Odpowiedź na interpelację nr 803 w sprawie proponowanych zmian

Odpowiedź na interpelację nr 803
w sprawie proponowanych zmian w tzw. ustawie
pragmatycznej
Odpowiadający: sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Bartosz Kownacki
Warszawa, 19-02-2016
Odpowiadając, z upoważnienia Ministra Obrony Narodowej, na interpelację Pana Posła Józefa
Lassoty w sprawie proponowanych zmian w tzw. ustawie pragmatycznej (nr 803), uprzejmie proszę
o przyjęcie wyjaśnień.
Ustawa z dnia 30 stycznia 2016 r. o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy
zawodowych przewiduje uchylenie przepisu art. 13 ust. 1 w ustawie z dnia 11 września 2003
r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1414 ze zm.). Przepis ten
stanowi, że żołnierz służby kontraktowej może ją pełnić przez łączny okres nieprzekraczający
dwunasta lat. W myśl art. 9 ust. 3 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, żołnierze
zawodowi pełnią zawodową służbę wojskową jako służbę stałą albo kontraktową, przy czym
służbę kontraktową mogą pełnić żołnierze zawodowi korpusu oficerów, podoficerów i
szeregowych zawodowych, natomiast do służby stałej mogą być powołani wyłącznie żołnierze
korpusu oficerów i podoficerów. Wobec braku prawnej możliwości powołania do służby stałej,
szeregowi zawodowi mogą pełnić służbę wojskową przez okres maksymalnie 12 lat - do czasu
wejścia w życie ustawy z dnia 30 stycznia 2016 r.
Wspomniana zmiana ma na celu zniesienie obowiązującego ograniczenia, co pozwoli na
stabilizację służby wojskowej i zatrzymanie w niej żołnierzy. Podyktowane to było również
aktualnymi potrzebami służby wojskowej. Projektowane rozwiązania wpisują się jednocześnie
w oczekiwania zarówno dowódców poszczególnych szczebli kierowania i dowodzenia Siłami
Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej, jak i żołnierzy zawodowych służby kontraktowej.
Zniesienie ograniczenia w zakresie dwunastoletniego okresu pełnienia kontraktowej
zawodowej służby wojskowej umożliwi żołnierzom zawodowym, w szczególności korpusu
szeregowych zawodowych, pełnienie służby wojskowej przez dłuższy okres. Pozwoli to na
uzyskanie przez nich prawa do zaopatrzenia emerytalnego, które przysługuje po 15 latach
służby wojskowej powołanym przed dniem 1 stycznia 2013 r. Jednocześnie umożliwi uzyskanie
prawa do odprawy mieszkaniowej, która przysługuje żołnierzom, którzy nabyli prawo do
zaopatrzenia emerytalnego. Ponadto zmiana da możliwość utrzymania w zawodowej służbie
wojskowej wykwalifikowanych, doświadczonych żołnierzy, co przyczyni się do podniesienia
zdolności bojowych jednostek wojskowych. Nowelizacja ustawy będzie dawała możliwość
również żołnierzom rezerwy, którzy zostali zwolnieni przed upływem 12 lat służby wojskowej,
ponownego ubiegania się o powołanie do zawodowej służby wojskowej.
W ustawie o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych nie zamieszczono żadnych
dodatkowych wymogów, których spełnienie dopiero umożliwiałoby pełnienie zawodowej
służby wojskowej ponad 12 lat. W odniesieniu do szeregowych zawodowych pozostaną
natomiast w mocy rozwiązania dotyczące zawierania kolejnych kontraktów na pełnienie
zawodowej służby wojskowej.
Należy nadmienić, że kontrakty z żołnierzami zawodowymi są zawierane w oparciu o zasady,
określone w art. 15 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Zgodnie z tym przepisem
kontrakt zawiera się na wniosek żołnierza albo z inicjatywy dowódcy jednostki wojskowej, przy
czym ustawowym warunkiem zawarcia kontraktu jest posiadanie przez żołnierza ogólnej oceny
co najmniej dobrej w ostatniej (sporządzanej corocznie) opinii służbowej. Zaznaczyć należy,
że warunkiem uzyskania takiej oceny jest zdanie corocznego egzaminu sprawności fizycznej
na poziomie co najmniej dostatecznym. Ponadto każdorazowo przed zawarciem kolejnego
kontraktu dowódca jednostki wojskowej, który jest organem właściwym do zawarcia
kontraktu, ocenia przydatność żołnierza na zajmowanym stanowisku służbowym.
Jednocześnie należy podkreślić, iż w myśl art. 28 wojskowej ustawy pragmatycznej, o ile
przemawiają za tym potrzeby Sił Zbrojnych RP, podoficer zawodowy lub szeregowy zawodowy,
który posiada tytuł zawodowy magistra lub równorzędny oraz wzorową ogólną ocenę w
ostatniej opinii służbowej może być mianowany, po odbyciu szkolenia wojskowego i zdaniu
egzaminu na oficera, na stopień wojskowy podporucznika (podporucznika marynarki). Zgodnie
z treścią art. 29 ww. aktu prawnego wskazano natomiast, iż szeregowy zawodowy, który
posiada wykształcenie średnie i co najmniej bardzo dobrą ogólną ocenę w ostatniej opinii
służbowej (jeżeli przemawiają za tym potrzeby Sił Zbrojnych RP), po zdaniu egzaminu na
podoficera może być mianowany, na stopień wojskowy kaprala (mata).
Biorąc powyższe pod uwagę należy zauważyć, iż przepisy wojskowej ustawy pragmatycznej
umożliwiają żołnierzom służby kontraktowej powołanie ich do służby stałej po spełnieniu
wszystkich określonych w ww. ustawie warunków. Z zasady tej wprost wyłączeni są żołnierze
korpusu szeregowych zawodowych. Jednakże należy wskazać, iż wojskowa ustawa
pragmatyczna daje również taką możliwość żołnierzom korpusu szeregowych zawodowych
poprzez zmianę przez nich korpusów kadry. Po spełnieniu zatem ściśle określonych warunków
(ww. art. 28 i art. 29) może nastąpić „przejście” żołnierza z korpusu szeregowych zawodowych
do korpusu podoficerskiego, bądź z korpusu szeregowych zawodowych do korpusu
oficerskiego.
Przedstawiony wyżej system (zawierający ściśle określone procedury w omawianym zakresie)
stanowi jednocześnie swoisty system motywacyjny dla żołnierzy zawodowych. Zachęca on
bowiem do podnoszenia kwalifikacji, utrzymywania sprawności fizycznej na wysokim poziomie,
osiągania bardzo dobrych wyników z wykonywania zadań służbowych. Podkreślić należy, że
żołnierze przyjęci do służby mają obowiązek swoją postawą gwarantować profesjonalne
wykonywanie zadań. Założeniem tego systemu jest utrzymywanie w służbie najlepszych
żołnierzy, a tym samym utrzymywanie gotowości bojowej całych Sił Zbrojnych RP na
najwyższym poziomie.
Bartosz KOWNACKI