spis treści
Transkrypt
spis treści
Alberski, Robert Trybunał Konstytucyjny w Polskich systemach politycznych SPIS TREŚCI Wstęp ROZDZIAŁ 1 SĄDOWA KONTROLA KONSTYTUCYJNOŚCI PRAWA WE WSPÓŁCZESNYCH DEMOKRACJACH 1. Konstytucja i zasada podziału władzy 1.1. Przesłanki nadrzędności konstytucji 1.2. Dylematy liberalnego konstytucjonalizmu 2. Modele sądowej kontroli konstytucyjności prawa 2.1. Kontrola konstytucyjności prawa przez sądy powszechne 2.2. „Kelsenowski" model sądu konstytucyjnego 3. Rola sądów konstytucyjnych we współczesnych systemach politycznych — przegląd wybra nych ujęć teoretycznych 3.1. Hansa Kelsena koncepcja „negatywnego ustawodawcy" 3.2. Rola sądów konstytucyjnych w procesie stanowienia prawa 3.3. Działalność sądów konstytucyjnych w świetle teorii delegacji 3.4. Sąd konstytucyjny jako „gracz blokujący" (veto player) 3.5. Problem niepewności reguł konstytucyjnych w procesie zmiany systemowej 3.6. Sądy konstytucyjne jako instytucje polityczne ROZDZIAŁ 2 ROZWÓJ SĄDOWNICTWA KONSTYTUCYJNEGO W EUROPIE 1. Sądy konstytucyjne w Europie w okresie międzywojennym 2. Rozwój sądownictwa konstytucyjnego w Europie Zachodniej po II wojnie światowej . . . 3. Problem kontroli konstytucyjności prawa w państwach socjalistycznych 3.1. Parlamentarna kontrola konstytucyjności prawa 3.2. Kontrola konstytucyjności prawa przez organy prezydialne 3.3. Sądowa kontrola konstytucyjności prawa 4. Sądowa kontrola konstytucyjności prawa w Europie Środkowej i Wschodniej po roku 1989 4.1. Sądy konstytucyjne utworzone w latach 1989-1991 4.2. Sądy konstytucyjne powołane w latach 1992-1996 4.3. Strukturalne i funkcjonalne uwarunkowania działalności sądów konstytucyjnych w Eu ropie Środkowej i Wschodniej 9 13 13 15 20 25 27 32 35 35 37 39 43 46 48 52 52 55 59 61 63 65 72 73 76 81 ROZDZIAŁ 3 GENEZA, KOMPETENCJE I POLITYCZNE ZNACZENIE TRYBUNAŁU KONSTYTU CYJNEGO W PRL 93 1. Historyczne i systemowe uwarunkowania powołania Trybunału Konstytucyjnego w Polsce 2. Kształtowanie kompetencji i składu Trybunału Konstytucyjnego w latach osiemdziesiątych 2.1. Nowela konstytucyjna z 1982 r 2.2. Prace nad ustawą o Trybunale Konstytucyjnym 93 106 106 112 2.3. Kompetencje Trybunału Konstytucyjnego zawarte w ustawie z dnia 29 kwietnia 1985 r. oraz w uchwale Sejmu z dnia 31 lipca 1985 r. 2.4. Powołanie pierwszego składu Trybunału Konstytucyjnego 3. Rola orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w procesie erozji systemu politycznego PRL 125 129 131 ROZDZIAŁ 4 MODEL NORMATYWNY FUNKCJONOWANIA TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO W POLSCE PO 1989 R 144 1. Zakres kompetencji Trybunału Konstytucyjnego wiatach 1989-1997 1.1. Regulacje konstytucyjne 1.2. Zmiany ustawowych regulacji dotyczących polskiego Trybunału Konstytucyjnego . . 144 145 147 2. Powoływanie sędziów w latach 1989-1995 3. Dyskusje nad nowym modelem normatywnym sądownictwa konstytucyjnego w Polsce 3.1. Trybunał Konstytucyjny w projektach ustawy zasadniczej ogłoszonych w latach 1989-1991 157 165 167 3.2. Trybunał Konstytucyjny w projektach ustawy zasadniczej zgłoszonych w latach 19931994 3.3. Spór o kompetencje Trybunału Konstytucyjnego podczas prac nad Konstytucją RP z 1997 r 3.4. Prace nad nową ustawą o Trybunale Konstytucyjnym 4. Kompetencje Trybunału Konstytucyjnego w świetle nowej Konstytucji RP i ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. 4.1. Powoływanie sędziów i wygaśnięcie ich mandatów (model normatywny) 4.2. Powoływanie sędziów w latach 1997-2009 4.3. Kontrola konstytucyjności prawa 4.4. Kompetencje Trybunału Konstytucyjnego w „innych sprawach" 4.5. Zmiany w przepisach regulujących funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego w la tach 1998-2007 208 5. Propozycje zmian konstytucyjnych kompetencji Trybunału Konstytucyjnego 209 ROZDZIAŁ 5 WPŁYW ORZECZNICTWA TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO NA FUNKCJONO WANIE SYSTEMU POLITYCZNEGO W POLSCE W LATACH 1989-1997 1. Sejmowa kontrola orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego 2. Konflikty między aktorami politycznymi w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego . . 2.1. Trybunał Konstytucyjny a spory między prezydentem i parlamentem 2.2. Rola Trybunału Konstytucyjnego w rozstrzyganiu sporów kompetencyjnych między Sejmem a Senatem 2.3. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące systemu wyborczego 2.4. Trybunał Konstytucyjny a inicjowanie procesu odpowiedzialności konstytucyjnej . . 3. Trybunał Konstytucyjny wobec konfliktów światopoglądowych w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych 3.1. Nauczanie religii w szkołach 3.2. Aborcja 3.3. Wartości chrześcijańskie w radiu i telewizji 3.4. Problem ratyfikacji konkordatu 3.5. Orzeczenia dotyczące lustracji 3.6. Trybunał Konstytucyjny jako arbiter w sporach światopoglądowych i historycznych 4. Rola Trybunału Konstytucyjnego w procesie transformacji polskiego systemu politycznego 171 176 181 184 185 187 199 205 212 215 244 244 251 253 255 258 259 263 269 270 272 274 276 ROZDZIAŁ б TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY W POLSKIM SYSTEMIE POLITYCZNYM PO UCHWA LENIU KONSTYTUCJI Z 1997 R 1. Trybunał Konstytucyjny wobec konfliktów między prezydentem a większością parlamen tarną 2. Inicjowanie postępowania w sprawie kontroli konstytucyjności prawa jako forma działania politycznej opozycji 3. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w „innych sprawach" 4. Trybunał Konstytucyjny jako „twórca reguł" politycznych i prawnych 4.1. Formalne treści zasady państwa prawnego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyj nego 4.2. Materialne treści zasady państwa prawnego w orzecznictwie Trybunału Konstytu cyjnego 4.3. Prawne i polityczne konsekwencje „aktywizmu" Trybunału Konstytucyjnego 5. Strategie adaptacyjne aktorów politycznych wobec orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego 6. Rola Trybunału Konstytucyjnego w procesie konsolidacji polskiego systemu politycznego 278 284 304 316 323 325 330 333 339 345 Zakończenie 350 Wykaz źródeł 361 Wykaz skrótów 388 Spis tabel i rysunków 390 Summary 392 Indeks osób 395