Generuj PDF z tej stronie - Urząd Transportu Kolejowego

Urząd Transportu Kolejowego
Źródło:
http://www.utk.gov.pl/pl/informacje-dla-przedsi/6165,Pasazerski-przewoz-okazjonalny-stanowisko-Prezesa-UTK.html
Wygenerowano: Czwartek, 2 marca 2017, 18:25
Pasażerski przewóz okazjonalny – stanowisko
Prezesa UTK
W związku z pojawiającymi się wątpliwościami przewoźników kolejowych dotyczącymi
zagadnień związanych z interpretacją pojęcia „pasażerski przewóz okazjonalny” oraz ich
szczególnego znaczenia w związku z kończącym się w 2016 r. okresem przejściowym
na stosowanie przepisów o otwartym dostępie, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego poniżej
przedstawia swoje stanowisko w tym zakresie.
Definicja pasażerskiego przewozu okazjonalnego zawarta została w art. 4 pkt 22a ustawy z dnia
28 marca 2013 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1594 z poźn. zm.),
wprowadzonym art. 74 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym
(Dz. U z 2011 r. Nr 5, poz. 13 z późn.zm.).
Zgodnie z tą definicją pasażerski przewóz okazjonalny to jednorazowy przewóz w zakresie
pasażerskiego transportu kolejowego mający na celu zaspokojenie potrzeb przewozowych
nieprzewidzianych w realizowanych na danej linii przewozach w ramach umowy o świadczenie
usług publicznych lub na podstawie decyzji o przyznaniu otwartego dostępu.
Analizując pojęcie okazjonalnego przewozu pasażerskiego w pierwszej kolejności należy wziąć
pod uwagę cel, jakiemu służyć ma realizacja takiego przewozu. Celem takim ma być
zaspokojenie potrzeb przewozowych nieprzewidzianych przez organizatora publicznego
transportu zbiorowego w umowie o świadczenie usług publicznych i nieujętych w decyzjach o
przyznaniu danemu przewoźnikowi otwartego dostępu. Tak więc realizacja takiego przewozu
powinna wynikać z zaobserwowanej przez przewoźnika potrzeby zapewnienia dowozu osób na
mające się odbyć określone wydarzenie, które może mieć dowolny charakter - festiwal, mecz,
koncert, zjazd, inne masowe spotkanie, czy też wynikać z realizacji przez przewoźnika
zamówionego dodatkowego przewozu dedykowanego np. na wyjazd biznesowy, integracyjny,
kolonijny itd. Natomiast, w odróżnieniu od okazjonalnego przewozu pasażerskiego, regularny
przewoź osób, nie ma z góry precyzyjnie określonego, konkretnego jednorazowego celu,
w jakim jest realizowany. Może zatem być przewozem okazjonalnym dowóz kibiców sportowych
na regaty żeglarskie, lecz nie będzie przewozem okazjonalnym uruchomienie w sezonie letnim
dodatkowych pociągów w celu zapewnienia dojazdów na urlop.
W dalszej kolejności trzeba odnieść się do jednorazowego charakteru, jakim odznaczać powinny
się pasażerskie przewozy okazjonalne. Użytego w definicji tego pojęcia sformułowania
jednorazowy przewóz nie można traktować wyłącznie jako jeden przejazd tam i z powrotem.
Może się bowiem okazać, że charakter wydarzenia wymaga dowozu wielu osób, większą liczbą
pociągów, także z miejsc zlokalizowanych w różnych obszarach kraju, nie odbywającego się na
jednej trasie. W takiej sytuacji, pomimo realizacji przewozu różnymi trasami i wieloma
pociągami, wciąż możemy mówić o przewozie jednorazowym, ponieważ ma on na celu dowóz
osób na jedno wydarzenie. Nie ma tutaj także znaczenia jego powtarzalność - np. mecze ligowe
na tym samym obiekcie sportowym. Jest to w takim przypadku zbiór przewozów jednorazowych,
gdyż dotyczą one dowozu kibiców na każdy mecz z osobna, np. na podstawie zapotrzebowania
zgłoszonego przewoźnikowi przez organizatora meczu. Jeżeli z jakichkolwiek przyczyn takie
wydarzenie nie odbędzie się lub nie będzie potrzeby dowozu na nie osób (zostanie odwołane,
przełożone na inny termin, przeniesione na inny obiekt, mecz odbędzie się bez kibiców) nie
będzie potrzeby organizacji takiego przewozu. Tak więc nie ma również znaczenia czy
przewoźnik może się spodziewać powtarzalności ich występowania, ponieważ nie od niego
zależy to czy wydarzenie odbędzie się i czy zaistnieje potrzeba dowozu na nie osób. Jest
całkowicie w tym zakresie uzależniony od inicjatywy innych podmiotów. Zatem przewóz
okazjonalny zachowuje charakter jednorazowości, ponieważ jest ściśle związany z określonym
wydarzeniem czy zamówieniem ze strony innego podmiotu, oraz jego realizacja jest
uzależniona od działań innych stron. I znowu przywołując przykład dodatkowych pociągów
uruchamianych w sezonie urlopowym w celu zapewnienia dowozów na wczasy, trzeba wskazać,
że przewóz taki nie ma charakteru okazjonalnego, ponieważ jest realizowany niezależnie od
decyzji innych podmiotów dotyczących czasu, miejsca czy samego zaistnienia celu takiego
transportu osób.
W tym kontekście trzeba rozważyć kwestię organizacji przewozów na masowe, w tym także
powtarzalne wydarzenia, realizowanych nie tylko w wyniku zlecenia otrzymanego od ich
organizatorów, lecz również z inicjatywy przewoźnika kolejowego, który zaplanował przewóz z
wyprzedzeniem, a nawet umieścił go w rozkładzie jazdy.
Należy w tym miejscu przytoczyć art. 28z i 29 ust. 1c ustawy o transporcie kolejowym. Pierwszy
z wymienionych przepisów stanowi, iż:
1. Podmiot zainteresowany realizowaniem przewozu okazjonalnego składa wniosek do zarządcy
co najmniej na 7 dni przed planowanym przewozem.
2. Zarządca, w ramach wolnej przepustowości infrastruktury, uwzględnia wniosek i określa
szczegóły wykonania przewozu w umowie o udostępnienie infrastruktury kolejowej”.
Natomiast zgodnie z drugim przepisem: Przewoźnik kolejowy nabywa prawo do korzystania
z przydzielonych w rozkładzie jazdy tras pociągów po zawarciu umowy o udostępnienie
infrastruktury kolejowej. W zakresie pasażerskich przewozów kolejowych zarządca zawiera
umowę o udostępnienie infrastruktury z przewoźnikiem kolejowym, który zawarł umowę
o świadczenie usług publicznych, uzyskał decyzję o przyznaniu otwartego dostępu albo
uwzględniono jego wniosek na wykonanie przewozu okazjonalnego.
A zatem pasażerski przewóz okazjonalny może być zamówiony z dowolnym wyprzedzeniem,
lecz nie później niż na 7 dni przed datą, kiedy ma się odbyć. Ponadto, przepisy ustawy
o transporcie kolejowym nie odnoszą się do tego czy przewóz osób, aby mógł być uznany
za okazjonalny, musi być zlecony przewoźnikowi przez inny podmiot. Oznacza to,
że zapewnienie transportu osób na określone wydarzenie wyłącznie z inicjatywy przewoźnika
kolejowego, który zaobserwował konieczność realizacji związanej z tym wydarzeniem potrzeby
przewozowej, również będzie przewozem okazjonalnym.
Trzeba też wskazać, że dla kwalifikacji danego przewozu jako okazjonalnego, nie ma znaczenia,
czy informacje o pociągu będą opublikowane w rozkładzie jazdy pociągów.