Egzekucja europejskich nakazów zapłaty. Autor

2012
Anna Kawecka
EGZEKUCJA EUROPEJSKICH NAKAZÓW ZAPŁATY
PROBLEMEM WSPÓLNOT MIESZKANIOWYCH
W związku z obserwowanym na przestrzeni ostatnich lat nabywaniem w Polsce nieruchomości lokalowych w celach
inwestycyjnych przez osoby (w tym obywateli Rzeczpospolitej Polskiej) zamieszkałe poza granicami Polski, jak również częstym
wyjazdem zagranice właścicieli lokali mieszkalnych, przy jednoczesnym pozostawieniu „mieszkań” w kraju, obserwuje się problem
związany z brakiem regulowania należności czynszowych i opłat związanych z administrowaniem nieruchomościami względem
Wspólnot Mieszkaniowych.
Opisany problem prowadzi do wzrostu zadłużenia we Wspólnocie Mieszkaniowej, co z kolei rodzi po stronie Zarządu Wspólnoty,
a w sytuacji gdy ustanowiony jest Zarządca posiadający uchwałę upoważniającą go do egzekwowania istniejącego zadłużenia, wówczas
po stronie Zarządy, obowiązku dochodzenia zaległych kwot. Nie stanowi problemów prawnych procedura dochodzenia opisywanych
zaległości w sytuacji, gdy zadłużony właściciel lokalu wskazuje miejsce zamieszkania w Polsce, niemniej jednak problem stosowania
odpowiedniej procedury pojawia się w sytuacji gdy właściciel mieszkania zamieszkuje i jest zatrudniony poza granicami Polski. Pojawia
się wówczas pytanie, jakie działania należy podjąć celem uzyskania europejskiego nakazu zapłaty, a następnie jego skutecznej egzekucji.
Zagadnienie europejskiego nakazu zapłaty unormowane jest w rozporządzeniu (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty, które stosuje się od dnia
12 grudnia 2008 r., co znalazło również odzwierciedlenie w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego (art. 50515 i nast. K.p.c).
Przywołane rozporządzenie jest aktem prawnym mającym bezpośrednie zastosowanie w państwach członkowskich Unii Europejskiej
(z wyłączeniem Danii), bez potrzeby implementacji. Rozporządzenie pozostawiło unormowanie właściwości rzeczowej i miejscowej
sądów ustawodawcy krajowemu. Zgodnie z art. 29 ust. 1 lit. a, państwa członkowskie są zobowiązane jedynie do poinformowania
Komisji o sądach właściwych w sprawach wydawania europejskiego nakazu zapłaty. W doktrynie wskazuje się, że informacja ta
obejmuje jedynie właściwość rzeczową sądów krajowych do wydania nakazu zapłaty (tak: (m.in. A. Harast, J. Pisulińki). Zgodnie
z art. 50516 K.p.c. europejskie postępowanie nakazowe należy do właściwości sądów rejonowych i okręgowych, a europejski nakaz
zapłaty może wydać także referendarz sądowy. Z przepisu tego wynika, że właściwość rzeczowa sądów w europejskim postępowaniu
nakazowym będzie ustalana według reguł ogólnych obowiązujących w procesie, stanowiąc, że należy ono do właściwości sądów
rejonowych i okręgowych.
Seminarium Rynku Nieruchomości 2012
27
2012
Z kolei co do właściwości miejscowej sądu, w literaturze przedmiotu podaje się, że zgodnie z art. 26 rozporządzenia (WE)
nr 1896/2006 badanie właściwości miejscowej sądu podlega przepisom prawa krajowego i tu może pojawić się problem. Jeżeli bowiem
powód mający miejsce zamieszkania w Polsce (np. na podstawie jurysdykcji krajowej wynikającej z umowy o jurysdykcję) zamierza
wnieść pozew przed sąd polski przeciwko pozwanemu, który nie zamieszkuje ani nigdy nie przebywał na terenie Rzeczypospolitej
Polskiej, właściwość miejscową określać będzie każdorazowo w postępowaniu incydentalnym Sąd Najwyższy na podstawie art. 45
K.p.c. w zw. art. 26 rozporządzenia (WE) nr 1896/2006, co z pewnością uniemożliwi wydanie nakazu zapłaty w ciągu 30 dni od dnia
wniesienia pozwu. Niemniej jednak, jeżeli pozwany przed wyjazdem zamieszkiwał w Polsce zastosowanie znajdzie art. 28 K.p.c.
W świetle powyższych rozważań Wspólnota dochodząc zapłaty od właściciela mieszkania zamieszkałego poza granicami
Polski, winna zwrócić się o wydanie europejskiego nakazu zapłaty do sądu rejonowego/okręgowego (właściwość rzeczowa sądu
ustalona w zależności od wartości przedmiotu sporu), gdzie właściwość miejscowa ustalona zostanie w oparciu o art. 28 k.p.c. (jeżeli
pozwany nie ma miejsca zamieszkania w Polsce, ogólną właściwość oznacza się według miejsca jego pobytu w Polsce, a gdy nie jest
ono znane lub nie leży w Polsce - według ostatniego miejsca zamieszkania pozwanego w Polsce).
Po złożeniu przez Wspólnotę pozwu, nawet w sytuacji gdyby sąd uznał, że nie jest właściwy, to na sądzie będzie ciążył
obowiązek przekazania pozwu wspólnoty zgodnie z właściwością.
W odniesieniu z kolei do wykonalności europejskich nakazów zapłaty wskazać należy, że kwestia wykonalności orzeczeń sądów
państw członkowskich Unii Europejskiej unormowana jest w Kodeksie postępowania cywilnego w art. 11534 i i nast., w myśl którego
europejskie nakazy zapłaty wydane przez sądy państw członkowskich Unii Europejskiej, których wykonalność została stwierdzona
w tych państwach na podstawie przepisów odrębnych, są tytułami egzekucyjnymi i podlegają wykonaniu w Rzeczypospolitej Polskiej
po nadaniu klauzuli wykonalności. Aby móc wykonać europejski nakaz zapłaty w Polsce, podobnie jak w większości sytuacji, w których
wierzyciel otrzymuje tytuł egzekucyjny, potrzebne jest uzyskanie klauzuli wykonalności. Zgodnie z art. 11535 K.p.c. klauzulę nadaje sąd
rejonowy właściwości ogólnej dłużnika, a jeżeli tej właściwości nie można ustalić – sąd rejonowy, w którego okręgu ma być wszczęta
egzekucja. Miejscowo właściwy jest ten sąd, w okręgu którego dłużnik ma miejsce zamieszkania lub siedzibę (art. 11535 K.p.c. w zw.
z art. 27 K.p.c. lub art. 30 K.p.c.). Jeżeli dłużnik nie ma ani miejsca zamieszkania ani siedziby w Polsce, wówczas decyduje miejsce
położenia majątku.
Postępowanie wykonawcze podlega prawu państwa członkowskiego wykonania. Oznacza to, że jeżeli np. europejski
nakaz zapłaty jest wydany w Austrii i ma być wykonany w Polsce, prawem właściwym do wykonania nakazu będzie prawo polskie.
W celu wykonania nakazu w innym państwie członkowskim powód przedstawia właściwemu organowi egzekucyjnemu odpis nakazu,
którego wykonalność została stwierdzona przez sąd wydania i który spełnia wymogi niezbędne do stwierdzenia jego autentyczności.
W zależności od tego, jakie języki są akceptowane przez organ odpowiedzialny za wykonywanie orzeczeń sądowych w tym innym
państwie członkowskim, wymagane może być także tłumaczenie zaświadczenia o europejskim tytule egzekucyjnym.
Po otrzymaniu nakazu zaopatrzonego w klauzulę wykonalności należy złożyć wniosek do komornika o wszczęcie egzekucji
z majątku dłużnika. Do wniosku dołącza się odpis orzeczenia opatrzony klauzulą wykonalności oraz zaświadczenie o europejskim tytule
egzekucyjnym.
Materiały źródłowe: Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego. Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz. Urz. UE L 399 z 30.12.2006 r.)
28
Seminarium Rynku Nieruchomości 2012