prognoza oddziaływania na środowisko
Transkrypt
prognoza oddziaływania na środowisko
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO „AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA MYSŁOWICE NA LATA 2014-2017 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2021” Mysłowice, 2013 r. Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” ul. Niemodlińska 79 pok. 22/23 45-864 Opole tel./fax. 77/454-07-10, 77/474-24-57 kom. 605-26-24-27, 607-790-585 mail: [email protected], [email protected] Wykonawcą Prognozy oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice na lata 2014-2017 z perspektywą do roku 2021” był zespół firmy Albeko z siedzibą w Opolu w składzie: mgr inż. Beata Podgórska mgr inż. Jarosław Górniak mgr inż. Paweł Synowiec mgr Marta Stelmach Mateusz Podgórski 2 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” SPIS TREŚCI SPIS TABEL ......................................................................................................................................... 4 SPIS RYSUNKÓW ................................................................................................................................ 4 1. STAN FORMALNO-PRAWNY I CEL SPORZĄDZENIA PROGNOZY ............................................... 5 2. ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA................................................................................................................... 5 3. ZASTOSOWANE METODY I WYKORZYSTANE MATERIAŁY ........................................................ 7 4. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA I POWIĄZANIU Z INNYMI DOKUMENTAMI ............................................. 8 5. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNYCH ZMIAN TEGO STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ................................................................................................... 9 5.1. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA MIASTA MYSŁOWICE ........................................................ 9 5.2. OCENA STANU ŚRODOWISKA............................................................................................ 10 5.3. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTU DOKUMENTU .................................................................................................................. 14 6. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA STANU ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM ................................................................... 16 6.1. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE ......................................................................... 16 6.1.1. Wody powierzchniowe ...................................................................................................... 16 6.1.2. Wody podziemne.............................................................................................................. 16 6.2. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE ......................................................................................... 17 6.3. HAŁAS .................................................................................................................................. 19 6.4. PROMIENIOWANIE NIEJONIZUJĄCE .................................................................................. 20 6.5. ZASOBY PRZYRODNICZE ................................................................................................... 20 6.6. POWIERZCHNIA ZIEMI ........................................................................................................ 21 6.7. GOSPODARKA ODPADAMI ................................................................................................. 22 6.7.1. Składowiska odpadów ...................................................................................................... 22 6.7.2. Instalacje odzysku i innego niż składowanie unieszkodliwiania odpadów .......................... 22 6.7.3. System gospodarowania odpadami komunalnymi ............................................................ 22 7. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROGRAMU ............................................................................. 24 7.1. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE ......................................................................... 24 7.2. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE ......................................................................................... 24 7.3. HAŁAS .................................................................................................................................. 26 7.4. PROMIENIOWANIE NIEJONIZUJĄCE .................................................................................. 26 7.5. ZASOBY PRZYRODNICZE ................................................................................................... 26 7.6. POWIERZCHNIA ZIEMI ........................................................................................................ 27 7.7. GOSPODARKA ODPADAMI ................................................................................................. 28 8. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU ................................................................................................... 30 8.1. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA OKREŚLONE W PROJEKTU AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA MYSŁOWICE ..................................................................... 30 8.1.1. Cele wynikające z polityki unijnej ...................................................................................... 30 8.1.2. Cele wynikające z Polityki Ekologicznej Państwa.............................................................. 33 8.1.3. Cele wynikające z polityki lokalnej ................................................................................... 36 3 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 8.1.4. Zgodność celów Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice z celami polityk nadrzędnych i równoległych ............................................................................................ 41 8.1.5. Zgodność celów Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice z zapisami Ustawy o ochronie przyrody ........................................................................................ 41 8.1.6. Zgodność celów projektu Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice z zapisami KPGO 2014 oraz PGOWŚ (2014) ............................................................................. 42 9. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, W TYM ODDZIAŁYWANIA BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKOTERMINOWE, ŚREDNIOTERMINOWE I DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE ORAZ POZYTYWNE I NEGATYWNE ............................................................................ 44 9.1. PODSUMOWANIE PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ NA POSZCZEGÓLNE ASPEKTY ŚRODOWISKA, W SZCZEGÓLNOŚCI NA OBSZARY OBJĘTE OCHRONĄ...................... 50 9.1.1. Oddziaływanie na obszary Natura 2000, bioróżnorodność biologiczną, rośliny i zwierzęta .................................................................................................................................... 50 9.1.2. Oddziaływanie na wody ............................................................................................... 51 9.1.3. Oddziaływania na klimat akustyczny ............................................................................ 52 9.1.4. Oddziaływanie na powietrze ........................................................................................ 52 9.1.5. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i krajobraz......................................................... 53 9.1.6. Oddziaływanie na zasoby naturalne............................................................................. 54 9.1.7. Oddziaływanie na ludzi ................................................................................................ 54 9.1.8. Oddziaływanie na zabytki i dobra materialne ............................................................... 55 10. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA .................. 56 11. ODDZIAŁYWANIA TRANSGRANICZNE ................................................................................... 57 12. ANALIZA ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH DO ROZWIĄZAŃ ZAPROPONOWANYCH W ROJEKCIE AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ............................................. 57 13. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA...................................................................... 58 14. PODSUMOWANIE I WNIOSKI .................................................................................................. 59 15. STRESZCZENIE ........................................................................................................................ 61 16. LITERATURA ............................................................................................................................ 63 SPIS TABEL Tabela 1. Pomniki przyrody na terenie miasta Mysłowice..................................................................... 13 Tabela 2. Wyniki bieżącej oceny jakości powietrza za rok 2012 ........................................................... 18 Tabela 3. Powiązanie celów ochrony środowiska określonych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice z VI Wspólnotowym Programem Działań w Zakresie Środowiska Naturalnego ......................................................................................................................................... 31 Tabela 4. Powiązanie celów ochrony środowiska określone w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice z Polityką Ekologiczną Państwa...................................................... 34 Tabela 5. Powiązanie celów ochrony środowiska określonych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice ze Strategią Rozwoju Miasta Mysłowic do 2020r............................. 37 Tabela 6. Przewidywane znaczące oddziaływania na poszczególne aspekty środowiska. ................... 45 SPIS RYSUNKÓW Rysunek 1. Położenie Miasta Mysłowice na tle województwa śląskiego ................................................. 9 4 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 1. STAN FORMALNO-PRAWNY PROGNOZY I CEL SPORZĄDZENIA Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko do projektów dokumentów strategicznych - programów, planów i polityk wynika z art. 46 oraz art. 51 Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227, z późn. zm.). Przepisy tej ustawy zobowiązują organ opracowujący projekt Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska (APOŚ) dla Miasta Mysłowice na lata 2014- 2017 z perspektywą do roku 2021 do sporządzenia dokumentacji prognozy oddziaływania na środowisko oraz przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko z udziałem społecznym. Niniejsza Prognoza w myśl wyżej przywołanego art. 46 stanowi element strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Prognoza wskazuje na możliwe negatywne skutki realizacji Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska i przedstawia zalecenia dotyczące przeciwdziałania ewentualnym negatywnym skutkom oraz przedstawia sposoby ich minimalizacji. 2. ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA Zakres Prognozy wynika z art. 51 ust. 2 Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz ustaleń Zamawiającego, który otrzymał pisma określające zakres i stopień szczegółowości Prognozy od Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach (znak: z dnia.) oraz Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Katowicach (znak: z dnia) i z powyższym Prognoza powinna: 1) zawierać: a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym; 2) określać, analizować i oceniać: a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz. 627- tekst jednolity z późn. zm.). d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: – różnorodność biologiczną, 5 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” – ludzi, – zwierzęta, – rośliny, – wodę, – powietrze, – powierzchnię ziemi, – krajobraz, – klimat, – zasoby naturalne, – zabytki, – dobra materialne – z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy; 3) przedstawiać: a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru – rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Celem wykonania Prognozy jest identyfikacja potencjalnych oddziaływań na środowisko będących wynikiem realizacji Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska oraz ocena jego natężenia, a także określenie czy w należyty sposób został uwzględniony w dokumencie interes środowiska przyrodniczego i kulturowego. 6 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 3. ZASTOSOWANE METODY I WYKORZYSTANE MATERIAŁY Przy opracowywaniu niniejszej Prognozy oparto się na ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z poźn. zm.). Określa ona sposób postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji programu. Proces opiniowania w ramach strategicznych ocen oddziaływania na środowisko oraz określenie zakresu i stopnia szczegółowości Prognozy prowadzi Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska oraz Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny. Podczas opracowywania Prognozy kierowano się również ustawą dnia 3 października o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2008 r. Nr 201, poz. 1237, z późn. zm.). Ustawa ta uszczegóławia przepisy odnośnie obszarów podlegających ochronie, w szczególności obszarów Natura 2000. Aby w pełni ocenić czy Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska zawiera elementy zapewniające ochronę środowiska kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju przy opracowywaniu Prognozy, obok aktów prawnych, wykorzystano szereg dokumentów strategicznych, szczebla regionalnego i krajowego, odnoszących się bezpośrednio jak i pośrednio do ochrony środowiska, przyrody oraz zdrowia i życia ludzi. Przy opracowywaniu Prognozy zastosowano metodę macierzy interakcji. Przyjęta tu macierz jest wykresem siatki, w której w wierszach wpisano uruchamiane przez realizację Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska zamierzenia (cele strategiczne), a w kolumnach wpisano wskaźniki charakteryzujące i opisujące środowisko. Występowanie wzajemnego oddziaływania pomiędzy składnikami przeciwstawnych osi zaznaczono symbolem: - (+) – realizacja celu spowoduje pozytywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia, - (-) – realizacja celu spowoduje negatywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia, - (+/-) – realizacja celu może spowodować zarówno pozytywne jak i negatywne oddziaływania i skutki w zakresie różnych aspektów analizowanego zagadnienia, - (0) - realizacja celu nie wpływa w sposób zauważalny na analizowane zagadnienie - (N) – brak możliwości jednoznacznego określenia spodziewanego oddziaływania i skutków, są one zależne od wyboru szczegółowych rozwiązań lub innych niemożliwych obecnie do przewidzenia i uwzględnienia w symulacji, uwarunkowań. 7 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 4. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA I POWIĄZANIU Z INNYMI DOKUMENTAMI W Prognozie oddziaływania na środowisko projektu Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska uwzględniono cele główne oraz cele pośrednie dotyczące poszczególnych komponentów środowiska. Do każdego z celów przyporządkowane zostały kierunki działań zmierzające do osiągnięcia postawionych celów. W Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice cele środowiskowe skupiają się głównie na ochronie wód, ochronie powietrza, ochronie przed hałasem oraz ochronie przyrody. Określone cele mają wpłynąć odpowiednio na: utrzymanie i osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód, poprawa jakości powietrza atmosferycznego, zmniejszenie narażenia na ponadnormatywny hałas oraz zachowanie bioróżnorodności biologicznej. Analizując cele sformułowane w APOŚ dla Miasta Mysłowice, oprócz analizy ich wpływu na środowisko, należy dokonać odniesienia tych celów do kierunków działań określonych w dokumentach nadrzędnych (krajowym i wojewódzkim) oraz równoległych, określonych na szczeblu gminy. Od komplementarności i zharmonizowania tych celów w znacznym stopniu zależy możliwość osiągnięcia sukcesu polityki ekologicznej miasta. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska jest zgodny z następującymi dokumentami planistycznymi: Strategią Rozwoju Miasta Mysłowice, Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Mysłowice, Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Mysłowice. Zadania wyznaczone w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska wskazują szereg działań jakie mają być podjęte dla rozwoju gospodarczego regionu przy jednoczesnym utrzymaniu dobrego stanu środowiska. Ocenia się, że podjęte działania w perspektywie długoterminowej będą miały korzystny wpływ na środowisko regionu. Ponadto projekt Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice jest zgodny z Ustawą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2013 r., nr. 0, poz. 627- tekst jednolity z późn. zm.). Cele wyznaczone w projekcie Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska uwzględniają cele ochrony i zakazy wyznaczone dla obszarów lub obiektów objętych ochroną w ramach aktów prawa miejscowego. Stopień zgodności zapisów projektu APOŚ z zapisami aktów prawa miejscowego ustanawiających formy ochrony przyrody (w tym z ochroną gatunkową roślin, grzybów i zwierząt) określa się jako całkowity. 8 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 5. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNYCH ZMIAN TEGO STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU 5.1. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA MIASTA MYSŁOWICE Mysłowice położony jest we wschodniej części województwa śląskiego. Mysłowice sąsiaduje z następującymi gminami miejskimi: Katowice (od zachodu i północnego - zachodu), Sosnowiec (od północnego - wschodu), Jaworzno (od wschodu), Imielin (od południowego - wschodu) oraz Lędziny (od południowego - zachodu). Miasto Mysłowice zajmuje powierzchnię 65,95 km2, a zamieszkuje go 75 305 osób (wg GUS stan na koniec 2012 r.). Rysunek 1. Położenie Miasta Mysłowice na tle województwa śląskiego Źródło:www.gminy.pl;. Warunki klimatyczne Ogólne warunki klimatyczne obszaru miasta Mysłowice charakteryzują następujące wartości parametrów meteorologicznych: średnia roczna temperatura powietrza: 7,5- 8oC, średnie roczne sumy opadów atmosferycznych: 700-800 mm, w półroczu letnim - 400-500 mm, średnia liczba dni z mgłą w roku: 40 - 60 dni, średni czas zalegania pokrywy śnieżnej: 75 dni w roku, 9 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” przeważające wiatry: południowo-zachodnie (19 %), północno-zachodnie (15 %) i zachodnie (14 %); cisze stanowią 11 % czasu rocznego, czas trwania okresu wegetacyjnego: 210 - 220 dni (według bonitacji warunków klimatycznych dla rolnictwa obszar miasta cechuje się warunkami korzystnymi - 95 punktów w skali 100 punktowej). Ukształtowanie powierzchni, geomorfologia, geologia Mysłowice leżą w obrębie południowej części Wyżyny Śląskiej. Zachodnia i północno - zachodnia część miasta znajduje się w obrębie Płaskowyżu Bytomsko - Katowickiego, na terenie jednostki geomorfologicznej - Płaskowyżu Murckowskiego, wschodnia część należy do Kotliny Mysłowickiej, południowa i zachodnia do Zrębowych Pogórów Imielinskich i Lędzińskich oraz zachodniego odcinka Doliny Wisły. Wschodnia granice miasta tworzą rzeki: Brynica, Czarna Przemsza i Przemsza, a granicę zachodnią wytoczono wzdłuż grobli na stawie Hubertus III przez dolinę Boliny i lasy murckowskie (pomiędzy dolinami Boliny Południowej I i Boliny Południowej II) oraz wzdłuż doliny Przyrwy. W strefie przypowierzchniowej miasta występują utwory z okresu górnego karbonu, triasu, trzeciorzędu i czwartorzędu. Mysłowice położone są na obszarze, który jest zbudowany z łupków i piaskowców karbońskich, należących do warstw orzeskich, a tylko południowo - wschodnia cześć obszaru (w okolicach Brzezinki i południowej części Brzęczkowic) zbudowana jest z odpornych piaskowców, zlepieńców, łupków zawierających pakiety iłowców z pokładami węgla, należących do warstw łaziskich. Miąższość warstw orzeskich sięga około 500 m, a warstw łaziskich około 300 m. Skały starsze, piaskowce, mułowce i zlepieńce, reprezentujące namur, występują bezpośrednio pod pokrywą osadów czwartorzędowych jedynie w rejonie położonym na północ od ulic: Katowickiej – Obrzeżnej Północnej – Nowososnowieckiej. Wychodnie warstw orzeskich są szeroko rozprzestrzenione od Centrum i Janowa Miejskiego po rejon Wesołej i Larysza. . Budują również wyniesienie w rejonie Brzęczkowic. Osady karbońskie odcięte są od południa uskokiem krasowym, biegnącym w kierunku równoleżnikowym wzdłuż linii Wesoła – Dziećkowice, gdzie utwory karbońskie zapadają 200 m w głąb powierzchni. W okolicy dzielnic Krasowy i Dziećkowice skały karbońskie kontaktują się z wapieniami i dolomitami triasowymi (wapien muszlowy). Dna obniżeń wyścielone są osadami trzeciorzędowymi pod okrywą skał czwartorzędowymi. Analiza zagospodarowania przestrzennego Według „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Mysłowice” w strukturze przestrzennej Mysłowic wyraźnie wyodrębnione są dwie części, całkowicie odmienne w swym charakterze tak pod względem funkcjonalnym, jak i pod względem struktury zainwestowania: część północna - silnie zurbanizowana i uprzemysłowiona, część południowa – o rozproszonej zabudowie i niewykrystalizowanej strukturze funkcjonalno– przestrzennej. 5.2. OCENA STANU ŚRODOWISKA Wody powierzchniowe Mysłowice pod względem hydrograficznym należą do lewostronnego dorzecza Wisły. Przez miasto przebiega dział wodny II rzędu oddzielający dwa lewobrzeżne dopływy Wisły – Przemszę i Gostynię. Główną rzeką przepływającą przez miasto jest Przemsza. Rzeka te w rejonie granicy z Sosnowcem przyjmuje swoje największe dopływy (Brynicę i Białą Przemszę). W tym rejonie do Brynicy uchodzi Rawa, a do Przemszy- Bolina. W południowej części miasta do Przemszy nie uchodzi żaden znaczniejszy dopływ. Największym jest Rów Kosztowski – ciek uchodzący do 10 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Przemszy w Dziećkowicach. Dorzecze Gostyni reprezentuje Przyrwa (Potok Ławecki), która na terenie miasta nie przyjmuje żadnych, poza niewielkimi rowami, dopływów. Rzeki płynące przez teren miasta mają koryta silnie przekształcone antropogenicznie. Są to koryta całkowicie sztuczne – wyprostowane w stosunku pierwotnego ich przebiegu, często pogłębione, miejscami obetonowane. Ich przebudowa często była wymuszana likwidacją szkód górniczych. Obecnie żaden ciek na terenie miasta nie ma naturalnego charakteru. Wody stojące na terenie Mysłowic są reprezentowane wyłącznie przez sztuczne zbiorniki wodne powstałe w miejscach dawnej eksploatacji piasku lub gliny, a także w nieckach zapadlisk terenu. Jedynym większym powierzchniowo zbiornikiem jest położony przy granicy z Sosnowcem i Katowicami Staw Hubertus III (pow. 20 ha, z czego 7 ha w granicach Mysłowic). Pozostałe zbiorniki (oczka wodne) nie przekraczają powierzchni 1 ha. Większość zbiorników wodnych jest wykorzystywana rekreacyjnie. Dodatkowo na terenie miasta znajduje się ok. 790 km rowów melioracyjnych. Wody podziemne W południowo-wschodniej części miasta Mysłowice występuje fragment Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 452 – Chrzanów. Granice zbiornika pokrywają się na całej długości z granicami struktury triasu chrzanowskiego. Głównymi hydrostrukturami triasu chrzanowskiego są struktury wklęsłe: niecka chrzanowska, niecka wilkoszyńska i rów Chrzanów-Dąb. Stopień zagrożenia zanieczyszczeniem wód GZWP jest zróżnicowany. Bardzo wysokie zagrożenie (czas pionowej migracji zanieczyszczeń z powierzchni do poziomu wodonośnego < 2 lat) występuje w rejonie wychodni utworów triasu rozciętych kamieniołomami i łomami oraz w obrębie przełomowego odcinka doliny Przemszy przez Zrębowe Pagóry Imielińskie. Walory przyrodnicze gminy Lasy W mieście Mysłowice lesistość wynosi 25,6 %. Wskaźnik lesistości miasta jest niższy od wskaźnika dla województwa (31,8 %) i kraju (29,2 %). Na terenie miasta znajdują się dwa duże zespoły leśne: Lasy Mysłowickie- kompleks leśny położony w obniżeniu pomiędzy najbardziej zurbanizowaną częścią miasta (obejmującą Janów Miejski, Ćmok i Centrum), a dzielnicami o charakterze podmiejskim (Morgi i Stara Wesoła) oraz Lasy Ławecko- Dziećkowickie, obejmujące zwartą strefę leśną w południowej części miasta. Kompleksy leśne posiadają duży potencjał biologiczny, pomimo tego że lasy zasadzone są na niewłaściwym stanowisku. W obrębie Lasów Mysłowickich, przeważają lasy świeże- w których warstwę drzew tworzą głównie dęby i buki, z domieszką lip, klonów pospolitych i jaworów, grabów, osik i modrzewi. Podszyt lasów świeżych jest bogaty, złożony z leszczyn, trzmielin, jarzębin, kalin, kruszyn i bzów czarnych. Znaczny jest też udział lasów mieszanych świeżych - w których drzewostan tworzą głównie dęby szypułkowe, sosny i buki, z domieszką brzozy, grabu, lipy, klonu, modrzewia i osiki. Podszyt złożony jest z jarzębiny, trzmieliny i kruszyny. Ponadto w obrębie Lasów Mysłowickich, na niewielkich powierzchniach, występuje: bór mieszany świeży, las mieszany wilgotny oraz las wilgotny. Lasy wchodzące w skład dwu ostatnich typów charakteryzują się niekorzystnymi warunkami dla rekreacji. W obrębie Lasów Ławecko- Dziećkowickich przeważają siedliska borowe – dominujące zwłaszcza w części południowej i zachodniej. Są to siedliska borów wilgotnych mieszanych z warstwą drzew złożoną z sosen, z domieszką brzóz, dębów i osik, oraz krzewiastymi wierzbami i kruszynami w podszycie, a także siedliska borów mieszanych świeżych– z warstwą drzew złożoną z sosen, dębów szypułkowych i brzóz, a w niższym piętrze również osiki oraz dobrze rozwiniętą warstwą krzewów, w której dominuje jarzębina, kruszyna, podrost gatunków 11 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” drzewostanu, a na żyźniejszych siedliskach również leszczyna. W obrębie siedlisk borowych warunki do rekreacji są korzystne w ich suchszych fragmentach, a mniej korzystne i niekorzystne na terenach podmokłych. W północno-wschodniej części kompleksu Lasów Ławecko- Dziećkowickich przeważają siedliska lasów mieszanych świeżych. Uzupełnienie w/w, dominujących w Lasach Ławecko- Dziećkowickich, siedlisk leśnych stanowią: lasy mieszane wilgotne, lasy wilgotne, olsy jesionowe, olsy typowe, bory mieszane bagienne oraz bory świeże. Na terenie Mysłowic jedynym fragmentem lasu mającym charakter zgodny z warunkami siedliska i odpowiednio wykształcone runo jest las grądowy w rejonie przełomu Przemszy w Dziećkowicach. Drzewostan „Grabiny” tworzą lipy, graby, dęby szypułkowe, buki, brzozy i modrzewie. Na południowym skraju znajdują się trzy okazałe egzemplarze drzew, uznane za pomniki przyrody. Dominujące zbiorowiska roślinne Na terenie miasta Mysłowice stwierdzono występowanie 12 grup zbiorowisk roślinnych: naturalne zbiorowiska leśne o zaburzonej strukturze, stanowiące w znacznej mierze własność prywatną, lasy sadzone na niewłaściwym stanowisku, związane w głównej mierze z lasami państwowymi, murawy kserotermiczne wraz z porastającymi je często zakrzaczeniami na terenie nieczynnych kamieniołomów wapienia, wieloletnie zbiorowiska trawiaste o użytkowaniu kośnym i pastwiskowym w dolinach rzek i lokalnych cieków wodnych, często również ściśle związane z odłogowaniem i ugorowaniem pól uprawnych, zbiorowiska łąkowe o podmokłym charakterze, zbliżone do poprzedniej grupy, jednak ze względu na znaczne uwilgocenie wykazujące odmienne cechy i stanowiące często zbiorowiska przejściowe między typowymi łąkami i zbiorowiskami przywodnymi i wodnymi, zarastające zbiorniki wodne, związane z procesami znacznej eutrofizacji i wypłycania zbiorników wodnych, zbiorowiska wodne i wody pozbawione roślinności, segetalne zbiorowiska pól uprawnych, segetalne zbiorowiska sadów i ogrodów przydomowych oraz podobnych w charakterze ogrodów działkowych, segetalne zbiorowiska obiektów zieleni miejskiej (tereny parków, zieleńców oraz cmentarzy), zbiorowiska ruderalne nieużytków i zieleni nieurządzonej, kadłubowe zbiorowiska synantropijne na nieużytkach, będące przeważnie wczesnymi stadiami zbiorowisk ruderalnych na terenach ruderalnych. Obszary i obiekty chronione Na terenie miasta Mysłowice ochrona prawną wynikającą z Ustawą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2013 r., poz. 627- tekst jednolity z późn. zm.) objęte są jedynie pomniki przyrody ożywionej. 12 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Zgodnie z rejestrem prowadzonym przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Katowicach na terenie miasta Mysłowice zlokalizowane są następujące pomniki przyrody: Tabela 1. Pomniki przyrody na terenie miasta Mysłowice L.p. wg rejestru RDOŚ Nazwa pomnika Obiekt 1406 Lipa drobnolistna Lipa drobnolistna (Tilia cordata) 1407 Dąb szypułkowy Dąb szypułkowy (Quercus robur) 1408 Klon pospolity Klon pospolity (Acer platanoides) 1409 Buk pospolity Buk pospolity (Fagus sylvatica) 1410 Buk pospolity Buk pospolity (Fagus sylvatica) 1411 Dąb szypułkowy 1412 Dąb czerwony 1413 Klon pospolity 1414 Klon jawor 1415 Buk pospolity 1416 Buk pospolity 1417 Lipa drobnolistna 1418 Buk pospolity 1454 Dąb szypułkowy Dąb szypułkowy (Quercus robur) Dąb czerwony (Quercus rubra) Klon pospolity (Acer platanoides) Klon jawor (Acer pseudoplatanus) Buk pospolity (Fagus sylvatica) Buk pospolity (Fagus sylvatica) Lipa drobnolistna (Tilia cordata) Buk pospolity (Fagus sylvatica) Dąb szypułkowy (Quercus robur) Akt prawny Decyzja nr RL-VII-7140/18/81 Wojewody Katowickiego z dn. 17.09.1981r. w sprawie uznania za pomniki przyrody. Rozporządzenie nr 43/2005 Wojewody Śląskiego z dnia 26 sierpnia 2005r w sprawie ustanowienia pomnika przyrody (Dz. Urz. nr 110, poz 2869) Decyzja nr RL-VII-7140/19/81 Wojewody Katowickiego z dn. 17.09.1981r. w sprawie uznania za pomniki przyrody. Rozporządzenie nr 44/2005 Wojewody Śląskiego z dnia 26 sierpnia 2005r w sprawie ustanowienia pomnika przyrody (Dz. Urz. nr 110, poz 2870) Rozporządzenie nr 41/2005 Wojewody Śląskiego z dnia 26 sierpnia 2005r w sprawie ustanowienia pomnika przyrody (Dz. Urz. nr 110, poz 2867) Rozporządzenie nr 39/2005 Wojewody Śląskiego z dnia 26 sierpnia 2005r w sprawie ustanowienia pomnika przyrody (Dz. Urz. nr 110, poz 2865) Rozporządzenie nr 38/2005 Wojewody Śląskiego z dnia 26 sierpnia 2005r w sprawie ustanowienia pomnika przyrody (Dz. Urz. nr 110, poz 2864) Uchwała Rady Miejskiej w Mysłowicach nr LI/521/05 z dnia 29 września 2005r w sprawie ustanowienia pomników przyrody (Dz. Urz. nr 134, poz. 3312 z 14 października 2005r) Uchwała Rady Miejskiej w Mysłowicach nr XXIII/495/08 z dnia 27 marca 2008r w sprawie ustanowienia pomników przyrody (Dz. Urz. nr 99, poz. 2055 z 30 maja 2008r) Uchwała Rady Miejskiej w Mysłowicach nr XXXIV627-12 z 25 października 2012r (Dz. Urz. z 20 listopada 2012r poz. 4898 Źródło: Rejestr form ochrony przyrody, RDOŚ Katowice, 2013 r. Uzupełniającą rolę na terenie miasta stanowi zieleń urządzona tj. parki, zieleńce, ogródki działkowe, cmentarze, tereny zieleni przy ośrodkach sportowych, ośrodki rekreacyjne na terenach otwartych, tereny zieleni osiedlowej, sady i ogrody przydomowe o znaczeniu biologicznym. 13 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Proponowane formy ochrony przyrody na terenie miasta Mysłowice Na terenie miasta występują obszary i obiekty przyrodniczo cenne nie objęte ochroną prawną. W „Opracowaniu Ekofizjograficznym dla miasta Mysłowice” zaproponowano następujące formy tj.: obszar chronionego krajobrazu „Pagóry Imielińskie”; obszar chronionego krajobrazu „Dolina Przyrwy”; zespół przyrodniczo- krajobrazowy „Szybiki kopalni Dar Karola”; zespół przyrodniczo- krajobrazowy „Stawy Hubertus”; zespół przyrodniczo- krajobrazowy „Łąka w Krasowach”; zespół przyrodniczo- krajobrazowy „Wzgórze Wygonie- Kępa”; zespół przyrodniczo- krajobrazowy „Kamieniołom Krasowy”; użytek ekologiczny „Dolina Boliny”; użytek ekologiczny „Źródła Boliny Południowej II”; użytek ekologiczny „Staw w Brzęczkowicach”; użytek ekologiczny „Staw w Ławkach”; użytek ekologiczny „Łąki Rzutna”; użytek ekologiczny „Łąka w Ławkach”; drzewa pomnikowe: 8 drzew (2 z gatunku Wiąz szypułkowy, 1 z gatunku Dąb czerwony, 2 z gatunku Buk pospolity, 3 z gatunku Dąb szypułkowy). Gleby Na terenie Mysłowic najczęściej spotykanymi glebami są: gleby bielicowe i gleby brunatne wyługowane. Pierwsze wytworzyły się głównie w południowo-zachodniej i południowej części miasta na luźnym podłożu piasków rzecznych lub utworów wodnolodowcowych, natomiast drugie na cięższym podłożu glin zwałowych lub zwietrzelinie utworów karbońskich w środkowej i zachodniej części Mysłowic. Z wychodniami triasowych skał węglanowych są związane rędziny brunatne, charakterystyczne dla rejonu Dziećkowic. Inne typy gleb występują znacznie rzadziej. W dolinie Przemszy występują mady oraz rzadziej (tylko w Dziećkowicach) gleby torfowe i murszowe, natomiast w dolinach innych mniejszych cieków, zwłaszcza w południowej części miasta, stosunkowo często występują gleby torfowe, torfowo-mułowe lub mułowo-torfowe. Zasoby kopalin Na obszarze miasta zlokalizowane są złoża surowców mineralnych tj. kamienie drogowe i budowlane, węgiel kamienny, surowce ilaste ceramiki budowlanej oraz metan. 5.3. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTU DOKUMENTU Wszystkie działania zaproponowane do realizacji w ramach Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska mają z założenia na celu poprawę stanu środowiska na terenie miasta i tym samym pozytywnie wpływać będą na zdrowie i życie ludzi. W związku z rozwojem gospodarczym regionu, wzrostem inwestycji przemysłowych i poziomu konsumpcji, zwiększającą się presją na obszary cenne przyrodniczo i niezurbanizowane, zwiększeniem zapotrzebowania na surowce, brak realizacji zapisów Programu prowadzić będzie do znaczącego pogorszenia wszystkich elementów środowiska. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska: 1. pogorszenie jakości wód powierzchniowych i podziemnych w związku ze zwiększonym wytwarzaniem ścieków, 2. postępująca degradacja gleb i przekształceń powierzchni ziemi, 14 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 3. 4. 5. 6. pogorszenie jakości powietrza atmosferycznego, zwiększenia narażenia na ponadnormatywny hałas, utrata różnorodności biologicznej, postępująca degradacja walorów krajobrazu. W przypadku, gdy APOŚ nie zostanie wdrożony, negatywne trendy będą się pogłębiać, a zanieczyszczenie środowiska wzrastać. Realizacja Programu jest więc konieczna. 15 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 6. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA STANU ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM Znaczące oddziaływania związane z realizacją zapisów Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska mogą wystąpić w przypadku przedsięwzięć wymienionych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. z 2010, nr 213, poz.1397 z późn. zm.). Potencjalne oddziaływania mogą mieć charakter liniowy, punktowy lub rozproszony i mogą wystąpić na obszarach, gdzie prowadzona będzie realizacja zadań inwestycyjnych. Należy jednak podkreślić, że zasięg oddziaływań jest trudny do określenia i wymaga indywidualnego podejścia dla każdej inwestycji. W związku z brakiem szczegółowych analiz środowiskowych dla terenów na których przewiduje się wystąpienie oddziaływań stan środowiska określa się dla obszaru miasta. 6.1. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE 6.1.1. Wody powierzchniowe Ocenę stanu wszystkich (monitorowanych i niemonitorowanych) jednolitych części wód powierzchniowych we wszystkich województwach i dorzeczach Polski obecnie przeprowadza się zgodnie z nowo obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. Nr 257 poz. 1545). Ocena wód powierzchniowych poprzez określenie ich stanu ekologicznego jest nowym podejściem zgodnym z założeniami Dyrektywy 2000/60/WE, zwanej Ramową Dyrektywą Wodną. Stan ekologiczny wód określany jest na podstawie elementów biologicznych (fitoplankton, fitobentos, makrolity, makrobezkręgowce bentosowe i ryby) oraz parametrów wspomagających (elementy fizykochemiczne). Ocenę jakości wód powierzchniowych w jednolitych częściach wód na terenie województwa śląskiego, w tym także na terenie Miasta Mysłowice przeprowadza Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach. W 2012 roku przeprowadzone zostały badania jakości w dwóch punktach pomiarowo – kontrolnych w ramach monitoringu operacyjnego i diagnostycznego. Wody powierzchniowe w obu punktach pomiarowych: Rawa – ujście do Brynicy i Bolina – ujście do Przemszy odznaczają się dobrym stanem chemicznym, V-tą klasą elementów biologicznych, stan fizykochemiczny określono jako poniżej stanu dobrego, stan/potencjał ekologiczny oceniono jako zły. Ogólnie oceniono zły stan wód w badanych punktach. Róznica w ocenie wód dotyczy klasy elementów hydromorfologicznych, gdzie dla ppk Bolina są to wody I klasy, natomiast dla ppk Rawa – wody II klasy. 6.1.2. Wody podziemne Ocena stanu wód podziemnych prowadzona jest w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896). Ocenę jakości wód podziemnych przeprowadza Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach w sieci regionalnej oraz w ramach monitoringu krajowego - Główny Inspektorat Ochrony Środowiska na podstawie badań prowadzonych przez Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy. Na terenie miasta Mysłowice nie wyznaczono punktów pomiarowych w 2012 roku. Badania przeprowadzone w obrębie tego samego GZWP 452 w 16 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” najbliższym miejscu przeprowadzone były na terenie Jaworzna. Wody podziemne badane w obrębie GZWP 452 zostały zakwalifikowane do II klasy jakości. Jakość wód podziemnych przeznaczonych do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia Badania jakości wody przeznaczonej do spożycia na terenie miasta Mysłowice prowadzi Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach oraz przedsiębiorstwa wodociągowe w ramach kontroli wewnętrznej. Ponadto Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach nadzorował prowadzenie przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Mysłowicach i Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S. A. wewnętrznej kontroli jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Monitoring jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi prowadzony w 2012 roku w zakresie badanych parametrów fizykochemicznych i bakteriologicznych wskazał na spełnione wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007r. Nr 61 poz. 417 z późn. zm.). 6.2. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE Zgodnie z art. 87 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. Nr 25 z 2008 roku, poz. 150 z późn. zm.) ocena jakości powietrza dokonywana jest w strefach. Na terenie województwa śląskiego w 2012r. wg nowego podziału kraju, zgodnie z rządowym projektem Ustawy z dnia 16 marca 2012 roku o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych ustaw, zostało wydzielonych pięć stref: − strefa śląska, − aglomeracja górnośląska (w skład której wchodzi miasto Mysłowice), − aglomeracja rybnicko-jastrzębska, − miasto Bielsko-Biała, − miasto Częstochowa. Oceny i obserwacji zmian dokonuje Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w ramach państwowego monitoringu środowiska. Podstawę klasyfikacji stref zgodnie z art. 89 ww. ustawy stanowiły dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu oraz poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji z dozwolonymi przypadkami przekroczeń, poziomy docelowe oraz poziomy celów długoterminowych ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ochronę roślin, określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012, nr. 0, poz. 1031) oraz rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. Klasyfikację stref za rok 2012 wykonano w oparciu o następujące założenia: - klasa A - poziom stężeń nie przekracza wartości dopuszczalnej/docelowej; nie jest wymagane prowadzenie działań na rzecz poprawy jakości powietrza; - klasa B - poziom stężeń przekracza wartość dopuszczalną, lecz nie przekracza wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji; należy określić obszary przekroczeń wartości dopuszczalnych, a także przyczyny ich występowania (dotyczy wyłącznie pyłu PM2,5); - klasa C - poziom stężeń przekracza wartość dopuszczalną/docelową lub wartość dopuszczalną powiększoną o margines tolerancji; należy określić obszary przekroczeń oraz dążyć do osiągnięcia wartości kryterialnych, niezbędne jest opracowanie programu ochrony powietrza POP; - klasa D1 - poziom stężeń ozonu nie przekracza poziomu celu długoterminowego; nie jest wymagane prowadzenie działań na rzecz poprawy jakości powietrza; 17 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” - klasa D2 - poziom stężeń ozonu przekracza poziom celu długoterminowego; należy dążyć do osiągnięcia poziomi celu długoterminowego do roku 2020. Na podstawie opracowania „Jedenastej rocznej oceny jakości powietrza w województwie śląskim obejmującej 2012r.” obszar miasta Mysłowice w ramach aglomeracji górnośląskiej został zakwalifikowany wg kryterium ochrony zdrowia do klasy A ze względu na poziom substancji tj. SO2, C6H6, CO, Pb, As, Cd, Ni, O3 oraz do klasy C z powodu przekroczeń dopuszczalnych poziomów substancji powiększonych o margines tolerancji tj. NO2, PM10, PM2,5, B(a)P. Uwzględniając kryterium ochrony roślin obszar miasta uzyskał wynikową klasę A pod względem zawartości substancji tj. SO2, NOx oraz klasę C ze względu na przekroczenie dopuszczalnego poziomu substancji powiększonej o margines tolerancji dla O3. Stężenie ozonu w powietrzu wg kryteriów ochrony zdrowia i ochrony roślin w odniesieniu do poziomu celów długoterminowych kwalifikuje miasto do klasy D2. Tabela 2. Wyniki bieżącej oceny jakości powietrza za rok 2012 Strefa aglomeracja górnośląska Ochrona zdrowia SO2 NO2 C6H6 A C A CO PM10 A C Ochrona roślin Pb As Cd Ni A A A A B(a)P PM2,5 C C O3 SO2 NOx O3 A/D2 A A C/D2 Źródło: Jedenasta roczna ocena jakości powietrza w województwie śląskim obejmująca rok 2012, WIOŚ Katowice, 2013r. 1) wg poziomu docelowego 2) wg poziomu celu długoterminowego Marszałek Województwa Śląskiego w związku z przekroczeniami dopuszczalnego poziomu PM10 (rok i 24h), PM2,5 (rok), B(a)P, NO2 (rok) w aglomeracji górnośląskiej w 2012 r. zgodnie ustawą Prawo Ochrony Środowiska jest zobowiązany przygotować Program Ochrony Powietrza (POP) dla obszarów przekroczeń poziomów dopuszczalnych. Na terenie miasta Mysłowice Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach nie prowadził w 2012r. monitoringu jakości powietrza atmosferycznego. W stosunku do całej aglomeracji górnośląskiej wartości średnie stężeń pyłu PM10 w 2012 roku wyniosły (wartość dopuszczalna 40 μg/m3) od 45 do 57 μg/m3, a na stacji komunikacyjnej w Katowicach, Al. Górnośląska - 50 μg/m3. W porównaniu do 2011 roku stężenia średnie roczne - w aglomeracji górnośląskiej zmniejszyły się na pięciu stanowiskach (Gliwice o 11%, Katowice o 3%, Tychy o 6%, Zabrze o 7%, Sosnowiec o 17%) i wzrosły w Dąbrowie Górniczej o 16% oraz o 2%, a na stacji komunikacyjnej Al. Górnośląska w Katowicach. Liczba przekroczeń dopuszczalnego poziomu stężeń 24-godzinnych pyłu zawieszonego PM10 była wyższa niż dopuszczalna częstość i wynosiła w aglomeracji górnośląskiej – od 2,5 do 3 razy więcej niż dopuszczalna. W porównaniu do 2011 roku, częstości przekroczeń w 2012 roku w aglomeracji górnośląskiej – na 6 z 7 badanych stanowisk zmniejszyły się w Zabrzu o 16%, Tychach o 17%, Katowicach o 13% (ul. Kossutha) oraz o 3% (Al. Górnośląska), w Gliwicach o 22% i Sosnowcu o 21%, natomiast wzrosły w Dąbrowie Górniczej o 3%. Niekorzystne skutki zdrowotne ze względu na wystąpienie poziomów alarmowych pyłu zawieszonego PM10 określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu wystąpiły we wszystkich strefach w aglomeracji górnośląskiej 12 i 13 lutego w Katowicach ul. Kossutha oraz Al. Górnośląska, 9 oraz 12 i 13 lutego w Sosnowcu, 12 i 13 lutego oraz 8 i 9 grudnia w Zabrzu. 18 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Wartość dopuszczalna stężenia pyłu zawieszonego PM2,5, powiększona o margines tolerancji, wynosząca 27 μg/m3, została przekroczona w 2012 roku na wszystkich stanowiskach i wyniosła w aglomeracji górnośląskiej - od 34 μg/m3 w Gliwicach i 35 μg/m3 w Katowicach ul. Kossutha do 39 μg/m3 w Katowicach al. Górnośląska (stacja komunikacyjna). Średnioroczne stężenia benzo(a)pirenu na wszystkich stanowiskach zostały przekroczone i wyniosły (wartość docelowa 1 ng/m3) w aglomeracji górnośląskiej od 5,9 do 10,9 ng/m3. W celu określenia możliwości osiągnięcia i utrzymania przez Polskę norm jakości powietrza określonych w prawodawstwie Unii Europejskiej (dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 roku w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/107/WE z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, rtęci, niklu i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu oraz w prawodawstwie polskim (rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu) na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska zostały wykonane długoterminowe prognozy zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM2,5 i PM10 oraz ozonem. Prognozy wykonane zostały dla lat 2015 i 2020 dla terenu całego kraju. Jak wynika z prognozy stężenia pyłów PM10 i PM2,5, w 2015 i 2020 roku dla aglomeracji górnośląskiej, w tym miasta Mysłowice poziom stężenie pyłów nadal będzie przekraczać dopuszczalne poziomy tych substancji w powietrzu. Możliwa jest poprawa jakości powietrza w 2020 roku obejmująca wschodnie i zachodnie tereny miasta Mysłowice w stosunku do stężenia średniorocznego pyłu PM10. 6.3. HAŁAS Hałas przemysłowy Wytypowanie zakładów niekorzystnie oddziaływujących na klimat akustyczny należy do zadań WIOŚ. Zakres planowanych kontroli oraz wyniki przeprowadzonych kontroli są zawarte w raportach WIOŚ. Na terenie miasta funkcjonują przedsiębiorstwa, warsztaty oraz podmioty gospodarcze oferujące usługi o charakterze komercyjnym, w tym jednostki handlu detalicznego, spółki prawa handlowego, osoby fizyczne. W związku z prowadzoną działalnością mogą one stanowić potencjalne źródło emisji hałasu do środowiska. Hałas komunikacyjny Hałas drogowy Na podstawie opracowanej w 2007 roku mapy akustycznej dla odcinka autostrady A4 Katowice – Kraków zostały opracowany „Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa śląskiego do roku 2013 dla terenów poza aglomeracjami, położonych wzdłuż dróg krajowych, ekspresowych, autostrad i linii kolejowych”. Poddany w ramach w/w „Programu…” analizie odcinek autostrady przebiega przez miasto Mysłowice. Analizowany odcinek autostrady charakteryzuje się dużym natężeniem ruchu (zwłaszcza pojazdów ciężkich) oraz znacznymi prędkościami pojazdów. Parametry te decydują o niekorzystnym stanie klimatu akustycznego w jego sąsiedztwie. Na podstawie „Mapy akustycznej terenów położonych w obszarze oddziaływania autostrady płatnej A-4 Katowice – Kraków (węzeł „Murckowska” do węzeł „Balice”) na terenie miasta Mysłowice występują tereny eksponowane na oddziaływanie ponadnormatywnego hałasu w porze dzienno- wieczorno- nocnej (LDWN) i porze nocnej (LN). Dla obszaru miasta Mysłowice opracowany został także dokument pt. „Mapy akustyczne dla dróg krajowych w województwie śląskim o łącznej długości 536,144 km - (zadanie 9) – miasto na prawach powiatu Mysłowice”. Analiza przeprowadzona w w/w dokumencie obejmuje odcinki drogi 19 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” ekspresowej S1 na obszarze miasta Mysłowice, które kształtują klimat akustyczny w tym rejonie. Na obszarze miasta stwierdzono narażenie na ponadnormatywny hałas mieszkańców Mysłowic zarówno w porze dzienno- wieczorno- nocnej (LDWN) i porze nocnej (LN). Hałas kolejowy Pod pojęciem hałasu kolejowego rozumie się hałas powstający w wyniku eksploatacji linii kolejowych. W wykonanym na zamówienie PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. przez wykonawcę firmę EKKOM Sp. z o.o., ul. Wadowicka 8, 30-415 Kraków opracowaniu pt. „Mapa akustyczna dla odcinków linii kolejowych, po których przejeżdża ponad 30 000 pociągów rocznie, opracowana dla potrzeb programów ochrony środowiska przed hałasem – powiat grodzki Mysłowice” określono poziomy hałasu dla odcinków linii kolejowych nr 134 i 138 przebiegających przez teren miasta Mysłowice. Stan warunków akustycznych w otoczeniu analizowanej linii kolejowej uznaje się za niekorzystny. Zasięg przestrzenny przekroczeń wartości dopuszczalnych nie wykracza poza odległość ok. 300 m od osi linii kolejowej, a maksymalne zakresy przekroczeń mieszczą się w zakresie 20 dB. 6.4. PROMIENIOWANIE NIEJONIZUJĄCE Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady ochrony środowiska przed polami elektromagnetycznymi jest ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 tekst jednolity z późn. zm. – dział VI Ochrona przed polami elektromagnetycznymi – art. 121 i 122). Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883). Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Katowicach został ustawowo zobowiązany do wykonywania w ramach PMŚ zadań związanych z okresowymi badaniami kontrolnymi poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. W 2011 i 2012 roku w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska wykonano pomiary na terenie miasta Mysłowice: w dzielnicy Centrum (w pobliżu skrzyżowania ul. Moniuszki i ul. Mikołowskiej). Wyniki pomiarów (0,25 V/m) wykazywały brak przekroczeń dopuszczalnego poziomu pól elektromagnetycznych w środowisku (7 V/m). w dzielnicy Larysz (na terenie Szkoły Podstawowej nr 11). Wyniki pomiarów (0,79 V/m) wykazywały brak przekroczeń dopuszczalnego poziomu pól elektromagnetycznych w środowisku (7 V/m). Zgodnie z art. 124 ustawy Prawo ochrony środowiska Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska prowadzi, aktualizowany corocznie, rejestr zawierający informacje o terenach na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów PEM określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów. 6.5. ZASOBY PRZYRODNICZE W obrębie kompleksów leśnych Lasy Mysłowickie i Lasy Ławecko- Dziećkowickie występują 3 gatunki roślin objętych ochroną częściową: konwalia majowa, kalina koralowa i kruszyna pospolita. W lasach w Słupnej stwierdzono również występowanie stanowisk objętej ochroną ścisłą ciemiężycy zielonej. W lesie grądowym w rejonie przełomu Przemszy znajdują się stanowiska roślin rzadkich: kokoryczki wielokwiatowej, zawilca gajowo, miodunki ćmy i przytuli Schultesa. W wielu miejscach 20 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” występuje objęty ochroną bluszcz pospolity i barwinek pospolity. Stwierdzono również pojedyncze stanowiska rzadkiego, chronionego storczyka - buławnika wielkokwiatowego. W zbiorowiskach roślinnych na terenie kamieniołomu wapienia w Dziećkowicach stwierdzono występowanie objętego ochroną ścisłą dziewięćsiła bezłodygowego, oraz 3 gatunków roślin częściowo chronionych: pierwiosnki lekarskiej, wilżyny cienistej i centurii pospolitej. Nie zalesione Wzgórze Krasowy jest miejscem występowania wielu roślin typowych dla zbiorowisk kserotermicznych. Spośród gatunków rzadkich na Wyżynie Śląskiej występuje na nim poziomka twardawa, krzyżownica czubata, krwiściąg mniejszy, dąbrówka kosmata, kłosownica pierzasta, jaskier bulwkowaty, rutewka mniejsza i szałwia okręgowa. Na wzgórzu rośnie również znajdujący się pod ścisłą ochroną dziewięćsił bezłodygowy. Wśród zwierząt związanych z ekosystemami leśnymi dominują sarny, dziki, jelenie, lisy, kuny leśne, wiewiórki, jeże wschodnie, myszy leśne i zaroślowe ryjówki aksamitne. W typowym składzie gatunkowym awifauny leśnej uwagę zwraca występowanie ptaków drapieżnych: puszczyka, kilku par myszołowów i jastrzębi. W lasach w okolicy Ławek i na skraju kamieniołomu w Krasowach stwierdzono obecność żmii zygzakowatych. Na terenie Dziećkowic odnotowano występowanie chomika europejskiego jednego z gatunków objętych monitoringiem zasięgu stanowisk w skali Europy, reprezentującego grupę drobnych ssaków polnych. Wśród ptaków związanych ze środowiskami polnymi i łąkowymi istotne jest występowanie na terenie Mysłowic populacji derkacza, znajdującego się na liście gatunków zagrożonych w skali światowej, dla których istnieje obowiązek ochrony miejsc gniazdowania. Wśród ptaków związanych z biotopami łąkowymi stwierdzono obecność sześciu rzadkich gatunków: przepiórki, bekasa, czajki, potrzeszcza, pliszki żółtej i pokląskwy. Ptaki biotopów wodnych reprezentowane są przez liczne pospolicie występujące gatunki, wśród których uwagę zwraca obecność łabędzi niemych, perkozów dwuczubych, kokoszek wodnych, brodźców piskliwych, trzciniaków, potrzosów i sieweczek rzecznych. Przy śródleśnym zbiorniku przeciwpożarowym w Ławkach zaobserwowano również rzadziej spotykane zimorodki. Na terenie Mysłowic stosunkowo liczne występują miejsca lęgowe płazów. Jednym z najcenniejszych stanowisk, charakteryzującym się wyjątkowo dużą liczebnością płazów bezogonowych, jest śródleśny zbiornik przeciwpożarowy w Ławkach. Obok dużej populacji żab z grupy zielonych, stwierdzono tam występowanie ropuch zielonych i rzekotek drzewnych. 6.6. POWIERZCHNIA ZIEMI Badania gleb na terenie Mysłowic wykonane były w latach 2007-2010 w ramach „Szczegółowej Mapy Geochemicznej Górnego Śląska- arkusz Mysłowice”. W wyniku prowadzonych badań stwierdzono występowanie gleb o odczynie zasadowym (pH>7,4) w centrum miasta, natomiast na terenach miejsko- przemysłowych odczyn obojętny lub zasadowy. Grunty na głębokość 0,8- 1,0m posiadają odczyn kwaśny, czego wynikiem jest sposób użytkowania gleb oraz charakter litologiczny skał macierzystej. Analiza zawartości pierwiastków w glebach wskazuje na wyraźny związek rozkładów przestrzennych glinu, baru, wapnia, kobaltu, chromu, żelaza, magnezu, manganu, niklu, tytanu i wanadu z budową geologiczną podłoża. Wzbogacenie gleb w niektóre pierwiastki (arsen, bar, cynk, kadm, ołów, rtęć, miedź, stront i srebro), zaznaczające się szczególnie w ich powierzchniowej warstwie, wiąże się z oddziaływaniem czynników antropogenicznych. Gleby najbardziej przekształcone chemicznie poprzez działalność przemysłową występują w dzielnicach Centrum, Brzezinka i Brzęczkowice. W dzielnicy Centrum zanotowano anomalie: >1000 mg/kg cynku, >80 mg/kg strontu, >100 mg/kg ołowiu, >0,20 mg/kg rtęci, >20 mg/kg miedzi i >4 mg/kg kadmu. W Mysłowicach Brzezince w rejonie obiektów przemysłowych występują anomalie srebra 21 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” (do 10,2 mg/kg), miedzi (>40 mg/kg), ołowiu (>100 mg/kg), strontu (>80 mg/kg) i cynku (>500 mg/kg), Zwracają uwagę anomalie metali zanotowane w glebach na terenie Brzęczkowic. Zawartość arsenu dochodzi tu do 230 mg/kg, kadmu do 50 mg/kg, ołowiu do 3 300 mg/kg i cynku do 28 900 mg/kg. W rejonie byłej huty cynku Cordulla w Dziećkowicach występują zwiększone zawartości kadmu, cynku i ołowiu. Anomalia miedzi (do 4180 mg/kg w zakresie głębokości 0,8-1,0 m) została zanotowana w dzielnicy Larysz w miejscu dawnego wysypiska śmieci (między ulicami M. Konopnickiej i Ptasią). 6.7. GOSPODARKA ODPADAMI 6.7.1. Składowiska odpadów Na terenie Mysłowic nie ma zlokalizowanych czynnych składowisk odpadów. Odpady komunalne pochodzące z terenu miasta, w analizowanych latach wywożone były do unieszkodliwienia poza teren Mysłowic na: - Składowisko odpadów komunalnych w Sosnowcu, ul. Grenadierów - zarządzane przez Miejski Zakład Składowania Odpadów Sp. z o.o., ul. Grenadierów, 41-200 Sosnowiec, - Składowisko odpadów komunalnych w Dąbrowie Górniczej, ul. Główna 144a - zarządzane przez Miejski Zakład Gospodarowania Odpadami, Al. J. Piłsudskiego 34c, 41-303 Dąbrowa Górnicza, - Składowisko odpadów komunalnych w Knurowie, ul. Szybowa 44 - zarządzane przez P.P.H.U. KOMART Sp. z o.o. w Knurowie, ul. Szpitalna 7, 44-194 Knurów, - Składowisko odpadów komunalnych w Siemianowicach Śląskich, ul. Zwycięstwa 4 zarządzane przez LANDECO Sp. z o.o., ul. Graniczna 29, 40-017 Katowice. 6.7.2. Instalacje odzysku i innego niż składowanie unieszkodliwiania odpadów Na terenie Miasta Mysłowice funkcjonują instalacje, w których prowadzony jest odzysk. Natomiast brak instalacji do unieszkodliwiania odpadów, w tym do składowania odpadów. 6.7.3. System gospodarowania odpadami komunalnymi Selektywna zbiórka odpadów na terenie Miasta Mysłowice zorganizowane jest w oparciu o podział na cztery frakcje odpadów: odpady suche - odpady z tworzyw sztucznych (w tym opakowania), opakowania wielomateriałowe (np. kartony po mleku i innych napojach); makulatura, metale; odpady mokre - zmieszane odpady inne niż surowce wtórne i odpady niebezpieczne, m.in. odpady kuchenne (resztki i obierki owoców i warzyw, skorupki jajek), rośliny, szkło - białe i kolorowe oraz meble i inne odpady wielkogabarytowe. Ponadto od 1 lipca 2013 r. przy ul. Miarki 38 działa Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK), gdzie przyjmowane są odpady problemowe i niebezpieczne. Mieszkańcy Mysłowic mogą oddać tam nieodpłatnie (w ramach opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi) następujące rodzaje odpadów komunalnych: - papier; - metale; - tworzywa sztuczne; - szkło; - opakowania wielomateriałowe; - przeterminowane leki; - przeterminowane chemikalia; - termometry rtęciowe; - zużyte baterie; 22 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” zużyte akumulatory; zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny; meble i inne odpady wielkogabarytowe; zużyte opony; odpady zielone (trawa, liście, gałęzie); odpady budowlane i rozbiórkowe do 300 kg na mieszkańca na rok. Odpady przyjmowane odpłatnie w PSZOK: - odpady zmieszane; - odpady budowlane i rozbiórkowe powyżej 300 kg na mieszkańca/rok. - 23 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 7. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROGRAMU 7.1. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE Wśród zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych pojawiają się zanieczyszczenia wnoszone ze źródeł punktowych, zarówno komunalnych jak i przemysłowych, a także zanieczyszczenia ze źródeł obszarowych. Źródła zanieczyszczeń stanowią głównie ścieki zarówno komunalne, jak i przemysłowe, wprowadzane do wód z terenów nieobjętych kanalizacją, oraz zanieczyszczenia wymywane z terenów zabudowanych, terenów komunikacyjnych, łąk, pastwisk i pól uprawnych przez wody opadowe. Zanieczyszczenia wynoszone ze źródeł obszarowych jak i punktowych wpływają na obniżenie jakości wód. Stan wód powierzchniowych przebadanych na terenie Mysłowicach ocenia się jako zły. Wielkość oddziaływania zanieczyszczeń na środowisko wodne jest bezpośrednio związana z poziomem intensywności użytkowania gleb, duże znaczenie ma tutaj koncentracja przemysłu, w tym górnictwo. Wody podziemne gromadzone w strukturze GZWP nr 452 (pod terenem miasta Mysłowice) są wodami o dobrym stanie chemicznym. Zagrożenie powodziowe Na obszarze miasta mogą wystąpić jedynie podtopienia o charakterze lokalnym, spowodowane długotrwałymi i intensywnymi opadami deszczu, gwałtownymi roztopami śniegu lub w wyniku niedrożności rowów i przepustów kanalizacyjnych. Problem powodziowy w mieście dotyczy także zapobieganiu tworzenia „niecek bezodpływowych”. Zagrożenia powodziowe dotyczy m.in. terenów: ul. Kacza, Kołłątaja, Krakowska, Strumieńskiego – niebezpieczeństwo wystąpienia zostało w znacznym stopniu zniwelowane poprzez rozdzielenie kanalizacji ogólnospławnej, do rzeki Przemszy wpadać będą tylko wody opadowe i roztopowe, ul. Obrzeżna Północna, Boliny, Sosnowiecka, Bernarda Świerczyny – zagrożenie zostało w znacznym stopniu zniwelowane, nastąpiło rozdzielenie kanalizacji ogólnospławnej na sanitarną i deszczową, zminimalizowano zrzut wód opadowych i roztopowych do cieku Bolina i rzeki Przemszy, skrzyżowanie Piastów Śląskich, Plebiscytowa, Murckowska, ul. Jaworowa 7, 16-24F, ul. Promenada 5 i 7, ul. Sikorek, Skowronków, Szpaków – od strony rzeki Przemsza, ul. Zacisze 26, ul. Długa 40, ul. Osmańczyka, ul. Chrzanowska – pod wiaduktem. 7.2. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE Powietrze jest tym komponentem środowiska, do którego emitowana jest większość zanieczyszczeń powstających na powierzchni Ziemi, zarówno w rezultacie procesów naturalnych, jak i działalności człowieka. 24 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Głównymi źródłami zanieczyszczeń emisji zorganizowanej, niezorganizowanej i wtórnej na terenie miasta Mysłowice są źródła: komunalne, liniowe (ciągi komunikacyjne), energetycznego spalania, w szczególności w lokalnych instalacjach o małej mocy wyposażonych w kotły opalane węglem, przemysłowe, nie posiadające skutecznych urządzeń ochrony powietrza – nie spełniających wymagań BAT, obszarowe (tereny przemysłowe i poprzemysłowe, nieużytki). Zanieczyszczenia z transportu (źródło liniowe) pochodzą zasadniczo ze spalania paliw (benzyny lub oleju napędowego) w silnikach samochodów. Emitowane są przede wszystkim tlenek węgla (CO), dwutlenek węgla (CO2), tlenki azotu (NOX) oraz węglowodory. Dodatkowym problemem jest emisja zanieczyszczeń pyłowych pochodzących głównie za ścierania opon, hamulców oraz nawierzchni dróg. Pyły te często zawierają metale ciężkie tj. ołów, nikiel, kadm i miedź. W czasie ruchu pojazdów na drodze dochodzi również do tzw. wtórnego pylenia, czyli ponownego unoszenia pyłu znajdującego się na drodze. Na wielkość emisji zanieczyszczeń ze źródeł liniowych ma wpływ cały szereg czynników, w tym struktura i natężenie ruchu pojazdów, organizacja ruchu samochodowego, płynność ruchu pojazdów na drodze, stan techniczny dróg i pojazdów. Emisja zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł punktowych to procesy z energetycznego spalania paliw oraz z przemysłowych procesów technologicznych, odprowadzających substancje do powietrza emitorem (kominem) w sposób zorganizowany. Z koli emisja związana z ogrzewaniem mieszkań w sektorze komunalno- bytowym to tzw. obszarowe źródła zanieczyszczenia (emisja niezorganizowana). Do podstawowych substancji zanieczyszczających atmosferę podobnie jak w przypadku emisji ze źródeł liniowych zaliczyć należy: dwutlenek siarki (SO2), dwutlenek azotu i tlenki azotu (NO2, NOx), tlenek węgla (CO) oraz zanieczyszczenia pyłowe. Spośród pyłów szczególnie groźne dla zdrowia są jego drobne cząstki o średnicy poniżej 10 mikronów – tzw. pył PM10. Składnikami tego pyłu mogą być również inne zanieczyszczenia, z których takie, jak: arsen, kadm, nikiel i niektóre wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, w tym benzo(a)piren, są substancjami mutagennymi, rakotwórczymi. Na terenie aglomeracji górnośląskiej, do której przynależy miasto Mysłowice stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomów substancji tj. NO2, PM10, B(a)P, PM2,5 i ozonu w powietrzu. Ponadto stwierdzono wystąpienie przekroczenie stanów alarmowych dla pyłu zawieszonego PM10. Główną przyczyną wystąpienia przekroczeń pyłu zawieszonego PM10, PM2,5 i B(a)P w okresie zimowym jest emisja z indywidualnego ogrzewania budynków, w okresie letnim bliskość głównej drogi z intensywnym ruchem, emisja wtórna zanieczyszczeń pyłowych z powierzchni odkrytych, np. dróg, chodników, boisk oraz niekorzystne warunki meteorologiczne, występujące podczas powolnego rozprzestrzeniania się emitowanych lokalnie zanieczyszczeń. Położenie miasta w obrębie strefy górnośląskiej powoduje znaczne napływy zanieczyszczeń spoza terenu miasta. Działania mające wpływ na poprawę jakości powietrza w mieście jest wypadkową działań ograniczających emisję, nie tylko na terenie miasta Mysłowice ale również na terenach sąsiednich. 25 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 7.3. HAŁAS Hałas przemysłowy Na klimat akustyczny miasta Mysłowice wpływają wszelkie źródła hałasu znajdujące się na terenie zakładów przemysłowych, zarówno na otwartej przestrzeni (punktowe źródła hałasu), jak i w budynkach (wtórne źródła hałasu). Na terenie miasta funkcjonują przedsiębiorstwa, warsztaty oraz podmioty gospodarcze oferujące usługi o charakterze komercyjnym, w tym jednostki handlu detalicznego, spółki prawa handlowego, osoby fizyczne. W związku z prowadzoną działalnością mogą one stanowić potencjalne źródło emisji hałasu do środowiska. Wpływ przemysłu na klimat akustyczny ma charakter lokalny i ogranicza się do bezpośredniego sąsiedztwa zakładu. Uciążliwość hałasowa powodowana przez zakłady jest zależna od branży, wielkości zakładu, a także zagospodarowania okolicznych terenów. Hałas komunikacyjny Klimat akustyczny na terenie miasta Mysłowice kształtuje również w znacznej mierze ruch komunikacyjny. Przez teren miasta przebiegają będące źródłami hałasu drogowego: autostrada, drogi ekspresowe, drogi krajowe, wojewódzkie oraz szereg dróg powiatowych i gminnych, jak również linie kolejowe łączące miasto Mysłowice z innymi ośrodkami. Hałas drogowy powstaje w wyniku poruszania się pojazdu (odgłosy pracy silnika, układu wydechowego i napędowego) i na styku opony z nawierzchnią drogową. Czynnikiem wzmagającym jego poziom może być stan nawierzchni oraz jej wilgotność. Niektóre nawierzchnie, ze względu na zastosowanie zwartych materiałów, generują bardzo duży hałas toczenia na styku opony z drogą. Taki hałas powstaje na skutek zasysania powietrza przez bieżnik opony, sprężenia i uwolnienia. Na terenach zabudowanych występuje nakładanie się ruchu tranzytowego z ruchem lokalnym, co stwarza znaczne utrudnienia dla uczestników ruchu drogowego i uciążliwości dla terenów otaczających. Rosnąca liczba samochodów na drogach bez wątpienia powoduje pogorszenie klimatu akustycznego wzdłuż istotnych szlaków komunikacyjnych. Ocenia się, że przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu komunikacyjnego występują na terenach zabudowanych, położonych wzdłuż dróg. Dla linii kolejowych zasięg hałasu zwykle ogranicza się do torowiska. 7.4. PROMIENIOWANIE NIEJONIZUJĄCE Wpływ stacji bazowych i przekaźników sieci GSM na stan środowiska przyrodniczego według wyników badań wykonywanych na potrzeby inwestorów określany jest jako nieistotny. Dla ochrony mieszkańców miasta przed niejonizującym promieniowaniem elektromagnetycznym ogranicza się inwestowanie w bezpośrednim sąsiedztwie istniejących linii elektroenergetycznych wysokich i najwyższych napięć. Wymaga się okresowego wykonywania stosownych pomiarów wg przepisów prawa powszechnego - dla wyznaczania rzeczywistych zasięgów stref oddziaływania linii i urządzeń oraz ew. ustalenia stref ograniczonego użytkowania. Należy dążyć do stopniowego zastępowania ograniczeń w zagospodarowywaniu terenów wzdłuż linii zmniejszaniem zasięgu ich oddziaływania osiąganym środkami technicznymi. Przy zbliżeniach linii do budynków mieszkalnych po stwierdzeniu przekroczenia dopuszczalnego rzeczywistego natężenia pola elektromagnetycznego wymaga się ekranowania linii. 7.5. ZASOBY PRZYRODNICZE Aktualne zagrożenia ochrony przyrody na terenie Mysłowic to: zły stan powietrza, szkody górnicze, niekorzystne i szybko zmieniające się stosunki wodne oraz wzmagająca się antropopresja (zainwestowanie nowych obszarów, wzmożony ruch turystyczny, zwiększający się stopień zabudowy mieszkalnej), które stanowią wysokie zagrożenie dla bioróżnorodności, 26 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” incydentalne zniszczenia zieleni wysokiej podczas zabiegów pielęgnacyjnych (zwłaszcza wzdłuż ciągów komunikacyjnych i na posesjach prywatnych), zagrożenie zadrzewień przyulicznych oraz obumieranie drzew związane z zanieczyszczeniem gleby, oraz nieodpowiednim doborem gatunków flory przy projektowaniu zieleni, zwiększająca się popularność penetracji obszarów przyrodniczych przez pojazdy z napędem silnikowym (motocross, quady, motorowery, samochody terenowe, itp.). 7.6. POWIERZCHNIA ZIEMI Gleba stanowi podstawowy, nieodnawialny element środowiska przyrodniczego. Jej właściwości decydujące o przydatności rolniczej, muszą być dobrze poznane i monitorowane, a istniejące zasoby szczególnie chronione. Na terenie miasta Mysłowice stwierdzono anomalie pierwiastków w glebach. Rozkład przestrzenny pierwiastków glinu, baru, wapnia, kobaltu, chromu, żelaza, magnezu, manganu, niklu, tytanu i wanadu jest związane z budową geologiczną podłoża. W rejonach wychodni węglanowych utworów triasu (Długoszyn, Pszczelnik, Rudna Góra, Kosztowy, Dziećkowice) gleby obfitują w wapń, magnez, żelazo i mangan. We wschodnich dzielnicach Mysłowic, w glebach rozwiniętych na utworach karbonu zawartość glinu, kobaltu, chromu, żelaza, manganu, niklu, fosforu, siarki, tytanu i wanadu jest większa w porównaniu do gleb powstałych z piaszczystych utworów plejstocenu, przekraczając nieznacznie wartości charakterystyczne dla tła regionalnego (Lis, Pasieczna, I995b). Gleby najbardziej przekształcone chemicznie poprzez działalność przemysłową występują w dzielnicach Centrum, Brzezinka i Brzęczkowice. Na terenach tych odnotowano podwyższona zawartość baru. Głównym źródłem baru są prawdopodobnie opady pyłów ze spalania węgla, obfitującego w ten pierwiastek (Różkowska, Ptak, 1995a). W dzelnicy Centrum odnotowano anomalie cynku, strontu, ołowiu, rtęci, miedzi i kadmu. Źródłem metali mogą być rozproszone odpady historycznej huty cynku Wilhelmina (Dogenhardt, 1870), a w rejonie ulicy Powstańców walcowali cynku Kunegunda (Falecki, 2010). W innych częściach dzielnicy trudno jednoznacznie wskazać ogniska zanieczyszczeń. W dzielnicy Brzezinka wsytępują anomalie srebra, miedzi, ołowiu, strontu, cynku związane niewątpliwie z rozpraszaniem pyłów i zrzutami ścieków przemysłowych. Z kolei w dzielnicy Brzęczkowice odnotowano wysoka zawartość arsenu, kadmu, ołowiu i cynku. Anomalie występują na terenie historycznej huty cynku Leopoldine, której zabudowania były zlokalizowane w pobliżu kopalni węgla o tej samej nazwie obok dzisiejszego węzła autostrady A4 z trasą Katowice-Tychy. Na tym terenie działały też niewielkie huty cynku Justine, Eduard, Stanislaus i Dar Jana. Działalność historycznych hut cynku Eduard i Teresa w dzielnicy Kosztowy pozostawiła ślady w postaci niezbyt rozległych anomalii arsenu, kadmu, miedzi, ołowiu i cynku w glebach. W rejonie byłej huty cynku Cordulla w Dziećkowicach występują zwiększone zawartości kadmu, cynku i ołowiu. Anomalia miedzi została zanotowana w dzielnicy Larysz w miejscu dawnego wysypiska śmieci (między ulicami M. Konopnickiej i Ptasią). Prawdopodobnym źródłem miedzi jest składowanie w tym miejscu przeterminowanych środków ochrony roślin. W glebach tego rejonu występują też zwiększone zawartości arsenu, baru, kadmu, rtęci i ołowiu. Przekształcenie powierzchni ziemi W przeszłości na znacznych obszarach doszło do mechanicznego zniszczenia pokrywy glebowej. Oprócz typowych procesów budowlanych związanych z urbanizacją na szeroką skalę prowadzono powierzchniową lub podziemną eksploatację surowców. Powierzchniowa i podziemna eksploatacja złóż jest wynikiem znacznych przekształceń ciągłych lub nieciągłych na powierzchni terenu. Wynikiem deformacji w przypadku podziemnej eksploatacji jest osiadanie terenu lub wstrząsy górotworu. Wstrząsy górotworu odnotowano w KWK „Mysłowice – Wesoła” przy eksploatacji złoża 27 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” „Wesoła” oraz wschodniej partii złoża „Staszic”. Wstrząsy spodziewane są także w wyniku eksploatacji złoża „Mysłowice” - w rejonie kąpieliska Słupna. W zagłębieniach bezodpływowych, będących wynikiem osiadania terenu tworzą się zalewiska lub podtopienia. Obecnie na terenie miasta znajdują się 2 zalewiska, powstałe w nieckach obniżeniowych terenu: powyżej nasypu dawnej kolei obsługującej kopalnię „Karol” (na zachód od zabudowy przy ul. Fabrycznej), powyżej ul. Dąbrówki oraz podtopienia powyżej ul. Plebiscytowej. Zawodnienie terenu powoduje ograniczanie możliwości gospodarczego wykorzystania terenu i wymierne straty ekonomiczne oraz zaburza naturalne procesy przyrodnicze w ekosystemach, jednak często z upływem czasu przyczynia się do zwiększenia bioróżnorodności. W rejonie KWK „Wesoła” powstałe w niedalekiej przeszłości zalewiska zostały w całości zasypane i w większości zadrzewione. Liczne są również ślady zasypywania zalewisk na terenach leśnych, zwłaszcza w dolinie Boliny Południowej II. Z przyrodniczego punktu widzenia pozostawienie części zalewisk jako śródleśnych oczek wodnych, czy rozlewisk w dolinach cieków, może w dalszej perspektywie, po ukształtowaniu się nowych siedlisk hydrogenicznych przyczynić się do zwiększenia bioróżnorodności obszaru miasta. Likwidacja zalewisk i podmokłości jest wskazana przede wszystkim na terenach przewidzianych pod zainwestowanie. Do obszarów niekorzystnie przekształconych w aspekcie dalszego ich użytkowania, w północnej części Mysłowic, zalicza się m.in.: – niezrekultywowaną część zwałowiska skały płonnej „Stary Ewald” wraz z osadnikami, – obszar położony na południe od ul. Siemianowickiej, przy granicy z Katowicami (w części teren projektowanego składowiska odpadów), – obszar położony na północny-zachód od zwałowiska „Stary Ewald”, – obszar położony pomiędzy ulicami: Katowicką i Obrzeżną Północną oraz Boliną, – obszar położony pomiędzy ul. Bończyka a Boliną. Do terenów wymagających rekultywacji, rozumianej jako przywrócenie gruntom zdegradowanym albo zdewastowanym wartości użytkowych, zalicza się: część zwałowiska skały płonnej „Stary Ewald” wraz z osadnikami, część byłego składowiska odpadów Elektrowni Jaworzno III oraz obszary przy granicy z Imielinem, na których prowadzona jest powierzchniowa eksploatacja surowców. W obrębie niezrekultywowanych kamieniołomów nastąpiła naturalna sukcesja roślinności, która dopasowała się do istniejących w obrębie kamieniołomów warunków siedliskowych. Tereny zagrożone ruchami masowymi ziemi Na terenie miasta nie zarejestrowano dotychczas terenów występowania ruchów masowych oraz terenów zagrożonych występowaniem ruchów masowych. 7.7. GOSPODARKA ODPADAMI Zidentyfikowano następujące problemy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi: - selektywna zbiórka surowców wtórnych na terenie miasta nie pozwala w chwili obecnej osiągnąć wymaganych poziomów odzysku tego typu odpadów, - brak w minionych latach wdrożonej na większą skalę selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych, - niski odsetek zbieranych odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych, - niedostateczna świadomość ekologiczna społeczeństwa, - spalanie odpadów w paleniskach domowych, - deponowanie odpadów na tzw. „dzikich wysypiskach”. 28 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Zidentyfikowano następujące problemy w zakresie gospodarki odpadami innymi niż komunalne: - bariera kapitałowa przy wprowadzaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych, - niewystarczający monitoring gospodarki odpadami w odniesieniu do sektora małych i średnich przedsiębiorstw, - niska świadomość ekologiczna wytwórców odpadów, szczególnie małych i średnich podmiotów gospodarczych, - niewystarczająca znajomość zmieniających się przepisów prawnych wśród wytwórców i innych posiadaczy odpadów, - brak w WSO pełnych danych z sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Zidentyfikowano następujące problemy w zakresie gospodarowania wyrobami zawierającymi azbest: - niewystarczająca świadomość ekologiczna społeczeństwa w przedmiotowym zakresie, - nieznajomość przepisów prawnych dotyczących obowiązków posiadaczy wyrobów azbestowych, - wysokie koszty nowych pokryć dachowych. 29 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 8. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU Analizując cele sformułowane w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice oprócz analizy ich wpływu na środowisko, należy dokonać odniesienia tych celów do kierunków działań określonych w dokumentach nadrzędnych oraz równoległych, określonych na szczeblu regionu. Od komplementarności i zharmonizowania tych celów w znacznym stopniu zależy możliwość osiągnięcia sukcesu polityki ekologicznej miasta. 8.1. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA OKREŚLONE W PROJEKTU AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA MYSŁOWICE 8.1.1. Cele wynikające z polityki unijnej Podstawowym dokumentem określającym cele ochrony środowiska na szczeblu Unii Europejskiej jest VI Wspólnotowy Program Działań w Zakresie Środowiska Naturalnego. VI EAP ustanawia wspólnotowe ramy polityki ochrony środowiska na okres od lipca 2002 r. do lipca 2012 r. Stanowi on środowiskowy wymiar wspólnotowej strategii zrównoważonego rozwoju i wytycza priorytety w dziedzinie ochrony środowiska, w szczególności: 1. zmiany klimatu; 2. przyrodę i różnorodność biologiczną; 3. zdrowie i jakość życia; 4. zasoby naturalne i odpady. 30 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Tabela 3. Powiązanie celów ochrony środowiska określonych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice z VI Wspólnotowym Programem Działań w Zakresie Środowiska Naturalnego L.p. 1. 2. 3. VI Wspólnotowy Program Działań w Zakresie Środowiska Naturalnego Cele działań Kierunki działań Zmiany klimatu Przyroda i różnorodność biologiczna Zdrowie i jakość życia Ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o przynajmniej 20 % do roku 2020. Częścią pakietu są zobowiązania dotyczące 2020 roku: 20 % udział energii odnawialnej w ogólnej produkcji energii i 10 % udział biopaliw. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska Miasta Mysłowice Cel średniookresowy Poprawa jakości powietrza atmosferycznego Określenie zgodności Działania Prowadzenie działań edukacyjnych popularyzujących odnawialne źródła energii oraz Całkowita zgodność Promocja i wspieranie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych Wspieranie projektów w zakresie budowy urządzeń i instalacji do wytwarzania energii odnawialnej Poprawa jakości środowiska i zachowanie bogatej różnorodności biologicznej Organizacja systemu obiektów i obszarów poprzez kształtowanie chronionych i cennych przyrodniczo istniejących wartości przyrodniczych Ograniczenie zanieczyszczeń komunalnych i przemysłowych wprowadzanych do wód bez oczyszczenia Kontynuacja działań związanych z realizacją inwestycji dot. systemów kanalizacyjnych z oczyszczalniami ścieków komunalnych, wskazanych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych w ramach wyznaczonych Zapewnienie poprawy jakości Osiągnięcie i utrzymanie aglomeracji zasobów wód powierzchniowych i dobrego stanu wód Prowadzenie działań kontrolnych mających na podziemnych oraz ekosystemów powierzchniowych i celu przeciwdziałanie odprowadzaniu od wody zależnych. podziemnych nieoczyszczonych ścieków komunalnych do wód oraz przeciwdziałanie nieprawidłowościom w odprowadzaniu ścieków przemysłowych Zwiększenie ochrony obszarów o znaczeniu wspólnotowym i włączanie cennych obszarów do europejskiej sieci Natura 2000. Całkowita zgodność Całkowita zgodność Realizacja zadań wynikających z koncepcji dotyczącej gospodarki wodno - ściekowej Likwidacja nieszczelnych, zbiorników bezodpływowych przydomowych 31 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 4. Zasoby naturalne i odpady Stworzenie możliwości mających na celu zmniejszenie marnotrawstwa i szkodliwego dla zdrowia wpływu odpadów. Recykling, utylizacja odpadów winny zostać usprawnione, uwzględniając w większym stopniu cykl życia materiałów. Objęcie wszystkich mieszkańców selektywną zbiórką odpadów oraz odbieraniem odpadów komunalnych Tworzenie i udział gminy w strukturach ponadgminnych dla realizacji regionalnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi obejmującego działania w zakresie: - zapobiegania powstawaniu odpadów, - selektywnego zbierania odpadów, - przetwarzania odpadów w celu przygotowania do odzysku lub unieszkodliwiania, - budowy regionalnych instalacji, - rekultywacji zamkniętych składowisk odpadów znajdujących się w obszarze podlegającym utworzonej strukturze ponad gminnej Intensyfikacja działań na rzecz selektywnej zbiórki surowców wtórnych na terenie miasta Zbiórka oraz zagospodarowanie odpadów Stworzenie systemu biodegradowalnych gospodarki odpadami, Zbiórka odpadów niebezpiecznych pochodzących zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju i ze strumienia odpadów komunalnych, w tym m.in.: zużytego sprzętu elektrycznego Polityką Ekologiczną Państwa i elektronicznego, - zużytych baterii i akumulatorów, - przeterminowanych leków Zbiórka odpadów wielkogabarytowych Zbiórka odpadów remontowo – budowlanych Zbiórka zużytych opon Zbiórka i transport odpadów zwierzęcych z terenów podlegających Gminie Kontrolowanie i kierowanie przez miasto całego strumienia odpadów do instalacji obecnie funkcjonujących lub planowanych w ramach II RGOK, co umożliwi spełnienie dyrektyw unijnych w sprawie odzysku poszczególnych rodzajów odpadów Wdrażanie innowacyjnych technologii (BAT) w zakresie zagospodarowania poszczególnych rodzajów odpadów Całkowita zgodność 32 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 8.1.2. Cele wynikające z Polityki Ekologicznej Państwa Cele i instrumenty sformułowane na szczeblu wspólnotowym zostały w przewadze przeniesione do Polityki Ekologicznej Państwa w latach 2009–2012 z perspektywą do roku 2016. Priorytety tego dokumentu obejmują: - kierunki działań systemowych, - ochrona zasobów naturalnych, - poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego. 33 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Tabela 4. Powiązanie celów ochrony środowiska określone w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice z Polityką Ekologiczną Państwa Polityka Ekologiczna Państwa Program Ochrony Środowisko dla Miasta Mysłowice L.p. Priorytety 2. 3. 4. 5. 6. KIERUNKI DZIAŁAŃ SYSTEMOWYCH 1. Cele działań Cele działań Uwzględnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych Doprowadzenie do sytuacji, w której projekty dokumentów strategicznych wszystkich sektorów gospodarki będą, zgodnie z obowiązującym prawem, poddawane procedurze oceny oddziaływania na środowisko i wyniki tej oceny będą uwzględniane w ostatecznych wersjach tych dokumentów Całkowita zgodność Upowszechnianie i wspieranie wdrażania systemów zarządzania środowiskowego Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa, zgodnie z zasadą: „myśl globalnie, działaj lokalnie” Brak realizacji – cel nie wyznaczony w APOŚ Całkowita zgodność Całkowita zgodność Brak realizacji – cel nie wyznaczony w APOŚ Aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska Zarządzanie środowiskowe Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska Rozwój badań i postęp techniczny Odpowiedzialność za szkody w środowisku Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym 8. Ochrona przyrody 10. OCHRONA ZASOBÓW NATURALNYCH 7. 9. Określenie zgodności Ochrona i zrównoważony rozwój lasów Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi Stworzenie systemu prewencyjnego, mającego na celu zapobieganie szkodom w środowisku i sygnalizacja możliwości wystąpienia szkody Aktualizacja miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które powinny być podstawą lokalizacji nowych inwestycji Poprawa jakości środowiska i zachowanie bogatej różnorodności biologicznej poprzez kształtowanie istniejących wartości przyrodniczych Racjonalne użytkowanie zasobów leśnych przez kształtowanie ich właściwej struktury gatunkowej i wiekowej, z zachowaniem bogactwa biologicznego Racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i podziemnych w taki sposób, aby uchronić gospodarkę od deficytów wody Całkowita zgodność Całkowita zgodność Całkowita zgodność Całkowita zgodność Całkowita zgodność 34 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 11. Ochrona przed powodzią Ochrona powierzchni ziemi 13. Gospodarowanie zasobami geologicznymi 14. Środowisko a zdrowie 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO 12. Jakość powietrza Ochrona wód Gospodarka odpadami Oddziaływanie hałasu Oddziaływanie pól elektromagnetycznych Rekultywacja gleb zdegradowanych i zdewastowanych oraz przywracanie im funkcji przyrodniczej, rekreacyjnej lub rolniczej Ochrona zasobów kopalin i rekultywacja terenów poeksploatacyjnych Poprawa stanu zdrowotnego mieszkańców w wyniku wspólnych działań sektora ochrony środowiska z sektorem zdrowia Poprawa jakości powietrza atmosferycznego Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych Stworzenie systemu gospodarki odpadami, zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju i Polityką Ekologiczną Państwa Dokonanie oceny narażania społeczeństwa na ponadnormatywny hałas i podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono największe Dokonanie oceny narażania społeczeństwa na ponadnormatywny hałas i podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono największe Całkowita zgodność Całkowita zgodność Całkowita zgodność Całkowita zgodność Całkowita zgodność Całkowita zgodność Całkowita zgodność Całkowita zgodność Całkowita zgodność Brak realizacji – cel nie wyznaczony w APOŚ Substancje chemiczne w środowisku Zmniejszanie ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej przez nadzór nad wszystkimi instalacjami będącymi potencjalnymi źródłami takiej awarii Promocja i wspieranie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych Zadanie dodatkowe Zadanie dodatkowe 35 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 8.1.3. Cele wynikające z polityki lokalnej Strategia Rozwoju Miasta Mysłowic do 2020r. to jeden z najważniejszych dokumentów przygotowywanych przez samorząd, określa bowiem cele i priorytety polityki rozwoju, prowadzonej na terenie miasta. Niniejsza strategia jest zapisem świadomych wyborów społeczności lokalnej i pokazuje koncepcję rozwoju zaplanowaną na kilka kolejnych lat, zorientowana jest na rozwiązanie kluczowych problemów z wykorzystaniem pojawiających się szans. Opracowanie niniejszego dokumentu jest wynikiem porozumienia różnych środowisk i dowodem silnego poczucia odpowiedzialności społeczności lokalnej za przyszłość miasta. 36 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 1. 2. Atrakcyjne środowisko zamieszkania L.p. Tabela 5. Powiązanie celów ochrony środowiska określonych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice ze Strategią Rozwoju Miasta Mysłowic do 2020r. Strategia Rozwoju Miasta Mysłowic do Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska 2020r. dla Miasta Mysłowice Stopień zgodności Cel Kierunki działań Cel średniookresowy Kierunki działań strategiczny 6. 7. Sprawny i nowoczesny transport, infrastruktura techniczna oraz gospodarka komunalna 5. Poprawa jakości środowiska i zachowanie bogatej różnorodności biologicznej poprzez kształtowanie istniejących wartości przyrodniczych Rewitalizacja Starego Miasta i dzielnic mieszkaniowych Upowszechnianie i wspieranie wdrażania systemów zarządzania środowiskowego Ochrona zabytków, tradycji i wartości kulturowych miasta 3. 4. Poprawa jakości przestrzeni miejskiej oraz atrakcyjności przestrzeni publicznych Wzmocnienie znaczenia ochrony różnorodności biologicznej w planowaniu przestrzennym i strategicznym miasta oraz rozwój i wsparcie badań przyrodniczych Ochrona terenów przyrodniczo cennych przed niewłaściwym sposobem użytkowania Zwiększanie walorów przyrodniczych miasta Wzmocnienie roli rekreacyjnej zieleni Aktualizacja Miejskiego Programu Rewitalizacji wraz ze Strategiczną oceną oddziaływania na środowisko Całkowita zgodność Całkowita zgodność Nie wskazane w APOŚ Kontynuacja działań związanych z realizacją inwestycji dot. systemów kanalizacyjnych z Objęcie systemem kanalizacji Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu oczyszczalniami ścieków komunalnych, Całkowita sieciowej całego obszaru miasta wód powierzchniowych i podziemnych wskazanych w Krajowym Programie zgodność Oczyszczania Ścieków Komunalnych w ramach wyznaczonych aglomeracji Racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i Modernizacja systemów zaopatrzenia w Całkowita Modernizacja sieci wodociągowych podziemnych wodę, minimalizacja strat wody zgodność w taki sposób, aby uchronić gospodarkę od deficytów wody Uzupełnienie powiązania wewnątrzmiejskiego układu Nie wskazane drogowego z układem dróg w APOŚ regionalnych i krajowych Dokonanie oceny narażania społeczeństwa na ponadnormatywny Przebudowa skrzyżowania ulic KatowickaModernizacja i rozbudowa Całkowita hałas i podjęcie kroków do Bytomska w Mysłowicach – PT + lokalnych układów dróg gminnych zgodność zmniejszenia tego zagrożenia tam, wykonawstwo gdzie jest ono największe 37 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 8. 9. 10. Sprawny i nowoczesny transport, infrastruktura techniczna oraz gospodarka komunalna L.p. Strategia Rozwoju Miasta Mysłowic do 2020r. Cel Kierunki działań strategiczny 12. 13. 14. Czyste i zróżnicowane środowisko przyrodnicze 11. Modernizacja i rozbudowa lokalnych układów dróg gminnych Integracja różnych środków transportu publicznego poprzez utworzenie węzła przesiadkowego komunikacji kolejowej, autobusowej i tramwajowej Poprawa warunków bezpieczeństwa na drogach publicznych Rozwój systemu ścieżek rowerowych zapewniającego powiązanie terenów rekreacyjnych jako alternatywy dla transportu samochodowego Rozbudowa systemu terenów zieleni urządzonej Rewitalizacja terenów zieleni miejskiej Poprawa jakości zasobów środowiska naturalnego, w tym powietrza i wody Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice Cel średniookresowy Kierunki działań Dokonanie oceny narażania społeczeństwa na ponadnormatywny hałas i podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono największe Przebudowa skrzyżowania ulic Obrzeżna Zachodnia – Pukowca – Wybickiego w Mysłowicach Przebudowa ulicy Obrzeżnej Zachodniej w Mysłowicach – PT + wykonawstwo – II etap Przebudowa ulicy 3-go Maja od ul. Laryskiej do ul. Dzierżonia w Mysłowicach Stopień zgodności Całkowita zgodność Nie wskazane w APOŚ Nie wskazane w APOŚ Dokonanie oceny narażania społeczeństwa na ponadnormatywny hałas i podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono największe Budowa ścieżek rowerowych Wzmocnienie roli rekreacyjnej zieleni Całkowita zgodność Całkowita zgodność Poprawa jakości środowiska i zachowanie bogatej różnorodności biologicznej poprzez kształtowanie istniejących wartości przyrodniczych Zwiększanie walorów przyrodniczych miasta Rewitalizacja Parku Zamkowego Całkowita zgodność Poprawa jakości powietrza atmosferycznego Ograniczenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych na terenach zamieszkania zbiorowego, w szczególności: - poprawa stanu technicznego dróg o złym stanie technicznym, - zmiany w organizacji ruchu komunikacyjnego, - sprzątanie dróg przez ich zarządców Całkowita zgodność 38 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 15. 16. Czyste i zróżnicowane środowisko przyrodnicze L.p. Strategia Rozwoju Miasta Mysłowic do 2020r. Cel Kierunki działań strategiczny Poprawa jakości zasobów środowiska naturalnego, w tym powietrza i wody Stworzenie ekologicznego systemu gospodarki odpadami Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice Cel średniookresowy Kierunki działań Modernizacja systemów grzewczych i eliminacja niskiej emisji zanieczyszczeń, w tym: - ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza ze spalania paliw w sektorze produkcyjnym i komunalnym, Poprawa jakości powietrza - wprowadzanie paliw niskoemisyjnych , atmosferycznego - modernizacja kotłowni, - termomodernizacje obiektów Realizacja postanowień Programu Ochrony Powietrza dla strefy Przystąpienie do ponownej realizacji Programu Ograniczania Niskiej Emisji Ograniczenie zanieczyszczeń komunalnych i przemysłowych wprowadzanych do wód bez oczyszczenia Realizacja zadań wynikających z koncepcji Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu dotyczącej gospodarki wodno - ściekowej wód powierzchniowych i podziemnych Połączenie budowy i przebudowy kanalizacji wraz z przebudową dróg Likwidacja nieszczelnych, przydomowych zbiorników bezodpływowych Tworzenie i udział gminy w strukturach ponadgminnych dla realizacji regionalnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi obejmującego działania w zakresie: - zapobiegania powstawaniu odpadów, Stworzenie systemu gospodarki - selektywnego zbierania odpadów, odpadami, zgodnego z zasadą - przetwarzania odpadów w celu zrównoważonego rozwoju i Polityką przygotowania do odzysku lub Ekologiczną Państwa unieszkodliwiania, - budowy regionalnych instalacji, - rekultywacji zamkniętych składowisk odpadów znajdujących się w obszarze podlegającym utworzonej strukturze ponad gminnej Stopień zgodności Całkowita zgodność Całkowita zgodność Całkowita zgodność 39 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 17. 18. 19. 20. Czyste i zróżnicowane środowisko przyrodnicze L.p. Strategia Rozwoju Miasta Mysłowic do 2020r. Cel Kierunki działań strategiczny Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice Cel średniookresowy Stworzenie ekologicznego systemu gospodarki odpadami Stworzenie systemu gospodarki odpadami, zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju i Polityką Ekologiczną Państwa Ukształtowanie ekologicznego systemu obszarów chronionych i ochrona wartościowych obiektów przyrodniczych Poprawa jakości środowiska i zachowanie bogatej różnorodności biologicznej poprzez kształtowanie istniejących wartości przyrodniczych Kierunki działań Prowadzenie działań edukacyjnoinformacyjnych, mających na celu podniesienie świadomości ekologicznej z zakresu gospodarki odpadami Usuwanie „dzikich” wysypisk odpadów Kontrolowanie i kierowanie przez miasto całego strumienia odpadów do instalacji obecnie funkcjonujących lub planowanych w ramach II RGOK, co umożliwi spełnienie dyrektyw unijnych w sprawie odzysku poszczególnych rodzajów odpadów Organizacja systemu obiektów i obszarów chronionych i cennych przyrodniczo Wzmocnienie znaczenia ochrony różnorodności biologicznej w planowaniu przestrzennym i strategicznym miasta oraz rozwój i wsparcie badań przyrodniczych Objęcie ochroną prawną miejsc występowania gatunków zagrożonych wyginięciem oraz wsparcie ochrony ex situ Eliminacja ze środowiska szkodliwych materiałów i energii Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców miasta Stopień zgodności Całkowita zgodność Całkowita zgodność Nie wskazane w APOŚ Kontynuacja realizacji programu edukacji ekologicznej Podnoszenie świadomości ekologicznej Wspieranie merytoryczne i finansowe społeczeństwa, zgodnie z zasadą: aktywnych form edukacji ekologicznej dzieci „myśl globalnie, działaj lokalnie” i młodzieży np. organizowanie konkursów, sesji popularno-naukowych związanych z tematyką środowiskową Całkowita zgodność 40 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 8.1.4. Zgodność celów Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice z celami polityk nadrzędnych i równoległych Traktat Akcesyjny w obszarze „Środowisko” zawarł warunki transpozycji unijnych dyrektyw do krajowego prawa ochrony środowiska. Stały się one podstawą formułowania celów krótkoterminowych, średnioterminowych i długoterminowych w II Polityce Ekologicznej Państwa, w zakresie gospodarowania zasobami naturalnymi, poprawy jakości środowiska, wzmocnienia instrumentów zarządzania środowiskiem oraz współpracy międzynarodowej. Łącznie z restrukturyzacją gospodarki działania te przyczyniły się do postępu w wielu dziedzinach (ograniczenie emisji podstawowych zanieczyszczeń do powietrza, pobór wód, zrzut biogenów). Oznacza to konieczność kontynuowania działań, przede wszystkim dotyczących: - poprawy jakości powietrza atmosferycznego, - dokonanie oceny narażania społeczeństwa na ponadnormatywny hałas i podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono największe, - utrzymanie i osiągnięcie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych, - zachowanie bogatej różnorodności biologicznej. Podstawowym dokumentem opracowanym na szczeblu krajowym, który powinien być uwzględniony przy realizacji Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice jest Polityka Ekologiczna Państwa (PEP). W Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska podkreślono, że stanowi on przeniesienie polityki krajowej na szczebel lokalny. W niniejszej prognozie dokonano sprawdzenia tej tezy, poprzez zestawienie w matrycy (tabela nr 4) celów PEP w latach 2009-2012 z perspektywą do 2016 i celów Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice. Z listy celów PEP nie uwzględniono w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska celów zawartych w priorytecie „Ochrona klimatu”, których realizacja zależy głównie od działań na szczeblu centralnym i nie odnoszą się one do regionalnej polityki ekologicznej. 8.1.5. Zgodność celów Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice z zapisami Ustawy o ochronie przyrody W ustawie „O ochronie przyrody” z dnia 16 kwietnia 2004 roku (Dz. U. z 2013 r., poz. 627- tekst jednolity z późn. zm.) zapisano m.in.: 1. Gospodarowanie zasobami dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów oraz zasobami genetycznymi roślin, zwierząt i grzybów użytkowanymi przez człowieka powinno zapewniać ich trwałość, optymalną liczebność i ochronę różnorodności genetycznej, w szczególności przez: - ochronę, utrzymanie lub racjonalne zagospodarowanie naturalnych i półnaturalnych ekosystemów, w tym lasów, torfowisk, bagien, muraw, solnisk, klifów nadmorskich i wydm, linii brzegowych wód, dolin rzecznych, źródeł i źródlisk, a także rzek, jezior i obszarów morskich oraz siedlisk i ostoi roślin, zwierząt lub grzybów; - stworzenie warunków do rozmnażania i rozprzestrzeniania zagrożonych wyginięciem roślin, zwierząt i grzybów oraz ochronę i odtwarzanie ich siedlisk i ostoi, a także ochronę tras migracyjnych zwierząt. 2. Gospodarowanie zasobami przyrody nieożywionej powinno być prowadzone w sposób zapewniający ochronę innych zasobów, tworów i składników przyrody, oszczędne użytkowanie przestrzeni oraz zachowanie szczególnie cennych tworów i składników przyrody nieożywionej, w tym profili geologicznych i glebowych, jaskiń, turni, skałek, głazów narzutowych, naturalnych zbiorników i cieków wodnych, źródeł i wodospadów, elementów dna morza, wydm i glebowych powierzchni wzorcowych, a także miejsc występowania kopalnych szczątków roślin i zwierząt. 3. Zabrania się wypalania łąk, pastwisk, nieużytków, rowów, pasów przydrożnych, szlaków kolejowych oraz trzcinowisk i szuwarów. 4. Zabrania się wprowadzania do środowiska przyrodniczego oraz przemieszczania w tym środowisku roślin, zwierząt lub grzybów gatunków obcych. 41 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” W Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Mysłowice uwzględniono zapisy ustawy „O ochronie przyrody”. Wyznaczono następujące kierunki działań: Organizacja systemu obiektów i obszarów chronionych i cennych przyrodniczo, Objęcie ochroną prawną miejsc występowania gatunków zagrożonych wyginięciem oraz wsparcie ochrony ex situ Ochrona zbiorowisk leśnych o charakterze naturalnym lub półnaturalnym Ochrona terenów przyrodniczo cennych przed niewłaściwym sposobem użytkowania Zachowanie i ochrona zasobów przyrodniczych w istniejących kompleksach leśnych Zwiększanie walorów przyrodniczych miasta Przebudowa monokultur iglastych w kierunku zgodności z siedliskiem i roślinnością potencjalną Zalesianie nieużytków, terenów zdegradowanych i zrekultywowanych gatunkami rodzimymi Stały monitoring środowiska leśnego w celu przeciwdziałania stanom niepożądanym (pożary, choroby, szkodniki, nielegalne wysypiska śmieci). 8.1.6. Zgodność celów projektu Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice z zapisami KPGO 2014 oraz PGOWŚ (2014) Projekt Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice w zakresie odnoszącym się do gospodarki odpadami jest zgodny z zapisami Ustawy o odpadach, jak również uwzględnia cele wyznaczone w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami (KPGO 2014) oraz w Planie gospodarki odpadami dla województwa śląskiego (PGOWŚ 2014). W gospodarce odpadami komunalnymi przyjęto następujące cele określone w KPGO (2014) oraz w PGOWŚ (2014): wdrożenie tzw. podatku śmieciowego, co będzie miało bezpośredni wpływ na osiągnięcie poniższych celów, objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych 100% mieszkańców oraz zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do 2015 r., zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych: - w 2013 r. więcej niż 50%, - w 2020 r. więcej niż 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r., zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do końca 2014 r., do maks. 60% wytworzonych odpadów, przygotowanie do ponownego użycia i recyklingu na poziomie min. 50%, przynajmniej takich odpadów jak papier, tworzywa sztuczne, szkło i metale pochodzące z gospodarstw domowych (oraz w miarę możliwości odpadów innego pochodzenia, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów pochodzących z gospodarstw domowych) do 2020 r. W celu osiągnięcia powyższych założeń proponuje się podjąć następujące działania: - rozwój selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych, - skierowanie do instalacji kompostowania odpadów ulegających biodegradacji pochodzących z selektywnej zbiórki, utrzymania terenów zielonych oraz ogrodów, - rozwijanie metod zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji u źródła poprzez stosowanie przez mieszkańców przydomowych kompostowników. W gospodarce odpadami niebezpiecznymi przyjęto następujące cele krótko- i długookresowe: - objecie wszystkich mieszkańców systemem zbierania (odbioru) odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych, 42 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” - uszczelnienie systemu zbierania odpadów niebezpiecznych ze szczególnym uwzględnieniem selektywnego zbierania odpadów niebezpiecznych z małych i średnich przedsiębiorstw oraz gospodarstw domowych sukcesywna minimalizacja ilości powstających odpadów niebezpiecznych, sukcesywne zwiększanie stopnia ilości odpadów poddawanych procesom odzysku bądź unieszkodliwienia, zwiększenie efektywności monitoringu gospodarowania odpadami niebezpiecznymi, systematyczna edukacja w zakresie prawidłowych metod postępowania z odpadami niebezpiecznymi Cele w gospodarce odpadami zawierającymi azbest Cele krótko- i długookresowe: - bieżąca aktualizacja danych dotyczących występowania wyrobów azbestowych na terenie miasta, - sukcesywne osiąganie celów, które zostały określone w „Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”, w tym usunięcie azbestu i wyrobów zawierających azbest do 2032 r. Cele w gospodarce odpadami innymi niż niebezpieczne W gospodarce odpadami innymi niż niebezpieczne przyjęto następujące cele krótkoi długookresowe: - uszczelnienie systemu zbierania i zagospodarowania odpadów przemysłowych, - uszczelnienie systemu importowanych odpadów, - minimalizacja ilości powstających odpadów przemysłowych, - zwiększanie stopnia ilości odpadów poddawanych procesom odzysku, - zwiększenie efektywności monitoringu gospodarowania odpadami, - prowadzenie ciągłych zadań informacyjno-edukacyjnych w zakresie prawidłowych metod postępowania z pozostałymi odpadami. 43 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 9. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, W TYM ODDZIAŁYWANIA BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKOTERMINOWE, ŚREDNIOTERMINOWE I DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE ORAZ POZYTYWNE I NEGATYWNE Ocenie możliwych oddziaływań na środowisko poddano zadania ujęte do realizacji w ramach Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice. Stopień i zakres oddziaływania zależeć będzie przede wszystkim od lokalizacji danego przedsięwzięcia, czy będzie ono realizowane na terenach zurbanizowanych, przekształconych antropogenicznie czy obszarach użytkowanych rolniczo lub też na obszarach cennych przyrodniczo i chronionych, gdzie negatywny zakres oddziaływania może być największy. Określenie zmian stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem w odniesieniu do zadań zaplanowanych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice przy braku informacji o sposobie i dokładnych miejscach realizacji poszczególnych przedsięwzięć jest bardzo trudne. Biorąc jednak pod uwagę, że większość z zamierzeń inwestycyjnych przewidywanych do realizacji w ramach Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska wymagać będzie przeprowadzenia postępowań w sprawie oceny oddziaływania na środowisko w odniesieniu do konkretnych warunków środowiskowych przyjęto, że na tym etapie wystarczające będzie omówienie typowych oddziaływań i ich potencjalnych skutków środowiskowych. W niektórych przypadkach oddziaływanie, w zależności od aspektu jaki się rozważa, może mieć jednocześnie negatywny lub pozytywny wpływ na dany element środowiska. Przy tak przeprowadzonej ocenie możliwe było generalne określenie potencjalnych niekorzystnych skutków środowiskowych związanych z realizacją poszczególnych zadań. Ponadto ocenę tę dokonano przede wszystkim pod kątem oddziaływania na środowisko w fazie eksploatacji inwestycji, zakładając, że uciążliwości występujące w fazie budowy z reguły mają charakter przejściowy. Oznaczenia: (+) - realizacja celu spowoduje pozytywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia (-) - realizacja celu spowoduje negatywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia (0) - realizacja celu nie wpływa w sposób zauważalny na analizowane zagadnienie (+/-) - realizacja celu może spowodować zarówno pozytywne, jak i negatywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia (N) – brak możliwości jednoznacznego określenia spodziewanego oddziaływania i skutków, są one zależne od wyboru szczegółowych rozwiązań lub innych niemożliwych obecnie do przewidzenia i uwzględnienia w symulacji, uwarunkowań. 44 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Tabela 6. Przewidywane znaczące oddziaływania na poszczególne aspekty środowiska. Zasoby naturalne Zabytki Dobra materialne 0 0 + 0 0 + 0 0 0 0 + 0 0 0 N +/- N N 0/+ +/- +/- 0 0 0 0 + 0 0 + 0 0 + 0 0/+ 0 0 0 0 0 0 N/+ +/- N/+ N/+ +/- +/- +/- 0 0/+ 0 0/+ 0 0 0/+ + 0 0/+ 0 + 0 0 0 0 0/+ 0 Różnorodność biologiczną Klimat 7. Krajobraz 6. Powierzchnię ziemi 5. Powietrze 4. Wodę 3. Rośliny 2. Zwierzęta 1. Cele i kierunki działania Obszary Natura 2000 L.p. Ludzi Przewidywane znaczące oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska: Cel: Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych Kierunek: Uporządkowanie gospodarki wodnej na terenie miasta (dostarczanie wody odpowiedniej jakości, racjonalne zużycie wody w gospodarstwach domowych, przemyśle i usługach) Kierunek: Uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie miasta (budowa i modernizacja sieci kanalizacyjnych, budowa, rozbudowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków, eksploatacja urządzeń do podczyszczania i oczyszczania ścieków deszczowych i roztopowych, utrzymanie kanalizacji deszczowej) Kierunek: Pozostałe działania mające na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych (monitoring jakości wód, prawidłowe odprowadzanie ścieków, obniżanie ładunków zanieczyszczeń niesionych w ściekach, badania i analizy czystości wód, opracowanie przeglądów ekologicznych przez podmioty gospodarcze prowadzące działalność górniczą, rozwój współpracy z instytucjami mającymi wpływ na jakość wód) Cel: Poprawa jakości powietrza atmosferycznego Kierunek: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń z transportu (poprawa stanu technicznego dróg, zmiana w organizacji ruchu komunikacyjnego m.in. wyprowadzenie ruchu tranzytowego poza osiedla mieszkaniowe, sprzątanie dróg na mokro) Kierunek: Ograniczenie niskiej emisji ze źródeł komunalnych (ograniczenie emisji zanieczyszczeń ze spalania paliw w sektorze produkcyjnym i komunalnym, wprowadzenie niskoemisyjnych nośników energetycznych, modernizacja kotłowni, termomodernizacja, podłączenie lokalnych odbiorców do sieci ciepłowniczej miasta, likwidacja problemu 45 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 11. 12. 13. 14. Rośliny Wodę Powietrze Powierzchnię ziemi Krajobraz Klimat Zasoby naturalne Zabytki Dobra materialne 10. Zwierzęta 9. spalania odpadów w gospodarstwach, w tym edukacja mieszkańców ) Kierunek: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń z przemysłu (modernizacja procesów technologicznych , stosowanie nowoczesnych technologii ochronnych) Kierunek: Promocja i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (popularyzacja odnawialnych źródeł energii, prowadzanie działań edukacyjnych, zwiększanie udziału energii ze źródeł odnawialnych, zwiększanie wykorzystania paliw alternatywnych) Kierunek: Pozostałe działania służące poprawie jakości powietrza atmosferycznego (monitoring jakości powietrza i immisji zanieczyszczeń, identyfikacja obszarów z przekroczeniami, realizacja Programu Ochrony Powietrza, kontynuacja realizacji Programu Ograniczania Niskiej Emisji, edukacja ekologiczna w odniesieniu do ochrony powietrza, promocja komunikacji zbiorowej) Ludzi 8. Cele i kierunki działania Różnorodność biologiczną L.p. Obszary Natura 2000 Przewidywane znaczące oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska: 0 0/+ + 0 0/+ 0 + 0 0 0 0 0/+ 0 0 0/+ + 0 0/+ 0 + 0 0 0/+ 0 0/+ + 0 0/+ + 0 0/+ 0 + 0 0 0/+ 0 0/+ 0 Cel: Dokonanie oceny narażania społeczeństwa na ponadnormatywny hałas i podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono największe Kierunek: Ograniczenie hałasu komunikacyjnego (modernizacja dróg, usprawnienie ruchu drogowego, opracowanie przeglądów ekologicznych dla newralgicznych odcinków dróg i kolei, ) Kierunek: inwentaryzacja obszarów narażonych na hałas (systematyczny monitoring, tworzenie i realizacja dokumentów służących ochronie przed hałasem, tworzenie obszarów ograniczonego użytkowania, przestrzegania zasad strefowania w planowaniu przestrzennym, tj. lokalizowania w sąsiedztwie przedsięwzięć o zbliżonej uciążliwości hałasu) Kierunek: Pozostałe działania związane z ograniczeniem hałasu na terenie Miasta Mysłowice (budowa ścieżek rowerowych, usprawnienie organizacji ruchu drogowego, nakładanie i egzekwowanie obowiązku pomiarów, decyzje administracyjne w stosunku do podmiotów które nie dotrzymują określonych standardów) 0 0 +/- 0/+ 0 +/- +/- +/- 0 0/+ 0 0/+ 0 0 0 + 0/+ 0 0 0 0 0 0 0 0/+ 0 0 0 + 0/+ 0 0 0 0 0 0 0 0/+ 0 46 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Wodę Powietrze Powierzchnię ziemi Krajobraz Klimat Zasoby naturalne Zabytki Dobra materialne 18. Rośliny 17. Zwierzęta 16. Ludzi 15. Cele i kierunki działania Różnorodność biologiczną L.p. Obszary Natura 2000 Przewidywane znaczące oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska: 0 0/+ 0 0/+ 0/+ 0 0/+ 0/+ 0/+ 0 0 0 0 0 0/+ 0 0/+ 0/+ 0 0/+ 0/+ 0/+ 0 0 0 0 0 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0 0/+ 0/+ + 0 0 + 0/+ 0 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ Cel: Zachowanie bogatej różnorodności biologicznej Kierunek: Działania związane z ochroną i rozwojem systemów chronionych (objęcie ochroną nowych obiektów i obszarów cennych przyrodniczo, dokumentacja dla obszaru przeznaczonego do objęcia ochroną w formie „Zespołu przyrodniczo-krajobrazowego im. Profesora Władysława Szafera”) Kierunek: Działania związane z ochroną siedlisk i gatunków roślin i zwierząt (wzmocnienie znaczenia różnorodności biologiczne w planowaniu przestrzennym, objęcie ochroną prawną miejsc występowania gatunków zagrożonych wyginięciem, wsparcie ochrony ex situ, zachowanie i ochrona zasobów przyrodniczych w kompleksach leśnych, wykaszanie łąk, ochrona kasztanowców, rewitalizacja obszaru dolin ) Kierunek: Ochrona krajobrazu (ochrona przed niewłaściwym sposobem użytkowania, wzmacnianie znaczenia ochrony krajobrazu w planowaniu przestrzennym, wzmocnienie roli rekreacyjnej zieleni, rozwój sieci szlaków turystycznych i ścieżek dydaktycznych, utrzymanie zieleni przydrożnej) 19. Cel: Racjonalne użytkowanie zasobów leśnych 20. Kierunek: Działania związane z ochroną zasobów leśnych (ochrona zbiorowisk leśnych, przeciwdziałanie fragmentacji, ochrona i tworzenie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych, inwentaryzacja zasobów leśnych pod kątem zdrowotności, zalesianie gruntów, przebudowa drzewostanów, zmiana struktury wiekowej i składu gatunkowego drzewostanów, stały nadzór nad gospodarka leśną, renaturalizacja obszarów leśnych, prowadzenie akcji edukacyjnej, monitoring środowiska leśnego) 21. Cel: Rekultywacja gleb zdegradowanych i zdewastowanych oraz przywracanie im funkcji przyrodniczej, rekreacyjnej lub rolniczej 47 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Ludzi Zwierzęta Rośliny Wodę Powietrze Powierzchnię ziemi Krajobraz Klimat Zasoby naturalne Zabytki Dobra materialne Cele i kierunki działania Różnorodność biologiczną L.p. Obszary Natura 2000 Przewidywane znaczące oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska: 0 0/+ 0/+ 0/+ + 0/+ + + + 0/+ + 0/+ 0/+ 0 0/+ 0/+ 0/+ + 0/+ + + + 0/+ + 0/+ 0/+ 0 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 22. Kierunek: Działania wpływające na poprawę stanu środowiska glebowego (monitoring jakości gleby i ziemi, identyfikacja miejsc zanieczyszczenia, podejmowanie działań do niwelacji zanieczyszczenia, kontrola odczynu i zawartości metali ciężkich w glebach, identyfikacja miejsc występowanie szkód górniczych, rekultywacja miejsc zanieczyszczonych , likwidacja nieczynnych hałd i składowisk odpadów) 23. Cel: Ochrona zasobów kopalin i rekultywacja terenów poeksploatacyjnych 24. Kierunek: Ochrona zasobów i rekultywacja terenów (kontrola koncesji na eksploatacje, gromadzenie, archiwizowanie i przetwarzanie danych geologicznych, uwzględnianie w opracowaniach planistycznych udokumentowanych złóż, rekultywacja terenów) 25. Cel: Zabezpieczenie przed skutkami powodzi 26. Kierunek: Działania związane z ochroną ludzi i przyrody przed powodzi Miasta Mysłowice (ustalenie warunków zabudowy w miejscowych planach zagospodarowanie przestrzennego, zastosowanie nietechnicznych metod ochrony przed powodzią, systematyczna konserwacja rzek i cieków, udrożnienie urządzeń melioracyjnych, zastosowanie obiektów małej retencji, opracowanie planów awaryjnych, map zagrożenia i ryzyka powodziowego) 27. Cel: Stworzenie systemu gospodarki odpadami, zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju i Polityką Ekologiczną Państwa 28. 29. Kierunek: Działania związane z uporządkowanie odpadów komunalnych na terenie (selektywna zbiórka odpadów komunalnych, w tym: biodegradowalnych, wielkogabarytowych, remontowo- budowlanych, zużytych opon, niebezpiecznych, zbiórka i transport odpadów zwierzęcych, rozbudowa instalacji przetwarzania i unieszkodliwiania odpadów, rozbudowa składowiska odpadów, budowa zakładu utylizacji ścieków i odpadow komunalnych) Kierunek: Działania ukierunkowane na zmniejszenie ilości azbestu na 0 0/+ + 0/+ 0/+ + 0/+ + + 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0 0/+ + 0/+ 0/+ + 0/+ + + 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 48 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Zwierzęta Rośliny Wodę Powietrze Powierzchnię ziemi Krajobraz Klimat Zasoby naturalne Zabytki Dobra materialne terenie miasta (aktualizacja danych o ilości azbestu na terenie Miasta Mysłowice, realizacja Programu Usuwania Wyrobów Azbestowych, dofinansowanie dla mieszkańców likwidację wyrobów azbestowych) Kierunek: Pozostałe działania mające na celu poprawę sytuacji w gospodarce odpadami (edukacja ekologiczna, sporządzanie sprawozdań, kontrola firm odbierających odpady komunalne, usuwania dzikich wysypisk, wdrożenie innowacyjnych technologii, monitoring eksploatacyjny i poeksploatacyjny składowisk) Ludzi 30. Cele i kierunki działania Różnorodność biologiczną L.p. Obszary Natura 2000 Przewidywane znaczące oddziaływania (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne) na następujące zagadnienia i aspekty środowiska: 0 0/+ + 0/+ 0/+ + 0/+ + + 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 49 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 9.1. PODSUMOWANIE PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ NA POSZCZEGÓLNE ASPEKTY ŚRODOWISKA, W SZCZEGÓLNOŚCI NA OBSZARY OBJĘTE OCHRONĄ 9.1.1. Oddziaływanie na obszary Natura 2000, bioróżnorodność biologiczną, rośliny i zwierzęta Wpływ działań wyznaczonych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice na obszary objęte ochroną i projektowane na podstawie Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz. 627- tekst jednolity z późn. zm.) będą oceniane w oparciu o procedurę ocen oddziaływania na środowisko w procesie ubiegania się o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla realizacji inwestycji na zasadach określonych w Ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008, nr 199, poz. 1227). Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska jest zgodna z zapisami Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz. 627- tekst jednolity z późn. zm.) oraz uwzględnia zapisy aktów prawa miejscowego powołujących formy ochrony przyrody tj. pomniki przyrody oraz aktów prawa miejscowego odnoszących się do ochrony gatunkowej roślin, grzybów i zwierząt. Zgodnie z art.. 45 Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz. 627- tekst jednolity z późn. zm.) w stosunku do pomników przyrody ustanowionych na terenie miasta Mysłowice wprowadza się następujące zakazy: 1) niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru; 2) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym lub przeciwpowodziowym albo budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych; 3) uszkadzania i zanieczyszczania gleby; 4) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej; 5) likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych; 6) wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia użytkowanych gruntów rolnych; 7) zmiany sposobu użytkowania ziemi; 8) wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym 9) kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu; 10) umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia nor, legowisk zwierzęcych oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną, rybacką i łowiecką; 11) zbioru, niszczenia, uszkadzania roślin i grzybów na obszarach użytków ekologicznych, utworzonych w celu ochrony stanowisk, siedlisk lub ostoi roślin i grzybów chronionych; 12) umieszczania tablic reklamowych. Zakazy, o których mowa powyżej nie dotyczą: 1) prac wykonywanych na potrzeby ochrony przyrody po uzgodnieniu z organem ustanawiającym daną formę ochrony przyrody; 2) realizacji inwestycji celu publicznego po uzgodnieniu z organem ustanawiającym daną formę ochrony przyrody; 3) zadań z zakresu obronności kraju w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa; 50 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 4) likwidowania nagłych zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego ratowniczych. i prowadzenia akcji Zadania w ramach działania „Zachowanie bogatej różnorodności biologicznej” mają na celu poprawę stanu przyrody na terenie miasta Mysłowice, biorąc pod uwagę ochronę zasobów przyrodniczych, w szczególności obszarów cennych przyrodniczo. W efekcie korzystnie wpłyną na stan przyrody w mieście. 9.1.2. Oddziaływanie na wody Realizacja zadań w ramach założonego celu: Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód ma w efekcie doprowadzić do racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi, jednocześnie chroniąc środowisko wodne przed zanieczyszczeniami. Wpływ działań wyznaczonych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice na wody powierzchniowe i podziemne będzie oceniany w oparciu o procedurę ocen oddziaływania na środowisko w procesie ubiegania się o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla realizacji inwestycji na zasadach określonych w Ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008, nr 199, poz. 1227). Zadania ukierunkowane na poprawę jakości wód podziemnych i powierzchniowych poprzez uporządkowanie gospodarki ściekowej (budowa lub modernizacja sieci kanalizacyjnych, budowa, rozbudowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków) wpłyną pozytywnie na stan środowiska wodnego na terenie miasta. Skutkiem utworzenia sprawnego systemu odprowadzania ścieków komunalnych, opadowych i roztopowych jest zmniejszenie ilości ścieków nieoczyszczonych odprowadzanych do środowiska. W celu ochrony środowiska wodnego przed zanieczyszczeniami stosuje się przepisy m.in. rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. 2006, nr 137, poz. 984). Systemy kanalizacyjne nie stwarzają podczas normalnej eksploatacji znaczących zagrożeń dla środowiska. Z uwagi jednak na znaczące oddziaływania w przypadku awarii lub wypadku wskazana jest stała kontrola stanu technicznego tych instalacji, jak również opracowanie szczegółowych planów usuwania skutków awarii. Zadania związane z poprawą nawierzchni dróg, budową i przebudową dróg wiązać się będą z zagospodarowania wód opadowych i roztopowych z powierzchni utwardzonych – do systemu kanalizacji deszczowej lub rowów. Wody opadowe i roztopowe niosą ze sobą ładunek zanieczyszczeń tj. zawiesin, różnego rodzaju substancji olejowych, w tym węglowodorów ropopochodnych, metali ciężkich (Pb, Zn, Cu, Cd, Cr, Ni i in.), związków organicznych i nieorganicznych, chlorków Na, Mg, Ca, zanieczyszczeń pływających grubych, związków biogennych (N, P, K) oraz mikrozanieczyszczeń (np. węglowodorów aromatycznych). Powyższe zanieczyszczenia dostają się do wód w wyniku spływu z powierzchni utwardzonej, z wypłukiwania substancji z materiałów stosowanych do przebudowy dróg, z nieszczelnych układów paliwowych i smarowniczych sprzętu remontowo- budowlanego wykorzystywanego przy pracach budowlanych. Działania związane z prowadzeniem prac budowlanych z użyciem sprzętu ciężkiego będą chwilowe i krótkotrwałe, które ustąpią wraz z zakończeniem prac budowlanych. Podczas użytkowania dróg powstaną wody opadowe i roztopowe, stanowiące potencjalne zagrożenie dla środowiska wodnego i glebowego. Wody opadowe i roztopowe z terenów komunikacyjnych przed wprowadzeniem do wód lub ziemi będą spełniać zapisy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. 2006, nr 137, poz. 984). Wody nie spełniające wymagań powinny być oczyszczane, tak aby spełnione były standardy powyższego rozporządzenia. 51 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Znaczna część zadań w sposób ogólny ujmuje problematykę ochroną wód powierzchniowych i podziemnych. Są to działania z kategorii zadań „miękkich” nie powodujących negatywnych oddziaływań na środowisko wodne. Działania te będą miały korzystny wpływ na jakość wód powierzchniowych i podziemnych oraz właściwe gospodarowanie wodami. 9.1.3. Oddziaływania na klimat akustyczny Działania wyznaczone w celu: Dokonanie oceny narażania społeczeństwa na ponadnormatywny hałas i podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono największe wpłyną w sposób pozytywny na środowisko. Wszelkiego rodzaju inwestycje ograniczające emisję hałasu do środowiska, przede wszystkim na obszarach ochrony akustycznej przyczyniają się do istotnego zmniejszenia negatywnego oddziaływania powodowanego przez hałas. W Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Mysłowice wymieniono zadania ogólnie podejmujące problematykę ochrony przed hałasem, dotyczące całego terenu miasta. Są to zadania tj. prowadzenie pomiarów hałasu, nakładanie obowiązku wykonywania pomiarów będących istotnym źródłem hałasu, usprawnienie organizacji ruchu drogowego, tworzenie obszarów ograniczonego użytkowania, przestrzeganie zasad strefowania w planowaniu przestrzennym. Działania te będą korzystnie wpływać na klimat akustyczny miasta. Działania związane z: modernizacją nawierzchni dróg, przebudową lub budową dróg, budową ścieżek rowerowych, rekultywacją terenów zdegradowanych, rewitalizacją obszarów lub obiektów, , budową, rozbudową lub modernizacją sieci kanalizacyjnej, rozbudowy instalacji do składowania lub przetwarzania odpadów, mogą powodować negatywne krótkoterminowe oddziaływania na środowisko. Sprzęt mechaniczny wykorzystywany do prac remontowo- budowlanych powoduje zwiększoną emisję hałasu do środowiska. Przewiduje się, że to oddziaływanie będzie chwilowe i ustąpi z chwilą zakończenia prac. Wpływ działań wyznaczonych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla miasta Mysłowice na klimat akustyczny będzie oceniany w oparciu o procedurę ocen oddziaływania na środowisko w procesie ubiegania się o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla realizacji inwestycji na zasadach określonych w Ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008, nr 199, poz. 1227). Realizacja przedsięwzięć szczególnie na terenach ochrony akustycznej będzie uwzględniać zapisy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. 2012, nr 0, poz. 1109) oraz rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 roku w sprawie wymogu dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska (Dz.U. 2005, nr 263 poz. 2202). 9.1.4. Oddziaływanie na powietrze Działania określone w celu Poprawa jakości powietrza atmosferycznego są działaniami korzystnie wpływającymi na jakość powietrza poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń z transportu, przemysłu oraz zanieczyszczeń ze źródeł komunalnych. Na poprawę jakości powietrza wypłynie zmiana stanu technicznego dróg, zmiany w organizacji ruchu drogowego, modernizacja systemów grzewczych, termomodernizacje, modernizacja procesów technologicznych na niskoemisyjne oraz budowa ścieżek rowerowych. Swój wkład w poprawę jakości powietrza atmosferycznego będą miały również rzetelnie przeprowadzone działania edukacyjne na temat zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza ze źródeł niskiej emisji oraz szkodliwości spalania odpadów w gospodarstwach domowych, a w dalszej perspektywie propagowanie energii ze źródeł odnawialnych lub zachęcanie do korzystania z rowerów. Zmniejszeniu emisji do powietrza będzie sprzyjać rozwój OZE, na terenie Miasta Mysłowice – wykorzystanie energii słonecznej. 52 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Do zadań, które w perspektywie długookresowej wpłyną pośrednio na jakość powietrza należy zaliczyć m.in. ochronę zasobów przyrodniczych w istniejących kompleksach leśnych, utrzymanie terenów zieleni (zachowana powierzchnia czynna biologicznie), wszelkie działania kontrolne związane z ograniczeniem emisji do powietrza oraz akcje edukacyjne promujące postawy ekologiczne. Wyznaczenie zadań polegających na ograniczenie emisji do atmosfery pozwoli na wyeliminowanie zagrożenia dla zdrowia ludzi i ograniczy niszczenie fasad budynków, w tym także zabytkowych. Działania związane z: modernizacją nawierzchni dróg, przebudową lub budową dróg, budową ścieżek rowerowych, rekultywacją terenów zdegradowanych, rewitalizacją obszarów lub obiektów, budową, rozbudową lub modernizacją sieci kanalizacyjnej, rozbudowy instalacji do składowania lub przetwarzania odpadów, mogą powodować negatywne krótkoterminowe oddziaływania na środowisko. Sprzęt mechaniczny wykorzystywany do prac remontowo- budowlanych powoduje zwiększoną emisję zanieczyszczeń (pyłów i gazów) ze spalania paliw w silnikach samochodowych, ścierania opon i nawierzchni drogowej, jak również okładzin hamulcowych. Emisja zanieczyszczeń może wystąpić również w przypadku prac spawalniczych czy prac malarskich. Przewiduje się, że to oddziaływanie będzie chwilowe i ustąpi z chwilą zakończenia prac. Podczas użytkowania dróg przewiduje się emisję zanieczyszczeń do powietrza pochodzących ze spalania paliw w silnikach samochodowych. Emitowane są przede wszystkim tlenek węgla (CO), dwutlenek węgla (CO2), tlenki azotu (NOX) oraz węglowodory. Dodatkowym problemem jest emisja zanieczyszczeń pyłowych pochodzących głównie za ścierania opon, hamulców oraz nawierzchni dróg. Pyły te często zawierają metale ciężkie tj. ołów, nikiel, kadm i miedź. W trakcie prowadzenia prac remontowo- budowlanych, jak również w przypadku użytkowania dróg będą uwzględnione dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu wymagane rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 2012, nr 0, poz. 1031). Wpływ przedsięwzięć wyznaczonych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice na powietrze atmosferyczne będzie oceniany w oparciu o procedurę ocen oddziaływania na środowisko w procesie ubiegania się o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla realizacji inwestycji na zasadach określonych w Ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008, nr 199, poz. 1227). 9.1.5. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i krajobraz Działania wyznaczone w celu Zachowanie bogatej różnorodności biologicznej i Racjonalne użytkowanie zasobów leśnych przez kształtowanie ich właściwej struktury gatunkowej i wiekowej, z zachowaniem bogactwa biologicznego- m.in. zachowanie i ochrona zasobów przyrodniczych w istniejących kompleksach leśnych, wzmocnienie roli rekreacyjnej zieleni wpłyną korzystnie na gleby i zachowanie różnorodności biologicznej oraz na estetykę obszaru. Działania wyznaczone w celu Rekultywacja gleb zdegradowanych i zdewastowanych oraz przywracanie im funkcji przyrodniczej, rekreacyjnej lub rolniczej wpłyną korzystnie na stan powierzchni ziemi. Założone prace rewitalizacyjne/ rekultywacyjne mają pozytywny aspekt środowiskowy, społeczny i ekonomiczny. Wpłyną na poprawę wartości ekologicznych obszaru zdegradowanego oraz wyższą wartość ekonomiczną i użytkową. Pozytywnie na gleby będą oddziaływać wyznaczone w APOŚ zadania: monitoring stanu jakości gleb i ziemi, identyfikacja źródeł zanieczyszczenia i ich eliminacja, opracowanie planów działań rekultywacyjnych na terenach zdegradowanych, rekultywacja miejsc zanieczyszczonych i niekorzystnie przekształconych, identyfikacja miejsc zagrożonych wystąpieniem szkód górniczych, prowadzenie rejestru terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi. Działania związane z: modernizacją nawierzchni dróg, przebudową lub budową dróg, budową ścieżek rowerowych, rekultywacją terenów zdegradowanych, rewitalizacją obszarów lub obiektów, 53 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” budową, rozbudową lub modernizacją sieci kanalizacyjnej, rozbudowy instalacji do składowania lub przetwarzania odpadów, mogą powodować negatywne krótkoterminowe oddziaływania na środowisko. Sprzęt mechaniczny wykorzystywany do prac remontowo- budowlanych spowodować może zwiększoną emisję zanieczyszczeń do ziemi ze spalania paliw w silnikach samochodowych, ścierania opon i nawierzchni drogowej, jak również okładzin hamulcowych. Ponadto praca sprzętu ciężkiego wiązać się może z przekształceniem powierzchni ziemi na terenach objętych realizacją przedsięwzięć. Należy zauważyć, że przedsięwzięcia mogą być prowadzone na terenach przekształconych. Emisja zanieczyszczeń do powietrza pochodzących ze spalania paliw w silnikach samochodowych, ścierania opon, hamulców oraz nawierzchni dróg tj. tlenek węgla (CO), dwutlenek węgla (CO2), tlenki azotu (NOX) oraz węglowodory, metale ciężkie tj. ołów, nikiel, kadm i miedź mogą być deponowane do powierzchni ziemi- wtórne zanieczyszczeni. Podczas realizacji inwestycji mających wpływ na powierzchnię ziemi będą przestrzegane zapisy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz.U. 2002, nr 165, poz. 1359). Wpływ działań wyznaczonych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice na powierzchnię ziemi będzie oceniany w oparciu o procedurę ocen oddziaływania na środowisko w procesie ubiegania się o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla realizacji inwestycji na zasadach określonych w Ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008, nr 199, poz. 1227). 9.1.6. Oddziaływanie na zasoby naturalne Na etapie opracowania Prognozy oddziaływania na środowisko Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice nie stwierdzono oddziaływania na zasoby naturalne. Wpływ działań będzie oceniany w oparciu o procedurę ocen oddziaływania na środowisko w procesie ubiegania się o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla realizacji inwestycji na zasadach określonych w Ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008, nr 199, poz. 1227). 9.1.7. Oddziaływanie na ludzi Zadania określone w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska mogą stanowić źródło potencjalnego uciążliwości na ludzi. Będą to przede wszystkim inwestycje związane z użyciem sprzętu ciężkiego tj. modernizacją nawierzchni dróg, przebudową lub budową dróg, budową ścieżek rowerowych, rekultywacją terenów zdegradowanych, rewitalizacją obszarów lub obiektów, budową, rozbudową lub modernizacją sieci kanalizacyjnej, rozbudowy instalacji do składowania lub przetwarzania odpadów. Przewiduje się, że negatywne oddziaływania będą chwilowe i ustąpią z chwilą zakończenia robót. Wspomniane prace realizacyjne mogą stanowić zagrożenie dla ruchu pieszego i kołowego, w związku z powyższym istotne jest odpowiednio wczesne poinformowanie lokalnej ludności o prowadzonych pracach budowlanych i ziemnych, które umożliwi przygotowanie się do ewentualnych utrudnień. Oprócz informacji powinno pojawić się także prawidłowe oznakowanie miejsc budowy. Prace o największym stopniu uciążliwości powinny odbywać się w porze dziennej, najlepiej z pominięciem tzw. godzin szczytu. Wszystkie prace budowlane i ziemne powinny odbywać zgodnie z obowiązującymi przepisami Prawa budowlanego, BHP itp. Podczas użytkowania infrastruktury drogowej na terenie gminy mogą wystąpić oddziaływania na środowisko m.in. powietrze, klimat akustyczny, itp. Zamierzone działania inwestycyjne powinny być prowadzone z uwzględnieniem dopuszczalnych standardów jakości powietrza, poziomu hałasu itd. (cytowanych we wcześniejszych rozdziałach). 54 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Wpływ działań wyznaczonych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice na zdrowie i życie ludzi będzie oceniany w oparciu o procedurę ocen oddziaływania na środowisko w procesie ubiegania się o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla realizacji inwestycji na zasadach określonych w Ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008, nr 199, poz. 1227). 9.1.8. Oddziaływanie na zabytki i dobra materialne Wpływ działań wyznaczonych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice na zabytki będzie oceniany w oparciu o procedurę ocen oddziaływania na środowisko w procesie ubiegania się o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla realizacji inwestycji na zasadach określonych w Ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008, nr 199, poz. 1227). Działania polegające na ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery pozwolą na ograniczenie niszczenia fasad budynków, w tym także zabytkowych. Ponadto wszelkiego rodzaju inwestycje ograniczające emisję hałasu, przede wszystkim na obszarach zwartej zabudowy przyczyniają się do istotnego zmniejszenia ryzyka zdrowotnego powodowanego przez hałas. Ma to swoje korzyści również dla budynków zlokalizowanych w bliskim sąsiedztwie ciągów komunikacyjnych, ponieważ zmniejszają się drgania i wibracje, które mogą powodować ich uszkodzenie. Podobnie w sytuacji podjęcia działań związanych z ochroną przed powodzią zmniejszą ryzyko zniszczenia obiektów zabytkowych. Podczas realizacja zadań wyznaczonych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska uwzględnione zostaną zapisy Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568, z późn. zm.). 55 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 10. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA Zgodnie z Ustawą Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2008r. Nr. 25, poz. 150 z późn. zm.) kompensacja przyrodnicza to zespół działań prowadzących do przywrócenia równowagi przyrodniczej na danym terenie, wyrównania szkód dokonanych w środowisku przez realizację przedsięwzięcia i zachowanie walorów krajobrazowych. Warianty kompensacji przyrodniczej powinny być określone w ramach wydawanych decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla poszczególnych przedsięwzięć. Zgodnie z art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz.1227) decyzje te określają środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięć, a w szczególności warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji lub użytkowania przedsięwzięcia, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony cennych wartości przyrodniczych, zasobów naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uciążliwości dla terenów sąsiednich, a także w przypadku, gdy z oceny przedsięwzięcia na środowisko wynika potrzeba wykonania kompensacji przyrodniczej (stwierdza konieczność jej wykonania). Na etapie opracowania Prognozy oddziaływania na środowisko Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice nie stwierdzono znaczących negatywnych oddziaływań na środowisko. Jednak w przypadku przedsięwzięć, które będą wskazane w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010 r. Nr 213, poz. 1397 z późn. zm.) podstawa prawną do prowadzenia postępowania w sprawie tego typu przedsięwzięć będzie Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008, nr 199, poz. 1227). Wówczas wyznaczone zostaną działania mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensacje przyrodniczą dla planowanych przedsięwzięć. Wśród działań mających na celu zapobieganie oddziaływania planowanych inwestycji wyróżniono: prawidłowe zabezpieczenie sprzętu technicznego oraz miejsc wykonywania prac budowlanych – remontowych, w trakcie realizacji inwestycji, ze zwróceniem szczególnej uwagi na miejsca wrażliwe na zamiany warunków siedliskowych, wykorzystywanie możliwie najlepszych dostępnych technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych, dostosowanie terminów prac do terminów rozrodu zwierząt. Zgodnie z art. 52 ust.1 pkt 4 Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004r. (Dz. U. z 2013 r., poz. 627- tekst jednolity z późn. zm.) w stosunku do gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną gatunkową obowiązuje zakaz niszczenia ich siedlisk i ostoi. W związku powyższym przed wykonaniem prac związanych m.in. z termomodernizacją budynków lub usuwaniem azbestu należy przeprowadzić ich inwentaryzację pod kątem występowania ptaków, w szczególności jerzyka (Apus apus) i wróbla (Passer domesticus) i nietoperzy; w razie stwierdzenia występowania ww. gatunków, termin i sposób wykonania prac należy dostosować do ich okresów lęgowych). 56 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 11. ODDZIAŁYWANIA TRANSGRANICZNE Realizacja ustaleń Aktualizacji Program Ochrony Środowiska nie będzie powodować znaczących oddziaływań transgranicznych. Jednakże, ze względu na fakt podpisania przez Polskę i ratyfikowania Konwencji o ocenach oddziaływania w kontekście transgranicznym należy podkreślić obowiązek informowania państw w przypadku podejmowania działań mogących znacząco oddziaływać na ich terytorium. 12. ANALIZA ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH DO ROZWIĄZAŃ ZAPROPONOWANYCH W ROJEKCIE AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA Realizacja przedsięwzięć w ramach projektu Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice w perspektywie długofalowej ma pozytywny wpływ na środowisko i proponowanie rozwiązań alternatywnych nie ma uzasadnienia. Ponadto, ze względu na ogólny charakter dokumentu brak jest możliwości precyzyjnego określenia działań alternatywnych dla wskazanych zadań. W przypadku przedsięwzięć, które będą wskazane w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010 r. Nr 213, poz. 1397 z późn. zm.) podstawa prawną do prowadzenia postępowania w sprawie tego typu przedsięwzięć będzie Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008, nr 199, poz. 1227). Wówczas wyznaczone zostaną działania alternatywne dla planowanych przedsięwzięć. Skutki środowiskowe podejmowanych działań w dużej mierze zależą od lokalnej chłonności środowiska lub od występowania w rejonie realizacji przedsięwzięcia tzw. obszarów wrażliwych. Rozważając warianty alternatywne przedsięwzięcia rozważa się: warianty lokalizacji, warianty konstrukcyjne i technologiczne, warianty organizacyjne, a także wariant niezrealizowania inwestycji tzw. wariant „0”. Należy jednak pamiętać, że nawet wybór Wariantu „0”, może wiązać się z pewnymi konsekwencjami, ponieważ brak realizacji inwestycji może wywołać negatywny skutek dla środowiska. 57 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 13. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA W Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice określone są zasady oceny i monitorowania efektów jego realizacji. Zaproponowane w nim wskaźniki pozwalają określić stopień realizacji poszczególnych działań i prognozowań związane z tym zmiany w środowisku. Oceny realizacji Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dokonuje się co dwa lata i w oparciu o następujące zagadnienia: - określenie zaawansowania przyjętych celów, - określenie stopnia wykonania zadań (działań), - ocena rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem. System oceny skutków realizacji programu powinien być oparty na odpowiednio dobranych wskaźnikach presji, stanu i reakcji. Monitoring, powinien być prowadzony w cyklu rocznym, a sprawozdania z jego realizacji powinny być udostępniane, zgodnie z wymogami ustawy Prawo Ochrony Środowiska, co najmniej w cyklu dwuletnim. Monitoring ten obejmuje dwa podstawowe rodzaje kontrolowania zmian, które najogólniej można określić jako: - monitoring ilościowy, - monitoring jakościowy. Ujęcie ilościowe – obrazuje prognozę zmian konkretnych wielkości (wskaźników). Nie do wszystkich elementów środowiska da się przypisać wskaźniki (nie wszystkie dane są dostępne), aby dokonać prognozy ilościowej w niektórych elementach środowiska. Do prognozowania zmian wskaźników w przyszłości wykorzystano informacje o dynamice zmian tych wskaźników w przeszłości, nakładów w okresach poprzednich i planowanych do poniesienia (uwzględniono fakt, iż część zaplanowanych nakładów w poprzednim okresie nie została zrealizowana), oraz wymogi UE. Ujęcie jakościowe – dla elementów środowiska, dla których nie można prognozować określonych wskaźników lub jest to utrudnione, wykorzystano ocenę jakościową, która stanowi jednocześnie uzupełnienie do oceny ilościowej. W związku z realizacją celów określonych w Aktualizacji Programie Ochrony Środowiska proponuje się prowadzenie monitoringu: emisji hałasu i jakości powietrza - w przypadku realizacji inwestycji drogowych, inwestycji dotyczących gospodarki wodno- ściekowej, zmian użytkowania terenu i innych czynności związanych z emisją hałasu, pyłu i gazu do otoczenia; jakości i ilości wód- w przypadku realizacji inwestycji drogowych, inwestycji dotyczących gospodarki wodno- ściekowej i innych czynności mogących mieć wpływ na stan jakościowy i ilościowy zasobów wodnych, stanu i jakości gleby- czynności mogących mieć wpływ na przekształcenie jej powierzchni oraz na jej jakość, stanu przyrody- w przypadku czynności mogących mieć wpływ na zmniejszenie zasobów przyrodniczych. Uzupełnieniem monitoringu wskazanego w niniejszej Prognozie może być monitoring prowadzony przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach. 58 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 14. PODSUMOWANIE I WNIOSKI Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice jest zgodna ze strategicznym dokumentem Unii Europejskiej –priorytetami VI Wspólnotowego Programu Działań w Zakresie Środowiska Naturalnego. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska uwzględnia również zapisy podstawowych, krajowych dokumentów strategicznych: Polityki Ekologicznej Państwa, Wojewódzkiego Programu Ochrony Środowiska oraz Krajowego Planu Gospodarki Odpadami (KPGO2014) i Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego (PGOWŚ 2014). Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska umożliwia identyfikację skutków środowiskowych oraz potencjalnych zmian warunków życia mieszkańców regionu w wyniku realizacji ustaleń dokumentu. Spośród zidentyfikowanych problemów środowiskowych, z których wynikają konkretne cele ochrony środowiska, należy w szczególności wymienić: - ochronę zasobów wodnych, - zmniejszenie emisji hałasu - zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza, - ochronę przyrody, w tym różnorodności biologicznej, W perspektywie, dla którego opracowano Aktualizację Programu Ochrony Środowiska konieczne jest zwrócenie szczególnej uwagi na działania z zakresu: - usprawnienia gospodarki wodno-ściekowej, z konieczności osiągnięcia do 2015 roku dobrego stanu wód: powierzchniowych i podziemnych, - ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami, - zmniejszenia narażenia na ponadnormatywny hałas, - ochrony przyrody i utrzymania różnorodności biologicznej poprzez m.in. rozszerzenie obszarów chronionych, - usunięcie z obszaru miasta odpadów azbestowych realizując zapisy Programu Usuwania Azbestu. Przeprowadzone w ramach niniejszej Prognozy analizy zgodności celów Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska z celami nadrzędnych dokumentów strategicznych oraz podstawowych dokumentów opracowywanych na szczeblu regionalnym, wskazują na znaczną ich spójność oraz zharmonizowanie. Spójność regionalnej polityki ekologicznej ze strategicznymi celami rozwoju powiatu i gminy jest podstawą równoważenia rozwoju w horyzoncie średnio i długookresowym. Dzięki temu Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska może stać się skutecznym narzędziem koordynacji działań na rzecz wdrożenia rozwoju zrównoważonego w regionie. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska w odniesieniu do ekosystemów leśnych, rolnych, wodnych i zurbanizowanych oraz podstawowych komponentów środowiska charakteryzuje się zdecydowaną przewagą korzystnych skutków środowiskowych. System gospodarki odpadami na terenie miasta Mysłowice jest zgodny z ustaleniami Krajowego Planu Gospodarki Odpadami (KPGO 2014) i Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego (PGOWŚ 2014) oraz spełnia podstawowe uwarunkowania wynikające z unijnych przepisów. Miasto Mysłowice zapewnia czystość i porządek na swoim terenie oraz tworzy warunki do jej utrzymania poprzez: - tworzenie warunków do wykonywania prac lub umożliwia wykonywanie prac odpowiednim jednostkom; - zapewnienie budowy, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z gminami instalacji lub urządzeń służących gospodarce odpadami; 59 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” (dąży do objęcia) objęcie wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi; - ustanowienie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych obejmujące frakcje odpadów (papier, metal, tworzywo sztuczne, szkło, opakowania wielomateriałowe, odpady ulegające biodegradacji) - tworzenie punktów selektywnej zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego; - zapewnienie osiągnięcia odpowiednich poziomów recyklingu, przygotowanie ich do użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenie ilości odpadów biodegradowalnych kierowanych na składowisko; - prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi; informowanie mieszkańców poprzez stronę internetową; analizę stanu gospodarki odpadami komunalnymi (corocznie); Rozwiązania w zakresie gospodarki odpadami w mieście Mysłowice można uznać za przyjazne środowisku, nie generujące nieodwracalnych negatywnych oddziaływań. - 60 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 15. STRESZCZENIE Podstawą prawną sporządzenia niniejszej „Prognozy oddziaływania na środowisko Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” jest art. 46 ust. 2 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z dnia 3 października 2008 r. (tj. Dz.U. z 2008 Nr 199 poz. 1227, z późn. zm.). Celem prognozy jest identyfikacja potencjalnych oddziaływań skutków wykonania Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska na środowisko i stwierdzenie czy realizacja proponowanych zadań sprzyjać będzie ochronie środowiska i zrównoważonemu rozwojowi. Analiza celów ustanowionych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska wykazała, że są zgodne i realizują cel strategiczny wyznaczony w: - Traktacie Akcesyjnym - VI Wspólnotowym Programie Działań w Zakresie Środowiska Naturalnego. - Polityką Ekologiczną Państwa w lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 (PEP), - Wojewódzkim Programie Ochrony Środowiska, - Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2014 (KPGO 2014), - Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami. Ocena stanu środowiska na terenie gminy pozwoliła wskazać następujące problemy ochrony środowiska: - usprawnienia gospodarki wodno-ściekowej, z konieczności osiągnięcia do 2015 roku dobrego stanu wód: powierzchniowych i podziemnych, - ochrony przyrody i utrzymania różnorodności biologicznej poprzez m.in. rozszerzenie obszarów chronionych. Wskazane problemy środowiskowe na terenie miasta znajdują rozwiązanie w ramach zaproponowanych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska zadań do realizacji. W Prognozie przeanalizowano możliwy wpływ wskazanych do realizacji w projektach zadań na następujące elementy: powietrze i klimat, wody, bioróżnorodność, powierzchnię ziemi i glebę, krajobraz, dziedzictwo kulturowe, w tym zabytki, populację oraz zdrowie ludzi. Określono oddziaływanie na poszczególne elementy środowiska. Przy tak przeprowadzonej ocenie możliwe było generalne określenie potencjalnych niekorzystnych skutków środowiskowych związanych z realizacją poszczególnych zadań. Ponadto oceny tej dokonano przede wszystkim pod kątem oddziaływania na środowisko w fazie budowy i eksploatacji. Pozytywne oddziaływania zadań wskazanych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska na środowisko zdecydowanie przeważają nad negatywnymi. Pozytywne potencjalne oddziaływanie mogą mieć przedsięwzięcia w ramach priorytetu: zachowanie bogatej różnorodności biologicznej, utrzymanie i osiągnięcie dobrego stanu wszystkich wód, poprawa jakości powietrza atmosferycznego, dokonanie oceny narażania społeczeństwa na ponadnormatywny hałas i podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono największe. Negatywne krótkoterminowe oddziaływania na zasoby środowiska mogą być związane z fazą realizacji inwestycji. Jako ewentualne długoterminowe oddziaływania zidentyfikowano m.in.: - nieodwracalne przekształcenia terenów (np. inwestycje drogowe), - nieodwracalne zmiany w krajobrazie (np. inwestycje drogowe), - pogorszenie jakości powietrza (w przypadku budowy nowych dróg), - podwyższenie poziomu hałasu (np. inwestycje drogowe), - przerwanie szlaków migracji (np. inwestycje drogowe). 61 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” Realizacja zadań nie pociągnie za sobą transgranicznego oddziaływania na środowisko. Większość proponowanych do realizacji przedsięwzięć ma pozytywny wpływ na środowisko i proponowanie rozwiązań alternatywnych nie ma uzasadnienia. W przypadku inwestycji, których oddziaływanie na środowisko może być negatywne należy rozważać warianty alternatywne tak, aby wybrać ten, który w najmniejszym stopniu będzie niekorzystnie oddziaływać na środowisko. W przypadku, gdy projekty nie zostaną wdrożone prowadzić to będzie do pogłębiania się problemów w zakresie ochrony środowiska, co negatywnie wpływać będzie na zdrowie mieszkańców. Przeprowadzona analiza i ocena wszystkich priorytetów pozwala na stwierdzenie, że generalnie ich realizacja spowoduje poprawę jakości środowiska, zachowanie różnorodności biologicznej oraz dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego, a także wpłynie na ograniczanie zużywania zasobów środowiskowych. 62 Prognoza oddziaływania na środowisko „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Mysłowice” 16. LITERATURA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. „Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa śląskiego do roku 2013 dla terenów poza aglomeracjami, położonych wzdłuż dróg krajowych, ekspresowych, autostrad i linii kolejowych”; Kraków, kwiecień 2010 r. Biuro Ekspertyz i Projektów Budownictwa Komunikacyjnego EKKOM sp z.o.o.; Biuletyn Statystyczny Województwa Śląskiego, WUS, 2013r. Decyzja 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r. ustanawiająca szósty wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego; http://www.myslowice.pl http://www.rzseie.gios.gov.pl Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014. Mapa akustyczna terenów położonych w obszarze oddziaływania autostrady płatnej A-4 Katowice – Kraków od km 340+200 (węzeł „Murckowska”) do km 401+100 (węzeł Balice”), odcinek przebiegający przez miasto Mysłowice od km 344+460 do km 356+900 Mapy akustyczne dla dróg krajowych w województwie śląskim o łącznej długości 536,144 km (zadanie 9) – miasto na prawach powiatu Mysłowice Natura 2000 w planowaniu przestrzennym- rola korytarzy ekologicznych, M. Kistowski, M. Pchałek, Wyd. Ministerstwa Środowiska, Warszawa, 2009r. Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego 2014. Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016” – Warszawa 2008 r. Prognoza zmian w zakresie gospodarki odpadami (Szpadt, 2010 r.). Program Ochrony Powietrza dla stref województwa śląskiego, w których stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy substancji w powietrzu, 2010r. Program Ochrony Środowiska dla miasta Mysłowice – aktualizacja na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011-2014 Program Ochrony Środowiska Województwa Śląskiego; Program Ograniczania Niskiej Emisji dla Miasta Mysłowice, 2008r. Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla miasta Mysłowice. Raporty o stanie środowiska w województwie śląskim, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach, Rejestr form ochrony przyrody, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach, 2013r.; Stan zabezpieczenia przeciwpowodziowego miasta Mysłowice, informacja dla rady Miasta Mysłowice, 2013r.; Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Mysłowice. Zmiany w postępowaniach administracyjnych w sprawie ocen oddziaływania na środowisko, I. Grudzińska, J. Zarzecka, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska , Warszawa, 2011r. 63