inaczej hiperłącze (ang. link, hyperlink), to swego rodzaju łącznik, który po
kliknięciu przenosi odbiorcę do innych treści. Wskaźnik myszki zatrzymany nad odsyłaczem zmienia swój kształt w rysunek dłoni. Aby umieścić hiperłącze na slajdzie, zaznacz obiekt, który ma posłużyć jako odsyłacz, kliknij prawym przyciskiem i wybierz
Hiperłącze. W otwartym oknie dialogowym ustal, dokąd ma prowadzić link. Może to
być adres WWW, miejsce w dokumencie, adres e-mail czy też istniejący plik. Pod opcją
Etykieta ekranowa... wpisz tekst, który ma się pojawiać po najechaniu kursorem myszy
na obiekt z hiperłączem.
288
Opcja akcji
Opcja akcji jest przydatna, jeżeli po kliknięciu jakiegoś obiektu chcesz przejść do innego
slajdu w prezentacji, uruchomić program, makro lub dźwięk. Opcja jest dostępna na karcie Wstawianie w grupie Łącza. Akcja może się odbyć po kliknięciu obiektu lub po jego
wskazaniu kursorem myszy.
Próba tempa
Prezentacja z pomiarem czasu daje możliwość dopasowania czasu wyświetlania kolejnych slajdów. Aby to zrobić, wybierz z karty Pokaz slajdów w grupie Przygotowanie
opcję Próba tempa. Na ekranie monitora zostanie automatycznie wyświetlona przygotowana prezentacja. W górnej części każdego slajdu pojawi się zegar. Kliknięcie myszą
slajdu powoduje przejście do kolejnego slajdu lub efektu i przypisanie mu stosownego
interwału. Po dojściu do końca prezentacji zostanie wyświetlone podsumowanie czasu
trwania prezentacji.
Jak pokazać prezentację światu
Zaprojektowaną prezentację możesz zapisać w kilku formatach. Lista nie jest długa, więc
warto ją poszerzyć o format PDF, instalując dodatek firmy Microsoft: Microsoft Zapisz
jako PDF lub XPS, który można pobrać ze strony Centrum pobierania Microsoft (http://
www.microsoft.com/downloads/pl-pl/) (rysunek 6.44). Musisz jednak pamiętać, że wybierając np. format PDF, tracisz ruch i dźwięk — slajdy zostaną zapamiętane jako nieruchome obrazy. Zaletą tego rozwiązania jest możliwość wydrukowania takiej prezentacji
bez konieczności posiadania pakietu MS Office.
Rysunek 6.44. Dostępne formaty podczas zapisu i eksportu prezentacji
289
Zapisanie prezentacji jako pokazu programu PowerPoint sprawi, że do dokumentu
wynikowego zostaną wyeksportowane wszystkie multimedia umieszczone na slajdach
i inne użyte obiekty.
Druk
Prezentację możesz też wydrukować. O zakresie i sposobie drukowania przygotowanych materiałów
decydujesz po wybraniu polecenia
Przycisk pakietu Office/Drukuj/Drukuj. Możesz na przykład wydrukować po cztery slajdy na stronie, by
można je było złożyć na kształt
broszurki informacyjnej. Przed
wydrukiem możesz też określić (rysunek 6.45):
•opcje związane z drukowaniem
kilku slajdów na stronie,
•drukowanie notatek prelegenta,
•ustawienia kolorów na wydruku.
Rysunek 6.45. Okno ustawień wydruku prezentacji
Podczas prelekcji może Ci się przydać wydruk kolejnych slajdów wraz
z komentarzami do nich dołączonymi. By zaopatrzyć się w taką pomoc, przełącz prezentację na widok
notatek. Każdy slajd zostanie wyświetlony jako oddzielna strona.
Kliknij wewnątrz dolnej ramki
i wpisz swój komentarz do wybranych slajdów. Drukując prezentację,
w obszarze Drukuj okna dialogowego, wybierz opcję Strony notatek
Rysunek 6.46. Ustawienia pokazu
Pokaz
Przygotowaną prezentację możesz zademonstrować widzom na różne sposoby, dokonując odpowiednich ustawień. Z karty Pokaz slajdów, w grupie Przygotowanie, wybierz
polecenie Przygotuj pokaz slajdów. Otwarte okno pozwala wybrać slajdy początkowy
i końcowy prezentacji, jej rozdzielczość i tryb pokazu — pełnoekranowy lub wyświetlany w oddzielnym oknie (rysunek 6.46). Opcja Przełączanie slajdów pozwala ustalić,
czy kolejne slajdy będą wyświetlane przez następujące po sobie kliknięcia, czy zgodnie
z chronometrażem, nawet jeśli w prezentacji ustawiono inaczej.
290
Prelekcja
1. Przygotuj się do wystąpienia:
•zbierz wcześniej odpowiednie materiały oraz pomoce,
•sprawdź współdziałanie komputera z projektorem,
•przygotuj sobie bardzo krótkie i uporządkowane notatki z najważniejszymi hasłami,
•najlepsze notatki to takie w postaci schematu rysunkowego (pamiętaj, że mają
one tylko pomagać, a nie zastępować treść wypowiedzi),
•nie ucz się na pamięć tego, co chcesz powiedzieć,
•wypróbuj prezentację przed osobą, która mogłaby być potencjalnym adresatem
Twojego wystąpienia.
2. Poprowadź prelekcję:
•od początku postaraj się nawiązać kontakt z widownią,
•mów wyraźnie, jasno, rzeczowo i nie za szybko,
•rób pauzy, gdy na widowni pojawi się rozprężenie,
•przenoś wzrok na różne osoby,
•obserwuj reakcje widzów:
znudzeni — być może prezentacja jest zbyt łatwa,
brak oznak zainteresowania — możliwe, że treść została źle dobrana,
poirytowani — prawdopodobnie prezentacja jest zbyt trudna,
dopuszczalne
są krótkie spojrzenia na wyświetlany slajd (nie czytaj ani z kartki,
•
ani ze slajdów),
•w ciągu całego wystąpienia zachowuj się kulturalnie,
•woje wypowiedzi wspieraj gestykulacją,
•staraj się korzystać z pomocy wizualnych (np. rzutnika) i eksponatów,
3. Zwróć uwagę na sposób komunikacji:
•mów niezbyt długimi zdaniami,
•zadbaj, by przekaz był dynamiczny, zmieniaj intonację, barwę głosu, rób akcenty
uczuciowe i logiczne oraz pauzy,
•język wypowiedzi dostosuj do możliwości odbiorców,
•zwróć szczególną uwagę na poprawność gramatyczną i stylistyczną,
•mów z autentycznym zaangażowaniem, ale nie przesadzaj,
•staraj się stopniować trudność przekazywanych informacji,
•pamiętaj, że w miarę upływu czasu koncentracja słuchaczy maleje,
•uśmiechaj się,
•akcentuj istotne pojęcia, wracaj do nich na koniec wypowiedzi,
•uważaj na:
pleonazmy (np. „dwie różne połowy”, „cofać do tyłu”, „akwen wodny”, „fakt autentyczny”, „całkowity monopol”),
nadużywanie zwrotów: „to znaczy”, „generalnie”, „bynajmniej”, „po prostu”, „tak
naprawdę”,
chrząkanie w czasie pauz i wypełnianie ich przez „yyyy”, czyli tzw. jęki namysłu.
291
4. Wspomagaj komunikację werbalną poprzez:
•obrazowość (przykład, porównanie, ilustracja, metafora, narracja),
•dobitność (powtórzenie, wzmocnienie, cząstkowe podsumowanie, cytat),
•budowanie napięcia (stopniowanie, kontrast, zaskoczenie, zapowiedź),
•potęgowanie wrażeń estetycznych (gra słów, aluzja, określenie pośrednie, zamierzona przesada, pozorna sprzeczność),
•komunikatywność (wtrącenie, uprzedzenie zarzutów, pytanie retoryczne, niedopowiedzenie).
5. Zwróć uwagę na mowę ciała:
•patrz na słuchaczy,
•gestykuluj spokojnie, nie wykonuj zbyt gwałtownych ruchów,
•nie spaceruj nadmiernie po sali,
•nie odwracaj się do widowni bokiem, a tym bardziej tyłem.
1. Jakimi zasadami należy się kierować, by opracować czytelną, ciekawą i funkcjonalną
prezentację?
2. W jakim programie można przygotować prezentację multimedialną? Jakie znasz
programy do tworzenia prezentacji?
3. Jakie rozszerzenie ma plik z zapisaną prezentacją w wymienionych przez Ciebie
programach? W jakim formacie należy zapisać prezentację zrobioną pod Windowsem, by można było otworzyć ją na komputerze z Linuksem?
4. Jaką funkcję pełnią slajdy wzorcowe w szablonie? Czy można tworzyć własne
wzorce?
5. Czym są warstwy i jak można nimi sterować?
6. W jaki sposób dodać do slajdu plik muzyczny w formacie MP3? Jakie inne formaty
plików dźwiękowych akceptuje używany przez Ciebie program do prezentacji?
7. Czy odsyłacz użyty w prezentacji zapisanej potem jako plik PDF będzie nadal działał, tzn. czy po kliknięciu spowoduje przeniesienie użytkownika w inne miejsce prezentacji lub sieci?
8. Jakie polecenia służą do zarządzania grupami obiektów na slajdzie (grupowaniem,
rozgrupowywaniem)?
292
wykonaj ćwiczenia
1. Zaprojektuj slajd tytułowy do prezentacji pt. „Film warty obejrzenia”, w której zrecenzujesz wybrane dzieło polskiej kinematografii. Dołącz hasło reklamowe, atrakcyjny fotos z filmu i ustaw stonowane tło. Zapisz wynik swojej pracy.
2. Kontynuując poprzednie ćwiczenie, zaprojektuj własny slajd wzorcowy, na którym
będzie oparta pozostała część prezentacji. Slajd powinien zawierać nierzucający się
w oczy napis: „oprac. Twoje imię i nazwisko”.
3. Dołącz kolejne slajdy, na których:
•opiszesz krótko fabułę filmu;
•przedstawisz głównych bohaterów oraz grających ich aktorów;
•przedstawisz reżysera, autora scenariusza i muzyki;
•zaprezentujesz fragment filmu;
•przedstawisz ścieżkę dźwiękową z filmu.
Potrzebne informacje znajdziesz na przykład w serwisie filmweb.pl.
4. Zaprojektuj animację ramki tekstowej zawierającej wypunktowanie. Cały tekst ma
się pojawić od razu, a kolejne podpunkty po kliknięciu powinny blednąć (gasnąć),
ale nie znikać.
5. Zaprojektuj prezentację, w której odbiorca musi odpowiedzieć na pytania testowe,
wybierając jedną z trzech możliwości. W prezentacji ustaw odsyłacze dla każdej z odpowiedzi, tak by ich klikanie powodowało przejście do slajdu, na którym skomentujesz dobrą i złą odpowiedź. Pamiętaj, by w przypadku złej odpowiedzi zapewnić
powrót do pytania — odbiorca powinien mieć możliwość podjęcia jeszcze jednej
próby. Pytanie może pochodzić z dziedziny wiedzy, którą lubisz i dobrze znasz.
6. Napisz konspekt (plan) prezentacji maturalnej z języka polskiego. Wykorzystaj elementy multimedialne i fragmenty omawianych utworów.
7. Zmontuj prezentację, w której zapoznasz odbiorcę z wzorami na obliczanie objętości i powierzchni kilku podstawowych brył geometrycznych. Na początku umieść
slajd, na którym odbiorca będzie mógł kliknięciem wybrać interesującą go bryłę.
8. Zaprojektuj prezentację, w której opiszesz działanie programu Kalkulator systemowy. Wykorzystaj do tego celu odpowiednie zrzuty ekranowe.
9. Korzystając z serwisu Google Dokumenty, pracujcie całą grupą nad tą samą prezentacją. Każda osoba powinna przygotować tylko jeden slajd ze swoim śmiesznym
zdjęciem. Nie zapomnij przedstawić się pod fotografią.
10. Zapoznaj się z programem Sankore, który w wersji polskiej jest dostępny na stronie http://www.open-sankore.org/. Pozwala on np. zademonstrować klasyczne konstrukcje geometryczne.
293
11. Przygotuj w programie do prezentacji jeden slajd, na którym przedstawisz animację
rzutu piłki wpadającej do kosza. Kosz utwórz z kilku figur geometrycznych umieszczonych warstwowo, tak by wpadająca do niego piłka została przysłonięta i zniknęła
w koszu.
12. Załóż konto w serwisie http://www.dailymotion.pl/pl lub http://vimeo.com/. Są to
mniej popularne odpowiedniki YouTube. Umieść w serwisie własny krótki film.
Pracuj samodzielnie
Podzielcie się na dwie grupy. Przygotujcie prezentacje na następujące tematy: „ Za wykorzystaniem energii atomowej do produkcji elektryczności” i „Przeciw wykorzystaniu
energii atomowej do produkcji elektryczności” — jedna grupa jest za, druga przeciw.
Skonsultujcie się z nauczycielami języka polskiego, fizyki i WOS-u. Wyniki pracy przedstawcie na forum klasy.
294

Etap 6. - Helion Edukacja

Transkrypt

Podobne dokumenty

tutaj - Wydział Architektury www.wa.pb.edu.pl