W jakich przypadkach można dokonać wypłaty zaliczki na poczet

W jakich przypadkach można dokonać wypłaty zaliczki na poczet dywidendy
mec. Tomasz Kański, AKADEMIA PRAWA GOSPODARCZEGO CZ. 643, Dziennik Gazeta Prawna
Czy możliwość wypłaty zaliczki na poczet dywidendy musi być przewidziana w umowie spółki lub jej statucie?
Zgodnie z art. 194 i 349 kodeksu spółek handlowych (k.s.h.) umowa lub statut spółki muszą przewidywać taką
możliwość. Warunkiem niezbędnym dla wypłaty zaliczki na poczet dywidendy jest posiadanie przez spółkę
środków wystarczających na wypłatę. Ponadto zatwierdzone sprawozdanie finansowe spółki za ostatni rok
obrotowy musi wykazywać zysk. W przypadku spółki akcyjnej dodatkowo na wypłatę zgodę musi wyrazić rada
nadzorcza. Wysokość zaliczki nie może przekroczyć połowy zysku osiągniętego od końca ostatniego roku
obrotowego wykazanego w sprawozdaniu finansowym, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z
zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd i pomniejszonego o niepokryte straty oraz
udziały lub akcje własne. W przypadku spółki akcyjnej sprawozdanie finansowe musi być zbadane przez
biegłego rewidenta. W doktrynie wyrażono pogląd o dopuszczalności wypłacania zaliczek na poczet dywidendy
zarówno w roku obrotowym,w którym zysk został wypracowany, jak i po jego zakończeniu. Warto jednak
zauważyć, że literalna wykładnia art. 194 k.s.h. (w przypadku spółek z o.o.) lub art. 349 (w przypadku spółki
akcyjnej) zdaje się przeczyć takiemu poglądowi. Z drugiej strony wypłata zaliczki na poczet dywidendy
należnej za zakończony rok obrotowy pozwala wyeliminować ryzyko wypłaty zaliczki w nadmiernej wysokości
(co może mieć miejsce, gdy zaliczka jest obliczana np. na podstawie zysków z I półrocza, zaś w II półroczu
spółka poniesie istotne straty i zakończy rok ze stratą).
Z uwagi na brak stosownego orzecznictwa, które rozstrzygałoby te wątpliwości, wskazane jest - przed
podjęciem przez zarząd decyzji o wypłacie takiej zaliczki -skonsultowanie stanowiska z biegłym rewidentem
spółki, aby upewnić się, że taka wypłata nie będzie zakwestionowana przez rewidenta. Warto bowiem
pamiętać, że zarząd, który zdecydował o wypłacie zaliczki, która zostałaby następnie uznana za nienależną,
może być pociągnięty do odpowiedzialności odszkodowawczej zgodnie z przepisami k.s.h.