Rozwód i_jego skutki

Jak CHRONIĆ dziecko przed SKUTKAMI rozstania RODZICÓW?
ROZWÓD (Rozstanie partnerów)
Jest efektem szczególnego procesu w relacji małżonków, który zwykle nie
dzieje się z dnia na dzień. Rzadko mamy do czynienia z sytuacją rodzinną, w
której wszystko układało się świetnie i nagle wydarzyło się coś, co sprawiło,
że jedna ze stron w trybie natychmiastowym formalnie rozwiązuje
dotychczasowy związek. Gdy przyglądamy się bliżej każdej z par, możemy
szybko zauważyć, że droga do rozwodu była długa i skomplikowana,
że wiele czynników płynęło na decyzję o rozstaniu.
Bez względu na to, ile dziecko ma lat, bardzo przeżywa kłótnie pomiędzy
rodzicami, nawet te, które nie kończą się rozwodem. Jeśli jednak dziecko
widzi i czuje, że eskalacja konfliktu pomiędzy rodzicami prowadzi ostatecznie
do zerwania więzi, dziecko przeżywa w związku z tym wiele emocji,
zmienia się jego zachowanie, sposób postrzegania świata. W tych
obszarach można wymienić najważniejsze konsekwencje rozwodu rodziców,
jakie ponosi dziecko.
Skutki Rozwodu dla Dziecka
1. W bieżącej sytuacji rozwodu /rozstania
a)Emocjonalne
brak poczucia bezpieczeństwa,
poczucie braku stałości,
rozdrażnienie,
wybuchy złości,
napady paniki,
wycofanie,
apatia,
niechęć do nawiązywania relacji, kontaktu z innymi,
obniżony nastrój,
anhedonia,
poczucie winy,
obniżone poczucie własnej wartości,
zaburzenia odżywania,
dewaluacja dorosłych, autorytetów,
przymus dokonywania emocjonalnego wyboru pomiędzy rodzicami,
Gdy dziecko nie ma wpływu na decyzje, jakie rodzice podejmują w związku z
obecnym i przyszłym życiem rodziny, pojawiają się objawy przypominające
objawy nerwicowe. Najczęściej zauważane są tzw."niepożądane"
zachowania czy objawy somatyczne ponieważ są najbardziej widoczne i są
przyczyną większych problemów (w domu, w szkole). Emocje (i rodzica i
dziecka) zwykle zostawiane są na później. Jednak należy pamiętać, że to
właśnie one wpływają na pozostałe zachowania czy na pojawienie się innych
(somatycznych) objawów.
b)Somatyczne reakcje nerwicowe związane z sytuacją stresową, takie jak:
bóle głowy,
bóle brzucha,
bóle w klatce piersiowej,
gorączka,
biegunka,
wymioty,
bezsenność,
c) Behawioralne- zachowania będące reakcją na sytuację, wobec której
dziecko jest bezradne:
natręctwa,
zachowania prowokacyjne, agresywne na tle grupy rówieśniczej,
samookaleczanie,
ucieczki z domu,
wagarowanie,
nagła zmiana grupy rówieśniczej,
pojawienie się zachowań o charakterze antyspołecznym,
moczenie nocne,
sięganie po używki,
d) Skutki poznawcze- zauważalne głównie w szkole, jak również w
codziennym funkcjonowaniu:
obniżenie sprawności myślenia,
zaburzenia koncentracji uwagi,
niechęć do nauki,
e) Skutki w relacji z rodzicami, rodzeństwem
poczucie winy za zaistniałą sytuację,
silna potrzeba naprawy relacji pomiędzy rodzicami,
silny konflikt lojalnościowy,
rywalizacja z rodzeństwem o uwagę i miłość rodziców,
odgrywanie toksycznej roli rodzinnej w celu utrzymania statusu quo rodziny,
2. Skutki długofalowe
nieufność,
obniżone poczucie własnej wartości,
tendencja do manipulowania ludźmi,
wysokie potrzeby narcystyczne,
wysokie (nierealistyczne) oczekiwania wobec potencjalnego partnera,
trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu głębszych relacji z płcią przeciwną,
poczucie winy,
poczucie pustki, samotności,
trudności w podejmowaniu decyzji,
brak autonomii, tzw."nieodcięta pępowina" z jednym z rodziców (głównie z
matką),
tendencja do popadania w uzależnienia,
zaburzenia odżywiania,
zaburzenia osobowości,
zaburzenia nerwicowe,
zaburzenia depresyjne.
Jak Uchronić Dziecko przed Skutkami Rozwodu Rodziców
Rodzice rozwodząc się często pomijają sferę emocjonalną, gdyż na plan
pierwszy wysuwają się formalności, konieczność poradzenia sobie tu i teraz z
wieloma problemami, jakie rozwód/rozstanie niesie ze sobą. Nie jest to łatwy
moment w życiu, zwłaszcza gdy jest to koniecznością i wiążą się z tym
tragiczne wydarzenia, dla współmałżonka i dzieci. Czasem pewne okoliczności
toczą się na tyle szybko, iż trudno mówić o jakimkolwiek przygotowaniu na
rozstanie. Bywa, że w pobliżu znajduje się osoba, która w obiektywny sposób
patrzy na całą rodzinną sytuację i mogłaby wiele pomóc (głównie jeśli chodzi
o podejście do dzieci), ale przez jednego z małżonków traktowana jest jako
sojusznik partnera. Zawiłość sytuacji i pojawiające się nowe, silnie
emocjonujące okoliczności sprawiają, że właśnie o emocjach dzieci (zwłaszcza
gdy są "grzeczne" czyli przerażone tym, co dzieje się w ich życiu) łatwo jest
zapomnieć.
W sytuacji rozwodu można pomóc dziecku poprzez:
podtrzymanie, w miarę możliwości, stałych, ważnych dla dziecka
elementów codziennego życia,
podtrzymywanie dotychczasowego sposobu wychowywania (lub jego
zmiana za wzajemną zgodą rodziców),
ustalenie i wzajemne konsultowanie decyzji związanych z dzieckiem,
wypowiadanie się o drugim rodzicu (jego rodzinie, nowej rodzinie) z
szacunkiem,
unikanie stawiania dziecka w konflikcie lojalnościowym wobec
drugiego rodzica,
zapewnianie dziecka o miłości do niego (swojej i drugiego rodzica),
unikanie sprzeczek, kłótni, wzajemnego obrażania się w obecności
dziecka,
zainteresowanie rodziców światem przeżyć dziecka,
dotrzymywanie obietnic,
unikanie sytuacji podważających u drugiego rodzica wiarygodność, dobre
intencje, zasoby, relację emocjonalną z dzieckiem,
pozwolenie dziecku na jego indywidualną reakcję emocjonalną
związaną z rozwodem,
przyjęcie emocji dziecka bez ich oceniania, zaprzeczania ważności,
unikanie obwiniania drugiego rodzica za rozpad rodziny,
zapewnienie dziecka o tym, że nie jest ono przyczyną rozwodu,
spędzanie ze sobą wspólnego wolnego czasu (aby dziecko mogło
doświadczyć, że nawet gdy rodzice nie są razem, mogą wraz z dzieckiem
zbudować coś przyjemnego, radosnego).
W całej sytuacji rozwodu nie ma idealnych sposobów na to, by się
rozstać, by przygotować siebie i dziecko na taką zmianę. Bywa, że nawet
najlepsze pomysły zawodzą, nie przynoszą pożądanego efektu. Przyjaciele
często stają po stronie danego rodzica, co może potęgować konflikt i brak
chęci porozumienia się z małżonkiem. Warto pamiętać o tym, że nie ze
wszystkim trzeba sobie radzić za wszelką cenę samemu. Czy chodzi o rodzica
czy o dziecko, rozwód tak samo silnie wpływa na każdego, kogo bezpośrednio
dotyczy. Dorośli zapewniają, że świetnie sobie poradzą, płacąc jednak w wielu
przypadkach wysoką cenę (bezsenności, epizodów depresyjnych, zaburzeń
nerwicowych). Dzieci, w zależności od wieku, w dostępny dla nich sposób
pokazują na zewnątrz to, co dzieje się w ich psychice. I u dorosłych i u dzieci
wszystko zależy od indywidualnej sytuacji, siły psychicznej danej
osoby, okoliczności, dotychczasowych przeżyć. Należy jednak
pamiętać, że każdy w inny sposób radzi sobie z traumą (bo dla dziecka
rozwód rodziców jest właśnie tego rodzaju wydarzeniem), której
domeną jest fakt, że w znaczący sposób wpływa na całe dalsze życie.
.................................................................................................................
.........................................
Jesteś w trakcie rozwodu lub rozstawania się z partnerem i zauważasz u
swojego dziecka wyżej opisane objawy, nie wiesz jak wytłumaczyć dziecku
obecną sytuację rodzinną, chcesz z małżonkiem ustalić w sposób relacji z
dzieckiem -umów się na konsultację ze specjalistą.
LITERATURA:
Pedagog szkolny